TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • nwt Danyele 1:1-12:13
  • Danyele

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Danyele
  • Bible—Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia
Bible—Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia
Danyele

DANYELE

1 Mu tshidimu tshisatu tshia bukokeshi bua Yehoyakima+ mukalenge wa Yuda, Nebukadenesâ mukalenge wa Babilona wakalua ku Yelushalema, kumutshintshimikaye.+ 2 Mu kupita kua matuku, Yehowa wakafila Yehoyakima mukalenge wa Yuda mu tshianza tshiende+ pamue ne bimue bia ku bintu bia mudimu bia mu nzubu* wa Nzambi mulelela, yeye kuya nabi mu buloba bua Shinâ,*+ mu nzubu* wa nzambi wende. Wakateka bintu bia mudimu ebi mu tshibutshilu tshia nzambi wende.+

3 Pashishe mukalenge wakatumina Ashepanaza mfumu wa bena mudimu ba mu lubanza lua mukalenge dîyi bua kulua ne bamue ba mu bena Isalele,* kusangisha ne bana ba mu dîku dia bukalenge ne ba mu dia bantu banene.+ 4 Bavua ne bua kuikala bansongalume* badi kabayi ne kalema nansha kamue, ba mpala muimpe, bikale ne meji, dimanya ne dijingulula dia malu,+ ne bakumbane bua kuenza mudimu mu dibalasa dia mukalenge. Uvua ne bua kubalongesha mifundu ne muakulu wa bena Kasada. 5 Kabidi, mukalenge wakabakosela tshitupa tshia biakudia bia ku dituku ne ku dituku bia mu biakudia bitambe buimpe bia mukalenge ne tshia mvinyo uvuaye unua. Bavua ne bua kubalongesha* mu bidimu bisatu, ne ku ndekelu kua tshikondo atshi bavua ne bua kubuela ku mudimu wa mukalenge.

6 Mpindieu, munkatshi muabu muvua bamue ba mu tshisa tshia* Yuda: Danyele,*+ Hananiya,* Mishaele,* ne Azaya.*+ 7 Mfumu wa bena mudimu ba mu lubanza lua mukalenge wakabinyika mêna;* wakinyika Danyele dîna dia Beleteshasâ,+ Hananiya dîna dia Shadalaka, Mishaele dîna dia Meshaka, ne Azaya dîna dia Abedenego.+

8 Kadi Danyele wakadisuika mu muoyo wende ne: kavua ne bua kudinyanga ne biakudia bitambe buimpe bia mukalenge peshi ne mvinyo uvuaye unua to. Nunku wakalomba mfumu wa bena mudimu ba mu lubanza lua mukalenge bua amuitabile bua kadinyangi mu mushindu eu to. 9 Nunku Nzambi wakasaka mfumu wa bena mudimu ba mu lubanza lua mukalenge bua kuleja Danyele bulenga* ne luse.+ 10 Kadi mfumu wa bena mudimu ba mu lubanza lua mukalenge wakambila Danyele ne: “Ndi ntshina mukalenge mfumuanyi udi munukosele biakudia ne bia kunua bienu. Ntshinyi tshienzeka bu yeye mua kumona tshimuenekelu tshienu tshibi kupita tshia bansongalume* bakuabu ba mulongo wenu? Nenumvuije* muena tshibawu kumpala kua mukalenge.” 11 Kadi Danyele wakambila mulami uvua mfumu wa bena mudimu ba mu lubanza lua mukalenge muteke ku mutu kua Danyele, Hananiya, Mishaele, ne Azaya ne: 12 “Ndi nkusengelela ne: utete bena mudimu bebe bua matuku dikumi, batupeshe ndambu wa midioko bua kudia ne mâyi bua kunua; 13 pashishe ufuanyikije tshimuenekelu tshietu ne tshimuenekelu tshia bansongalume* badi badia biakudia bitambe buimpe bia mukalenge, nunku wenzele bena mudimu bebe malu bilondeshile tshiudi umona.”

14 Nunku yeye wakitaba dilomba diabu ne wakabateta munda mua matuku dikumi. 15 Ku ndekelu kua matuku dikumi, tshimuenekelu tshiabu tshivua tshimpe tshitambe ne bavua ne makanda a mubidi* kupita bansongalume* bonso bavua badia biakudia bitambe buimpe bia mukalenge. 16 Nunku mulami uvua umbusha biakudia biabu bitambe buimpe ne mvinyo wabu, ubapesha midioko. 17 Nzambi mulelela wakapesha bansongalume* banayi aba dimanya ne lungenyi lua kujingulula mifundu ya mishindu yonso ne meji; ne bavua bapeshe Danyele dijingulula dia bikena kumona ne bilota bia mishindu yonso.+

18 Ku ndekelu kua tshikondo tshivua mukalenge mukose bua kuluabu nabu,+ mfumu wa bena mudimu ba mu lubanza lua mukalenge wakabuela nabu kumpala kua Nebukadenesâ. 19 Pavua mukalenge muyukile nabu, mu tshisumbu tshijima atshi kabakapeta muntu nansha umue uvua bu Danyele, Hananiya, Mishaele, ne Azaya nansha;+ ne bakatungunuka ne kuenza mudimu kumpala kua mukalenge. 20 Mu malu onso avua alomba meji ne dijingulula dia malu avua mukalenge mua kubakonka, wakabasangana bapite bakuidi bena majimbu ne bena manga bonso+ ba mu bukokeshi buende bujima misangu dikumi. 21 Nunku Danyele wakashala muaba au too ne mu tshidimu tshia kumpala tshia mukalenge Kolesha.+

2 Mu tshidimu tshibidi tshia bukokeshi buende, Nebukadenesâ wakalota bilota, ne yeye* kulubakana bikole+ kayi mua kulala. 2 Ke mukalenge kutuma dîyi bua babikile bakuidi bena majimbu, ne bena manga, ne bena mupongo ne bena Kasada* bua kuambilabu mukalenge bilota biende. Nunku bakabuela, kuimanabu kumpala kua mukalenge.+ 3 Pashishe, mukalenge wakabambila ne: “Ndi mulote tshilota, ndi ndubakana* bualu ndi musue kumanya bualu bumvua mulote.” 4 Bena Kasada bakandamuna mukalenge mu muakulu wa tshiena Alama ne:*+ “Mukalenge wetu, wikale ne muoyo bua kashidi. Londela bena mudimu bebe tshilota, ne tuetu netukujinguluilatshi.”

5 Mukalenge wakandamuna bena Kasada ne: “Edi ke dîyi dianyi dia ndekelu: Nuenu kanuyi bangambile tshilota atshi pamue ne diumvuija diatshi, nebanukosolole bitupa bitupa, ne nzubu yenu neyivuijibue nkumba ya bantu bonso.* 6 Kadi nuenu bangambile tshilota ne diumvuija diatshi, nenupete mapa, difutu ne lumu lunene kundi.+ Nunku, ngambilayi tshilota ne diumvuija diatshi.”

7 Bakandamuna bua musangu muibidi ne: “Mukalenge alondele bena mudimu bende tshilota, ne tuetu netuambe diumvuija diatshi.”

8 Mukalenge wakabandamuna ne: “Ndi mumanye bimpe ne: nudi nukeba kulepesha dîba tshianana, bualu nudi bamanye tshidi dîyi dianyi dia ndekelu. 9 Nuenu kanuyi bangambile tshilota atshi, kudi dinyoka anu dimue buenu nuenu bonso. Kadi nudi bumvuangane bua kungambila bualu bua mafi ne bua dishima too ne padi malu ashintuluka. Nunku, ngambilayi tshilota, ne meme nemmanye ne: nudi mua kufila diumvuija diatshi.”

10 Bena Kasada bakandamuna mukalenge ne: “Kakuena muntu pa buloba* udi mukumbane bua kuenza tshidi mukalenge ulomba, bualu kakuena mukalenge munene anyi nguvena ukadiku mulombe muakuidi muena majimbu, anyi muena manga peshi muena Kasada bualu bua nunku to. 11 Bualu budi mukalenge ulomba mbukole, kakuena muntu udi mua kuambila mukalenge bualu ebu to, anu nzambi idi kayiyi isomba munkatshi mua bantu bafuafua.”*

12 Bua bualu ebu mukalenge wakafiika munda bikole, kutumaye dîyi bua babutule bena meji bonso ba mu Babilona.+ 13 Pakavuabu bamane kutuma dîyi edi ne bakeba kushipa bena meji, bakakeba kabidi Danyele ne balunda bende bua kubashipa.

14 Pa dîba adi, ne meji ne budimu, Danyele wakayukila ne Aliyoka mfumu wa balami ba mukalenge uvua muye bua kushipa bena meji ba mu Babilona. 15 Wakebeja Aliyoka mulami munene wa mukalenge ne: “Bua tshinyi mukalenge mmutume dîyi dikole dia nunku?” Pashishe Aliyoka wakamanyisha Danyele muvua bualu.+ 16 Ke Danyele kubuela, kulombaye mukalenge bua amushile tshikondo tshia kumvuija mukalenge tshilota atshi.

17 Pashishe Danyele wakaya ku nzubu kuende, kumanyishaye balunda bende Hananiya, Mishaele ne Azaya bualu abu. 18 Wakabalomba bua balombe luse lua kudi Nzambi wa mu diulu bua bualu busokoka ebu, bua Danyele ne balunda bende kabashipibu pamue ne bena meji bakuabu ba mu Babilona to.

19 Pashishe, bakasokoluela Danyele bualu busokoka ebu mu tshikena kumona butuku.+ Ke Danyele kutumbishaye Nzambi wa mu diulu. 20 Danyele wakamba ne:

“Dîna dia Nzambi ditumbishibue bua kashidi ne tshiendelele,*

Bualu meji ne bukole mbiende nkayende.+

21 Yeye udi ushintulula bikondo ne mivu,+

Umbusha bakalenge ne ujadika bakalenge,+

Ufila meji kudi bena meji ne dimanya kudi badi ne dijingulula dia malu.+

22 Yeye udi usokolola malu male ne malu masokome,+

Mmumanye tshidi mu mîdima,+

Ne kudiye ke kudi butoke busombele.+

23 Wewe Nzambi wa bankambua banyi, ndi nkusakidila ne nkutumbisha,

Bualu udi mumpeshe meji ne bukole.

Ne mpindieu udi mummanyishe bualu butuvua bakulombe;

Udi mutumanyishe bualu bua mukalenge.”+

24 Pashishe, Danyele wakabuela kudi Aliyoka uvua mukalenge musungule bua kubutula bena meji ba mu Babilona,+ kumuambilaye ne: “Kushipi muena meji wa mu Babilona nansha umue to. Umfikishe kumpala kua mukalenge, ne meme nengambile mukalenge diumvuija dia tshilota.”

25 Aliyoka wakaya ne Danyele kumpala kua mukalenge lukasa, kumuambilaye ne: “Ndi mupete muntu wa mu bena Yuda bavuabu bakuate balue nabu munemu+ udi mua kuambila mukalenge diumvuija dia tshilota.” 26 Mukalenge wakambila Danyele uvua ne dîna dia Beleteshasâ ne:+ “Wewe udi bulelela mua kungambila tshilota tshimvua mulote ne diumvuija diatshi anyi?”+ 27 Danyele wakandamuna mukalenge ne: “Kakuena muntu nansha umue wa mu bena meji, bena manga, bakuidi bena majimbu peshi bena lubuku lua mitoto udi mukumbane bua kuambila mukalenge bualu busokoka budiye ulomba to.+ 28 Kadi kudi Nzambi mu diulu, Musokolodi wa malu masokoka,+ ne yeye mmumanyishe mukalenge Nebukadenesâ malu adi ne bua kuenzeka ku ndekelu kua matuku. Tshilota tshiebe ne bikena kumona bia mu mutu muebe pauvua mulale pa bulalu buebe bidi nunku:

29 “Kadi wewe, mukalenge wanyi, pa bulalu buebe lungenyi luebe luvua luye ku malu adi ne bua kuenzeka mu matuku atshilualua, ne Musokolodi wa malu masokoka mmukumanyishe malu adi ne bua kuenzeka. 30 Kadi meme, kabavua bammanyishe bualu busokoka ebu bua mundi ne meji a bungi kupita bantu bakuabu badi ne muoyo to; kadi, bivua mbua kumanyisha mukalenge diumvuija dia tshilota bua wewe umanye meji adi mu muoyo webe.+

31 “Wewe, mukalenge wanyi, uvua utangila, wewe kumona lupingu lunene. Lupingu alu, luvua lunene ne lubalakana bikole, luvua luimane kumpala kuebe, ne tshimuenekelu tshialu tshivua tshienza buôwa. 32 Mutu wa lupingu alu uvua wa or muimpe,+ tshiadi tshialu ne maboko alu bivua bia tshiamu tshia arjan,+ difu dialu ne bibelu bialu bivua bia tshiamu tshia mitaku,+ 33 mikolo yalu ivua ya tshiamu tshifiike,+ ne makasa alu avua tshitupa tshiamu tshifiike, tshitupa diima.*+ 34 Wewe kutangila too ne pavuabu batule dibue, kadiyi ditula kudi bianza, diodi kukuma lupingu ku makasa alu a tshiamu tshifiike ne diima, ne kuazaza.+ 35 Tshikondo atshi, tshiamu tshifiike, diima, tshiamu tshia mitaku, tshia arjan ne or, bionso bivua bizaza, kuluabi bu bisote bifumina mu tshishipuidi mu tshikondo tshia muvu wa luya lukole,* ne lupepele luakabipepula kabayi mua kupeta nansha kasunsukila kabi. Kadi dibue divua dikume ku lupingu adi diakalua mukuna munene ne diakuwuja buloba bujima.

36 “Atshi ke tshilota, ne mpindieu netuambile mukalenge diumvuija diatshi. 37 Wewe, mukalenge wanyi, mukalenge wa bakalenge udi Nzambi wa mu diulu mupeshe bukalenge,+ bukole, dikanda ne butumbi, 38 ne muena mu tshianza mudiye mufile bantu nansha basombele muaba kayi, kabidi ne nyama ya mu mpata ne nyunyi ya muulu, wewe udiye muvuije mfumu ku mutu kuabi bionso,+ wewe muine ke mutu wa or.+

39 “Kadi bukalenge bukuabu nebujuke panyima pebe,+ bushadile kuudi; pashishe bukalenge bukuabu, buisatu, bua tshiamu tshia mitaku, buakokesha buloba buonso.+

40 “Kadi bua bukalenge buinayi, nebuikale bukole bu tshiamu tshifiike.+ Bualu anu bu mutu tshiamu tshifiike tshizaza ne tshivingutula bintu bikuabu bionso, eyowa, bu mudi tshiamu tshifiike tshidi tshitayisha, buobu nebuzaze ne nebutayishe makalenge makuabu onso aa.+

41 “Anu bu muuvua mumone makasa ne bana ba nkasa bikale tshitupa diima dia mufumbi, tshitupa tshiamu tshifiike, bukalenge ebu nebuikale bupanduluke, kadi ndambu wa bukole bua tshiamu tshifiike neikale munda muabu, anu bu muuvua mumone tshiamu tshifiike tshisambakane ne diima dinefuke. 42 Bu muvua bana ba nkasa bikale tshitupa tshiamu tshifiike, tshitupa diima, nunku bukalenge ebu nebuikale tshitupa bukole ne tshitupa butekete. 43 Anu bu muuvua mumone tshiamu tshifiike tshisambakane ne diima dinefuke, nebikale bisambakane ne bantu;* kadi kabiakulamakanangana pamue tshimue ne tshikuabu to, anu bu mudi tshiamu tshifiike katshiyi tshisambakana ne diima.

44 “Mu matuku a bakalenge aba Nzambi wa mu diulu neajadike bukalenge bukuabu+ buikala kabuyi mua kubutudibua nansha kakese.+ Bukalenge ebu kabuakuya kudi tshisamba tshikuabu to.+ Nebuzaze makalenge aa onso+ ne nebuatuishe ku ndekelu, ne buobu nkayabu nebushalaku kashidi,+ 45 anu bu muuvua mumone muvuabu batule dibue ku mukuna kadiyi ditula kudi bianza, ne divua dizaze tshiamu tshifiike, tshiamu tshia mitaku, diima, tshiamu tshia arjan ne or.+ Nzambi Munene mmumanyishe mukalenge malu alua kuenzeka mu matuku atshilualua.+ Tshilota etshi ntshilelela, ne diumvuija diatshi ndia kueyemena.”

46 Pashishe, mukalenge Nebukadenesâ kutuaye mpala wende panshi kumpala kua Danyele, kumuambikaye lumu. Yeye kutuma dîyi bua bamulambule dipa ne musenga wa manananshi. 47 Mukalenge wakambila Danyele ne: “Bulelela, Nzambi wenu udi Nzambi wa banzambi ne Mfumu wa bakalenge ne Musokolodi wa malu masokoka, bualu wewe uvua mukokeshe bua kusokolola bualu busokoka ebu.”+ 48 Pashishe, mukalenge wakabandisha Danyele muanzu, kumupeshaye mapa mimpe a bungi, ne kumuvuijaye mfumu ku mutu kua provense* mujima wa Babilona+ ne mfumu mulombodi ku mutu kua bena meji bonso ba mu Babilona. 49 Ku dilomba dia Danyele, mukalenge wakateka Shadalaka, Meshaka ne Abedenego+ ku mutu kua midimu ya mu provense* wa Babilona, kadi Danyele yeye uvua wenza mudimu mu lubanza lua mukalenge.

3 Mukalenge Nebukadenesâ wakenza lupingu lua or luvua bule bua nkubita 60* ne bunene bua nkubita isambombo.* Wakaluimanyika mu mpata wa Dula mu provense* wa Babilona. 2 Pashishe mukalenge Nebukadenesâ wakatuma dîyi bua kusangisha baleji mpala ba mukalenge, balombodi, banguvena, bafidi ba ngenyi, balami ba tshibutshilu, balumbuluishi, bamanyi ba mikenji, ne balombodi bonso ba midimu ba mu provense* bua kulua ku dibanjija dia lupingu luvua mukalenge Nebukadenesâ muimanyike.

3 Nunku, baleji mpala ba mukalenge, balombodi, banguvena, bafidi ba ngenyi, balami ba tshibutshilu, balumbuluishi, bamanyi ba mikenji, ne balombodi bonso ba midimu ba mu provense* bakadisangisha bua dibanjija dia lupingu luvua mukalenge Nebukadenesâ muimanyike. Bakimana kumpala kua lupingu luvua mukalenge Nebukadenesâ muimanyike. 4 Tshikuma mbila wakamba ne dîyi dikole ne: “Mbanutumine dîyi, nuenu bukua bantu, bisamba, ne bisumbu bia miakulu, 5 ne: panudi numvua muadi wa mpungi, lushiba, tshinkimbua, lunzenze, tshiombelu tshia nshinga, tshipuidi, ne biombelu bikuabu bionso, nudi ne bua kutua mpala panshi, kutendelela lupingu lua or ludi mukalenge Nebukadenesâ muimanyike. 6 Muntu yonso udi kayi utua mpala panshi ne ulutendelela nebamuele diakamue mu tshikutu tshia kapia kakole.”+ 7 Nunku, pakumvua bukua bantu buonso muadi wa mpungi, lushiba, tshinkimbua, lunzenze, tshiombelu tshia nshinga, tshipuidi, ne biombelu bikuabu bionso, bukua bantu buonso, bisamba, ne bisumbu bia miakulu bakatua mpala panshi, kutendelelabu lupingu lua or luvua mukalenge Nebukadenesâ muimanyike.

8 Mpindieu dîba adi, bamue bena Kasada bakasemena, kufundabu* bena Yuda. 9 Bakambila mukalenge Nebukadenesâ ne: “Mukalenge wetu, wikale ne muoyo bua kashidi. 10 Wewe, mukalenge wetu, uvua mutume dîyi ne: muntu yonso udi umvua muadi wa mpungi, lushiba, tshinkimbua, lunzenze, tshiombelu tshia nshinga, tshipuidi, ne biombelu bikuabu bionso, udi ne bua kutua mpala panshi ne kutendelela lupingu lua or; 11 kabidi ne: muntu yonso uvua kayi utua mpala panshi, ulutendelela, bavua ne bua kumuela mu tshikutu tshia kapia kakole.+ 12 Kadi, kudi bamue bena Yuda bauvua muteke bua kulombola provense* wa Babilona: Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego.+ Bantu aba ki mbakuleje kanemu nansha kakese, mukalenge wetu. Kabena benzela nzambi yebe mudimu, ne badi babenga kutendelela lupingu lua or luudi muimanyike.”

13 Ke Nebukadenesâ kutuma dîyi ne tshiji tshikole bua balue ne Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego. Nunku, bakalua ne bantu aba kumpala kua mukalenge. 14 Nebukadenesâ kubebeja ne: “Mbulelela ne: nuenu, Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego, kanuena nuenzela nzambi yanyi mudimu,+ kabidi ne: nudi nubenga kutendelela lupingu lua or lundi muimanyike anyi? 15 Mpindieu, panudi numvua muadi wa mpungi, lushiba, tshinkimbua, lunzenze, tshiombelu tshia nshinga, tshipuidi, ne biombelu bikuabu bionso, nuenu bitabe bua kutua mpala panshi ne kutendelela lupingu lundi muenze, mbimpe. Kadi, nuenu babenge kulutendelela, nebanuele diakamue mu tshikutu tshia kapia kakole. Nnzambi kayi udi mua kunusungila mu bianza bianyi?”+

16 Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego bakandamuna mukalenge ne: “Wewe Nebukadenesâ, katuena dijinga ne kukuandamuna mu bualu ebu to. 17 Biobi ne bua kuikala nanku, mukalenge wetu, Nzambi wetu utudi tuenzela mudimu udi ne bukole bua kutusungila ku tshikutu tshia kapia kakole aka, ne kutusungila mu tshianza tshiebe.+ 18 Kadi, nansha yeye kayi mutusungile, mukalenge wetu, umanye ne: katuakuenzela nzambi yebe mudimu peshi kutendelela lupingu lua or luudi muimanyike to.”+

19 Pashishe Nebukadenesâ wakakuatshila Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego tshiji tshikole, tshilunji tshia mpala wende kushintulukatshi* bua bualu buabu, yeye kutuma dîyi bua basonsole tshikutu tshia kapia misangu muanda mutekete kupita mututshi matuku onso. 20 Yeye kutumina bimue bilobo bia mu tshiluilu tshiende dîyi bua kusuika Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego, ne bua kubela mu tshikutu tshia kapia kakole.

21 Nunku, bakasuika bantu aba bavuale bizaku biabu, bilamba, bifulu ne bilamba biabu bikuabu, ne bakabela mu tshikutu tshia kapia kakole. 22 Bu muvua mukenji wa mukalenge mukole menemene ne tshikutu tshia kapia tshikale ne kapia kakole menemene, bantu bavua bambule Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego ke bakashipabu kudi ndimi ya kapia. 23 Kadi bantu basatu aba: Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego bakamata mu tshikutu tshia kapia basuika.

24 Pashishe, mukalenge Nebukadenesâ wakumvua buôwa, kujukaye lukasa ne kuebejaye bakokeshi bende banene ne: “Katuvua basuike bantu basatu, babele mu kapia anyi?” Bobu kuandamuna mukalenge ne: “Eyowa, mukalenge wetu.” 25 Yeye kuamba ne: “Monayi! Ndi mmona bantu banayi batambakana badilekelele munkatshi mua kapia, ne ki mbapete njiwu, kadi muinayi udi umueneka bu muana wa banzambi.”

26 Nebukadenesâ wakasemena ku tshiibi tshia tshikutu tshia kapia kakole, kuambaye ne: “Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego, nuenu bena mudimu ba Nzambi Mutambe Bunene,+ patukayi, luayi apa!” Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego kupatukabu munkatshi mua kapia. 27 Baleji mpala ba mukalenge, balombodi, banguvena ne bakokeshi banene ba mukalenge bavua badisangishe muaba au+ bakamona ne: kapia kakakenza bualu nansha bumue* pa mibidi ya bantu aba;+ nansha lusuki lua ku mitu yabu kaluvua luoshike, bizaku biabu kabivua bishintuluke, ne kabavua nansha ne mupuya wa kapia pambidi pabu to.

