Ñeni Yotuboila ku Byālongele Yesu mu Mafuku Andi 40 a Mfulo Pano pa Ntanda

1-2. Le i bika byālongekele pādi penda bana ba bwanga babidi ba Yesu ku Emese?

TUDI mu mafuku 16 Nisane, mwaka wa 33 Yesu ke mwiye. Bana ba bwanga badi na njia mikatampe kadi bakwatwe moyo. Bana ba bwanga babidi abatambe mu Yelusalema kebenda ku Emese, kibundi kya ku kintu kya makilometele 11 na Yelusalema. Bano bana-balume i batyumukwe mutyima bininge, mwanda Yesu muntu obadi balonda wadi ukitamba mu kwipaibwa. Badi bakulupile amba Meshiasa ukalongela Bayuda bintu bivule bya kutendelwa, inoko pano wafu. Ino kepejije, kubalongeka kintu kitulumukwa.

² Muntu umo webafwena kaenda nabo lumo. Bano bana ba bwanga abamusekunwina bintu bibi byatene Yesu. Ebiya uno muntu washilula kwibasapwila bintu byokebakelwapo nansha dimo. “Kushilwila ku Mosesa ne Bapolofeto bonso,” webashintulwila mwanda waka Meshiasa wadi ufwaninwe kususuka ne kufwa. Abo pa kufika ku Emese, muntu’wa wesokwela kobadi—ke Yesu musanguke kadi! Fwatakanya’po mwāsangedile bana ba bwanga pa kuyuka’mba Meshiasa i mūmi!—Luka 24:​13-35.

3-4. (a) Le i bika byālongekele mu bula bwa mafuku 40 pa kupwa kwa Yesu kusanguka, ne byāikele na lupusa’ka pa bana ba bwanga? (Bilongwa 1:3) (b) Le i bika byotusa kumona mu kino kishinte?

³ Yesu wāmwekēle bandi bana ba bwanga misunsa mivule mu bula bwa mafuku andi 40 a mfulo pano pa ntanda. (Tanga Bilongwa 1:3.) Mu bula bwa kino kitatyi, njia ne moyo byādi na bana ba bwanga ba Yesu, byāalamukile ke nsangaji, kikulupiji, ne bukankamane bwa kusapula ne kufundija myanda miyampe ya Bulopwe.a

⁴ Tubwanya kumwena mu kwifunda byobya byālongele Yesu mu kino kitatyi kisangaja kya būmi bwandi. Mu kino kishinte, tusa kumona’mo mwāingidije Yesu kino kitatyi (1) mwanda wa kukankamika bandi bana ba bwanga, (2) kwibakwasha bevwanije Bisonekwa, ne (3) kwibafundija baselele’ko biselwa bikatampe. Mu mwanda ne mwanda, tusa kumona muswelo otubwanya kwiula kimfwa kya Yesu.

KANKAMIKA BAKWENU

5. Mwanda waka bana ba bwanga ba Yesu bādi basakilwa kukankamikwa?

⁵ Bana ba bwanga ba Yesu bādi basakilwa kukankamikwa. Mwanda waka? Bamo bāshile mobo, bisaka, ne twabo twaji kebalonda Yesu kitatyi kyonso. (Mat. 19:27) Bakwabo nabo bāsuswilwe pa mwanda wa kwikala bandi bana ba bwanga. (Yoa. 9:22) Bēpēne uno muswelo mwanda bādi bakulupile amba Yesu i Meshiasa wālailwe. (Mat. 16:16) Inoko Yesu pa kwipaibwa, bāivwene njia mikatampe ne kutyumukwa mutyima mwanda kebādipo bayukile mobisa kwibekadila.

6. Le i bika byālongele Yesu pa kupwa kusanguka?

⁶ Na bubine, Yesu wāivwanije amba i byendele’mo bandi bana ba bwanga bekale na njia pangala pa lufu lwandi. Kadi kāmwenepo kino bu kilomboji kya kubulwa lwitabijo. O mwanda enka’tu mu difuku dyaāsangukile, wāshilwile kukankamika balunda nandi. Kimfwa, wāmwekēle Madia mwine Makadala paādi udila ku kibundu kyandi. (Yoa. 20:​11, 16) Kadi wāmwekēle bandi bana ba bwanga babidi botwesambilanga’po ku ngalwilo kwa kino kishinte. Ne kadi wāmwekēle mutumibwa Petelo. (Luka 24:34) Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa kya Yesu? Tubandaulei’ko byālongekele paāmwekele musunsa mubajinji.

