Yehova, Leza Wa “Mutyima wa Lubilo wa Kulekela”
“Abe, Mfumwami [Yehova, “NW”], wi muyampe, ne mutyima wa lubilo wa kulekela (myanda).”—MITŌTO 86:5.
DAVIDA, mulopwe wa Isalela wa kala, wādi uyukile mulēmena kitundu kya kutopekwa na mutyima wa mundamunda. Wāsonekele amba: “Bubi bwami buntabukile mutwe; bwa kiselwa kilema buntabuke pa bukomo bwami. Napungila, ne mutyimpwe byamalwa; nakungula mwanda wa mutyima kuntalala’o mpika.” (Mitōto 38:4, 8) Inoko Davida wāsengelwe pa mutyima wandi muvutakane. Mwanda wādi uyukile amba nansha Yehova byashikilwe bubi, ino kashikilwepo kipya-mambo—ekale shi uno muntu udi bine na mutyima wa kwisāsa ne kuleka mwikadilo wandi umbi. (Mitōto 32:5; 103:3) Davida, muntu wādi na lwitabijo lonso mudi Yehova wa mutyima muyampe wa kufwila lusa boba bekala kwisāsa, wānene amba: “Abe, Mfumwami [Yehova, NW], wi muyampe, ne mutyima wa lubilo wa kulekela (myanda).”—Mitōto 86:5.
2 Kitatyi kyotulonga bubi, tukokeja netu kusela kitundu kilēma kya kwinyenga na mutyima wa mundamunda. Uno mwiivwanino wa kwialakanya i mwendele’mo, kadi udi na bukwashi. Ukokeja kwitutonona tutabule matabula mayampe a kwilemununa bilubo byetu. Ino bene Kidishitu bamobamo bekalanga balēmenenwa bipitepite na mutyima wa kwitopeka. Kepabulwe padi mityima yabo ibatopekanga yo ibatenekanga nyeke amba Leza kakemulekelapo bubi bwenu lonso, nansha shi mubesāsa muswelo’ka. Kaka umo, wāshele ulanguluka pa bubi bwaālongele, wānene amba: “Mutyima ke’o kupepa, pa kulanga amba kubapu, Yehova kakikokejapo kukusanswa monka dikwabo.” Uno kaka, aye ke mupwe ne kwisāsa, waitabija ne madingi a bukwashi āmupele bakulumpe pa kipwilo, ino wāshele wimona’nka bu muntu kafwaninwe kulekelwa na Leza. Utompola’mba: “I kutupu difuku nansha dimo dyondālanga pampikwa kulomba Yehova amfwile lusa.” Shi twikale ‘kuminwa’ na mutyima wa kwitopeka namino, Satana ukokeja kukimba kwitupungija na milangwe ya kwitopeka bu ketukifwaninwepo kwingidila Yehova.—2 Kodinda 2:5-7, 11.
3 Ino Yehova kamonangapo myanda uno muswelo nansha dimo! Kinenwa kyandi kitukulupija’mba, shi twikale kwalamuka pa mutyima byabinebine, Yehova uketabija, eyo ukapelakanya kwitulekela mambo etu. (Nkindi 28:13) Ino wivwane kulekelwa na Leza kumweka bu kekufikilepo podi, kepabulwe padi kikusakila bidi kwivwanija senene mwanda waka ne i muswelo’ka walekelanga bantu.
I Kika Kinenenwa Amba Yehova Udi na “Mutyima wa Lubilo wa Kulekela”?
4 Tutanga namino amba: “Monka mulepele kutunduka na kushika, e monka mwatundulwila ne kujilula kwetu ko tudi. Monka mufwila shamuntu bāna bandi lusa, e monka mwibafwila lusa Yehova, bamwakaminwe.” Mwanda waka Yehova udi na kansontomokela ka kufwila bantu lusa namino? Vese ulonda’ko ulondolola’mba: ‘Ke-muntu aye uyūkile byotubumbilwe nabyo; pa kuvuluka amba twi luvumbi.’ (Mitōto 103:12-14) I bine, Yehova kavulaminwepo kino kintu, i muyuke amba twi bipangwa bya ku luvumbi, bidi na bilubo bya bukōkekōke butamba ku kubulwa kubwaninina. Kishima ‘byotubumbilwe nabyo’ kituvuluja’mba Bible udingakanyanga Yehova na umbumbi, batwe bantu netu na bibumbwa byabumba.a (Yelemia 18:2-6) Umbumbi ubumbanga bibumbwa byandi bya dilongo bishimate, nansha byobikalanga bisendamasendama, kadi i muyuke i nshibo’ka ne dīma dya muswelo’ka dyobibumbilwe nadyo. Ne Yehova, Umbumbi Mukatakata, nandi mo monka, wendanga netu bityetye kukwatañana na mwikadila wetu wa bukōkekōke bwa kulubaluba.—Enzankanya na 2 Kodinda 4:7.