28 Pashishe Nebukadenesâ wakamba ne: “Nzambi wa Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego+ uvua mutume muanjelu wende ne musungile bena mudimu bende atumbishibue. Bavua bamueyemene ne babenge kulonda dîyi dia mukalenge, ne bavua bitabe bua kufua* pamutu pa kuenzela nzambi mukuabu mudimu anyi kumutendelela pa kumbusha anu Nzambi wabu bobu.+ 29 Nunku, ndi ntuma dîyi ne: bantu ba mu tshisamba kayi tshionso, ditunga kayi dionso anyi tshisumbu kayi tshionso tshia muakulu badi bakula bibi bua Nzambi wa Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego, badi ne bua kubakosolola bitupa bitupa, ne badi ne bua kuvuija nzubu yabu nkumba ya bantu bonso;* bualu kakuena nzambi mukuabu udi ne bukole bua kusungilangana bu mudi eu to.”+

30 Pashishe, mukalenge wakabandisha Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego mianzu* mu provense* wa Babilona.+

4 “Dîyi dia Mukalenge Nebukadenesâ kudi bantu bonso, bisamba bionso, ne bisumbu bionso bia miakulu bidi bisombele mu buloba buonso didi ne: Ditalala dienu divule! 2 Ndi ne disanka dia kumanyisha bimanyinu ne malu a kukema bidi Nzambi Mutambe Bunene mungenzele. 3 Bimanyinu biende mbinene bia dikema, ne malu ende a kukema nga bukole bua bungi! Bukalenge buende mbukalenge bua tshiendelele, ne bukokeshi buende budiku ku tshipungu ne tshipungu tshia bantu.+

4 “Meme, Nebukadenesâ mene, mvua musombe talalaa mu nzubu muanyi ne malu anyi avua enda bimpe mu dibalasa dianyi. 5 Ngakalota tshilota tshivua tshingenze buôwa. Pamvua mulale pa bulalu buanyi, bimfuanyi ne bikena kumona bia mu mutu muanyi biakantshinyisha.+ 6 Ke meme kutuma dîyi bua balue ne bena meji bonso ba mu Babilona kumpala kuanyi bua bamone mua kungambila diumvuija dia tshilota atshi.+

7 “Dîba adi, bakuidi bena majimbu, bena manga, bena Kasada,* ne bena lubuku lua mitoto+ bakabuela. Pangakabalondela muvua tshilota tshianyi, kabavua mua kungambila diumvuija diatshi to.+ 8 Ku ndekelu, Danyele udi ne dîna dia Beleteshasâ+ bilondeshile dîna dia nzambi wanyi+ ne udi ne nyuma wa nzambi ya tshijila munda muende,+ wakabuela kumpala kuanyi, meme kumulondela tshilota atshi, kumuambila ne:

9 “‘Wewe Beleteshasâ, mfumu wa bakuidi bena majimbu,+ ndi mumanye bimpe ne: nyuma wa nzambi ya tshijila udi munda muebe+ ne kakuena bualu busokoka budi bukukolele menemene to.+ Nunku, ngumvuija bikena kumona bimvua mumone mu tshilota tshianyi ne diumvuija diatshi.

10 “‘Mu bikena kumona bia mu mutu wanyi pamvua pa bulalu buanyi, ngakamona mutshi+ munkatshinkatshi mua buloba, ne butumbuke buawu buvua buye muulu menemene.+ 11 Mutshi au wakakola, kuluawu ne bukole, ne lusongo luawu luakatua mu diulu, ne uvua umueneka ku ntengu ya buloba buonso. 12 Mabeji awu avua malengele, ne bimuma biawu bivua bia bungi, ne uvua ne biakudia bua bintu bionso. Nyama ya mu mpata ivua ikeba dileji muinshi muawu, nyunyi ya muulu ivua isombela pa matamba awu, ne bifukibua bionso bivua bidia* biakudia bia ku mutshi au.

13 “‘Pamvua mmona bikena kumona bia mu mutu wanyi pa bulalu buanyi, ngakamona nsentedi, muntu wa tshijila, upueka ufumina mu diulu.+ 14 Wakela dîyi dikole ne: “Upulayi mutshi au,+ kosayi matamba awu, popolayi mabeji awu ne tangalajayi bimuma biawu! Nyama yumbuke muinshi muawu lubilu, ne nyunyi yumbuke pa matamba awu. 15 Kadi nulekele tshikuku ne miji yatshi* mu buloba, tshikale ne mukaba wa tshiamu tshifiike ne wa tshiamu tshia mitaku, munkatshi mua bisonsa bia mu mpata. Tshibole ne lumuma lua mu diulu, tshisombe ne nyama munkatshi mua bisuku bia pa buloba.+ 16 Bakudimune muoyo watshi wa buntu, batshipeshe muoyo wa nyama, ne tshipitshishe+ bikondo muanda mutekete.+ 17 Bualu ebu budi nunku ku dîyi dia bansentedi,+ ne dilomba didi ku dîyi dia ba tshijila, bua bantu badi ne muoyo bafike ku dimanya ne: Mutambe Bunene udi Mfumu mu bukalenge bua bukua bantu,+ kabidi ne: udi ubupesha muntu yonso udiye musue ne udi uteka ku mutu kuabu muntu mutambe kupuekela menemene ku bantu bonso.”

18 “‘Atshi ke tshilota tshimvua meme, mukalenge Nebukadenesâ, mulote; mpindieu, Beleteshasâ wetu, ambaku diumvuija diatshi, bualu bena meji bakuabu bonso ba mu bukalenge buanyi ki mbakumbane bua kumpesha diumvuija diatshi to.+ Kadi wewe udi mukumbane bua kuenza nanku, bualu nyuma wa nzambi ya tshijila udi munda muebe.’

19 “Dîba adi, Danyele udi ne dîna dia Beleteshasâ,+ wakanji kumvua buôwa katupa, ne meji ende akabanga kumupampakaja.

“Mukalenge wakamba ne: ‘Beleteshasâ wetu, tshilota ne diumvuija diatshi kabikutshinyishi to.’

“Beleteshasâ wakandamuna ne: ‘Mukalenge wanyi, tshilota atshi tshikumbanyine bantu badi bakukine, ne diumvuija diatshi dikumbanyine bena lukuna bebe.

20 “‘Mutshi uuvua mumone uvua mukole ne mulue ne bukole, uvua lusongo luawu lutue mu diulu, uvua umueneka pa buloba buonso,+ 21 uvua ne mabeji malengele, bimuma bia bungi, ne biakudia bua bintu bionso, uvua nyama ya mu mpata isombela muinshi muawu ne nyunyi ya muulu isombela pa matamba awu au,+ 22 nguewe, mukalenge wanyi, bualu udi mukole ne mulue ne bukole, ne bunene buebe mbubande, bufike too ne mu diulu,+ ne bukokeshi buebe mbufike ku ntengu ya buloba.+

23 “‘Mukalenge uvua mumone nsentedi, muntu wa tshijila,+ uvua upueka ufumina mu diulu wamba ne: “Upulayi mutshi au ne ubutulayi, kadi nulekele tshikuku ne miji yatshi* mu buloba, tshikale ne mukaba wa tshiamu tshifiike ne wa tshiamu tshia mitaku, munkatshi mua bisonsa bia mu mpata. Lumuma lua mu diulu lutshiboleshe, tshisombe ne nyama ya mu mpata too ne paditshi tshipitshisha+ bikondo muanda mutekete.” 24 Edi ke diumvuija diatshi, mukalenge wanyi; ndîyi dia kudi Mutambe Bunene didi ne bua kukuata mfumu mukalenge wanyi. 25 Nebakuipate munkatshi mua bantu, tshisombelu tshiebe netshikale ne nyama ya mu mpata, ne nebakupeshe bisonsa bua kudia anu bu ngombe; ne wewe neuboleshibue ne lumuma lua mu diulu,+ ne neupitshishe+ bikondo muanda mutekete+ too ne paudi umanya ne: Mutambe Bunene udi Mfumu mu bukalenge bua bukua bantu, kabidi ne: yeye udi ubupesha muntu yonso udiye musue.+

26 “‘Kadi bu muvuabu bambe bua kushiya tshikuku tshia mutshi ne miji yatshi,*+ bukalenge buebe nebuikale buebe kabidi panyima pa wewe mumane kufika ku dimanya ne: diulu didi dikokesha. 27 Nunku, mukalenge wanyi, witabujaku lungenyi luanyi. Enza malu adi makane bua umbuke ku mpekatu yebe, leja bapele luse bua ulekele kansungansunga kebe. Pamuapa malu ebe neende bimpe.’”+

28 Malu onso aa akafikila mukalenge Nebukadenesâ.

29 Panyima pa ngondo 12, yeye uvua wendakana pa tshisasa tshia dibalasa dia bukalenge dia mu Babilona. 30 Mukalenge uvua wamba ne: “Eu ki m’Babilona Munene undi meme muase bua nzubu wa bukalenge ku bukole ne makanda anyi, bua butumbi ne bunême buanyi anyi?”

31 Patshivua mêyi au mukana mua mukalenge, dîyi diakalua difuma mu diulu diamba ne: “Wewe mukalenge Nebukadenesâ, badi bakuambila ne: ‘Bukalenge mbumbuke kuudi,+ 32 ne badi bakuipata munkatshi mua bukua bantu. Tshisombelu tshiebe netshikale ne nyama ya mu mpata, nebakupeshe bisonsa bua kudia anu bu ngombe, ne neupitshishe bikondo muanda mutekete, too ne paudi umanya ne: Mutambe Bunene udi Mfumu mu bukalenge bua bukua bantu, kabidi ne: yeye udi ubupesha muntu yonso udiye musue.’”+

33 Dîba adi, dîyi edi diakakumbanyina Nebukadenesâ. Bakamuipata munkatshi mua bukua bantu, ne wakabanga kudia bisonsa anu bu ngombe, ne mubidi wende wakabola ne lumuma lua mu diulu too ne pakalepa nsuki yende anu bu masala a nyunyi wa mukanku ne nzadi yende ivua bu nzadi ya nyunyi.+

34 “Ku ndekelu kua tshikondo atshi,+ meme, Nebukadenesâ, ngakatangila mu diulu, ne lungenyi luanyi luakapingana kundi; meme kusamuna Mutambe Bunene, ne meme kusamuna Yeye udi ne muoyo bua kashidi ne kumutumbisha, bualu bukokeshi buende mbukokeshi bua tshiendelele ne bukalenge buende budiku ku tshipungu ne tshipungu tshia bantu.+ 35 Bantu bonso badi basombele pa buloba badi bamueneka tshianana ku mêsu kuende ne yeye udi wenza malu bu mudi disua diende munkatshi mua tshiluilu tshia mu diulu ne mua bantu badi basombele pa buloba. Kakuena muntu udi mua kumupangisha*+ anyi kumuambila ne: ‘Tshiudi muenze ntshinyi?’+ to.

36 “Dîba adi, lungenyi luanyi luakapingana kundi, ne butumbi bua bukalenge buanyi, bunene buanyi, ne bunême buanyi biakapingana kundi.+ Bakokeshi banyi banene ne bantu banene bakankeba ne muoyo mujima too ne pakampetabu, ne ngakapingajibua mu bukalenge buanyi, kabidi bakantentekela butumbi bukuabu.

37 “Mpindieu, meme, Nebukadenesâ, ndi nsamuna Mukalenge wa diulu,+ mmuzangika ne mmutumbisha, bualu midimu yende yonso mmilelela ne njila yende mmiakane,+ ne bualu udi ne bukokeshi bua kupuekesha badi benda mu lutambishi.”+

5 Bua mukalenge Beleshasâ,+ yeye wakalongoluela bantu bende banene tshinunu tshibilu tshinene, ne uvua unua mvinyo kumpala kuabu.+ 2 Patshivuaye mukokesha kudi mvinyo, Beleshasâ wakatuma dîyi bua balue ne bia kunuina bia or ne bia arjan bivua tatuende Nebukadenesâ muangate mu ntempelo mu Yelushalema,+ bua mukalenge ne bantu bende banene, bakaji bende babanjija, ne bakaji bende bakuabu banuinamu. 3 Nunku, bakalua ne bia kunuina bia or bivuabu bangate mu ntempelo wa nzubu wa Nzambi mu Yelushalema, nunku mukalenge ne bantu bende banene, bakaji bende babanjija ne bakaji bende bakuabu bakanuinamu. 4 Bakanua mvinyo, ne kutumbishabu nzambi ya or ne arjan, ya tshiamu tshia mitaku, ya tshiamu tshifiike, ya mutshi, ne ya dibue.

5 Pa dîba adi mene, minu ya tshianza tshia muntu yakamueneka, kutuadijayi kufunda ku tshimanu tshishinguila bimpe tshia dibalasa dia mukalenge tshivua tshitangilangane ne tshitekelu tshia miendu, ne mukalenge uvua mumone nyima wa tshianza pavuatshi tshienda tshifunda. 6 Ke mukalenge kutokoloka,* ne meji ende kumupampakaja ne buôwa, tshimono tshiende tshiakanyukuka+ ne binu biende kubanga kututakana.

