Bipangujo Bya Batangi
Byotuyukile’mba Batumoni ba Yehova baloñanga bukomo bwa kwikala bantu bakubulwa budimbidimbi, ne i bekulupile abo bonso, mwanda waka kadi banena amba kidi na mvubu kusoneka mukanda kitatyi kyobomvwañana pa myanda itala byabusunga?
Kushinya mukanda kwabo i mulongelo mufwaninwe, ulombola buswe kadi mukwatañane na Bisonekwa. Mwanda waka tunena namino? Eyo, tubandaulei bino bintu bya kusoneka mukanda wa kumvwañana pamwanda wa byabusunga.
Bible udi na mānga ilombola muswelo wādi upwene Leza na bene Isalela, bantu bandi baāsambile nabo kipwano. Imoimo itala pa myanda ya busunga yāumvwañene batōtyi babine. Tubandaulei mānga ino idi mu Ngalwilo shapita 23. Pāfwidilwe Abalahama mukena wandi Sala, wālombele bamupoteje kifuko kya kumujika’mo. Wāumvwañana na bene Kenani bādi bekala kubwipi na Hebelona. Vese 7-9 ulombola amba wāfutyile kibalwa kibwane kya lupeto lwa kupota kipindi kya ntanda kyaādi usaka. Vese 10 ulombola amba luno lupeto lwāfutyilwe ku meso a bantu bonso, mu matwi a bakwabo bādi balama kibelo kya kibundi. Vese 13 ulombola amba, mwinē ntanda pa kupa’yo Abalahama, Abalahama wāmulondolwele amba nkayata ino ntanda bu kyami kintu kyonapota. Kadi vese 17, 18, ne 20 ushintulula amba Abalahama wāpota’yo, bāshinya ku meso a “bāna ba Heta, ne ku meso a bonsololo badi batwela pa kibelo kya kibundi kyandi.”
Shi byādi amba abo bonso babidi bāumvwañene pa myanda ya kwipota ntanda bādi batōtyi babine, lelo byādi bya kwishīla? Yelemia shapita 32 uleta’po kilondololwa. Tamba mu vese 6 ne kwenda kumeso, tumona amba Yelemia wādi usaka kupota ntanda kudi mwanā manseba wandi. Vese 9 ulombola amba bāshinya ne mukanda wa kumvwañana pa lupoto. Pano ivwana munenena vese 10-12: “Penepa kala [ami Yelemia] nalembeja mukanda ne kulamika’o, ne kwita batumoni, ne kumudingakenya lupeto mu kitompekejo. I enka nenki nayata mukanda wa lupoto owa wadi mulamikwe mungya kijila ne kitūngo, kadi ne owa wadi muvungulule. Ebiyampe napana mukanda wa lupoto’lwa kudi Baluki mwana Nedia, mwana Maseya, [ku meso a] Hanamela mwana mansebami ne [ku meso a] batumoni belembele pa mukanda wa lupoto’wa, ku meso a ba Yuda bonsololo bādi bashikete mu kipango kya balami.”
Eyo, nansha Yelemia byaādi upwene na mulunda nandi mutōtyi, kadi wandi mulongo, ino wālongele kukwatañana na mwendele bijila. Bālemba mikanda ibidi—umo wāshala muvungulule mwanda wa wikale kusokolwa bukidibukidi kitatyi kyobakakimba kutanga’o, wabubidi wālamikwa mwanda wa kulombola bukamoni bwabinebine, bu pa kuyukila amba owa wāshele muvungulule wādi wabine. Bino byonso byālongelwe “ku meso abo,” pamo na munenena vese 13. Kino kilombola amba bāumvwañene pa myanda itala lupeto ku meso a bantu bonso, mwendele bijila, ne batumoni ponka. Nanshi i kimweke patōka amba, batōtyi babine bepukanga lupotopoto na kulemba mukanda ne kwiushinya mwanda balondanga bimfwa bya kala bidi mu Bisonekwa.
Kadi o mulongelo mufwaninwe. Mwanda tuyukile amba ‘bitatyi ne myanda yampikwa kulaya bifikilanga bonso.’ (Musapudi 9:11) Bifikilanga ne bene Kidishitu bakikōkeji bepāne bene kumo. Yakoba 4:13, 14 (MB) wikishintulula namino amba: “Talai bidi, banwe banena’mba: ‘Dyalelo dino nansha kensha tukenda mu kibundi kansangwa, tukalale’mo mwaka tusunga, tumone lupeto.’ Ino kuyuka mukekadila bumi bwenu dyakensha mpika!” Eyo, tukokeja kushilula kwisāsaketa mwanda wa kusokola kintu kampanda, kimfwa kupota kintu kwa muntu, kumvwañana nandi mwanda wa kumwingidila mwingilo nansha kaji, nansha kumweyeka kituntwa kabidye. Ino lelo tuyukile biketufikila dyakensha—mu kweji wiya’ko nansha mu mwaka wiya’ko? Le shi twafikilwa na kīka, nansha shi kyafikila yewa otwiapwile nandi, bikekala namani? Bikakoma kusokola muluji wa kupotolola motwaumvwañanine. Kimfwa, kikekala namani shi tubakomenwa kwingila mwingilo nansha kaji kotwapelwe, nansha i aye wakomenwa kufuta mfutwa nansha kukumbanya byonso mungya motwaumvwañanine? Shi kepadipo mukanda mulembwe wa kumvwañana, pakalupuka lupotopoto lwabinebine, shi kudi kala mukanda mulembwe, mushinye, luno lupotopoto lukokeja kupwibwa, pakwabo ne kulupuka’lo kwine mpika.
Kadi, ketufwaninwepo kwilwa’ko amba kudi bintu bivule bya kibozo bitufikilanga mu būmi bikokeja kulomba muntu ungi wa ku wetu mutamba emanine nansha apwe myanda yetu (nansha wa mukwetu) itala pa lupeto. Yakoba wābwejeje’ko mu vese 14 amba: “Banwe mudi pamo bwa mundu imweka’nka kakitatyi katyetye, kala yajimina.” I kyabine, lufu kelulayangapo. Nanshi shi kudi mukanda wa kumvwañana mulembwe, mushinye, bine ukokeja kutōkejeja bakwetu dishinda dya kupwija’o nansha shi potudi batwe babidi umo wafikilwa na mwanda kampanda wa kibozo.
Kino kitutwala ku kintu kyabusatu—kulemba mukanda wa kumvwañana ne kushinya’o i mulongelo ulombola buswe. Eyo, shi nansha umo ku boba baumvwañene wafu nansha watyumwinwa panshi na kīka kampanda, byadi mwine Kidishitu, wivwane i mushiye kala mukanda wa bintu byonso byafwaninwe kulubwilañana nansha lupeto lwafwaninwe kulubwilwa, bine kikekala kilongwa kya buswe ku boba bashala. Kitatyi kyotumvwañana na mwanetu pa myanda itala lupeto, kushinya nandi mukanda mulembwe ulombola senene bintu byafwaninwe kwitulubwila nansha kulubwilwa, kekilombolapo amba ketumukulupilepo, mhm, uno mulongelo ulombola amba tumusenswe. Twi bantu bakubulwa kubwaninina, omwanda nansha shi umo wavulaminwa kupotolola kamo ne kamo nansha kibalwa kyafwaninwe kulubwila mukwabo, uno mulongelo utyepejanga myanda yonso iletelanga bantu ‘kīnji’ nansha ‘mutyima wa kinongo.’ Lelo potudi pano i ani mubwaninine, ukokeja kunena amba ami nkivulaminwangapo kamwanda, nansha katyepele bwa lushinge?—Mateo 16:5.
Kudi bintu bivule bilombola amba kulemba mukanda, wimanine’po myanda ya kumvwañana kwetu kutala pa lupeto, i mulongelo ulombola amba tusenswe mwanetu, kyetu kisaka, ne kipwilo kyonso. Ino nakampata, kutentekela pa kulombola buswe, kusoneka mukanda ulombola kamo ne kamo o mulongelo mufwaninwe kadi mukwatañane na Bisonekwa.