5 Yehova uyukile mukomene bubi. Bisonekwa bibutelanga bu bukomo bushimikile lupopo bukwete muntu mu dikinga dya lufu. Lelo bubi budi na bukomo bwa kūbikañanga muswelo’ka? Mu mukanda wa bene Loma, mutumibwa Polo i mushintulule bino byonso ku bukomo bwa mushipiditu na bishima bya lupusa, amba: Twi “bamunwe na bubi,” pamo’nka na mumuninwanga bashidika na mudya-vita wabo (Loma 3:9, MB); i ‘bubikale’ pa muzo wa muntu pamo bwa mulopwe (Loma 5:21); “bwikele,” nansha “budi” munda mwetu (Loma 7:17, 20, BB); ‘kijila’ kyabo kyendelela na kwingila munda mwetu, kikimba kwitutādila mu mwikadilo wetu. (Loma 7:23, 25) Bine, i bulwi bukatampe botulwa mwanda wa kunekenya lupusa lukomo lwingidija bubi pa ngitu yetu ya bukōkekōke!—Loma 7:21, 24.
6 Nanshi, Leza wetu wa lusa uyukile amba ketubwanyapo kufikila pa kumukōkela kikōkeji kibwaninine, nansha shi mityima yetu isake kumukōkela namani. (1 Balopwe 8:46) Witukulupija na buswe bonso amba, shi binebine tukimbe na mutyima wa kwisāsa kufwilwa lusa kwandi kwa bu shabana, bine uketulekela. Davida, mulembi wa mitōto wānene amba: “Bitapwa bīne bya Leza i mushipiditu mutyumuke; mutyima mutyumuke munekenibwe, abe Leza, kukafutulula’opo, mhm.” (Mitōto 51:17) Yehova kakelapo nansha dimo, nansha kufundula mutyima mutyumuke kadi munekenibwe na kitundu kilēma kya kwitopeka. Bine, kino kilombola senene kampeja-bukidi kadi na Yehova ka kulekela ba mambo!
7 Lelo kino kishintulula’mba tufwaninwe kwididika amba tutūlei mwikadila wetu wa bukōkekōke bwa kulubaluba bu kabepelo pa kulongela bubi, mwanda’po Leza i wa lusa? Nansha dimo! Yehova kaludikwangapo na kusolokwa kwa mutyima bitupu. Lusa lwandi ludi na mikalo. Boba balongela ku nshikani bintu bisansa mutyima, kuyuka kobayukididile amba i bibi byobalonga, balonga bomishe ne mityima, ino kwisāsa’bo mpika, kakebalekelapo nansha patyetye. (Bahebelu 10:26-31) Ku mutamba mukwabo, kitatyi kyamona mutyima “mutyumuke munekenibwe,” wikalanga’po na “mutyima wa lubilo wa kulekela.” (Nkindi 17:3) Tubandaulei mineneno imoimo ingidijibwe mu Bible ilombola mulekelanga Leza bubi bwa bantu lonso.
Lelo Yehova Ulekelanga Bantu Bubi Bonso Muswelo’ka?
8 Mulopwe Davida, muntu wa mutyima wa kwisāsa, wānene amba: “Naitabije kudi abe mwanda wami, ne bubi bwami nabo nkyafīle’bopo; kwivwana ko nadi na’mba, nasabe kujilula kwami kudi Yehova; kadi abe wandekele bubi bwa bupya-mambo bwami.” (Mitōto 32:5) Kishima “wandekele” i kyalamunwe ku kishima kya mu Kihebelu kishintulula dibajinji “kushikuna,” “kusela, kutekuna.” Mwingidijijo okingidijibwe pano ushintulula ‘kusonsolwela kulampe kwitopeka kwa mutyima, bubi, bujiludi.’ Nanshi Yehova udi’nka bwa aye wāshikwine bubi bwa Davida wēbusonsolwela kulampe bininge. (Enzankanya na Levi 16:20-22.) Bine kino kyāikele kupēleja bulēmi bwa milangwe ya kwitopeka yādi iselele Davida. (Enzankanya na Mitōto 32:3.) Ne batwe netu monka na monka, tutūlei kikulupiji kyetu kyonso mudi Leza, mwanda aye, boba bonso badi na lwitabijo lwabo lwimanine pa kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu Kidishitu bakimbanga lulekelo lwandi, wibalekelanga bubi bwabo. (Mateo 20:28; enzankanya na Isaya 53:12.) Boba balekelwa bubi bwabo na Yehova na kwibushikuna ne kwibusonsolwela kulampe kebafwaninwepo kwendelela na kusela kitundu kya kujondwa mutyima na kwitopeka pa mwanda wa bubi bwabo bwa kala.