7 Mukalenge wakela dîyi dikole bua babikile bena manga, bena Kasada,* ne bena lubuku lua mitoto.+ Mukalenge wakambila bena meji ba mu Babilona ne: “Muntu udi ubala mufundu eu ne ungambila diumvuija diawu, nebamuvuadike tshilamba tshikunze, nebamuele shene wa or mu nshingu muende,+ ne neakokeshe bu muntu muisatu mu bukalenge ebu.”+

8 Pashishe, bena meji bonso ba mukalenge bakabuela, kadi kabavua bakumbane bua kubala mufundu anyi kuambila mukalenge diumvuija diawu to.+ 9 Nunku mukalenge Beleshasâ wakatshina bikole ne mpala wende wakatokoloka; ne bantu bende banene bakalubakana bikole.+

10 Bua mêyi a mukalenge ne bantu bende banene, mukalenge mukaji wakabuela mu nzubu uvuabu badiila biakudia bia disanka. Mukalenge mukaji kuambaye ne: “Mukalenge wanyi, wikale ne muoyo bua kashidi. Meji ebe kaakupampakaji ne buôwa to, nansha mpala webe katokoloki to. 11 Kudi muntu* mu bukalenge buebe udi ne nyuma wa nzambi ya tshijila. Mu matuku a tatuebe, bakasangana munda muende butoke, lungenyi lutue ne meji bu meji a nzambi.+ Tatuebe, mukalenge Nebukadenesâ, wakamuteka mfumu wa bakuidi bena majimbu, bena manga, bena Kasada* ne bena lubuku lua mitoto;+ ke tshivua tatuebe muenze, mukalenge wanyi. 12 Bualu Danyele, uvua mukalenge muinyike ne: Beleteshasâ,+ uvua ne nyuma wa pa buende, ne dimanya ne lungenyi lutue lua kumvuija nalu bilota, lua kumvuija nalu tusumuinu ne lua kujandula nalu nshinga.*+ Mpindieu, babikile Danyele, ne yeye neakuambile diumvuija dia bualu ebu.”

13 Nunku, bakalua ne Danyele kumpala kua mukalenge. Mukalenge kuebejaye Danyele ne: “Wewe ke Danyele wa mu bena Yuda bavuabu bakuate balue nabu munemu,+ uvua tatuanyi mukalenge mumbushe mu Yuda anyi?+ 14 Ndi mumvue lumu luebe ne: nyuma wa nzambi udi munda muebe,+ kabidi ne: mbasangane munda muebe butoke, lungenyi lutue ne meji a pa buawu.+ 15 Nunku, mbalue kumpala kuanyi ne bena meji ne bena manga bua kubala mufundu eu ne bua kungambila diumvuija diawu, kadi ki mbakumbane bua kufila diumvuija dia mukenji eu to.+ 16 Kadi, ndi mumvue lumu luebe ne: udi mukumbane bua kumvuija malu+ ne kujandula nshinga.* Mpindieu, wewe mukokeshe bua kubala mufundu eu ne kungambila diumvuija diawu, nebakuvuadike tshilamba tshikunze, nebakuele shene wa or mu nshingu muebe, ne neukokeshe bu muntu muisatu mu bukalenge ebu.”+

17 Ke Danyele kuandamuna mukalenge ne: “Udi mua kulama mapa ebe ne kupesha bantu bakuabu bintu biebe. Kadi, meme nembadile mukalenge mufundu eu ne nemmuambile diumvuija diawu. 18 Kadi wewe, mukalenge wanyi, Nzambi Mutambe Bunene uvua mupeshe tatuebe Nebukadenesâ bukalenge, bunene, lumu ne bunême.+ 19 Bua bunene buvuaye mumupeshe, bukua bantu buonso, bisamba ne bisumbu bia miakulu biakazakala ne buôwa kumpala kuende.+ Uvua ushipa yonso uvuaye musue kushipa anyi ushiya ne muoyo yonso uvuaye musue kushiya ne muoyo, ne uvua ubandisha yonso uvuaye musue kubandisha anyi upuekesha yonso uvuaye musue kupuekesha.+ 20 Kadi, pakalua muoyo wende ne didibandisha ne kuluaye ne mutu mukole, nunku yeye kutuadija kuenza malu ne dikamakama,+ bakamumbusha mu nkuasa wa bukalenge wa bukalenge buende, ne bakamunyenga butumbi buende. 21 Bakamuipata munkatshi mua bukua bantu, ne muoyo wende wakavuijibua bu muoyo wa nyama, ne tshisombelu tshiende tshivua ne mpunda ya tshisuku. Bakamupesha bisonsa bua kudia anu bu ngombe, mubidi wende wakabola ne lumuma lua mu diulu, too ne pakafikaye ku dimanya ne: Nzambi Mutambe Bunene udi Mfumu mu bukalenge bua bantu, kabidi ne: yeye udi uteka muntu yonso udiye musue ku mutu kuabu.+

22 “Kadi wewe, muanende Beleshasâ, kuena mudipuekeshe mu muoyo webe, nansha muuvua mumanye malu onso aa. 23 Kadi, wewe udi mudibandishe kumpala kua Mukalenge wa diulu,+ ne mulombe bua bakutuadile bia kunuina bia mu nzubu muende.+ Pashishe, wewe ne bantu bebe banene, bakaji bebe babanjija ne bakaji bebe bakuabu, nudi banuinamu mvinyo ne batumbishe nzambi ya tshiamu tshia arjan ne or, ya tshiamu tshia mitaku, ya tshiamu tshifiike, ya mutshi ne ya dibue, nzambi idi kayiyi imona anyi yumvua ne kayiyi mimanye tshintu nansha tshimue.+ Kadi wewe kuena mutumbishe Nzambi udi ne mueyelu webe+ ne njila yebe yonso mu tshianza tshiende to. 24 Ke bualu kayi, yeye wakatuma tshianza, ne mufundu eu wakafundibua.+ 25 Eu ke mufundu uvuabu bafunde: MENE, MENE, TEKELE, ne PARSINE.

26 “Diumvuija dia miaku eyi didi nunku: MENE: Nzambi mmubale matuku a bukalenge buebe ne mmubutuishe ku ndekelu.+

27 “TEKELE: mbakuteke pa tshipimu ne mbakusangane kuyi mukumbane.

28 “PERESE: mbakosolole bukalenge buebe ne mbabupeshe bena Madayi ne bena Pelasa.”+

29 Pashishe, Beleshasâ wakatuma dîyi, ne bakavuadika Danyele tshilamba tshikunze ne kumuelabu shene wa or mu nshingu muende; ne bakamanyisha bua bualu buende ne: uvua ne bua kulua mfumu muisatu wa mu bukalenge abu.+

30 Anu butuku abu mene, bakashipa Beleshasâ mukalenge muena Kasada.+ 31 Nunku, Dayawesha+ muena Madayi wakangata bukalenge; uvua ne bidimu bitue ku 62.

6 Dayawesha wakamona ne: mbimpe bua kuteka baleji mpala ba mukalenge 120 ku mutu kua bukalenge buende buonso.+ 2 Ku mutu kuabu kuvua bakokeshi banene basatu, umue wa kudibu uvua Danyele;+ ne baleji mpala ba mukalenge+ bavua babapesha luapolo, bua mukalenge kajimiji tshintu to. 3 Mpindieu, Danyele uvua mupite bakokeshi banene bakuabu ne baleji mpala ba mukalenge, bualu munda muende muvua nyuma wa pa buende,+ mukalenge wakajinga bua kumubandisha ku mutu kua bukalenge buonso.

4 Tshikondo atshi bakokeshi banene ne baleji mpala ba mukalenge bavua bakeba malu a kubanda nawu Danyele bua malu a ditunga,* kadi kabavua mua kupeta bualu nansha bumue bua kumubanda nabu anyi bualu kampanda bubi, bualu uvua muntu wa kueyemena ne kabavua mua kumupeta ne lulengu anyi bubi kampanda. 5 Pashishe, bantu aba bakamba ne: “Katuakupeta Danyele eu ne bualu bua kumubanda nabu nansha bumue to, anu tuetu babupetele mu mikenji ya Nzambi wende.”+

6 Nunku bakokeshi banene ne baleji mpala ba mukalenge aba bakabuela tshisumbu kudi mukalenge, bobu kumuambila ne: “Dayawesha mukalenge wetu, wikale ne muoyo bua kashidi. 7 Bakokeshi bonso ba mu bukalenge, balombodi, baleji mpala ba mukalenge, bakokeshi banene ba mu bukalenge ne banguvena bakela tshifufu bua kuela mukenji wa bukalenge ne kukolesha mukandu wa* ne: munkatshi mua matuku 30, muntu yonso udi ulomba nzambi mukuabu anyi muntu mukuabu pa kumbusha wewe, mukalenge wetu, udi ne bua kuedibua mu buina bua ntambue.+ 8 Mpindieu, mukalenge wetu, ela mukenji ne uwutue tshiala,+ bua kabawushintuludi, bilondeshile mikenji ya bena Madayi ne bena Pelasa idibu kabayi mua kushipa.”+

9 Nunku, mukalenge Dayawesha wakatua tshiala pa mukenji ne mukandu au.

10 Kadi diakamue pakamanya Danyele ne: mbatue tshiala pa mukenji au, wakaya ku nzubu wende uvua ne madidishi a tshibambalu tshiende tshia kuulu matangile ku Yelushalema.+ Misangu isatu ku dituku, uvua utua binu panshi, usambila kumpala kua Nzambi wende ne umusamuna anu muvuaye ne tshibidilu tshia kuenza kumpala kua bualu ebu. 11 Pa dîba adi, bantu abu bakabuela diakamue, kusanganabu Danyele ulomba ne usengelela kumpala kua Nzambi wende bua amuleje luse.

12 Nunku, bakasemena kudi mukalenge, kumuvuluijabu bua mukandu wa bukalenge, bamba ne: “Wewe kuvuaku mutue tshiala ku mukandu uvua wamba ne: munkatshi mua matuku 30, muntu yonso udi ulomba nzambi mukuabu anyi muntu mukuabu pa kumbusha wewe, mukalenge wetu, udi ne bua kuedibua mu buina bua ntambue anyi?” Mukalenge kuandamuna ne: “Bualu abu mbujadika bimpe bilondeshile mikenji ya bena Madayi ne bena Pelasa idibu kabayi mua kushipa.”+ 13 Bakambila mukalenge diakamue ne: “Danyele, wa mu bena Yuda bavuabu bakuate balue nabu munemu,+ ki mmukunemeke wewe, mukalenge wetu, ne mukandu uuvua mutue tshiala, kadi udi usambila misangu isatu ku dituku.”+ 14 Diakamue pakumvua mukalenge bualu ebu, wakanyingalala bikole, yeye kuela meji bua kupeta mushindu wa kusungila Danyele; wakenza ne muende muonso bua kumupandisha too ne muakabuela dîba. 15 Ndekelu wa bionso, bantu abu bakabuela tshisumbu kudi mukalenge, bobu kuambila mukalenge ne: “Mukalenge, umanye ne: mikenji ya bena Madayi ne bena Pelasa idi yamba ne: mukandu anyi mukenji udi mukalenge ujadika kabena ne bua kuwushintulula to.”+

16 Nunku, mukalenge wakatuma dîyi, kuluabu ne Danyele, kumuelabu mu buina bua ntambue.+ Mukalenge wakambila Danyele ne: “Nzambi webe uudi wenzela mudimu dîba dionso neakusungile.” 17 Pashishe, bakalua ne dibue, kuditekabu ku mushiku wa* buina abu, ne mukalenge wakatuapu tshiala ne mpeta wende wa kutua nende tshiala ne mpeta wa kutua nende tshiala wa bantu bende banene, bua kabashintuludi bualu nansha bumue budi butangila Danyele.

18 Pashishe, mukalenge wakaya mu dibalasa diende. Wakapitshisha butuku mujile biakudia ne wakabenga bua kumusangulujabu,* kavua mua kulala nansha.* 19 Ndekelu wa bionso, patshiatshia pavua panshi patuadije kutoka, mukalenge wakajuka, kuyaye lukasa ku buina bua ntambue. 20 Pakafikaye pabuipi ne buina, wakabikila Danyele ne dîyi dia dibungama. Mukalenge wakakonka Danyele ne: “Danyele, muena mudimu wa Nzambi udi ne muoyo, Nzambi webe uudi wenzela mudimu dîba dionso mmukokeshe bua kukusungila kudi ntambue anyi?” 21 Danyele wakandamuna mukalenge diakamue ne: “Mukalenge wanyi, wikale ne muoyo bua kashidi. 22 Nzambi wanyi uvua mutume muanjelu wende ne mukange mukana mua ntambue,+ ne ki mmingenzele bibi,+ bualu uvua munsangane tshiyi ne bualu kumpala kuende; tshiena nansha mukuenzele wewe, mukalenge wanyi, bibi.”

23 Mukalenge wakasanka bikole, yeye kutuma dîyi bua bapatule Danyele mu buina. Pakapatulabu Danyele mu buina, kavua mupete njiwu nansha mikese, bualu yeye uvua mueyemene Nzambi wende.+

24 Pashishe, mukalenge wakatuma dîyi, bakalua ne bantu bavua bafunde* Danyele, kubelabu mu buina bua ntambue pamue ne bana babu ne bakaji babu. Kumpala kua kabayi banji nansha kufika panshi pa buina, ntambue yakabapita bukole, kubozayi mifuba yabu yonso.+

25 Pashishe, mukalenge Dayawesha wakafundila bukua bantu buonso, bisamba bionso ne bisumbu bionso bia miakulu bidi bisombele mu buloba buonso+ ne: “Nuikale ne ditalala divule! 26 Ndi ntuma dîyi ne: mu tshitupa tshionso tshia bukalenge buanyi, bantu badi ne bua kuzakala ne buôwa kumpala kua Nzambi wa Danyele.+ Bualu yeye udi Nzambi udi ne muoyo ne yeye udiku bua kashidi. Bukalenge buende kabuakubutudibua nansha kakese, ne bukokeshi* buende mbua tshiendelele.+ 27 Yeye udi usungila,+ upandisha ne wenza bimanyinu ne malu a kukema mu diulu ne pa buloba,+ bualu uvua musungile Danyele ku dikama dia ntambue.”