7. Le kukwatañana na Yoano 20:​11-16, Yesu wāmwene Madia ulonga bika mu lubanga lwa mafuku 16 Nisane, ne kino kyāmulengeje alonge’po bika? (Tala ne kifwatulo.)

⁷ Tanga Yoano 20:​11-16. Lubanga lwa mafuku 16 Nisane, bana-bakaji ba kikōkeji bāendele ku kifuko kwādi kujīkilwe Yesu. (Luka 24:​1, 10) Lekai twisambile’ko pa byātene mwana-mukaji umo pa bano’ba, dyandi i Madia mwine Makadala. Pāfikile Madia ku kibundu, kātene’mopo muntu. Wānyema lubilo kukasapwila’mo ba Petelo ne Yoano, nabo bānyemena lubilo ku kibundu papo Madia wiya wibalonda. Bano bana-balume pa kupwa kumona’mba mu kibundu i mutupu muntu, bājokela ku njibo. Inoko Madia wāshala konka udila. Nansha aye mwine byakādipo uyukile, inoko Yesu wādi umumwene. Wāmwene kudila kwa uno mwana-mukaji wa kikōkeji, wāsaka kumusenga. Ebiya wāmwekela Madia ne kulonga’po’tu kilongwa kityetye kine kyāmukankamikile bininge. Wēsamba nandi ne kumupa mwingilo wa mvubu wa kukasapwila banababo myanda miyampe ya kusangulwa kwandi.—Yoa. 20:​17, 18.

8. Le i muswelo’ka otubwanya kwiula Yesu?

⁸ Le i muswelo’ka otubwanya kwiula Yesu? Tubwanya kumwiula kitatyi kyotukankamika batutu ne bakaka bendelele kwingidila Yehova. Pamo bwa Yesu, tunenwe kuta mutyima ku makambakano abo, kulonga bukomo bwa kwivwanija mobeivwanina, ne kwibasenga. Tubandaulei’ko kimfwa kya kaka Jocelyn, mwine wafwidilwe nkasandi mwana-mukaji mu akishida mibi. Unena’mba: “Nekondele kitatyi kyonso na njia mikatampe mu bula bwa myeji mivule.” Inoko tutu umo ne wandi mukaji bamwityija kwabo, bamuteja na kanye, ne kumukulupija’mba i mulēme ku meso a Yehova. Jocelyn unena’mba: “Nadi neivwana’nka bwa ami udi mu mushike mukatampe wa dijiba difuna bulobo, ebiya Yehova waingidija uno tutu ne wandi mukaji mwanda wa kumpandija. Bankweshe ngikale monka na mutyima wa kwendelela kwingidila Yehova.” Netu tubwanya kukankamika bakwetu na kwibateja na katentekeji pobetusapwila byonso bibadi ku mutyima, ne na kwisamba nabo na kanye na kitungo kya kwibakankamika bendelele kwingidila Yehova.—Loma 12:15.

LANGULUKILA PA BISONEKWA

9. Le i kikoleja’ka kyēkondele na bana ba bwanga ba Yesu, ne Yesu wēbakweshe namani?

⁹ Bana ba bwanga ba Yesu bāitabije Kinenwa kya Leza ne kulonga bukomo bwa kwikingidija mu bwabo būmi. (Yoa. 17:6) Inoko kwipaibwa kwa Yesu pamo bwa nkuma-bibi ku mutyi kwēbavutakenye ñeni. Yesu wāyukile amba bandi bana ba bwanga badi na lwitabijo kadi basenswe Yehova, ino kadi wājingulwile amba basakilwa kwivwanija Bisonekwa senene. (Luka 9:​44, 45; Yoa. 20:9) O mwanda wēbakweshe balangulukile pa Bisonekwa. Tala mwaālongēle kino paāmwekēle bana ba bwanga babidi mu dishinda dya ku Emese.

10. Le Yesu wākulupije namani bandi bana ba bwanga amba bine wādi Meshiasa? (Luka 24:​18-27)

¹⁰ Tanga Luka 24:​18-27. Musa kumona’mba Yesu kēyukenyepo kiponka na ponka ku bano bana-balume. Inoko, wēbepangwile bipangujo. Mwanda waka? Padi wādi usaka balombole milangwe yabo ne mobādi beivwanina. Kadi ye byobālongele. Bāmulombwele amba bādi batengēle amba Yesu usa kunyongolola Isalela ku kasusu ka Loma. Abo pa kupwa kumusapwila malangalanga abo, Yesu wāingidija Bisonekwa mwanda wa kukwasha bano bana-balume bevwanije byālongekele.b Enka mu difuku’dya ku kyolwa, Yesu wāmwekela bana ba bwanga bakwabo ne kwibalombola nshintulwilo ya buno bupolofeto. (Luka 24:​33-48) Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku ino nsekununi?

11-12. (a) Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku muswelo wāfundije Yesu bubine? (Tala ne kifwatulo.) (b) Le mwanetu wadi wifunda Bible na Nortey wamukweshe namani?

¹¹ Le i muswelo’ka otubwanya kwiula Yesu? Dibajinji, kitatyi kyowifunda Bible na bantu, ipangula bipangujo bya bunwa bikebakwasha balupwile patōka milangwe yabo. (Nki. 20:5) Shi ubaivwanija byobalanga, wibalombole bisonekwa bipotoloke bikebakwasha mu ngikadilo yabo. Kupwa kokibalombola byobafwaninwe kulonga. Ino wibakwashe balangulukile pa Bisonekwa ne kujingulula muswelo obabwanya kwingidija misoñanya ya mu Bible mu bwabo būmi. Twisambilei’ko pa kimfwa kya tutu Nortey wa mu Ghana.

¹² Nortey washilwile kwifunda Bible paadi na myaka 16. Ino kepaijijepo, kisaka kyandi kyashilula kumulwa. Le i bika byamukweshe endelele kwifunda Bible? Mwanetu wadi umufundija Bible waingidije Mateo shapita 10 mwanda wa kumushintulwila’mba bene Kidishitu ba bine bakapangwapangwa. Nortey unena’mba: “Pobashilwile kumpangapanga, nakulupile amba nasokola bubine.” Kadi mwanetu wadi umufundija Bible wamukweshe alangulukile pa Mateo 10:16 mwanda wa ekale mukosoke kadi na bulēme pāshintulula nkulupilo yandi ku njibo. Pa kupwa kubatyijibwa, Nortey wasakile kwingila bupania, inoko shandi wadi umusakila akafunde iniveleshite. Pa kyaba kya kulombola Nortey bya kulonga, mwanetu wadi umufundija Bible wamwipangwile bipangujo mwanda wa kuyuka milangwe yandi, ne kumukwasha alangulukile pa misoñanya ya mu Bisonekwa. Byafula kwepi? Nortey wakwete butyibi bwa kwingila bupania. Ebiya shandi wamupanga ku njibo. Le Nortey wiivwananga namani pa bino byamutene? Unena’mba: “Nkulupile amba nakwete butyibi buyampe.” Netu shi twitūdila’ko kitatyi kya kukwasha bakwetu balangulukile pa Bisonekwa, tubwanya kwibakwasha bekale bene Kidishitu bakomo.—Ef. 3:​16-19.

KWASHA BATUTU BEKALE “BANTU BU BYABUNTU”

13. Le i bika byālongele Yesu mwanda wa mwingilo wa busapudi wendelele kwingilwa nansha shi wajokela mūlu? (Bene Efisesa 4:8)

¹³ Yesu paādi pano pa ntanda, wāingile mu muswelo mubwaninine mwingilo wāmupele Shandi. (Yoa. 17:4) Inoko kādipo na mwikadila wa amba, ‘Shi usaka kintu kilongwe biyampe, longa’kyo abe mwine.’ Mu bula bwa mwingilo wandi wa myaka isatu ne kipindi, wāfundije bantu bakwabo mwa kwingidila mwingilo. Kumeso kwa kujokela mūlu, wāpele bandi bana ba bwanga—bamo bākidi’tu na myaka 20 ne musubu—kiselwa kya kulela mikōko milēme ya Yehova ne kutangidila mwingilo wa kusapula ne kufundija. (Tanga Bene Efisesa 4:8.) Le Yesu wāingidije namani mafuku andi 40 a mfulo mwanda wa kukwasha bano bana-balume bepāne, ba lulamato kadi bankanka, mwanda wa bekale “bantu bu byabuntu”?

14. Le Yesu wākweshe namani bandi bana ba bwanga batame ku mushipiditu mu bula bwa andi mafuku 40 a mfulo pano pa ntanda? (Tala ne kifwatulo.)

¹⁴ Yesu wāpele bandi bana ba bwanga madingi a patōkelela kadi a buswe. Kimfwa, wāmwene amba bamo bādi na kutatana, ebiya wēbapa madingi. (Luka 24:​25-27; Yoa. 20:27) Kadi wēbalombwele bate mutyima ku mwingilo wa kukwatakanya bantu ba Yehova, pa kyaba kya kuta’o ku twaji twabo twa ku ngitu. (Yoa. 21:15) Wēbavulwije baleke kuzumbija mutyima pa madyese abwanya kupebwa bantu bakwabo mu mwingilo wa Yehova. (Yoa. 21:​20-22) Ne kadi wālemunwine milangwe imo mibi yobādi nayo pa Bulopwe, ne kwibakwasha bate mutyima ku kusapula myanda miyampe. (Bil. 1:​6-8) Le i ñeni’ka ibwanya kuboila bakulumpe kudi Yesu?

15-16. (a) Le i muswelo’ka ubwanya bakulumpe kwiula Yesu? (b) Le Patrick wamwenine namani mu madingi?

¹⁵ Le i muswelo’ka ubwanya bakulumpe kwiula Yesu? Bafwaninwe kufundija ne kukwasha batutu mu kipwilo, kubadila’mo ne boba bakidi bankasampe, babwanye bisakibwa bya kusela biselwa bikatampe.c Bakulumpe kebatengelangapo boba bobafundija bekale babwaninine. Bafwaninwe kudingila batutu bankasampe na buswe amba bekale na bwino, ne kwivwanija’mba i kya mvubu kwikala betyepeje, ba kikōkeji, ne ba mutyima wa kwingidila bakwabo.—1 Tm. 3:1; 2 Tm. 2:2; 1 Pe. 5:5.

¹⁶ Tala tutu Patrick mwaamwenine mu madingi. Wadi na mwikadila wa kwisamba pampikwa bulēme ne kanye, enka ne na bakaka. Mukulumpe umo wa bwino wamwene bukōkekōke bwa Patrick, wamupa madingi a patōkelela inoko na kanye. Patrick unena’mba: “Nsangedile byawaumpele madingi. Nadi ntyumukwa mutyima ponadi mona batutu bapebwa madyese a mingilo onadi nsaka kwikala nao. Inoko madingi a mukulumpe ankweshe mone kamweno kadi mu kuta mutyima ku kwingidila batutu ne bakaka na kwityepeja, pa kyaba kya kuta’o pa kutambula madyese mu kipwilo.” Kino kyalengeje Patrick atongwe bu mukulumpe paakidi na myaka 23.—Nki. 27:9.

17. Le Yesu wālombwele namani amba wādi ukukulupile bandi bana ba bwanga?

¹⁷ Yesu wāpele bandi bana ba bwanga kiselwa kya kusapula ne kufundija. (Mat. 28:20) Bana ba bwanga ye bano bēmwene bu kebabwanyapo kwingila uno mwingilo. Inoko Yesu kātatenepo amba kebakabwanyapo kwiwingila, kadi ye byāebasapwidile. Wēbalombwele na kikulupiji kyandi kyonso mobadi amba: “Monka mwantumine Tata, nami nemutume.”—Yoa. 20:21.

18. Le i muswelo’ka ubwanya bakulumpe kwiula Yesu?

¹⁸ Le i muswelo’ka ubwanya bakulumpe kwiula Yesu? Bakulumpe ba bwino bapanga’ko bantu bakwabo mingilo. (Fid. 2:​19-22) Kimfwa, bakulumpe babwanya kunena batutu bankasampe bengile mwingilo wa kukundula Njibo ya Bulopwe ne kwiilama. Pa kupwa kupāna mwingilo kampanda, babwanya kulombola’mba bakulupile boba batongelwe kwiwingila na kwibafundija ne kwibakulupila’mba bakengila mwingilo’wa senene. Tutu Matthew mwine kaijije mu kutongwa bu mukulumpe unena’mba ufwijanga’ko bininge bakulumpe ba bwino bamufundija senene mwa kwingidila mwingilo kampanda, ne kumukulupila’mba ukewingila. Unena’mba, “Kitatyi kyonadi nonga bilubo, badi bankwasha mone muswelo ombwanya kuboila’ko ñeni ne kwilumbulula.”d

19. Le i bika byotufwaninwe kusumininwa kulonga?

¹⁹ Yesu wāingidije mafuku andi 40 a mfulo pano pa ntanda mwanda wa kukankamika, kufundija, ne kwibidija bakwabo mingilo. Netu tusumininwei kulonda senene kimfwa kyandi. (1 Pe. 2:21) Yesu uketukwasha tumwiule. Ke-pantu i mulaye amba: “Ami ngidi nenu mafuku onso kufika ne ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu.”—Mat. 28:20.