Mwanda Waka Tukimbe Madingi?

1. Le i muswelo’ka otubwanya kukwata butyibi bwa tunangu bubwanya kulupula bipa biyampe? (Nkindi 13:10; 15:22)

BATWE bonso tusakanga kukwata butyibi bwa tunangu, ne kwimwena bipa biyampe bilupuka ku butyibi bwetu. O mwanda Kinenwa kya Leza kitusapwila bya kulonga pa kufikila pa kino kitungo.—Tanga Nkindi 13:10; 15:22

2. Le Yehova i mulaye kwitulongela bika?

² Na bubine kudi Tata wetu Yehova, ye kotubwanya kutana madingi ne tunangu. I mwitulaye amba: “Nkakupanga madingi ne diso dyami podi.” (Ñim. 32:8) Bino binenwa bilombola’mba Yehova uloñanga bivule kutabuka’ko’tu kwitupa madingi—i mulaye kwitupa madingi mene otusakilwa ne kwitukwasha twiengidije.

3. Le i bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?

³ Mu kino kishinte, tusa kwingidija’mo Kinenwa kya Leza mwanda wa kitukwashe tulondolole ku bino bipangujo biná: (1) Le i ngikadila’ka yomfwaninwe kwikala nayo pa kusaka’mba mwene mu madingi mayampe? (2) Le i ani ubwanya kumpa madingi mayampe? (3) Le nkalombola namani amba ngidi na ñeni ne na mutyima mushitule? (4) Mwanda waka nkifwaninwepo kulombola bantu bakwabo bankwatyile butyibi?

LE I NGIKADILA’KA YOMFWANINWE KWIKALA NAYO?

4. Le i ngikadila’ka yotufwaninwe kwikala nayo pa kumwena mu madingi mayampe?

⁴ Tufwaninwe kwikala betyepeje ne batūkanye pa kumwena mu madingi mayampe. Tufwaninwe kuyuka’mba ketukekalapo nyeke na bwino nansha na buyuki pa kukwata butyibi bwa tunangu mu myanda yonso batwe bene. Shi ketudipo betyepeje ne batūkanye, Yehova kaketukwashapo. Papo madingi onso otutanga mu Kinenwa kyandi akekala pamo bwa mema apungulukila patupu. (Mika 6:8; 1 Pe. 5:5) Inoko shi twi betyepeje ne batūkanye, tukateja bukidi bonka madingi otwivwana mu Bible kadi tukamwena’mo.

5. Le i bintu’ka byālongele Mulopwe Davida byādi bya kumulengeja ekale na mitatulo?

⁵ Tubandaulei’ko ñeni yotubwanya kuboila ku kimfwa kya Mulopwe Davida. Wālongele bintu byādi bya kumulengeja ekale na mitatulo. Kumeso kwa kwikala mulopwe, wātumbile pa mwanda wa bwino bwandi bwa komba minjiki. Pa kino, bāmulombele anze kombela mulopwe minjiki. (1 Sa. 16:​18, 19) Yehova pa kupwa kutonga Davida bu mulopwe, wāmukomeje kupityila ku mushipiditu ujila. (1 Sa. 16:​11-13) Bantu bātendele bininge Davida pa kwipaya kwawāipaile balwana nabo, mwine mubadilwa ne Ngodiata kampangala mwine Fidishitia. (1 Sa. 17:​37, 50; 18:7) Shi muntu wa mitatulo ye wālongele bino bintu bikatakata, wādi wa kulanga’mba kasakilwapo madingi a bantu bakwabo. Inoko Davida kālongelepo namino.

6. Le tubayuka namani amba Davida wāitabije madingi? (Tala ne kifwatulo.)

⁶ Davida pa kubikikwa bu mulopwe, wāpwene na bantu bādi bamupa madingi. (1 Bi. 27:​32-34) Kino ke kyakutulumukapo, mwanda enka ne kumeso kwa Davida kwikala bu mulopwe, wādi uteja madingi mayampe adi amupa bantu bakwabo. Kāitabijepo enka madingi a bana-balume ino wāitabije ne a mwana-mukaji witwa bu Abikele. Abikele wādi mukaja Nabalu muntu wa kubulwa bulēme, wa kubulwa mutyima wa kufwija’ko, kadi wa kwisakila. Davida wāitabije na kwityepeja madingi mayampe a Abikele, ne kino kyāmulengeje aleke kuponena mu kilubo kikatampe.—1 Sa. 25:​2, 3, 21-25, 32-34.

7. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa kya Davida? (Musapudi 4:13) (Tala ne bifwatulo.)

⁷ Tubwanya kuboila ñeni kampanda kudi Davida. Kimfwa, tubwanya kwikala na bwino nansha na lupusa kampanda pa bantu. Nansha nankyo, ketufwaninwepo kulanga’mba tuyukile bintu byonso, kadi ketusakilwapo madingi. Pamo bwa Davida, tufwaninwe kwitabija na mutyima umo madingi mayampe, ekale i ani witupa’o. (Tanga Musapudi 4:13.) Shi tulonge namino, tukepuka kulonga bilubo bikatampe bine bibwanya kwituletela misanshi nansha kusanshija bantu bakwabo.

LE I ANI UBWANYA KUMPA MADINGI MAYAMPE?

8. Mwanda waka Yonafane ye wādi mufwaninwe kupa Davida madingi?

⁸ Tubandaulei’ko ñeni mikwabo yotubwanya kuboila ku kimfwa kya Davida. Wātejeje madingi a bantu bādi mu kipwano kiyampe na Yehova ne bādi bevwanije biyampe ngikadilo yaādi’mo. Kimfwa, paādi ukimba kuyuka shi ubwanya kupwana monka na Mulopwe Solo, Davida wātejeje madingi a Yonafane mwanā Solo. Mwanda waka Yonafane ye wādi mufwaninwe kupa Davida madingi mayampe? I mwanda Yonafane wādi mu kipwano kiyampe na Yehova kadi wādi uyukile Solo senene. (1 Sa. 20:​9-13) Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila’ko?

9. Le i kudi ani kotufwaninwe kulomba madingi? Shintulula. (Nkindi 13:20)

⁹ Shi ketusakilwa madingi, tufwaninwe kulomba’o ku muntu udi mu kipwano kiyampe na Yehova kadi udi na bwino mu mwanda motusakilwa bukwashi.a (Tanga Nkindi 13:20.) Fwatakanya’po tutu nkasampe ukimba muntu wa kwisonga nandi. Le i ani ubwanya kumupa madingi mayampe? Mulunda nandi nkungulume ubwanya kumupa madingi mayampe shi ano madingi emanine pa misoñanya ya mu Bible. Inoko uno tutu ubwanya kupebwa madingi mayampe kutabuka kadi mapotoloke, shi epangule ba mulume ne mukaji batame ku mushipiditu bamuyukile biyampe kadi bene kebalonge myaka kampanda mu busongi.

10. Le i bika byoketubandaula pano?

¹⁰ Tubabandaula ngikadila ibidi yotufwaninwe kwikala nayo ne kotubwanya kutambula madingi mayampe. Pano tubandaulei’ko mwanda waka tufwaninwe kwikala na ñeni ne na mutyima mushitule, ne shi tufwaninwe kulombola bantu bakwabo betukwatyile butyibi.

LE NKALOMBOLA NAMANI AMBA NGIDI NA ÑENI NE MUTYIMA MUSHITULE?

11-12. (a) Le i bika byotubwanya kulonga kitatyi kimo? (b) Le Mulopwe Lehaboma wālongele bika pa kukwata butyibi bwa mvubu?

¹¹ Kitatyi kimo muntu ubwanya kumweka bu ukimbanga madingi, ino nanshi aye kyakimba’tu i bantu betabije butyibi bwakwete kala. Muntu wa uno muswelo kadipo na ñeni ne na mutyima mushitule. Ubwanya kuboila ñeni ku byāfikile Mulopwe Lehaboma.