9 Yesu wāingidije kipwano kya mwapulwa ne mwapudi mwanda wa kushintulula muswelo ulekelanga Yehova bantu mambo abo. Kimfwa, Yesu wētusoñenye kulombela’mba: “Betulekele byamāpu byetu.” (Mateo 6:12) Pa kino, Yesu wādingakenye ‘bubi’ na “byamāpu.” (Luka 11:4) Kitatyi kyotulonga bubi, twikalanga “bapudi” ba Yehova. Kyubwa kya mu Kingidiki kyalamwinwe bu “betulekele” kishintulula “kushiya, kuleka mapu, pampikwa kwialandula.” Kushintulula ko kunena’mba, petulekelanga Yehova, utalulanga mapu otwadi ba kumufuta mu muswelo kampanda. Enka namino, babipya-mambo besāsa bamona kusengibwa. Yehova kakalandulapo dikwabo kufutwa mapu aāikele kala kutalula!—Mitōto 32:1, 2; enzankanya na Mateo 18:23-35.
10 Mu Bilongwa 3:19, Bible wingidija muneneno mukwabo mukabe pa kushintulula lulekelo lwa Leza, amba: “Alamukai pa mutyima, muvundamukile kwādi, nankyo ne myanda yenu ījimankanibwe.” Kishima “ījimankanibwe,” i kyalamunwe ku kyubwa kya mu Kingidiki, shi ekale i kingidijibwe mu muneneno wa mu lufīla, kibwanya kushintulula “kupampula, kubula, kufundula nansha konakanya.” Mungya munenena befundi ba ñeni bamobamo, mulangwe udi’po i kubula byobalembele. Lelo kino kyādi kibwanika muswelo’ka? Inki yādi ingidijibwa divule pa kala yādi yengwa na bushila busambakanye pamo na bunange ne na mema. Kitatyi kityetye pa kupwa kwingidija ino inki, muntu wādi ukokeja kuyata kikenda mbaya kibombe, wapampula nakyo bilembwa.
11 Kino i kimfwa kilumbuluke kilombola kukunkana kwa lulekelo lwa Yehova. Kitatyi kyaetulekelanga bubi bwetu, udi pamo bwa aye uyata kikenda mbaya, webupampula lonso. Kekukidipo kyotwakaminwa amba padi uketulandula kadi bwine bubi bwetu’bwa mwenda mafuku, mwanda Bible i mulombole kintu kikwabo kya kutendelwa bininge kitala pa kufwila lusa kwa Yehova: Aye shi walekela muntu mambo, kubapu, wavulaminwa’o!
“Bubi Bwabo Ami Nkikavuluka’bopo Nyeke, ne Nyeke Nansha Patyetye”
12 Yehova wālaile boba ba mu kipwano kipya kupityila kudi mupolofeto Yelemia amba: “Nkalekēla bukondame bwabo, ne bubi bwabo ami nkikavuluka’bopo nyeke, ne nyeke nansha patyetye.” (Yelemia 31:34) Lelo kino kishintulula’mba shi Yehova walekela muntu bubi, kubapu kakikokejapo kuvuluka’bo nansha patyetye? Kebibwanikapo. Bible witulombola bubi bwālongele bantu bavule bālekelwe mambo na Yehova, kubadila’mo ne Davida. (2 Samwele 11:1-17; 12:1-13) Kunena na bubine, Yehova ukiyukile bukondame bobālongele, mo monka motufwaninwe kuyukila ne batwe. Nsekununi ya bubi bwabo, ya kwisāsa kwabo ne ya lulekelo lwine lwēbalekele Leza, yālaminwe mwanda wa batwe tuboile’po ñeni. (Loma 15:4) Shi kepano, lelo i kika kisaka kushintulula Bible panena’mba Yehova ‘kavulukangapo’ bubi bwa boba balekela?