28 Nunku, Danyele eu wakalubuluka mu bukalenge bua Dayawesha+ ne mu bukalenge bua Kolesha muena Pelasa.+

7 Mu tshidimu tshia kumpala tshia Beleshasâ+ mukalenge wa Babilona, Danyele wakamona tshilota ne bikena kumona bia mu mutu wende pavuaye mulale pa bulalu buende.+ Pashishe wakafunda tshilota atshi;+ wakafunda muyuki wonso wa malu au. 2 Danyele wakamba ne:

“Pamvua ntangila mu bikena kumona bianyi butuku, monayi! mpepele inayi ya mu diulu ivua ijula mâyi a mu mbuu mualabale.+ 3 Nyama minene inayi+ yakapatuka mu mbuu, nyama yonso mushilangane ne mikuabu.

4 “Wa kumpala uvua bu ntambue,+ ne uvua ne mapuapua bu a nyunyi wa mukanku.+ Ngakatangila too ne pavuabu batule mapuapua ende, ne bakamujula pa buloba, kumuimanyikabu kuulu ne makasa abidi bu muntu, ne bakamupesha muoyo wa muntu.

5 “Nunku, monayi! nyama mukuabu, muibidi, muenze bu nyama wa urse.+ Uvua muambuluke luseke lumue, ne mbadi isatu ivua mukana muende pankatshi pa mênu ende; bakamuambila ne: ‘Juka, udie munyinyi wa bungi.’+

6 “Bualu ebu bumane kupita, ngakatungunuka ne kutangila, ne monayi! nyama mukuabu, muenze bu nkashama,+ kadi uvua ne mapuapua anayi pa nyima pende menze bu a nyunyi. Nyama eu uvua ne mitu inayi,+ ne bakamupesha bukokeshi bua kukokesha.

7 “Bualu ebu bumane kupita, ngakatungunuka ne kutangila mu bikena kumona bianyi butuku, meme kumona nyama muinayi, wenza buôwa ne utshinyisha, muikale ne bukole bua dikema, ne uvua ne mênu manene a tshiamu tshifiike. Uvua udia ne uzaza, ne bivua bishala uvua ubidiatakaja ne makasa ende.+ Uvua mushilangane ne nyama mikuabu yonso ivua mimudianjidile, ne uvua ne nsengu dikumi. 8 Pamvua ntangila nsengu eyi bimpe, monayi! lusengu lukuabu, lusengu lukese,+ luakapatuka munkatshi muayi, ne bakatula nsengu isatu ya ku nsengu ya ntuadijilu ayi kumpala kualu. Monayi! ku lusengu elu kuvua mêsu bu a muntu, ne kuvua mukana muakula ne diambu.*+

9 “Ngakatungunuka ne kutangila too ne pakatekabu nkuasa ya bukalenge, ne Wa Kale wa Matuku a Bungi+ wakasomba.+ Bilamba biende bivua bitoke bu neje,+ ne nsuki ya ku mutu kuende ivua bu miosa ya mikoko mikezuke. Nkuasa wende wa bukalenge uvua ndimi ya kapia; ne nkata ya nkuasa eu ivua kapia kadi katema.+ 10 Musulu wa kapia uvua upueka, upatuka kumpala kuende.+ Binunu tshinunu bivua bitungunuka ne kumuenzela mudimu, ne binunu 10 misangu binunu 10 bivua bimane kumpala kuende.+ Tshilumbuluidi+ tshiakabuela, ne bakabulula mikanda.

11 “Ngakatungunuka ne kutangila pa dîba adi bua tshiona tshia mêyi a diambu* avua lusengu luakula;+ ngakatangila too ne pakashipabu nyama au ne pavuabu babutule mubidi wende ne bawufile bua kuwosha mu kapia. 12 Kadi bua nyama mikuabu ayi,+ bakayinyenga bukokeshi, ne bakalepesha mioyo yayi bua tshikondo ne tshitshia.

13 “Ngakatungunuka ne kutangila mu bikena kumona bia butuku, ne monayi! muntu muenze bu muana wa muntu+ uvua ulua ne matutu a mu diulu; bakamuitabila bua kubuela kudi Wa Kale wa Matuku a Bungi,+ ne bakaya nende pabuipi kumpala kua Yeye au. 14 Bakamupesha bukokeshi,+ lumu,+ ne bukalenge, bua bukua bantu, bisamba, ne bisumbu bia miakulu bimuenzele bionso mudimu.+ Bukokeshi buende mbukokeshi bua tshiendelele buikala kabuyi mua kupita, ne bukalenge buende kabuakubutudibua to.+

15 “Kadi meme, Danyele, lungenyi luanyi luakalubakana munda muanyi, bualu bikena kumona bia mu mutu wanyi bivua bintshinyisha.+ 16 Ngakasemena kudi umue wa mu bantu bavua bimane muaba au bua kumukonka diumvuija dilelela dia bualu ebu. Nunku yeye wakangandamuna ne kungambilaye diumvuija dia malu aa.

17 “‘Nyama minene eyi, inayi,+ idi bakalenge banayi bajuka pa buloba.+ 18 Kadi bantu ba tshijila ba Udi ku Mutu kua Bionso+ nebapete bukalenge,+ ne nebapete bukalenge+ bua kashidi, eyowa, kashidi ne tshiendelele.’

19 “Pashishe mvua musue bua kumanya malu a bungi a bualu bua nyama muinayi eu, uvua mushilangane ne mikuabu yonso; uvua wenza buôwa bua dikema, muikale ne mênu a tshiamu tshifiike ne nzadi ya tshiamu tshia mitaku, ne uvua udia ne uzaza, ne udiatakaja bivua bishala ne makasa ende;+ 20 kabidi ne bua nsengu dikumi+ ivua ku mutu kuende, ne bua lusengu lukuabu luakapatuka luvua mikuabu isatu mikuluke kumpala kualu,+ lusengu luvua ne mêsu ne mukana muakula ne diambu* ne luvua lumueneka lunene kupita mikuabu ayi.

21 “Ngakatungunuka ne kutangila pavua lusengu alu luluisha bantu ba tshijila, ne luvua lubapita bukole,+ 22 too ne pakalua Wa Kale wa Matuku a Bungi+ ne pakabingishabu bantu ba tshijila ba Udi ku Mutu kua Bionso+ ku tshilumbu, ne tshikondo tshisungula tshiakafika bua bantu ba tshijila kuangatabu bukalenge.+

23 “Yeye wakamba nunku: ‘Bua nyama muinayi eu, kudi bukalenge buinayi bualua pa buloba. Nebuikale bushilangane ne makalenge makuabu onso au, ne buobu nebubutule buloba buonso, nebubudiatakaje ne nebubuzaze.+ 24 Bua nsengu dikumi ayi, bakalenge dikumi nebapatukile ku bukalenge abu; ne mukuabu kabidi neajuke panyima pabu, ne yeye neikale mushilangane ne ba kumpala abu, ne yeye neapuekeshe bakalenge basatu.+ 25 Yeye neambe Mutambe Bunene mêyi,+ ne neatatshishe bantu ba tshijila ba Udi ku Mutu kua Bionso misangu ne misangu. Yeye neajinge bua kushintulula bikondo ne mikenji, ne nebafidibue mu tshianza tshiende bua tshikondo, bikondo, ne tshitupa tshia tshikondo.*+ 26 Kadi Tshilumbuluidi tshiakabuela, ne bakamunyenga bukokeshi, bua kumona mua kumushipa ne kumubutula kashidi.+

27 “‘Nunku, bakafila bukalenge, bukokeshi ne bunene bua makalenge adi muinshi mua diulu kudi bantu ba tshijila ba Udi ku Mutu kua Bionso.+ Bukalenge buabu budi bukalenge bua tshiendelele,+ ne makokeshi onso neabenzele mudimu ne neabatumikile.’

28 “Eu ke ndekelu wa bualu ebu. Kadi meme, Danyele, meji anyi akalubakana bikole, ke mpala wanyi kutokoloka;* kadi ngakashala mulame bualu ebu mu muoyo wanyi.”

8 Mu tshidimu tshisatu tshia bukokeshi bua mukalenge Beleshasâ,+ tshikena kumona tshiakammuenekela meme, Danyele, panyima pa tshivua tshimmuenekele kumpala.+ 2 Ngakamona tshikena kumona, pamvua ntangila mvua mu Shushana,*+ nzubu mukolesha* udi mu provense* wa Elama;+ ngakamona tshikena kumona, ne mvua pabuipi ne musulu wa Ulayi. 3 Pangakabandisha mêsu anyi, mona! kuvua tshimpanga tshia mukoko+ tshimane kumpala kua musulu wa mâyi au, tshivua ne nsengu ibidi.+ Nsengu ibidi eyi ivua mile, kadi lumue luvua lule kupita lukuabu, ne luvua lule bikole elu luakapatuka pashishe.+ 4 Ngakamona tshimpanga tshia mukoko etshi tshikupa nsengu ku ouest ne ku nord ne ku sud, ne nyama wa tshisuku nansha umue kavua mua kuimana kumpala kuatshi, kakuvua nansha umue uvua mua kusungila mukuabu ku bukole buatshi nansha.*+ Tshiakenza malu muvuatshi tshisue ne tshiakadibandisha.

5 Pamvua ntungunuka ne kutangila, mona! kuvua mbuji wa mpumbu+ ufumina ku ouest* usambuluka tshipapu tshionso tshia buloba kayi ulenga panshi. Mbuji eu uvua ne lusengu lumueneke bimpe pankatshi pa mêsu ende.+ 6 Uvua ulua mutangile kudi tshimpanga tshia mukoko tshivua ne nsengu ibidi tshimvua mumone tshimane kumpala kua musulu wa mâyi; uvua uya lubilu mutangile kuditshi ne luonji lukole.

7 Ngakamumona usemena kudi tshimpanga tshia mukoko, ne uvua mutshifiikile munda bikole. Wakatuta tshimpanga tshia mukoko atshi, kutshibulaye nsengu yatshi ibidi, ne tshimpanga tshia mukoko katshivua ne bukole bua kuimanangana nende to. Wakela tshimpanga tshia mukoko atshi panshi, kutshidiatakajaye, ne kakuvua uvua mua kutshisungila ku bukole buende* to.

8 Nunku, mbuji wa mpumbu eu wakadibandisha bikole menemene, kadi diakamue pakaluaye ne bukole, lusengu lunene alu luakatshibuka; pashishe nsengu inayi ivua imueneka bimpe yakapatuka muaba wa lumue alu, mitangile ku mpepele inayi ya mu diulu.+

9 Ku lumue lua kudiyi, kuakapatuka lusengu lukuabu, lusengu lukese, luakakola bikole lutangile ku sud, lutangile ku est* ne lutangile ku Tshilenga.*+ 10 Luakakola bikole menemene, kufikalu too ne ku tshiluilu tshia mu diulu, ne luakafika ku dikulula bamue ba mu tshiluilu ne imue mitoto pa buloba, ne luakabidiatakaja. 11 Luakadibandisha kumpala kua Mfumu wa tshiluilu, ne bakamunyenga mulambu wa kufila ku musangu ne ku musangu,* ne bakupula muaba mujadika wa muaba wende munsantu.+ 12 Tshiluilu tshiakafidibua pamue ne mulambu wa kufila ku musangu ne ku musangu,* bua dishipa dia mikenji; luakatungunuka ne kuimansha bulelela pa buloba, ne luakenza malu, kutshimunalu.

13 Ngakumvua wa tshijila wakula, ne mukuabu wa tshijila wakakonka uvua wakula au ne: “Tshikena kumona tshia mulambu wa kufila ku musangu ne ku musangu* ne tshia dishipa dia mikenji didi dikebesha kabutu nebitungunuke too ne dîba kayi,+ bua kuvuija muaba wa tshijila ne tshiluilu bintu bia kudiatakaja?” 14 Ke yeye kungambila ne: “Too ne pakumbana matuku 2 300, dilolo ne dinda; ne nebapingaje bulelela muaba wa tshijila anu muvuawu kumpala.”

15 Pamvua meme, Danyele, ntangila tshikena kumona ne nkeba bua kutshijingulula, diakamue ngakamona kampanda muimane kumpala kuanyi uvua umueneka bu muntu. 16 Pashishe ngakumvua dîyi dia muntu munkatshi mua musulu wa Ulayi,+ ne yeye wakela dîyi ne: “Gabaliele,+ jinguluila muntu au tshidiye mumone.”+ 17 Nunku yeye wakasemena pabuipi ne muaba umvua muimane, kadi pakaluaye, mvua ne buôwa bukole, meme kutua mpala panshi. Yeye kungambila ne: “Umanye, wewe muana wa muntu, ne: tshikena kumona etshi tshidi bua tshikondo tshia ku nshikidilu.”+ 18 Kadi pavuaye wakula nanyi, ngakalala tulu tukole mutue mpala panshi. Ke yeye kundenga, kungimanyikaye muaba umvua muimane au.+ 19 Pashishe wakamba ne: “Mona, ndi nkumanyisha tshienzeka mu tshitupa tshia ndekelu tshia tshikondo tshia tshiji tshikole, bualu tshidi bua tshikondo tshisungula tshia ku nshikidilu.+

20 “Tshimpanga tshia mukoko tshia nsengu ibidi tshiuvua mumone atshi tshidi tshileja bakalenge ba Madayi ne Pelasa.+ 21 Mbuji wa mpumbu wa miosa ya bungi au udi uleja mukalenge wa Grese;+ ne lusengu lunene luvua pankatshi pa mêsu ende alu ludi luleja mukalenge wa kumpala.+ 22 Bua lusengu luvua lutshibuke, nanku nsengu inayi kupatukayi pa muaba walu,+ kudi makalenge anayi ajuka afumina mu tshisamba tshiende, kadi kaayi ne bukole bu buende to.

23 “Mu tshitupa tshia ku ndekelu tshia bukalenge buabu, padi bashipi ba mikenji benza malu mabi batondesha,* mukalenge udi ne mpala wa luonji udi ujingulula mêyi mabuelakane* neajuke. 24 Bukokeshi buende nebulue bunene, kadi kabiyi ku bukole buende nkayende to. Neabutule mu mushindu wa dikema,* neatshimune ne neakumbaje bimpe malu adiye wenza. Yeye neabutule bantu ba bukole, kabidi ne tshisamba tshidi tshienza ne bantu ba tshijila.+ 25 Ku budimu buende, yeye neashime bua kutshimuna; ne mu muoyo wende, yeye neadibandishe; ne mu tshikondo tshia bukubi,* yeye neabutule bantu ba bungi. Neajuke too ne bua kuluisha Mfumu wa bamfumu, kadi nebamutshibule kabiyi ku tshianza tshia muntu.

26 “Bualu buvuabu bambe mu tshikena kumona tshia bualu bua dilolo ne dinda mbulelela, kadi wewe udi ne bua kulama tshikena kumona etshi tshisokoka, bualu tshidi tshitangila tshikondo tshia matuku a bungi kumbukila ku mpindieu.”*+

27 Kadi meme, Danyele, ngakadiumvua mutshioke bikole ne ngakasama ndambu wa matuku.+ Pashishe ngakajuka, meme kuenza mudimu wa mukalenge;+ kadi tshingakamona tshiakangenza kakulakaje, ne muntu nansha umue kavua mua kutshijingulula to.+

9 Mu tshidimu tshia kumpala tshia Dayawesha+ muana wa Ahashawelosha, wa mu ndelanganyi ya bena Madayi uvuabu bavuije mukalenge ku mutu kua bukalenge bua bena Kasada,+ 2 mu tshidimu tshia kumpala tshia bukokeshi buende, meme, Danyele, ngakajingulula ku diambuluisha dia mikanda* bungi bua bidimu bivuabu bambe mu dîyi dia Yehowa kudi muprofete Yelemiya bua kukumbaja dishala dia Yelushalema munda mutupu,+ mmumue ne: bidimu 70.+ 3 Nunku, ngakatangija mpala wanyi kudi Yehowa Nzambi mulelela, mmusengelela mu disambila pamue ne dijila dia biakudia+ ne bilamba bikayabale ne butu. 4 Ngakasambila Yehowa Nzambi wanyi, meme kumutondela mpekatu, kuamba ne:

“Wewe Yehowa Nzambi mulelela, Yeye udi munene ne udi ukemesha, udi ulama tshipungidi tshiende ne uleja dinanga dia lulamatu+ kudi badi bamunange ne balama mêyi ende,+ 5 tudi benze mpekatu, benze bibi, benze malu mabi ne batomboke;+ ne tudi basesuke ku mikenji yebe ne mêyi ebe a dilumbuluisha. 6 Katuena bateleje bena mudimu bebe baprofete,+ bavua bambile bakalenge betu, bakokeshi betu, bankambua betu ne bantu bonso ba mu buloba malu mu dîna diebe. 7 Yehowa wetu, buakane mbuebe wewe, kadi bundu* mbuetu tuetu anu mudibi lelu eu, mbua bantu ba mu Yuda, bantu badi basombele mu Yelushalema, ne Isalele mujima, badi pabuipi ne badi kule, mu matunga onso muudi mubatangalaje, bualu bavua bakuenzele malu ne dipanga lulamatu.+

8 “Yehowa wetu, bundu* mbuetu, mbua bakalenge betu, bakokeshi betu, ne bankambua betu, bualu tudi bakuenzele mpekatu. 9 Luse ne dibuikidilangana mbia Yehowa Nzambi wetu,+ bualu tudi bamutombokele.+ 10 Katuena batumikile dîyi dia Yehowa Nzambi wetu bua kulonda mikenji yende ivuaye muteke kumpala kuetu ku diambuluisha dia bena mudimu bende baprofete.+ 11 Isalele yonso mmusambuke Mikenji yebe ne mmusesuke padiye mubenge kutumikila dîyi diebe, nunku wakatuitshikijila mulawu ne mutshipu bidibu bafunde bualu buabi mu Mikenji ya Mose muena mudimu wa Nzambi mulelela,+ bualu tudi bamuenzele Yeye mpekatu. 12 Yeye mmukumbaje mêyi ende avuaye muambe bua bualu buetu+ ne bua bualu bua bakokeshi betu bavua batukokeshe,* padiye mututumine dikenga dikole edi; kakuena bualu bukadibu benze muinshi mua diulu muonso bu bualu buvuabu benze mu Yelushalema to.+ 13 Anu mudibi bifunda mu Mikenji ya Mose, dikenga dionso edi nditukuate,+ kadi katuena balombe luse lua* Yehowa Nzambi wetu, bumbuke ku tshilema tshietu+ ne baleje busunguluji mu bulelela buebe* to.

14 “Nunku, Yehowa wakashala mutabale, yeye kututumina dikenga, bualu Yehowa Nzambi wetu mmuakane mu midimu yonso idiye muenze; kadi tuetu katuena batumikile dîyi diende to.+

15 “Mpindieu, wewe Yehowa Nzambi wetu, Wewe uvua mupatule tshisamba tshiebe mu buloba bua Ejipitu ku tshianza tshia bukole+ ne mudienzele dîna too ne ku dituku edi,+ tudi benze mpekatu ne tudi benze malu mabi. 16 Yehowa wetu, bilondeshile bienzedi biebe bionso biakane,+ tshiji tshiebe ne tshiji tshiebe tshikole biumbukaku ku tshimenga tshiebe tshia Yelushalema, mukuna webe wa tshijila; bualu, bua mpekatu yetu ne bilema bia bankambua betu, Yelushalema ne tshisamba tshiebe bidi tshintu tshia kupendabu kudi bantu bonso badi batunyunguluke.+ 17 Mpindieu teleja, wewe Nzambi wetu, disambila dia muena mudimu webe ne misengelelu yende, ne enza bua mpala webe akenkeshe muaba webe munsantu+ udi mushale mutupu,+ bua bualu buebe wewe, Yehowa wetu. 18 Inyika ditshi diebe, wewe Nzambi wanyi, ne teleja! Kangula mêsu ebe, umone nsombelu wetu wa lutatu ne tshimenga tshivua tshibikidibua ku dîna diebe; bualu katuena tukusengelela bua bienzedi bietu biakane to, kadi mbua luse luebe lunene.+ 19 Yehowa wetu, teleja. Yehowa wetu, ubuikidile.+ Yehowa wetu, tuma ntema ne enza bualu! Kujanguluki, bua bualu buebe wewe, wewe Nzambi wanyi, bualu dîna diebe divua dibikidibue pa tshimenga tshiebe ne pa bantu bebe.”+

20 Pantshivua ngakula, nsambila ne ntonda mpekatu wanyi ne mpekatu wa tshisamba tshietu tshia Isalele ne ndomba luse kumpala kua Yehowa Nzambi wanyi bua bualu bua mukuna wa tshijila wa Nzambi wanyi,+ 21 eyowa, pantshivua ngakula mu disambila, muntu eu Gabaliele,+ umvua mumone kumpala mu tshikena kumona,+ wakalua kundi pamvua mupungile bikole pa dîba dia mulambu wa kupa wa dilolo. 22 Yeye wakampesha dijingulula dia malu, kuambaye ne:

“Danyele, mpindieu ndi mulue kukupesha lungenyi lutue ne dijingulula dia malu. 23 Pauvua mutuadije disengelela diebe, dîyi diakapatuka, ne meme ndi mulue kukuambiladi, bualu udi muntu wa mushinga mukole.*+ Nunku tuma meji ebe ku bualu ebu ne jingulula tshikena kumona.

24 “Kudi mbingu* 70 idibu bakosele tshisamba tshiebe ne tshimenga tshiebe tshia tshijila,+ bua kujikija dishipa dia mikenji, bua kumana mpekatu,+ bua kubuikidila tshilema,+ bua kufila buakane bua tshiendelele,+ bua kukanga tshikena kumona ne dîyi dia buprofete,*+ ne bua kuela Muaba wa tshijila wa Miaba ya tshijila* manyi. 25 Udi ne bua kumanya ne kujingulula ne: kumbukila ku dituma dia dîyi bua kuakajilula ne kuibakulula Yelushalema+ too ne ku Masiya*+ Mulombodi,+ nekuikale mbingu muanda mutekete, kabidi mbingu 62.+ Nebamuakajilule ne nebamuibakulule muikale ne muaba wa tshinsangansanga ne munkoloji, kadi mu bikondo bia ntatu.

26 “Panyima pa mbingu 62, Masiya neumbushibue,*+ kayi ne tshiende tshintu nansha tshimue.+

“Tshisamba tshia mulombodi udi ulua netshibutule tshimenga ne muaba watshi wa tshijila.+ Nshikidilu wawu neafumine ku mâyi a bungi mapasalale. Mvita neyikalaku too ne ku nshikidilu; tshidibu bapangadije nkabutu.+

27 “Yeye nealame tshipungidi bua bantu ba bungi bua lumingu lumue; ne munkatshinkatshi mua lumingu alu, neimanyike mulambu ne mulambu wa kupa.+

“Pa dipuapua dia bintu bia muendi nepikale eu udi ukebesha dibutuka;+ too ne ku kabutu, nebapongolole kabidi tshivuabu bapangadije pa eu udi mushale mubutuke.”

10 Mu tshidimu tshisatu tshia Kolesha+ mukalenge wa Pelasa, bakapesha Danyele, uvuabu babikila mu dîna dia Beleteshasâ,+ dibuluibua; mukenji au uvua mulelela, ne uvua wakula bua mvita minene. Yeye wakajingulula mukenji au ne bakamupesha bujinguludi bua tshivuaye mumone.

2 Mu matuku au, meme, Danyele, ngakadila+ mbingu isatu mijima. 3 Tshiakadia biakudia bimpe, munyinyi anyi mvinyo kabiakabuela mukana muanyi, ne tshiakadilaba mafuta mu mbingu isatu mijima. 4 Mu dituku dia 24 dia ngondo wa kumpala, pamvua ku muelelu kua musulu munene, musulu wa Tigele,*+ 5 ngakatangila muulu, meme kumona muntu muvuale bilamba bia line,+ ne mu tshimono tshiende muvua mukaba wa or wa ku Ufasa. 6 Mubidi wende uvua bu dibue dia krizolite,+ mpala wende uvua ne tshimuenekelu tshia mupenyi wa mvula, mêsu ende avua bu bimunyi bia kapia, maboko ende ne makasa ende bivua bu tshiamu tshia mitaku tshinona,+ ne tshiona tshia mêyi ende tshivua bu tshiona tshia musumba wa bantu. 7 Anu meme, Danyele, ke uvua mumone tshikena kumona atshi; bantu bavua nanyi kabavua bamone tshikena kumona atshi to.+ Kadi, lukanku lukole luakabakuata, bakanyema, kusokomabu.