¹² Lehaboma wāpingakene Mulopwe Solomone bu mulopwe wa Isalela. Wāpyene muzo mukatampe kadi wa bupeta, ino bantu bāmwene amba Solomone wādi wibengidija bininge. O mwanda bākamwene Lehaboma ne kumuzenza ebapēleleje’ko kiselwa. Ebiya nandi wēbalombola bamushile’ko kitatyi kya kulangulukila pa butyibi bwabwanya kukwata. Wāshilwile biyampe na kukalomba madingi ku bana-balume banunu bādi bakwasha Solomone. (1 Ba. 12:​2-7) Ino wāpelele madingi āmupele bano bana-balume banunu. Mwanda waka wālongele namino? Le Lehaboma wādi ke mukwate kala butyibi bwa kya kulonga’po’ni, nansha le wādi ukimba’tu muntu wa kwitabija butyibi bwakwete? Shi i amo, wātene byaādi ukimba ku madingi āmupele balunda nandi bankasampe. (1 Ba. 12:​8-14) Lehaboma wālondolwele babikalwa bandi kukwatañana na madingi āmupele bano balunda nandi. Byafula kwepi? Muzo wēlalulwile pabidi, kadi tamba penepa Lehaboma wāendelele kwikonda na makambakano.—1 Ba. 12:​16-19.

13. Le tukayuka namani shi tudi na ñeni ne mutyima mushitule?

¹³ Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa kya Lehaboma? Kitatyi kyotulomba madingi tufwaninwe kwikala na ñeni ne mutyima mushitule. Le tukayuka namani amba tudi na ñeni ne mutyima mushitule? Tufwaninwe kwiipangula’mba, ‘Le nombanga madingi ne kwiapela kiponka na ponka mwanda keakwatañenepo na byonkimba kwivwana?’ Tubandaulei’ko kimfwa kimo.

14. Le i bika byotufwaninwe kuvuluka kitatyi kyotupebwa madingi? Leta kimfwa. (Tala ne kifwatulo.)

¹⁴ Fwatakanya’po tutu wasokola kaji kayampe. Kumeso kwa kwitabija kano kaji wakalombe madingi kudi mukulumpe. Tutu walombola mukulumpe amba kano kaji kakamulomba kushiya kyandi kisaka mu bula bwa kitatyi kilampe. Mukulumpe wavuluja uno tutu musoñanya wa mu Bible wa amba, kiselwa kyandi kibajinji i kya kuvuija bisakibwa bya ku mushipiditu bya kyandi kisaka. (Ef. 6:4; 1 Tm. 5:8) Fwatakanya’po uno tutu wapele madingi a uno mukulumpe ne kwenda kukepangula batutu bakwabo pa uno mwanda, kufikija’nka ne byobamusapwila byaadi usaka kwivwana. Le uno tutu ukimbanga madingi’ni, nansha kemukwate kala butyibi ino usaka’tu muntu wa kwitabija butyibi bwandi? Tufwaninwe kuvuluka’mba mutyima wetu i ñongojani. (Yel. 17:9) Kitatyi kimo madingi otusakilwa, i oa otupela kwivwana

LE MFWANINWE KULOMBOLA BANTU BANKWATYILE BUTYIBI?

15. Le i bika byoketufwaninwepo kulonga, ne mwanda waka?

¹⁵ Muntu ne muntu udi na kiselwa kya kwikwatyila butyibi. (Ngt. 6:​4, 5) Enka motwekimwena, muntu wa tunangu ukimbanga madingi mu Kinenwa kya Leza ne ku bene Kidishitu batame ku mushipiditu, kumeso kwa kukwata butyibi kampanda. Inoko ketufwaninwepo kunena bantu bakwabo betukwatyile butyibi. Bantu bamo babwanya kulonga namino na kwipangula muntu obakulupile amba, “Le wadi wa kulonga namani shi abe ye watenwe na uno mwanda?” Bantu bakwabo babwanya kukwata butyibi na kwiula biloñanga’po muntu kampanda, kwa kubulwa nansha kulangulukila pa mwanda’wa abo bene.

16. Le i mwanda’ka wātambile mu Kodinda utala kudya mwita wa ntanda mulambulwe ku bilezaleza, ne i ani wādi na butyibi bwa kukwata pa mwanda utala kudya nansha kuleka kudya’o? (1 Bene Kodinda 8:7; 10:​25, 26)

¹⁶ Tala mwanda wālongekele mu kipwilo kya mu Kodinda mu myaka katwa kabajinji, pa mwanda utala mwita wa ntanda mulambulwe ku bilezaleza. Polo wālembēle bano bene Kidishitu amba: “Tuyukile amba kilezaleza ke kintupo mu ino ntanda ne amba kudi enka Leza umo kete.” (1 Ko. 8:4) Pa mwanda wa bino byānenene Polo, bantu bamo mu kipwilo bākwete butyibi bwa kudya mwita wa ntanda mulambulwe ku kilezaleza kupwa wakapotejibwa mu nsoko. Bakwabo bākwete butyibi bwa kuleka kudya’o pa mwanda wa mutyima wabo wa mundamunda. (Tanga 1 Bene Kodinda 8:7; 10:​25, 26.) Buno i butyibi bwādi butala muntu mwine. Polo kāsapwidilepo bene Kodinda bakwatyile bakwabo butyibi nansha kwiula bilonga bantu bakwabo. Muntu ne muntu mobadi wādi wa ‘kwishintulwila kudi Leza.’—Loma 14:​10-12.

17. Le i bika bikalongeka shi twiula’tu byobya bilonga bantu bakwabo? Leta kimfwa. (Tala ne bifwatulo.)

¹⁷ Le mwanda na uno ubwanya kulongeka namani dyalelo? Tubandaulei’ko mwanda utala tupindi twa mashi. Mwine Kidishitu yense ufwaninwe kwikwatyila butyibi bwa kupela nansha kwitabija tuno tupindi twa mashi.b Tubwanya kukolelwa kwivwanija senene uno mwanda, ino kukwata butyibi mu uno mwanda i kiselwa kifwaninwe kwiselela muntu ne muntu. (Loma 14:4) Shi twiule butyibi bwakwete muntu kampanda, tubwanya kuzozeja mutyima wetu wa mundamunda. Tubwanya kufundija ne kwibidija mutyima wetu wa mundamunda na kukwata butyibi bwimanine pa Bible. (Bah. 5:14) Le i kitatyi’ka kyotufwaninwe kulomba madingi ku mwine Kidishitu mutame ku mushipiditu? I kitatyi kyotwalonga bukimbi ino tukisakilwa bukwashi pa kwivwanija mwa kwingidijija misoñanya ya mu Bible mu mwanda witutene.

ENDELELA KUKIMBA MADINGI

18. Le Yehova i mwitupe bika?

¹⁸ Yehova i mwitukulupile bininge na kuleka twikwatyile butyibi batwe bene. I mwitupe Kinenwa kyandi Bible. Kadi i mwitupe balunda ba tunangu babwanya kwitukwasha twivwanije misoñanya ya mu Bible. Mu uno muswelo, i muvuije kiselwa kyandi kya bu Tata wa buswe. (Nki. 3:​21-23) Le i muswelo’ka otubwanya kumufwija’ko?

19. Le i muswelo’ka otubwanya kwendelela kusangaja Yehova?

¹⁹ Tala’po uno mwanda: Bambutwile basangalanga pobamona babo bana batama ku mushipiditu, bekala na tunangu, ne kwingidila Yehova. Ne Yehova nandi usangalanga paetumona twendelela tutama ku mushipiditu, tukimba madingi, ne kukwata butyibi bumulēmekeja.