13 Kyubwa kya mu Kihebelu kyalamwinwe bu ‘nkavuluka’ kishintulula bivule kupita’ko kwela milafwe bitupu pa mwanda kampanda wa kala. Kukwatañana na dibuku dimo, Theological Wordbook of the Old Testament, kilombola “mulangwe mukwabo wa kukuma kintu kyendele’mo.” Mungya buno buluji, kishima ‘kuvuluka’ bubi kilombola kukuma kintu kya kusanshija banonga-bibi. Pēsambile mupolofeto Hosea pangala pa bene Isalela bakubulwa kikōkeji amba, ‘Yehova ukavuluka bukondame bwabo,’ uno mupolofeto wādi usaka kunena’mba Yehova wādi wa kwibakuma kintu kya kwibasanshija pangala pa kubulwa kwisāsa kwabo. O mwanda kipindi kya vese kilonda’ko kibweja’ko amba: “Ukebafu[ty]izya pangala pa bubi bwabo.” (Hosea 9:9, BB) Ku mutamba mukwabo, panena Yehova amba, “Bubi bwabo ami nkikavuluka’bopo nyeke, ne nyeke nansha patyetye,” witukulupijanga’mba, ekale shi walekela kipya-mambo wisāsa bubi bwandi, kubapu, kakamulongapo kadi kintu pa mwanda wa bwine bubi’bwa mwenda mafuku, mhm. (Ezekyele 18:21, 22) Nanshi, uvulaminwanga mu buluji bwa kunena’mba, kakajokelajokelapo pa bubi bwetu nyeke ne nyeke mwanda wa kwitutopeka nansha kwitupa mfuto bukile bukya. Pa kino, Yehova i mulete kimfwa kitendelwa kyotufwaninwe netu kwiula mu kipwano kyetu na bakwetu. Shi kubalupuka lupotopoto, ke biyampepo kuvuluka tubilubo twāpityile kala ne kalēle, towāitabije kulekela mukwenu.
Lelo Byamalwa Nabyo?
14 Le kampeja-bukidi ka Yehova ka kulekela muntu mambo kashintulula’mba shi nonga-bibi wesāsa kubapu, kakikafikilwapo na byamalwa bitamba ku kilongwa kyandi kibi? Mhm, ke amopo. Ketukokejapo kulonga bubi pakubulwa kupebwa mfuto. Polo wāsonekele amba: “Kyonka kikunine muntu, shi kika, shi kika, kyo kyonka kyākāngula.” (Ngalatea 6:7) Shi nansha tubafikilwa na byamalwa nansha na bikoleja kampanda bitamba ku kilongwa kyotulongele, tufwaninwe kuyuka amba, shi Yehova wapu kala kwitulekela, bishoto byonso bitutana ke ayepo ulengeje bitufikile. Shi tusua tubamweka, mwine Kidishitu kafwaninwepo kulanga’mba, ‘Kepabulwe padi i Yehova umpa mfuto pa mwanda wa bubi bonālongele.’ (Enzankanya na Yakoba 1:13.) Ku mutamba mukwabo, Yehova ketukiñangapo ku byamalwa byotwiobela batwe bene na bibi byotulonga. Kimfwa, dilubu, dimi dyambulwa kusaka, misongo isambuka ku busekese, kujimija kukulupilwa ne bulēmantu—bino byonso i byamalwa bisansa mutyima bilupukanga ku bubi, Yehova kaketukingepo ku bino bintu nansha. Vuluka’mba, nansha Yehova byaāikele kulekela Davida bubi bwandi padi Bafesheba ne Udia, ino kākingilepo Davida ku byamalwa bileta musala byālupukile ku bubi bwandi.—2 Samwele 12:9-14.
15 Bubi bwetu bukokeja kwitulupwila byamalwa bikwabo. Kimfwa, bandaula nsekununi idi mu bene Levi shapita 6. Bijila bya Mosesa bilombola pano ngikadilo idi’mo muntu ulongele bubi bukatampe bwa kuyata bintu bya mwanabo mwine Isalela mu bwivi, mu manyengenyenge, nansha mu budimbidimbi. Penepo, uno nonga-bibi wapatanya amba abantumpilwa bitupu, musumininwe ukutyile ne lukanyi pa mpala, abyo byatyipa bya bubela. Papo bepotomeja bubidi bwabo. Ino kitatyi pa kupita’po, yewa ulubīle mukwabo mutyima wa mundamunda keumukulukuta, waiya wesāsa bubi bwandi. Pa kunena’mba Leza amulekele, uno muntu ufwaninwe kulonga bintu bisatu: kujokeja byaselele, kufuta mwinē byandi biselelwe mfutwa ya bipindi 20 pa katwa, kuleta ne mukōko mulume wa kyakwela kya kujilula. Kupwa, bijila binena’mba: “Mupidishitu [Kitobo, NW] ukamulongela kipwanyo ku meso a Yehova, kadi ukalekelwa.”—Levi 6:1-7; enzankanya na Mateo 5:23, 24.
16 Bino bijila yādi mpango ilombola lusa yātambile kudi Leza. Yādi ya kamweno ku yewa ulubīlwe, mwinē byandi byamulubwilwa, bine yādi imutūkija mutyima pa kumona nonga-bibi wiila aye mwine kwisāsa bubi bwandi. Kadi bino bijila byādi bya kamweno ne kudi yewa mwine wa mutyima wa mundamunda umutonwene ke ku mfulo etabije bupya-mambo bwandi ne kulemununa kilubo kyandi. Bine, ekale uno nonga-bibi wāpele kwisāsa, papo ne Leza nandi kādipo wa kumulekela.
17 Eyo, dyalelo ketudipo munshi mwa Bijila bya Mosesa, inoko bituyukijanga bintu pa nkote bitala pa mulangilo wa Yehova, ne mumweno wandi pa myanda ya lulekelo. (Kolose 2:13, 14) Ekale bubi bwetu bubatape nansha kusanshija bakwetu, Yehova witusakilanga kwielela’ko, ‘kōlola kilubo.’ (2 Kodinda 7:11) Kino kilomba ne kwiyuka bubi bwetu, kwitabija bupya-mambo bwetu, ne kulomba kufwilwa lusa kudi mwine otulubīle’wa. Kupwa tukābija Yehova mu milombelo mimanine pa kitapwa kya Yesu, wivwane tulonge namino, mutyima wetu wa mundamunda ukekala mutūke, utōka tō, kadi tukekala na kikulupiji amba tubalekelwa mambo na Leza.—Bahebelu 10:21, 22.
18 Yehova udi bwa shamuntu ye-yense wa buswe, o mwanda ukokeja kulekela muntu mambo, wamulondeja’po ne bulemununi kampanda. (Nkindi 3:11, 12) Shi mwine Kidishitu wesāsa, ukokeja kujimija madyese andi a bu mukulumpe, a bu mwingidi wa mingilo, nansha a bu pania. Kujimija ano andi madyese malēme mu bula mwa kitatyi kampanda kukokeja kumusansa. Ino bulemununi bwa uno muswelo kebushintululapo amba kubapu Yehova kakimutōkelwepo pa mutyima, nansha’mba Yehova wapele kumulekela, mhm. Kadi tufwaninwe kuvuluka’mba, bulemununi bwitulemununa Yehova i kiyukeno kilombola amba wituswele. Kwibwitabija ne kwibwingidija kudi na bukwashi bukatampe mpata kotudi, kadi kukokeja kwitutwala ku būmi bwanyeke.—Bahebelu 12:5-11.
19 Bine, i kintu kitutūkija mutyima kashāa pa kuyuka’mba, twingidilanga Leza udi na “mutyima wa lubilo wa kulekela”! Yehova kamonangapo’nka bubi ne bilubo byetu kete, mhm, umonga ne biyampe byotulonga. (Mitōto 130:3, 4) Aye uyukile bintu bidi mu mityima yetu. Wivwane mutyima obe i mutyumuke, munekenibwe mwanda wa bubi bowalongele, kokolwa kupungila, bubi bobe ke bupambailepo bukankalwa Yehova kukufwila lusa. Nansha shi wi mulube bilubo bya muswelo’ka, ino shi wisāse byabinebine, utabule matabula a kōlola kilubo kyobe ne kulomba na kininga kulekelwa na Yehova, mu milombelo mimanine pa mashi āmwangile Yesu, abe mwine ukemwena amba bino binenwa bidi mu 1 Yoano 1:9 bisambilanga podi: “Wivwane tulupule myanda yetu, nankyo aye i wabinebine wa boloke bwa kwitulekela myanda, ne kwitutōkeja ku bukondame bonso.”
20 Bible witukankamika kwiula lulekelo lwa Yehova mu kipwano kyetu umo na mukwabo. Ino lelo tukokeja kulekela ne kuvulaminwa kufika pa ludingo’ka kitatyi kitulubila bakwetu? Uno i mwanda nao pala ukesambilwa’po mu kishinte kilonda’ko.
[Kunshi kwa dyani]
a I mwanda mukatampe, kishima kya mu Kihebelu kyalamwinwe bu ‘byotubumbilwe nabyo’ kingidijibwanga ku bipungwa bya dilongo bibumbilwe na umbumbi.—Isaya 29:16.
Lelo Ukalondolola Namani?
◻ Mwanda waka Yehova udi na “mutyima wa lubilo wa kulekela”?
◻ Bible ulombolanga muswelo’ka kukunkana kwa lulekelo lwa Yehova?
◻ Kitatyi kitulekelanga Yehova mambo, lelo uvulaminwanga mu buluji’ka?
◻ Shi tulongele bubi butapile bakwetu, lelo Yehova witusakilanga tulonge’po kika?
[Bipangujo bya Kifundwa]
1. Lelo i kitundu’ka kilēma kyāselele Mulopwe Davida, ne mutyima wandi muvutakane wāsengelwe muswelo’ka?
2, 3. (a) Shi tubalonga bubi, lelo i kitundu’ka kyotukokeja kusela pa kino, ne mwanda waka kidi na kamweno? (b) Lelo ‘kuminwa’ na mutyima wa kwitopeka kubenzwanga na kyaka’ka? (c) Lelo i kikulupiji’ka kitupa Bible pa mwanda utala mutyima wa Yehova wa kusaka kulekela bantu?
4. Lelo i kika kivulukanga Yehova pa mwikadila wetu, ne kino kiteñanga namani ku mwikadilo wandi na batwe?
5. Lelo mukanda wa Loma ulombolanga muswelo’ka mukomenine bubi ngitu yetu mikōkekōke?
6. Lelo Yehova umonanga muswelo’ka boba bakimba lusa lwandi na mutyima wa kwisāsa?
7. Mwanda waka ketufwaninwepo kwididika pa mwanda utala kufwilwa lusa na Leza?
8. Kunena na bubine, i kika kiloñanga Yehova kitatyi kyaetulekelanga bubi bwetu, ne kino kifwaninwe kwitutenga muswelo’ka?
9. Lelo bino binenwa bya Yesu bya’mba: “Betulekele byamāpu byetu” bidi na buluji’ka?
10, 11. (a) I mulangwe’ka ulombwelwe mu kishima “ījimankanibwe,” kidi mu Bilongwa 3:19? (b) Lelo kukunkana kwa lulekelo lwa Yehova i kulombolwe patōka muswelo’ka?
12. Panena Bible amba Yehova uvulaminwanga bubi bwetu, lelo kino kishintulula’mba kakokejapo kwibuvuluka, ne mwanda waka uwalondolola wao muswelo?
13. (a) Lelo i mulangwe’ka mukwabo udi mu kyubwa kya mu Kihebelu kyālamwinwe bu ‘nkavuluka’? (b) Panena Yehova amba, “Bubi bwabo ami nkikavuluka’bopo nyeke, ne nyeke nansha patyetye,” lelo witukulupijanga pa kika?
14. Le i kika kinenenwa amba kulekelwa bubi kekishintululapo’mba shi nonga-bibi wesāsa kubapu, kakifikilwapo na byamalwa bitamba ku kilongwa kyandi kibi?
15, 16. Lelo bijila bisonekelwe mu bene Levi 6:1-7 byādi bya kamweno ku mulubilwa ne ku mulubilañani mwine muswelo’ka?
17. Ekale tubatape bakwetu na bubi bwetu, Yehova witusakilanga tulonge bika?
18. I bulemununi’ka bukokeja kulondejibwa pa lulekelo lwitulekela Yehova?
19, 20. (a) Shi wi mulonge bubi, mwanda waka kufwaninwepo kulanga’mba wi mupite pa kufwilwa lusa na Yehova? (b) Lelo i mwanda’ka ukesambilwa’po mu kishinte kilonda’ko?
[Kifwatulo pa paje 22]
Shi bakwetu i batapwe na bubi botulongele, Yehova witusakilanga tupwije mwanda