8 Nunku, bakanshiya nkayanyi, ne pangakamona tshikena kumona tshinene etshi, munda muanyi kamuvua mushale bukole, ne tshimuenekelu tshianyi tshia bunême tshiakumbuka kundi, meme kujimija bukole buanyi buonso.+ 9 Pashishe, ngakumvua dîyi diende pavuaye wakula; kadi, pangakamumvua wakula, ngakalala tulu tukole mutue mpala wanyi panshi.+ 10 Kadi, pashishe tshianza tshiakandenga,+ ne tshiakanyungisha bua njukile ku bianza ne ku binu. 11 Pashishe, yeye wakangambila ne:

“Danyele, wewe muntu wa mushinga mukole,*+ tuma ntema ku mêyi ankadi pa kukuambila aa. Mpindieu imana muaba webe, bualu mbantume kuudi.”

Pakangambilaye nunku, ngakimana, nzakala.

12 Pashishe, yeye wakangambila ne: “Kutshinyi to,+ wewe Danyele. Mbumvue mêyi ebe katshia ku dituku dia kumpala diuvua mufile muoyo webe ku dijingulula ne ku didipuekesha kumpala kua Nzambi webe, ne ndi mulue bua mêyi ebe.+ 13 Kadi, mukokeshi+ wa bukalenge bua Pelasa wakimana matuku 21 bua kunduisha. Kadi, pashishe Mikaele,*+ umue wa ku bakokeshi banene,* wakalua kungambuluisha; ne ngakashala muaba au ku luseke kua bakalenge ba Pelasa. 14 Ndi mulue kukumvuija tshiafikila tshisamba tshienu ku ndekelu kua matuku,+ bualu ntshikena kumona tshia matuku atshilualua.”+

15 Mpindieu, pakangambilaye mêyi aa, ngakatua mpala wanyi panshi, meme kushala tshiyi ngakula. 16 Pashishe, eu uvua mufuanangane ne muntu wakalenga mishiku yanyi,+ meme kubulula mukana muanyi, kuambila eu uvua muimane kumpala kuanyi ne: “Mukalenge wanyi, ndi nzakala bua tshikena kumona etshi, ne tshiena ne bukole to.+ 17 Nunku, mmunyi mudi muena mudimu wa mukalenge wanyi mua kuakula ne mukalenge wanyi?+ Bualu mpindieu tshiena ne bukole, ne kakuena mueyelu mushale munda muanyi to.”+

18 Eu uvua mufuanangane ne muntu wakandenga kabidi, kunkoleshaye.+ 19 Pashishe, wakangambila ne: “Kutshinyi to,+ wewe muntu wa mushinga mukole.*+ Ikala ne ditalala.+ Ikala ne bukole, eyowa, ikala ne bukole.” Pavuaye wakula nanyi apu, ngakakoleshibua, meme kuamba ne: “Mukalenge wanyi akule, bualu wewe udi munkoleshe.”

20 Pashishe, yeye wakamba ne: “Udi mumanye tshindi muluile kuudi anyi? Mpindieu meme nempingane bua kuluangana ne mukokeshi wa Pelasa.+ Pandi nya, mukokeshi wa Grese nealue. 21 Kadi, nenkuambile malu adibu bafunde mu mifundu ya bulelela. Kakuena muntu udi ungambuluisha bikole menemene mu malu aa pa kumbusha anu Mikaele,+ mukokeshi wenu.+

11 “Kadi meme, mu tshidimu tshia kumpala tshia Dayawesha+ muena Madayi, ngakimana bua kumukolesha ne kumukankamija.* 2 Tshingakuambila mpindieu mbulelela:

“Mona! Bakalenge bakuabu basatu nebimane* mu Pelasa, ne muinayi neasangishe bubanji bua bungi kupita bakuabu bonso. Padiye ulua ne bukole ku diambuluisha dia bubanji buende, yeye neajule bintu bionso bua kuluisha bukalenge bua Grese.+

3 “Mukalenge wa bukole neimane ne neakokeshe ne bukokeshi bualabale+ ne neenze malu mudiye musue. 4 Kadi pikalaye mujuke kuulu, nebatshibule bukalenge buende, nebabuabanye ku mpepele inayi ya mu diulu,+ kadi kabakubuabanyina ndelanganyi yende* to, ne kabuakuikala bu bukokeshi buvuaye mukokeshe nabu to; bualu nebajomone bukalenge buende, ne nebuye kudi bakuabu pa kumbusha aba.

5 “Mukalenge wa ku sud nealue ne bukole, mmumue ne: umue wa ku bakokeshi bende; kadi yeye neamutshimune ne neakokeshe ne bukokeshi bualabale, bupite bukokeshi bua yeye au.

6 “Panyima pa ndambu wa bidimu, nebadie tshipungidi, ne muana wa bakaji wa mukalenge wa ku sud nealue kudi mukalenge wa ku nord bua kusuika dîyi* mu mushindu muakane. Kadi yeye kakukanda bukole bua diboko diende; ne yeye kakuimana anyi kuimanyika diboko diende to; nebamufile yeye ne badi balua nende, ne muntu uvua mumulele ne muntu udi umupesha bukole bikondo abi mu tshianza tshia bakuabu. 7 Muntu udi upatukila ku lutonga lua miji yende neimane pa muaba wende, ne nealue kudi tshiluilu, nealue bua kuluisha muaba mukolesha wa mukalenge wa ku nord ne neabaluishe ne neabatshimune. 8 Kabidi, nealue mu Ejipitu ne nzambi yabu, ne mpingu yabu ya tshiamu,* ne bintu biabu bilengele* bia arjan ne bia or, kabidi ne bakuatshibue. Munkatshi mua ndambu wa bidimu, yeye neimane kule ne mukalenge wa ku nord 9 walua bua kuluisha bukalenge bua mukalenge wa ku sud, kadi neapingane mu buloba buende.

10 “Kadi bua bana bende, nebadilongolole bua mvita ne nebasangishe tshiluilu tshinene tshialabale. Bushuwa, yeye neaye kumpala ne neakombe bu mâyi a bungi mapasalale. Kadi yeye neapingane, ne nealuishangane too ne ku muaba wende mukolesha.

11 “Mukalenge wa ku sud neumvue bululu bumubanda ne neapatuke ne nealuangane nende, mmumue ne: ne mukalenge wa ku nord; ne yeye neasangishe tshisumbu tshinene, kadi tshisumbu atshi nebatshifile mu tshianza tshia yeye au. 12 Yeye neaye ne tshisumbu atshi. Muoyo wende neudibandishe, ne yeye neashindishe makumi a binunu; kadi kakuenza mudimu ne muanzu wende wa bukole to.

13 “Mukalenge wa ku nord neapingane ne neasangishe tshisumbu tshinene tshipite tshia kumpala; ne ku ndekelu kua bikondo, panyima pa ndambu wa bidimu, bushuwa yeye nealue ne tshiluilu tshinene, kabidi ne bintu bia bungi. 14 Mu bikondo abi, bantu ba bungi nebimane bua kuluisha mukalenge wa ku sud.

“Bena tshikisu* ba munkatshi mua tshisamba tshienu nebakokibue bua kuteta kuvuija tshikena kumona tshilelela; kadi nebalenduke.

15 “Mukalenge wa ku nord nealue ne neele tshibumba tshikole tshia kutshintshimika natshi ne neakuate tshimenga tshikolesha. Maboko a* sud kaakuimana, nansha bantu bende badiye musungule; ne kabakuikala ne bukole bua kuimana to. 16 Muntu udi ulua bua kumuluisha neenze malu mudiye musue, ne muntu nansha umue kakuimana kumpala kuende. Yeye neimane mu buloba bua Tshilenga,*+ ne bukokeshi bua kubutula nebuikale mu tshianza tshiende. 17 Yeye neatangije mpala wende* bua kulua ne bukole buonso bua bukalenge buende, ne nekuikale diumvuangana diakane* nende; ne yeye neakumbaje malu ende bimpe. Kadi bua muana wa bakaji wa bantu bakaji, nebamupeshe bukokeshi bua kumubutula. Yeye kakuimana, ne kakutungunuka ne kuikala wende yeye to. 18 Yeye neatangije mpala wende panyima ku maloba a ku muelelu kua mbuu ne neakuate a bungi. Munene mukuabu wa basalayi neakoseshe tshipendu tshiende buende yeye, nunku tshipendu tshiende katshiakuikalaku to. Yeye neatshialujile yeye au. 19 Pashishe yeye neatangije mpala wende panyima ku miaba mikolesha ya buloba buende, neatetuke ne neadishinde, ne kabakumupeta kabidi to.

20 “Muntu udi upitshisha musangishi wa bitadi* mu bukalenge bulengele neimane pa muaba wende, kadi mu matuku makese nebamutshibule, kabiyi mu tshiji anyi mu mvita to.

21 “Muntu mupetula* neimane muaba wende, ne kabakumupesha bunême bua bukalenge to; yeye neabuele tshikondo tshia bupole* ne neangate bukalenge ku lubombo.* 22 Nebakombe maboko a* mâyi a bungi mapasalale bua bualu buende, ne nebaatshibule; anu muatshibulabu Mulombodi+ wa tshipungidi.+ 23 Bua tshipungidi tshiabu nende, yeye neashime, neajuke ne nealue ne bukole ku diambuluisha dia tshisamba tshikese. 24 Tshikondo tshia bupole,* yeye nealue mu bitupa bitambe buimpe* bia mu provense,* ne neenze malu avua batatuende ne batatuabu kabayi benze. Bintu bipawula, bintu binyenga ne bintu bikuabu neabiabanye munkatshi muabu; neelele miaba mikolesha bifufu, kadi anu bua tshikondo kampanda.

25 “Neajule bukole buende ne muoyo wende bua kuluisha mukalenge wa ku sud ne tshiluilu tshinene, ne mukalenge wa ku sud neadilongolole bua mvita ne tshiluilu tshinene menemene ne tshia bukole. Kadi yeye kakuimana, bualu nebamuelele bifufu. 26 Bantu badi badia biakudia biende bitambe buimpe nebamukulule.

“Kadi bua tshiluilu tshiende, nebatshikombe,* ne ba bungi nebakuluke bashipa.

27 “Bua bakalenge babidi aba, muoyo wabu newikale mutuma ku dienza malu mabi, nebasombe ku mêsa amue bua kuambilangana malu a dishima. Kadi bualu nansha bumue kabuakuya kumpala, bualu nshikidilu utshidi bua tshikondo tshisungula.+

28 “Yeye neapingane mu buloba buende ne bintu bia bungi menemene, ne muoyo wende newukudimukile tshipungidi tshia tshijila. Yeye neakumbaje malu ende bimpe ne neapingane mu buloba buende.

29 “Mu tshikondo tshisungula, yeye neapingane ne nealue bua kuluisha sud. Kadi musangu eu kabiakuikala bu muvuabi kumpala to, 30 bualu mazuwa a ku Kitima+ nealue kumuluisha, ne yeye neapuekeshibue.

“Yeye neapingane ne neitshikijile tshipungidi tshia tshijila+ biji biende* ne neakumbaje malu ende bimpe; yeye neapingane ne neatume ntema yende kudi badi balekela tshipungidi tshia tshijila. 31 Maboko neimane,* afumina kudiye; ne nebanyange muaba munsantu,+ muaba mukolesha, ne nebumbushe mulambu wa kufila ku musangu ne ku musangu.*+

“Nebateke tshintu tshia muendi tshidi tshikebesha kabutu.+

32 “Badi benzela tshipungidi malu mabi, yeye neababueje mu butontolodi ku mêyi a lubombo.* Kadi, bantu badi bamanye Nzambi wabu nebatshimune ne nebakumbaje malu abu bimpe. 33 Badi ne lungenyi lutue+ munkatshi mua bantu nebapeshe bantu ba bungi lungenyi. Nebabalenduishe ku muele wa mvita ne ku ludimi lua kapia, ku dikuatshibua ne ku dipawudibua, bua ndambu wa matuku. 34 Kadi padibu babalenduisha, nebabapeshe diambuluisha dikese; ne bantu ba bungi nebadisange kudibu ku mêyi a lubombo.* 35 Nebalenduishe bamue ba ku badi ne lungenyi lutue bua kuenza mudimu wa dilengeja bua bualu buabu, ne bua kuenza dikezula ne ditokesha+ too ne ku tshikondo tshia ku nshikidilu; bualu tshitshidi bua tshikondo tshisungula.

36 “Mukalenge eu neenze malu mudiye musue, ne yeye neadibandishe ne neaditumbishe ku mutu kua nzambi kayi yonso;+ neambe Nzambi wa banzambi malu adi akemesha. Yeye nealubuluke too ne padi tshiji tshitua ku ndekelu; bualu tshikadi tshipangadija tshidi ne bua kuenzeka. 37 Yeye kakuleja Nzambi wa batatuende kanemu nansha; kakuleja nansha kanemu bua dijinga dia bakaji peshi bua nzambi kayi mukuabu yonso, kadi yeye neaditumbishe ku mutu kua muntu yonso. 38 Kadi* yeye neatumbishe nzambi wa miaba mikolesha; nzambi uvua batatuende kabayi bamanye, yeye neamutumbishe ne or ne arjan ne mabue a mushinga mukole ne bintu bilengele.* 39 Yeye neakumbaje malu adiye wenza bua kuluisha miaba ya kusokomena mikolesha bikole menemene, pamue ne* nzambi wa ku babende. Yeye neapeshe bantu badi bamuitaba* butumbi bunene, ne yeye neenze bua bakokeshe munkatshi mua bantu ba bungi; ne yeye neakosolole* buloba ku mushinga kampanda mutue.

40 “Mu tshikondo tshia ku nshikidilu, mukalenge wa ku sud neasakilangane nende,* ne mukalenge wa ku nord neadiele kudiye ne matempu a mvita ne bendeshi ba tubalu ne mazuwa a bungi; ne yeye neabuele mu maloba ne neakombamu bu mâyi a bungi mapasalale. 41 Yeye neabuele kabidi mu buloba bua Tshilenga,*+ ne nealenduishe maloba a bungi. Kadi aa mmaloba apanduka ku tshianza tshiende: Edome ne Moaba ne tshitupa tshinene tshia bena Amona. 42 Yeye neatungunuke ne kuolola tshianza tshiende bua kuluisha maloba; kadi bua buloba bua Ejipitu, buobu kabuakupanduka to. 43 Yeye neakokeshe pa biuma bisokoka bia or ne bia arjan ne pa bintu bilengele* bionso bia Ejipitu. Bena Libi ne bena Etshiopi nebikale ku makasa ende.*

44 “Kadi ngumu idi ifumina ku est* ne idi ifumina ku nord neyimupampakaje, ne yeye neapatuke ne luonji lukole bua kushipa ne kubutula bantu ba bungi. 45 Nunku yeye nease ntenta yende ya bukalenge* pankatshi pa mbuu munene ne mukuna wa tshijila wa Tshilenga;*+ ne yeye neafike too ne ku nshikidilu wende, ne kakuakuikala muntu wa kumuambuluisha to.

12 “Mu tshikondo atshi Mikaele,*+ mukokeshi munene+ udi wimanyina tshisamba tshienu,* neimane.* Nekuikale tshikondo tshia dikenga tshitu katshiyi tshianji kuikalaku katshia tshisamba tshikalaku too ne tshikondo atshi. Mu tshikondo atshi tshisamba tshienu netshipanduke,+ muntu yonso udibu basangana bafunde mu mukanda.+ 2 Ba bungi ba ku badi balale mu lupuishi lua buloba nebajuke, bamue bua muoyo wa tshiendelele ne bakuabu bua difuishibua bundu ne dipetudibua dia tshiendelele.

3 “Badi ne lungenyi lutue nebakenke bikole bu tshibuashibuashi tshia diulu, ne badi bafikisha bantu ba bungi ku buakane nebakenke bu mitoto, bua kashidi ne tshiendelele.

4 “Kadi wewe, Danyele, lama mêyi aa masokoka, ne ukange mukanda eu too ne tshikondo tshia ku nshikidilu.+ Ba bungi nebatue eku ne eku,* ne dimanya dilelela nedivulangane.”+

5 Pashishe, meme Danyele, ngakatangila, meme kumona bakuabu babidi bimane muaba au, umue ku muelelu umue wa musulu ne mukuabu ku muelelu mukuabu wa musulu.+ 6 Pashishe, umue wakakonka muntu uvua muvuale bilamba bia line,+ uvua muimane pa mutu pa mâyi a musulu au ne: “Nekupite tshikondo bule kayi bua kufika ku ndekelu kua malu a kukema aa?” 7 Pashishe, ngakumvua muntu uvua muvuale bilamba bia line, uvua muimane pa mutu pa mâyi a musulu au, pavuaye wela tshianza tshiende tshia balume ne tshianza tshiende tshia bakaji muulu ne uditshipa mu dîna dia Yeye udi ne muoyo bua kashidi,+ wamba ne: “Nebikale bua tshikondo tshisungula, bikondo bisungula ne tshitupa tshia tshikondo.* Diakamue padi disunsulula dia bukole bua bantu ba tshijila ditua ku ndekelu,+ malu onso aa neatue ku ndekelu kuawu.”

8 Kadi meme, ngakumvua, kadi tshivua mua kujingulula to;+ nunku ngakakonka ne: “Mukalenge wanyi, ntshinyi tshikala nshikidilu wa malu aa?”

9 Ke yeye kuamba ne: “Danyele, ndaku, bualu mêyi aa nga kulama masokoka ne nga kulama makanga too ne ku tshikondo tshia ku nshikidilu.+ 10 Ba bungi nebadikezule ne nebaditokeshe ne nebalengejibue.+ Bantu babi nebenze malu mabi, ne muntu mubi nansha umue kakuajingulula to; kadi badi ne lungenyi lutue nebaajingulule.+

11 “Kumbukila ku tshikondo tshidibu bumbusha mulambu wa kufila ku musangu ne ku musangu*+ ne bajadika tshintu tshia muendi tshidi tshikebesha kabutu,+ nekuikale matuku 1 290.

12 “Wa diakalenga mmuntu udi ushala muindile* ne udi ufika ku matuku 1 335!

13 “Kadi wewe, ndaku too ne ku ndekelu. Newikishe, kadi neujuke bua kuangata tshiebe tshitupa* ku nshikidilu kua matuku.”+

Anyi “ntempelo.”

Mmumue ne: Babilona.

Anyi “ntempelo.”

Ku mua.: “bana ba balume ba Isalele.”

Ku mua.: “bana.”

Anyi pamuapa: “kubadiisha.”

Ku mua.: “bana ba.”

Diumvuija: “Nzambi mmulumbuluishi wanyi.”

Diumvuija: “Yehowa mmuleje luse.”

Diumvuija pamuapa: “Nnganyi udi bu Nzambi?”

Diumvuija: “Yehowa mmuambuluishe.”

Mmumue ne: mêna a bena Babilona.

Anyi “buimpe.”

Ku mua.: “bana.”

Ku mua.: “Nenuvuije mutu wanyi.”

Ku mua.: “bana.”

Ku mua.: “musunyi wa manyi.”

Ku mua.: “bana.”

Ku mua.: “bana.”

Ku mua.: “nyuma wende.”

Mmumue ne: tshisumbu tshia bantu bapiluke mu dibuka ne mu lubuku lua mitoto.

Ku mua.: “nyuma wanyi udi ulubakana.”

Dan 2:4b too ne ku 7:28 uvua mufunda ku ntuadijilu mu tshiena Alama.

Anyi pamuapa: “mayala; mishiki ya tumvi tua nyama.”

Anyi “buloba bume.”

Ku mua.: “ne musunyi.”

Anyi “katshia ku bikondo bia tshiendelele too ne ku bikondo bia tshiendelele.”

Anyi “diima diosha (difumba).”

Anyi “été.”

Anyi “ndelanganyi ya bantu,” mmumue ne: bukua bantu buonso.

Anyi “distrike.”

Anyi “distrike.”

Metre matue ku 27. Tang. Tshis. B14.

Metre matue ku 2,7. Tang. Tshis. B14.

Anyi “distrike.”

Anyi “distrike.”

Anyi “distrike.”

Anyi “kushiminyinabu.”

Anyi “distrike.”

Anyi “yeye kushintuluka bikole menemene.”

Anyi “kakavua ne bukole.”

Anyi “ne bakafila mibidi yabu.”

Anyi pamuapa: “mayala; mishiki ya tumvi tua nyama.”

Ku mua.: “wakenza bua . . . balubuluke.”

Anyi “distrike.”

Mmumue ne: tshisumbu tshia bantu bapiluke mu dibuka ne mu lubuku lua mitoto.

Ku mua.: “ne misunyi yonso ivua idia.”

Anyi “nulekele tshitaku.”

Anyi “nulekele tshitaku.”

Anyi “tshitaku tshia mutshi.”

Anyi “kukonkonona tshianza tshiende.”

Anyi “mpala wa mukalenge wakakudimuka.”

Mmumue ne: tshisumbu tshia bantu bapiluke mu dibuka ne mu lubuku lua mitoto.

Anyi “muntu mukumbane.”

Mmumue ne: tshisumbu tshia bantu bapiluke mu dibuka ne mu lubuku lua mitoto.

Ku mua.: “kusulula majita.”

Ku mua.: “kusulula majita.”

Ku mua.: “bukalenge.”

Anyi “dikandika dia.”

Anyi “tshibuelelu tshia.”

Anyi pamuapa: “ne kabakabueja nansha bimbi ba misambu.”

Ku mua.: “tulu tuakamunyema.”

Anyi “bashiminyine.”

Anyi “bumfumu.”

Anyi “lutambishi.”

Anyi “lutambishi.”

Anyi “lutambishi.”

Mmumue ne: bikondo bisatu ne tshitupa.

Anyi “ke tshimuenekelu tshianyi kushintuluka.”

Anyi “Susa.”

Anyi “dibalasa; muaba mukolesha.”

Anyi “distrike.”

Ku mua.: “ku tshianza tshiatshi.”

Anyi “kudi dîba dibuelela.”

Ku mua.: “ku tshianza tshiende.”

Anyi “kudi dîba dipatukila.”

Anyi “Bulengele.”

Anyi “mulambu wa pa tshibidilu.”

Anyi “mulambu wa pa tshibidilu.”

Anyi “mulambu wa pa tshibidilu.”

Anyi “bafika ku ndekelu wabu.”

Anyi “udi mupiluke mu budimu.”

Anyi “neatume kabutu ka dikema.”

Anyi pamuapa: “kakuyi didimuija.”

Anyi “matuku atshilualua atshidi kule.”

Mmumue ne: mikanda ya tshijila.

Ku mua.: “bundu ku mêsu.”

Ku mua.: “bundu ku mêsu.”

Ku mua.: “balumbuluishi betu bavua batulumbuluishe.”

Anyi “batekeshe mpala wa.”

Anyi “mu lulamatu luebe.”

Anyi “munangibue bikole; udibu bangata ne mushinga wa bungi.”

Mmumue ne: mbingu ya bidimu.

Ku mua.: “muprofete.”

Anyi “Muaba mutambe tshijila.”

Anyi “Muela manyi.”

Anyi “neashipibue.”

Ku mua.: “Hidekela.”

Anyi “munangibue bikole; udibu bangata ne mushinga wa bungi.”

Diumvuija: “Nnganyi udi bu Nzambi?”

Anyi “mukokeshi wa mu mulongo wa kumpala.”

Anyi “munangibue bikole; udibu bangata ne mushinga wa bungi.”

Anyi “bu muaba mukolesha kudiye.”

Anyi “nebajuke.”

Anyi “tunkanunuine tuende.”

Anyi “kumvuangana.”

Anyi “mpingu ya tshiamu tshiengulula.”

Anyi “bia mushinga.”

Anyi “Bana ba banyengianganyi ba bintu.”

Anyi “Basalayi ba.”

Anyi “Bulengele.”

Anyi “neapangadije.”

Anyi “yeye neasuike dîyi.”

Anyi “mufidi wa midimu mikole.”

Anyi “mubi menemene.”

Anyi pamuapa: “tshidiku kakuyi lubila lua mvita.”

Anyi “ku budimu.”

Anyi “basalayi ba.”

Anyi pamuapa: “tshidiku kakuyi lubila lua mvita.”

Ku mua.: “bia manyi.”

Anyi “distrike.”

Anyi “nebatshibuikile kudi mâyi a bungi.”

Anyi “ne neatumine tshipungidi tshia tshijila tshiji tshiende tshikole.”

Anyi “Basalayi nebimane.”

Anyi “mulambu wa pa tshibidilu.”

Anyi “ku dilabidilangana; ku dishima.”

Anyi “ku dilabidilangana; ku dishima.”

Anyi “Pa muaba wende.”

Anyi “bia mushinga mukole.”

Anyi “muambuluisha kudi.”

Anyi pamuapa: “muntu yonso udiye umanya.”

Anyi “yeye neabanye.”

Anyi “neapindakajangane nende nsengu.”

Anyi “Bulengele.”

Anyi “bia mushinga mukole.”

Anyi “nebamulonde.”

Anyi “kudi dîba dipatukila.”

Anyi “dibalasa.”

Anyi “Bulengele.”

Diumvuija: “Nnganyi udi bu Nzambi?”

Ku mua.: “bana ba tshisamba tshienu.”

Anyi “neajuke.”

Anyi “nebawukonkonone [mmumue ne: mukanda au] bikole menemene.

Mmumue ne: bikondo bisatu ne tshitupa.

Anyi “mulambu wa pa tshibidilu.”

Anyi “udi windila ne muoyo mujima.”

Anyi “muaba udibu bakupesha.”

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu