TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • ie dib. 19-20
  • Tshidi Bible wamba bua anyima

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Tshidi Bible wamba bua anyima
  • Ntshinyi tshidi tshitufikila patudi tufua?
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • “Anyima” bu tshifukibua tshia muoyo
  • “Anyima” bu muoyo wa tshifukibua
  • Utu ne anyima udi kayi ufua anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2007
  • Anyima ntshinyi?
    Mandamuna a nkonko ya mu Bible
  • Ntshinyi tshidi Bible wamba bua muoyo kunyima kua lufu?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Ntshinyi tshidi tshifikila anyima ku lufu?
    Ntshinyi tshidi tshitufikila patudi tufua?
Ntshinyi tshidi tshitufikila patudi tufua?
ie dib. 19-20

Tshidi Bible wamba bua anyima

“Muntu kuluaye anyima wa muoyo.” —GENESE 2:7, NW.

ANU bu mutuamonyi, kudi mitabuja mavule mashilangane pa anyima. Nansha munkatshi mua aba badi bamba mudibu bashile mitabuja abu pa Bible, mudi ngenyi idi ishilangana bua tshidi anyima muikale ne bua tshidi tshimufikila patudi tufua. Kadi ntshinyi tshidi Bible ulongesha bushuwa pa anyima? Bua kuandamuna, tudi ne bua kuanji kukonkonona diumvuija dia muaku wa tshiena-Ebelu ne wa tshiena-Greke idibu bakudimune mu Bible ne: “anyima.”

“Anyima” bu tshifukibua tshia muoyo

2 Muaku wa tshiena-Ebelu mukudimuna ne: “anyima” udi neʹphesh, ne udi usanganyibua misangu 754 mu Mifundu ya tshiena-Ebelu (itubu babikila pa tshibidilu ne: Dipungila Dikulukulu). Ntshinyi tshidi neʹphesh umvuija? Bilondeshile nkonga-miaku kampanda, udi “misangu yonso uleja tshintu tshia muoyo mu bujima buatshi, muntu mujima.”—The Dictionary of Bible and Religion.

3 Tshilejilu, Genese 2:7 (NW) udi wamba ne: “Yehowa Nzambi wakaditua mu dienza muntu ku lupuishi lua buloba ne kuela mupuya wa muoyo mu mimpempe yende, ne muntu kuluaye anyima wa muoyo.” Bambisha ne: Adama kavua ne anyima; uvua anyima​—anu bu mutu muntu kampanda udi ulua munganga muikale munganga. Nenku muaku “anyima” udi mua kumvuija muntu mujima.

4 Ngumvuilu eu mmushindika mu Mifundu ya tshiena-Ebelu yonso, mutudi tupeta biambilu bu mudi ebi: “bienza anyima mpekatu” (Lewitiki 5:1, NW), “anyima kayi yonso wenza mudimu kayi wonso” (Lewitiki 23:30, NW), “biapetabu muntu kampanda ukuata ne uya ne anyima ku bukole” (Dutelonome 24:7, NW), “anyima wende wakatuadija kupanga lutulu” (Balumbuluishi 16:16, NW), “mmusangu bule kayi unuatungunuka ne kunyingalaja anyima wanyi?” (Yobo 19:2, NW), ne “anyima wanyi mmushale kayi tulu bua kanyinganyinga.”—Musambu 119:28, NW.

5 Kakuena tshidi tshileja mu mvese eyi ne: anyima ntshintu kampanda tshienza bu mundidimbi tshidi tshitungunuka ne muoyo kunyima kua lufu. “Kuamba mu miaku yetu ne: ‘anyima’ wa munangibue kansanga mmuye bua kuikala ne Mfumu anyi kuakula bua ‘anyima ukena ufua’ kabiena mua kumvuika bipepele mu nshidimukilu wa mu DD [Dipungila Dikulukulu],” ke mudi mukuabu nkonga-miaku wamba.—The Dictionary of Bible and Religion.

6 Muaku mukudimuna ne: “anyima” misangu mipite pa lukama mu Mifundu ya tshiena-Greke ya Buena-nkristo (itubu babikila pa tshibidilu ne: Dipungila Dipiadipia) udi psy·kheʹ. Anu bu neʹphesh, misangu mivule muaku eu udi ufunkuna muntu mujima. Tshilejilu, tangila biambilu bidi bilonda ebi: “Anyima wanyi udi ulubakana.” (Yone 12:27, NW) “Buôwa buakatuadija kukuata anyima yonso.” (Bienzedi 2:43, NW) “Anyima yonso akokele bakokeshi badi ku mutu.” (Lomo 13:1, NW) “Nuakule ne busambi ne anyima idi ne tunyinganyinga.” (1 Tesalonike 5:14, NW) “Bantu bakese, mbuena kuamba ne: anyima muanda-mukulu, bakambuibua kakuyi njiwu mu mâyi.”—1 Petelo 3:20, NW.

7 Anu bu neʹphesh, psy·kheʹ udi uleja patoke muntu mujima. Bilondeshile mushikuluji Nigel Turner, muaku eu “udi umvuija tshidi mu mushindu musunguluke tshikale tshia bumuntu, muntu mene, mubidi wa musunyi udi ne rûaḥ [spiritu] wa Nzambi munda muawu. . . . Kashonyi nkela pa muntu mujima.”

8 Mu Bible muaku “anyima” ki mbatumike nawu anu bua bantu kadi ne bua nyama. Tshilejilu, mu diumvuija muakafukabu bifukibua bia mu mbuu, Genese 1:20 udi wamba ne: Nzambi wakatuma dîyi ne: ‘Mâyi avudije bifukibua [“anyima,” NW] bia bungi bidi ne muoyo.’ Ne mu dituku dia bufuki diakalonda, Nzambi wakamba ne: ‘Buloba buvuije bifukibua [“anyima,” NW] bidi ne muoyo bu mudi mishindu yabi, ya bimuna ne bintu bidi bidikoka panshi, ne nyama yonso ya pa buloba bu mudi mishindu yayi.’ (Genese 1:24; fuanyikija ne Nomba 31:28.) Nenku, “anyima” udi mua kufunkuna tshifukibua tshia muoyo, muntu anyi nyama.

“Anyima” bu muoyo wa tshifukibua

9 Imue misangu, muaku “anyima” utu uleja muoyo udi nawu muntu anyi nyama. Ebi kabiena bishintulula diumvuija dia mu Bible dia anyima bu muntu anyi nyama. Tshilejilu: Tutu tuamba ne: kampanda ng’wa muoyo, biumvuija ne: mmuntu udi muikale ne muoyo. Tudi kabidi mua kuamba ne: udi ne muoyo. Bia muomumue, muntu udi muikale ne muoyo udi anyima. Kadi patshidiye ne muoyo, tudi mua kuakula bua “anyima” bu tshintu tshidiye natshi.

10 Tshilejilu, Nzambi wakambila Mozese ne: “Bantu bonso bavua bakeba anyima webe bakadi bafue.” (Ekesode 4:19, NW) Mbimueneke patoke se: baluishi ba Mozese bavua bakeba bua kujimija muoyo wende. Ditumika mushindu wa muomumue ne muaku “anyima” didi dimueneka mu biambilu bidi bilonda ebi. “Tuakalua kutshina bikole bua anyima yetu.” (Yoshua 9:24, NW) ‘Bakanyema bua kupandishabu mioyo [“anyima,” NW] yabu.’ (2 Bakelenge 7:7) ‘Muntu muakane udi welela muoyo [“anyima,” NW] wa tshimuna tshiende meji.’ (Nsumuinu 12:10) ‘Muana wa muntu wakaluila bua kufila muoyo [“anyima,” NW] wende bua kupikula nawu bantu ba bungi.’ (Matayo 20:28) “Uvua muambe kufua . . . , wasua kujimija muoyo [“anyima,” NW] wende.” (Bena Filipi 2:30, Mukanda wa Mvidi Mukulu) Mu mvese yonso eyi, muaku “anyima” udi umvuija “muoyo.”a

11 Nenku muaku “anyima” bu mudibu batumike nawu mu Bible udi ufunkuna muntu anyi nyama, peshi muoyo udi nawu muntu anyi udi nawu nyama. Diumvuija dia mu Bible dia anyima ndipepele, kadiyi dishintuluka, ne kadiyi dikutakaja kudi nkindi mikodiakane ne bitabataba bia bantu. Kadi ntshinyi tshidi tshifikila anyima ku lufu? Bua kuandamuna ku lukonko alu, tudi ne bua kuanji kumvua bua tshinyi tudi tufua.

[Mêyi adi kuinshi]

a Matayo 10:28 udi kabidi utumika ne muaku “anyima” bua kumvuija “muoyo.”

[Nkonko ya dilonga]

1. Ntshinyi tshitudi ne bua kukonkonona bua kujadika tshidi Bible ulongesha pa anyima?

2, 3. (a) Mmuaku kayi udi mukudimuna ne: “anyima” mu Mifundu ya tshiena-Ebelu, ne udi ne diumvuija kayi dia nshindamenu? (b) Mmunyi mudi Genese 2:7 ushindika ne: muaku “anyima” udi mua kuleja muntu mujima?

4, 5. (a) Fila bilejilu bidi bileja ne: muaku “anyima” udi ufunkuna muntu mujima. (b) Mmunyi mudi nkonga-miaku kampanda ubingisha ngumvuilu wa se: muntu udi anyima?

6, 7. Mmuaku kayi udi mukudimuna ne: “anyima” mu Mifundu ya tshiena-Greke ya Buena-nkristo, ne udi ne diumvuija kayi dia nshindamenu?

8. Nyama idi payi anyima anyi? Umvuija.

9. (a) Ndiumvuija kayi dialabale didibu mua kupesha muaku “anyima”? (b) Ebi bidi bibengangana ne lungenyi lua se: anyima udi muntu muine anyi?

10. Fila bilejilu bidi bileja ne: muaku “anyima” udi mua kufunkuna muoyo udi nawu muntu anyi nyama.

11. Ntshinyi tshitudi mua kuamba pa ditumika dia Bible ne muaku “anyima”?

[Bimfuanyi mu dibeji 20]

Bionso bidi anyima

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu