Difuilakana ke nsapi wa dilubuluka anyi?
“DITSHIMUNA ki ntshintu kayi tshionso nansha, kakuena tshintu nansha tshimue tshidi ne mushinga kupita ditshimuna to.” Lelu’eu, bantu bavule badi mu diumvuangana ne miaku eyi idibo balamika misangu mivule Vince Lombardi, muibidijijanganyi wa mubidi wa bena tshisumbu tshia batui ba ndundu tshia bena Amerike. Mpindieu, matunga avua kale alonda tshididi tshia kominisme mmaditue pawo mu difuilakana mu mianda ya bubanji. Kubueja difuilakana mu bisalu nkuangatshibue bu muanda udi ukengedibua bua bintu kubodiodiokabi. Mu matunga a kudi dîba dipatukila, baledi badi bakebesha buluishi pankatshi pa babo bana ne ba bakuabo pa kubatuma mu bilongedi bidi kabiyi bia mbulamatadi mudibo bapeta malongesha mavule bua matuku makese adi mua kubambuluisha bua kukuata mateta a kupita mu kalasa kabandile. Baledi badi batamba kudiina mu muanda eu mbatuishibue se: kubueja bana mu bilongedi biende lumu ke nsapi wa dilubuluka bua matuku atshilualua.
Bantu bavule badi bitabuja se: difuilakana ke nsapi wa dilubuluka. Bilondeshile ditabuja diabu edi, bantu batu bela meji se: mbalubuluke anu bua difuilakanangana umue ne mukuabo. “Difuilakana bua kupeta muanzu kampanda ke mpokolo wa dilubuluka dia matanda a bena Japon,” ke mudibo bambe kudi bantu 65,9 pa lukama badi ne mianzu minene mu matanda manene bavuabo bela nkonko kudi Kumpanyi kampanda udi utangila matanda a bungenda-mushinga ku Japon. Ne bidi bimueneke se: matanda a bena Japon akalubuluka mu tshikondo kampanda. Kadi, difuilakana ke nsapi menemene wa dilubuluka anyi?
Difuilakana ditu dipetesha difutu anyi?
Bantu batu bafuilakanangana bamue ne bakuabo badi baleja buîminyi, baleja mmuenenu wa budinangi anu buobo nkayabu diambedi. Badi basanka padi bakuabo kabayi bakokesha bualu, badi bela meji se: dilubuluka diabo buobo bine ke diamonabu bu dimpe ditambe. Bua tshipatshila tshiabo tshia budisui, mbadiakaje bua kukebela bakuabo ntatu. Kuipatshila dilubuluka dia mushindu’eu ku diambuluisha dia difuilakanangana nekufikishe ku tshinyi? Yasuo, eu wakenza muende muonso bua kuluaye muntu wa mushinga mukole mu kumpanyi wende muvuaye wenza mudimu, udi uvuluka nsombelu uvuaye nende kale wamba ne: “Pa kuela meji anu ku lungenyi lua difuilakana ne lua kupeta muanzu kampanda, mvua ndifuanyikija ne bakuabo ne ndimona ku mutu kuabo. Pavua bantu aba bampita ku muanzu, mvua mbungama ne ndiabakena dituku dionso pa bidi bitangila ndudikilu wa bena mudimu. Mu ngumvuilu mulelela wa muaku eu, tshivua ne balunda to.”
Lungenyi lua difuilakana ludi kabidi mua kufila muntu ku lufu lua tshimpitshimpi. Mmushindu kayi awu? Tshikandakanda tshia bena Japon tshia Mainichi Daily News tshidi tshisuikakaja karoshi, peshi lufu ludi lufumina ku ditumika dinekesha, ne bibidilu bia mushindu kampanda wa bantu. Muena mu mushindu kampanda wa bantu, mmuntu udi ne tshibidilu tshia kuditatshisha bikole bitambe bua kujikija muanda kampanda ne lukasa luonso, mmufuilakanyi ne pashishe mmuena lukuna. Bilondeshile Friedman ne Rosenman, buondopi ba masama a muoyo bena Amerike, bibidilu bidi nabi bena mu mushindu kampanda wa bantu mbisuikakaja ku disama dia muoyo anyi ku mushindu kampanda udi upangisha mashi bua kuendakanawu mu mijilu minene too ne ku misunyi idi yenza mutshima. Eyowa, lungenyi lua difuilakana ludi mua kufikisha ku lufu.
Difuilakana pa miaba ya midimu ya ku mubidi didi mua kunyanga mubidi ne lungenyi palu. Tshilejilu tshimue tshitudi mua kuangata ntshia Keinosuke, uvua utumika bu musumbishi wa dilambu mu kumpanyi kampanda wa bungenda-mushinga bua mashinyi ku Japon. Wakapatuka wa kumpala pa kusumbisha mashinyi wonso masanga 1 250, bungi buvua kabuyi buanji kusumbishibua katshia kuonso aku. Bakalamika foto wende mu tshibambalu tshivuabo batumika natshi kudi kasumbu ka balombodi ku bilombuelu bia kumpanyi. Kadi, nansha muvuaye kayi wanyisha bua kutumika ne benzejanganyi nende ba mudimu bu bisabu bidi mua kumuambuluisha ku dipeta mianzu, kumpanyi uvua umusaka ku difuilakana. Bu tshipeta, kunyima kua tshidimu tshimue, wakapeta disama dia tshifu ne dia kalalala. Amu mu tshidimu tshimue tshimue atshi, bantu 15 bavua ne mianzu kampanda mu kumpanyi wende bakuabuela mu lupitadi, ne umue wakadishipa.
Ku nzubu, difuilakana didi disaka bantu ku dianyika patoke bintu biabu bia ku mubidi, ne diodi dine didi dikebesha ditembangana dikena dijika. (1 Yone 2:16) Ebi bidi bipetesha makasa anu kudi bangenda-mushinga pa kuwuja mfranga mu bibombi bia bangenda-mushinga ba pa buloba.—Fuanyikija ne Buakabuluibua 18:11.
Nansha mudi lungenyi lua ditembangana ne difuilakana mua kutupetesha ngikadilu wa dimanya kuenza mu mudimu, kabiena bikemesha padi mukalenge Solomo wamba ne: “Meme nkayanyi ngakamona se: mudimu wonso mukole ne dimanya kuenza dionso mu mudimu, bionso bidi biumvuija nkuna umue kudi mukuabo; ebi bidi kabidi patupu ne kuipata lupepele.” (Muambi 4:4) Nenku, mmunyi mutudi mua kukuba ditalala mu tshieledi tshia lungenyi nansha mutudi ne muoyo mu nsangilu wa bantu bafuilakanyi? Bua kupeta diandamuna ku lukonko elu, tuanjayibi kukonkonona ntuadijilu wa lungenyi elu lua difuilakana.