Mwena Bininge mu Butangi Bobe bwa Bible

1. Le i bika bilombola’mba Yesu wādi umwene Bisonekwa na mvubu?

FWATAKANYA’PO mwādi mwiivwanina bantu pobādi bateja Yesu ufundija. Wādi upituluka divule mu Bisonekwa Bijila na kunena’byo ku mutwe! Na bubine, mu binenwa byandi bibajinji bilembelwe byaānenene pa kupwa kubatyijibwa ne mu binenwa byandi bimo bya mfulo byaānenene kumeso kwa aye kwipaibwa, Yesu wāpitulukile’mo mu Bisonekwa.b (Kup. 8:3; Ñim. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Kadi mu bula bwa myaka isatu ne kipindi ya pa bukata bwa kubatyijibwa ne kufwa kwandi, Yesu wādi utanga divule Bisonekwa ku meso a bantu bavule, upituluka’mo, ne kwibishintulula.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

2. Le i bika byākweshe Yesu ayuke senene Bisonekwa paādi utama? (Tala kifwatulo pa kibalu.)

² Myaka mivule kumeso kwa Yesu kushilula mwingilo wandi, wādi utanga divule Kinenwa kya Leza ne kwikiteja. Na bubine ku njibo, wādi uteja ba Madia ne Yosefa bapituluka mu Bisonekwa mu mīsambo yabo ya difuku ne difuku mu kisaka.c (Kup. 6:6, 7) Kadi tubwanya kukulupila’mba Yesu pamo ne kyabo kisaka bādi benda ku shinankonka mu Dya Sabato ne Dya Sabato. (Luka 4:16) Kwine’kwa, ye uno wādi uteja’ko na katentekeji pobādi batanga Bisonekwa. Mwenda mafuku, Yesu wēfundile kutanga aye mwine bino Bilembwa Bijila. Kino kyāmulengeje ayuke Bisonekwa senene, ebisanswe ne kwibileka bimuludike mu byaādi ulonga. Kimfwa, le ubavuluka byālongekele ku tempelo pākidi’tu Yesu na myaka 12? Bafundiji bādi bayukile senene Bijila bya Mosesa “badi bāna’nka kwana ñeni [ya Yesu] ne bilondololwa byandi.”—Luka 2:46, 47, 52.

3. I bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

³ Netu tubwanya kuyuka Kinenwa kya Leza ne kwikisanswa shi tutanga’kyo kyaba kyonso. Pene’po, i muswelo’ka otubwanya kumwena bininge mu byotutanga? Tubwanya kuboila ñeni ku byobya byānenene Yesu ku boba bādi bayukile Bijila, kubadila’mo basonekeji, Bafadiseo, ne Basadusea. Bano bendeji ba bipwilo bādi batanga divule Bisonekwa, inoko kebādipo bamwena mu byobādi batanga. Yesu wālombwele bintu bisatu byādi bilengeja bano bana-balume baleke kumwena bininge mu Bisonekwa. Bintu byāebasapwidile bisa kwitukwasha tulumbulule bukomo bwetu (1) bwa kwivwanija byotutanga, (2) bwa kutana byabulēme bya ku mushipiditu, ne (3) bwa kuleka Kinenwa kya Leza kitushinte. Bino ye byotusa kwisambila’po mu kino kishinte.

TANGA MWANDA WA KWIVWANA

4. Le Luka 10:25-29 witufundija bika pa mwanda utala butangi bwa Kinenwa kya Leza?

⁴ Tusakanga kwivwanija buluji bwa byotutanga mu Kinenwa kya Leza. Shi bitupu, ketukamwenapo bininge mu byotutanga. Kimfwa, tubandaulei’ko mīsambo ya Yesu na “muntu umo [wādi] ujingulwile Bijila.” (Tanga Luka 10:25-29.) Uno muntu paāipangulwile mwanda wa kusaka kuyuka byanenwe kulonga pa kukamona būmi bwa nyeke, Yesu wāmukokēle mu Kinenwa kya Leza na kumwipangula’mba: “Le i bika bilembelwe mu Bijila? Le abe utañanga namani?” Muntu’wa wālondolwele bya bine na kupituluka mu bisonekwa’mba, i kusanswa Leza ne kusanswa mukwetu. (Levi 19:18; Kup. 6:5) Inoko waipangula monka’mba: “Lelo mukwetu mwine i ani?” Uno muntu wālombwele amba kādipo wivwanije buluji bwine bwa byaādi utanga. Kino kyāmulengeje aleke kwingidija bino bisonekwa senene mu būmi bwandi.

5. Le kulombela ne kutanga bityebitye bibwanya kwitukwasha namani twivwanije senene byotutanga?

⁵ Tubwanya kuvudijija’ko mwivwanino wetu wa Kinenwa kya Leza na kwikala na bibidiji biyampe bya kutanga. Bintu bimo bibwanya kukukwasha abi kebyo. Lombela kumeso kwa kushilula kutanga. Tusakilwa bukwashi bwa Yehova pa kwivwanija Bisonekwa. O mwanda tufwaninwe kumulomba mushipiditu wandi ujila witukwashe amba tute mutyima ku byotutanga. Kupwa tanga bityebitye. Kino kikakukwasha wivwanije byotanga. Ubwanya kumona’mba i biyampe kutanga na diwi ditunduke nansha kutanga na kulonda mawi makwate a butangi bwa Bible. Shi uteja diwi koku wibimona pa papye, bikakukwasha wibivwane, wibivuluke, ne kwifunda bivule ku byobya byotanga mu Kinenwa kya Leza. (Yos. 1:8) Shi ubapu kutanga, lombela monka mwanda wa kufwija’ko Yehova pa kyabuntu kya Kinenwa kyandi ne kumulomba akukwashe wingidije byowatanga’bya.

6. Mwanda waka kwiipangula bipangujo ne kulemba’ko myanda mityetye kukakukwasha potanga? (Tala ne kifwatulo.)

⁶ Kudi bintu bikwabo bibidi bikakukwasha wivwanije senene Bible. Wiipangule bipangujo pa byotanga. Kitatyi kyotanga nsekununi kampanda wiipangule amba: ‘Le i bāni besambilwa’po? I ani wisamba? Le wisamba na ani, ne mwanda waka? Lelo i kwepi kwālongekēle uno mwanda ne i kitatyi’ka?’ Bino bipangujo bikakukwasha ulangulukile pa milangwe mikatampe idi mu byotanga ne kwiilonda senene. Kadi potanga, lemba’ko myanda mityetye. Kulemba byotanga, kukakulengeja ulangulukile’po bininge, ne kino kikakukwasha wibivwanije senene. Kadi kulemba kukakukwasha uvuluke byotanga. Ubwanya kulemba bipangujo, bintu byowasokola mu bukimbi bobe, ubwanya kulemba mu kīpi myanda mikatampe, kulemba muswelo obwanya kwingidija byowatanga, nansha kulemba’tu moweivwanina pa byowatanga’bya. Kulemba ino myanda kubwanya kukukwasha umone Kinenwa kya Leza bu musapu wakutumine.

7. Le i ngikadila’ka yotusakilwa kitatyi kyotutanga, ne mwanda waka? (Mateo 24:15)

⁷ Yesu wātelele ngikadila ya mvubu yotunenwe kwikala nayo shi tusaka kwivwanija byotutanga mu Kinenwa kya Leza—ke ngikadila ya kusansanya kadi. (Tanga Mateo 24:15.) Le kusansanya i bika? I bukomo bwa kwivwanija muswelo ukwatañene mulangwe kampanda na mulangwe mukwabo, muswelo oishidile, ne kumona byobya kebinenenwepo patōka. Kadi monka mwālombwedile’byo Yesu, tusakilwa kusansanya mwanda wa kujingulula binkumenkume bifikidija bupolofeto bwa mu Bible. Kadi tusakilwa ino ngikadila mwanda wa kumwena ne pa mfulo mu bintu byonso byotutanga mu Bible.

8. Le i muswelo’ka otubwanya kutanga na kusansanya?

⁸ Yehova upanga bengidi bandi kusansanya. Nanshi mufwene mu milombelo, umulombe akukwashe utamije ino ngikadila. (Nki. 2:6) Le i muswelo’ka obwanya kulonga bintu kukwatañana na milombelo yobe? Bandaula na katentekeji byotanga, kadi mona mobikwatañenine na bintu bikwabo byoyukile kala. Pa kufikila’po, kimba mu mabuku etu etukwasha kwifunda Bible, kimfwa mu Dibuku dya Bukimbi dya Batumoni ba Yehova. Ano mabuku akakukwasha ujingulule buluji bwa vese kampanda ne kumona miswelo yobwanya kwingidija’ye mu būmi bobe. (Bah. 5:14) Shi utanga na kusansanya, mwivwanino obe wa Bisonekwa ukatamina’ko.

TANGA MWANDA WA KUTANA BYABULĒME BYA KU MUSHIPIDITU

9. Le i bubine’ka bwa mvubu bwa mu Bisonekwa kebwāitabijepo Basadusea?

⁹ Basadusea bādi bayukile senene mikanda itano mibajinji ya mu Bisonekwa bya Kihebelu, ino kebādipo betabija bubine bwa mvubu bwādi mu ino mikanda ya ku bukomo bwa mushipiditu. Kimfwa, tala mwālondolwedile Yesu pāmwipangwile Basadusea kipangujo pa mwanda utala lusangukilo. Wēbepangwile amba: “Le kemwatangile mu mukanda wa Mosesa, mu nsekununi ya kimuna kya miba, amba Leza wāmunenene amba: ‘Ami ne Leza wa Abalahama, Leza wa Izake, ne Leza wa Yakoba’?” (Mako 12:18, 26) Nansha Basadusea byobādi batanga kino kisonekwa misunsa mivule, kipangujo kya Yesu kyālombwele amba kebāitabijepo bubine bwa mu Bisonekwa bwa mvubu—ko kunena’mba bufundiji bwa lusangukilo.—Mako 12:27; Luka 20:38.d

10. Le i bika byotufwaninwe kuta’ko mutyima kitatyi kyotutanga?

¹⁰ Le kino kitufundija bika? Kitufundija’mba kitatyi kyotutanga i biyampe kuta mutyima ku bintu byonso bibwanya kwitufundija vese nansha nsekununi kampanda ya mu Bible. Ketusakengapo kwivwanija enka bufundiji bwa kyalwilo kete, ino i ne bubine bwa mushike ne misoñanya ifyeme’mo.

11. Le kukwatañana na 2 Temote 3:16, 17, i muswelo’ka obwanya kutana byabulēme bya ku mushipiditu mu Bible?

¹¹ Le i muswelo’ka obwanya kutana byabulēme bya ku mushipiditu kitatyi kyotanga Bible? Tala byobya binena 2 Temote 3:16, 17. (Tanga.) Uno vese unena’mba “Kisonekwa kyonso i . . . kya kamweno” pa (1) kufundija, (2) kudingila, (3) kōlola bintu, ne (4) kulemununa. Nansha ke mu mikanda ya mu Bible yokwingidijangapo divule, ubwanya kumwena’mo bino bintu biná. Bandaula nsekununi’ya mwanda wa kumona byoikufundija padi Yehova, pa mpango yandi, nansha pa misoñanya ya mu Bible. Bandaula umone moikadile ya kamweno pa kudingila. Longa namino na kumona muswelo oikukwasha ujingulule ne kutalula milangwe mibi nansha ngikadila mibi, ne kushala na kikōkeji kudi Yehova. Bandaula muswelo obwanya kwingidija kisonekwa’kya mwanda wa kōlola mulangwe mubi, wanenene padi muntu kampanda mu busapudi. Kadi tala bisonekwa mobibwaninya kukulemununa amba umone bintu mwibimwena Yehova. Shi ulame bino bintu biná mu ñeni, ukatana byabulēme bya ku mushipiditu, bine bikakukwasha umwene bininge mu butangi bobe bwa Bible.

LEKA BUTANGI BOBE BWA BIBLE BUKUSHINTE

12. Mwanda waka Yesu wāipangwile Bafadiseo kipangujo kya amba “Lelo kemwatangile?”

¹² Kadi Yesu wāipangwilo kino kipangujo kya amba “Lelo kemwatangile?” Mwanda wa kulombola’mba Bafadiseo bādi na mumweno mubi pa byobādi batanga mu Bisonekwa. (Mat. 12:1-7)e Mu dine difuku’dya, Bafadiseo bāmwene amba bana ba bwanga ba Yesu abajilula kijila kya Sabato. Ebiya Yesu wēbalondolola na kutela bimfwa bibidi bya mu Bisonekwa ne kupituluka mu vese umo wa mu mukanda wa Hosea mwanda wa kulombola amba, Bafadiseo kebāivwanijepo kine kyātūdilwe’ko kijila kya Sabato, ne amba kebādipo na lusa. Mwanda waka kutanga Kinenwa kya Leza kekwāshintyilepo bano bantu? I mwanda bādi batanga’kyo na mushipiditu wa kafutululo ne mitatulo. Mwikadila wabo wēbalengeje bakomenwe kwivwanija byobādi batanga.—Mat. 23:23; Yoa. 5:39, 40.

13. Le i ngikadila’ka yotufwaninwe kwikala nayo potutanga Bible, ne mwanda waka?

¹³ Binenwa bya Yesu bitufundija’mba tufwaninwe kwikala na mumweno muyampe potutanga Bible. Kwishila na Bafadiseo, batwe tufwaninwe kwikala betyepeje ne betabija kufundijibwa. Tufwaninwe ‘kwitabija na butūkanye kukunwa kwa kinenwa.’ (Yak. 1:21) Shi twi batūkanye, tukalengeja Kinenwa kya Leza kishinte muntu wetu wa munda. Bufundiji bwa mu Bible butala lusa ne buswe, buketushinta enka shi tuleke kwikala na mushipiditu wa kafutululo ne mitatulo.

14. Le i bika bibwanya kulombola’mba tulekanga Bible etushinte? (Tala ne kifwatulo.)

¹⁴ Muswelo otwikele na bakwetu ulombolanga shi tulekanga Kinenwa kya Leza kitushinte. Bafadiseo kebālekelepo Kinenwa kya Leza kitenge mityima yabo, o mwanda bādi batopeka “bantu ba kubulwa mambo.” (Mat. 12:7) Ne batwe netu, muswelo otumona bakwetu ne otwikele nabo, ulombolanga shi tulekanga Kinenwa kya Leza kitushinte. Kimfwa, le twikalanga na kibidiji kya kwisambila pa biyampe byotumona mu bakwetu’ni, nansha tupēlakananga kwisambila pa bukōkekōke bwabo? Lelo twi bantu ba lusa ne balekela bakwetu’ni, nansha twi bantu ba kafutululo ne balamina bakwabo kīji? Kwibandaula batwe bene uno muswelo, kubwanya kulombola shi tulekanga byobya byotwifunda bishinte milangwe yetu, mwiivwanino wetu, ne bilongwa byetu.—1 Tm. 4:12, 15; Bah. 4:12.

BUTANGI BUTWALA KU NSANGAJI

15. Le Yesu wādi umona namani Bisonekwa Bijila?

¹⁵ Yesu wādi usenswe Bisonekwa Bijila, kadi muswelo waādi wibimona wālombwelwe mu binenwa bya bupolofeto bidi mu Ñimbo ya Mitōto 40:8, bya amba: “A Leza wami, ndoelelwe kulonga kiswa-mutyima kyobe, kadi bijila byobe bidi munda mwami.” Kusanswa Bisokwa kwākweshe Yesu ekale na nsangaji ne kwendelela kwingidila Yehova. Netu tubwanya kwikala na nsangaji shi tulame Kinenwa kya Leza mu mutyima wetu.—Ñim. 1:1-3.

16. Lelo i bika byobwanya kulonga pa kumwena bininge mu butangi bobe bwa Kinenwa kya Leza? (Tanga kapango “Binenwa bya Yesu Bibwanya Kukukwasha Wivwanije Byotanga.”)

¹⁶ Kukwatañana na binenwa bya Yesu ne kimfwa kyaetushidile, netu tulumbululei bwino bwetu bwa kutanga Bible. Tubwanya kulumbulula mwivwanino wetu wa Bisonekwa na kulombela, kutanga bityebitye, kwiipangula bipangujo, ne kulemba’ko myanda mityetye. Tubwanya kwingidija kusansanya na kubandaula na katentekeji byotutanga, kupityila ku mabuku etu esambila pa Bible. Tubwanya kwifunda kwingidija Bisonekwa senene, enka ne byobya byoketwibidilepo bininge, na kukimba byabulēme bya ku mushipiditu bifyeme mu nsekununi yotutanga’ya. Kadi tubwanya kuleka Kinenwa kya Leza kitushinte, na kulonga nyeke bukomo bwa kwikala na mumweno muyampe kitatyi kyotutanga. Shi tulonge bino bintu, tukamwena bininge mu butangi bwetu bwa Bible ne kufwena bininge kudi Yehova.—Ñim. 119:17, 18; Yak. 4:8.