Ditalala mu tshieledi tshia lungenyi mu nsangilu wa bantu bafuilakanyi
“BIASUA muntu kayi yonso kuikala wa kumpala,” ke muakabela Yezu Kristo bapostolo bende ne: “udi ne bua kuikala wa ndekelu ku buonso ne ministre [musadidi, Mukenji Mulenga] wa buonso.” Bapostolo bavua belangana milandu pa bidi bitangila muntu uvua mutambe bunene munkatshi muabo. Bavua bamanye se: Yezu uvua ukina lungenyi lua mushindu’eu. Kakajudija nkuna pankatshi pa bapostolo bende bu njila wa dibalubuluja mu nyuma nansha.—Mako 9:33-37.
Bangabanga ne kuluaye pa buloba, Yezu Kristo wakadifila mu mudimu wa difuka dia bena dibaka babidi ba kumpala ne mmumanye bimpe bitambe mushindu udibu benjibue. (Kolosai 1:15, 16) Bantu ba kumpala bakafukibua ne makokeshi a kulubuluka kabiyi bikengela anu difuilakanangana ne bakuabo nansha. Bantu kabavua bakengela kuluangana munkatshi muabo bua kusunguluja eu uvua mua kuikala ntunga-mulongo wabo nansha, anyi kabavua ne bua kufuilakanangana ne nyama bua kupanduka nansha.—Genese 1:26; 2:20-24; 1 Kolinto 11:3.
Ntuadijilu wa lungenyi lua difuilakana
Pashishe, mmunyi mudi lungenyi lua difuilakana lua kashendende lua mushindu’eu luikale ne buenzeji bukole mu nsangilu wa bantu? Dishipangana dia nzanzanza mu mianda ya bantu didi ditunzuluila njila. Lungenyi lua difuilakana luvua Kayina, muan’a bute wa bena dibaka babidi ba kumpala muleje luakadisokolola lua njiwu. Kayina wakashipa muanabu wa balume Abele, anu bualu Nzambi wakanyisha mulambu wa Abele ne kubenga kuanyisha wa Kayina. Ne Bible udi wamba ne: Kayina “wakafumina kudi mubi ne wakashipa muanabu.”—1 Yone 3:12; Genese 4:4-8.
Eyowa, mubi, Satana Diabolo, ke mutuadiji ne mulubuluji wa lungenyi lua difuilakana. Kadi, nansha muvuaye muana wa Nzambi, muanjelu ne muikale ne masanka manene a mudimu, wakajinga bipitshidile. (Fuanyikija ne Yehezekele 28:14, 15.) Pakadingaye Eve, wakasokolola menemene tshivua dijinga diende yeye muine. Wakamba ne: bu yeye ne bua kudia tshimuma tshikandika, ‘bushuwa uvua mua kulua bu Nzambi.’ (Genese 3:4, 5) Bushuwa, Satana ke uvua ne dijinga dia kuikala bu Nzambi, kuikala muluishi wa Yehowa. Lungenyi lua difuilakana luakamufikisha ku ditombokela Nzambi.—Yakobo 1:14, 15.
Lungenyi elu ludi lusambulukilangana. Ku buenzeji bua Satana, dîku dia ntuadijilu diakajimija ditalala dibapetesha kudi Nzambi. (Genese 3:6, 16) Katshia watombokela Nzambi, Satana Diabolo ke udi ukokesha bukua-bantu, ukolesha lungenyi lua difuilakana, ushima balume ne bakaji bua kuitabujabu se: difuilakana dia kashendende ke nsapi wa dilubuluka. Kadi, Bible udi umvuija ne: “Muaba udi mutshiawudi ne lukuna, ke udi tshimvundu ne malu mabi a mushindu wonso.” (Yakobo 3:14-16) Nunku, Satana wakumbusha disanka ne ditalala mu tshieledi tshia lungenyi.
Dilubuluka kakuyi difuilakana
Bishilangane ne bivua Satana usakangana ku bukole bua kuenza, Bible udi utupetesha bilejilu bia bantu bakalubuluka kakuyi difuilakana. Tshilejilu tshitambe bunene ntshia Yezu Kristo. Nansha muvuaye ne muoyo bilondeshile tshimfuanyi tshia Nzambi, kakapeta meji a kusambuka mikalu yende, bua kudienza muakanangane ne Nzambi. Kadi wakangata tshimfuanyi tshia mupika ne kulua pa buloba. Kupita apu, wakadipuekesha yeye muine ne kulua muena butumike too ne ku lufu pa mutshi wa tshinyongopelu. Mmuenenu eu wa butumike, udi kayi ne lungenyi kayi luonso lua lukuna, wakamufikisha ku dianyishibua dia kudi Nzambi. “Bua kabingila aka menemene, Nzambi wakamubandisha pa muanzu mubandile ne kumupeshe ku budisuile dîna didi ku mutu kua mêna makuabo wonso.” (Filipoi 2:5-9) Ndilubuluka kayi ditambe bunene didi tshifukibua tshionso mua kupeta? Wakasankisha Tatuende mushindu uvua tshifukibua tshikuabo nansha tshimue katshiyi mua kuenza, ne wakenza nunku kakuyi lungenyi nansha lumue lua lukuna anyi lua difuilakana.—Nsumuinu 27:11.
Misumba ya banjelu badi mu diulu badi pabo baleja mmuenenu wa muomumue. Nansha Yezu, uvua ntunga-mulongo wa banjelu, mupuekeshibue mulongo mu mushindu kampanda pakaluaye pa buloba, pabi bakamusadila ku budisuile. Mbimueneke patoke se: kabakapeta lungenyi nansha lumuepele bua kubabidila tshikondo atshi bua kuangata muaba wende wa bu muarkanjelu.—Matayi 4:11; 1 Tesalonike 4:16; Ebelu 2:7.
Muendi uvuabu nawu pa bidi bitangila lungenyi lua difuilakana mmumueneke patoke nansha patudi tutangila mushindu wakandamunabo ku dipangadika dia Nzambi dia kubandisha bamue bantu bapanga bupuangane ku muoyo ukena ufua mu mawulu, “mualumbuluishabo banjelu.” (1 Kolinto 6:3) Banjelu mbamonemone mianda mu disadila Yehowa, ne mbakumbane menemene bua kuenza malu adi mimpe kupita mudi bantu bampange bupuangane mua kuenza. Pabi, badi basadila ne disanka dionso bela manyi batshidi pa buloba, kabatu ne mutshiawudi nansha mukese bua disanka dia mudimu diapetabo. (Ebelu 1:14) Mmuenenu wabo muimpe mutambe wa dibenga kufuilakana udi ubambuluisha bua kutungunuka ne kusadila kumpala kua nkuasa wa buntumbi wa Mukalenge Munene udi ku mutu kua bionso, Yehowa.
Pashishe, vuluka basadidi ba Nzambi ba lulamatu ba kale babiishibua pa buloba. Abrahame uvua tshilejilu tshia ditabuja tshivua tshilenga ku muoyo ne wakabidibua se: “n’tatu wa aba badi baleja ditabuja.” (Lomo 4:9, 11) Yobo wakashiya tshilejilu tshia kutemba ku bantu tshia dinanukila. (Yakobo 5:11) Mozese, “mudipuekeshi wa menemene kutamba bantu bavua pa tshipapu tshia buloba,” wakalombola Izalele ku budikadidi. (Nomba 12:3) Nnganyi wa munkatshi mua bantu bapange bupuangane udi mushiya tshilejilu tshimpe tshitamba tshia ditabuja, dinanukila ne didipuekesha kupita bantu aba? Kadi, badi mu mulongo wa bantu bapiana buloba buikala ku bukokeshi bua Bukalenge bua Nzambi. (Matayi 25:34; Ebelu 11:13-16) Amu bu Yone mubatiji, nebikale muînshi mua “muntu udi mutambe bukese mu bukalenge bua mu mawulu.” (Matayi 11:11) Nebeleku meji ku didiabakena, bamba bambulula se: ditabuja diabo, dinanukila, anyi budipuekeshi buabo buvua bua muomumue anyi bivua bitambe bia aba badibu bapeteshe muoyo mu diulu anyi? Nansha kakese! Nebikale ne disanka dia kuikala bakokedi ba Bukalenge bua Nzambi.
Lelu’eu kabidi, bantu bakena ne lungenyi lua difuilakana mbakane bua kubatantshila. Yasuo, utuvua batele mu tshiena-bualu tshia kumpala, wakabuela dibanza dinene bualu wakaditua mu bungenda-mushinga bua ngolo, ne pashishe, wakajimija bintu biende bionso bia ku mubidi. Aba bavua badiamba bu “balunda” bende bakamulekela. Bu muakatuadija mukajende kulonga Bible pamue ne Bantemu ba Yehowa, Yasuo mutshiokesha kudi kanyinganyinga bua ntatu ivuaye mukebele bena dîku diende wakaya kubuela mu bisangilu biabu. Ndekelu wa bionso, wakumbusha munda muende lungenyi lua difuilakanangana ne wakalua umue wa ku Bantemu ba Yehowa. Mpindieu udi ne disanka dia kuikala munyungulula kudi balunda bena nkristo, balunda bimpe badi badiakaje bua kumuambuluisha mu tshikondo tshia dikenga.
Mushindu wa kukuba ditalala mu tshieledi tshia lungenyi
Kabitu pa tshibidilu bipepele bua kukuba ditalala mu tshieledi tshia lungenyi mu nsangilu eu wa bantu mukuate luse ne udi muwule tente ne lungenyi lua difuilakana to. Tudi tuenza bilenga patudi tutabalela bua se: Bible udi upiisha “nkuna, mvita, mutshiawudi, dikuatshilangana tshiji, matandu, matapuluka, tusumbusumbu, lubabu” bu “bienzedi bia mubidi” biapangisha bantu bua kupiana Bukalenge bua Nzambi. Bienzedi ebi bionso bidi mu diumvuangana ne lungenyi lua difuilakana. Kabiena bikemesha bua padi mupostolo Paulo ukankamija bena Galatia ne: “Katulu bena budisui, pa kujudija difuilakana umue kudi mukuabo, nubabangana umue ne mukuabo.”—Galatia 5:19-21, 26.
Bilondeshile miaku idi kumpala ne kunyima kua mvese eyi, mukanda uvua Paulo mutume udi uleja mushindu wa kupita ne lungenyi lua budisui lua difuilakana. Wakamba ne: “Mamuma a nyuma n’dinanga, disanka, ditalala, muoyo-mule, bulenga, buimpe, ditabuja, bupole-malu, didikanda. Kakuena mukenji udi ukandika malu aa.” (Galatia 5:22, 23) Mamuma a nyuma adi atuambuluisha bua kumbusha nkuna mu bieledi bietu bia lungenyi. Tuanjibi kuangata tshilejilu tshia ngikadilu wa dinanga. “Dinanga kadiena ne mutshiawudi,” ke mudi Paulo umvuija. “Kadiena diditambisha, kadiena didiuwuja tente ne didisua, kadiena dienza malu adi afuisha bundu, kadiena dikeba tshiakasombela amu tshiadi nkayadi, kadiena difika munda.” (1 Kolinto 13:4-7) Pa kudima dinanga, tudi mua kujomona mutshiawudi, bukole budi busaka ku lungenyi lua difuilakana. Makuabo mamuma a nyuma adi pawo atuambuluisha bua kumbusha mu mitshima ne mu bieledi bietu bia lungenyi katoba kuonso ka lungenyi lua difuilakana dia katshi ku dînu. Bushuwa, didikanda nedituambuluishe bua kumbusha ne lukasa dijinga dia kufuilakana ne binetu, kubatshimuna nansha bia munyi ne pashishe kubapita!—Nsumuinu 17:27.
Kadi, bua kudima bikadilu ebi, tudi mua kushiila spiritu wa Nzambi muaba bua kutumikayi. Tudi mua kukankamija ntumikidi eu mulenga wa mudimu wa spiritu munsantu pa kunanukila mu masambila ne kulomba Nzambi bua kutukuatshishaye ku diambuluisha dia spiritu wende. (Luka 11:13) Mu diandamuna ku masambila etu, ntshinyi tshiatupetesha Nzambi? Bible udi wandamuna ne: “Kanusumpakanyi bua tshintu nansha tshimue, kadi, mu malu wonso, ku masambila ne misengelelu ne dianyisha, numanyishe Nzambi milombo yenu; ne ditalala dia Nzambi didi dipite lungenyi kayi luonso bulenga, nedilame mitshima yenu ne bieledi bienu bia lungenyi ku butuangaji bua Kristo Yezu.”—Filipoi 4:6, 7.
Ebi ke biakenzekela bapostolo ba Yezu. Nansha kunyima kua Yezu mumane kubanjija Didia dia Dilolo dia Mukalenge mu butuku buende bua ndekelu buakapitshishaye pamue ne bapostolo bende, bapostolo bende batshivua anu belangana milandu bua kumanya eu wa munkatshi muabo uvua mutambe bakuabo ku bunene. (Luka 22:24-27) Mu bikondo bishilangane, Yezu wakateta kubambuluisha bua kuakaja ngelelu wabo eu wa lungenyi, kadi, mmuenenu eu wa difuilakana uvua mujame mu buondoke bua munda muabo. (Mako 9:34-37; 10:35-45; Yone 13:12-17) Kadi, diakamue, papetelabo spiritu munsantu, matuku 50 kunyima kua dielangana diabo dia milandu, bakashintulula mmuenenu wabo. Kabakelangana milandu bua kumanya eu uvua ne bua kutuadija kuakula kumpala kua musumba wa bantu bavua ne dijinga dia kumanya bia bungi bavua badiunguije dituku adi dia Pantekoste.—Bienzedi 2:14-21.
Kakuena muntu nansha umue udi mua kuditeka bu mfumu ku mutu kua tshisumbu tshia bena nkristo. Pavuabi bikengela kujikija tshilumbu tshia ditengudibua, Yakobo, eu uvua kayi muanji kuikala mupostolo tshikondo tshia lufu lua Yezu, wakalombola tshisangilu etshi tshia mushinga mukole. Kakuena kamanyinu nansha kamue kadi kaleja se: bapostolo bakelangana milandu bua kusungula eu uvua ne bua kuludika kasumbu kaludiki ka tshisumbu tshia bena nkristo. Ndishintuluka kayipu kumbukila ku tshikondo tshivua bapostolo ne matoba a lungenyi lua difuilakana! Ku diambuluisha dia spiritu munsantu, bakavuluka malongesha a Yezu ne kutuadija kujingulula diumvuija diawu.—Yone 14:26.
Bidi mua kuikala bilelela buetu petu. Ku diambuluisha dia spiritu munsantu, tudi mua kutshimuna dijinga dionso dia kufuilakana ne bakuabo bua kumona mua kulubuluka eku buobo benda bapingana tshia nyima. Bishilangane, tudi mua kupeta ditalala mu tshieledi tshia lungenyi didi ditambe lungenyi kayi luonso. Bible udi utushindikila se: mpokolo wa lungenyi lua difuilakana dia katshi ku dînu, Satana Diabolo, needibue mu katupa kîpi emu mu dijimba, kumushiyamu kayi utumika. (Buakabuluibua 20:1-3) Nkuna pankatshi pa bena mutumba kayakuikalaku kabidi nansha. Tshipeta netshikale nsangilu wa bantu udi kayi ulubuluka anyi? Nansha kakese! Bantu nebabandishibue ku bupuangane, kabiyi ku diambuluisha dia lungenyi lua difuilakana munkatshi muabo buobo bine, apo ku diambuluisha dia mulambo wa Yezu wa tshia-bupikudi.—1 Yone 2:1, 2.
Keinosuke, utuvua batele ku ntuadijilu, eu wakatumbishibua pa kupangisha mashinyi bungi buvua kabuyi buanji kusumbishibua, wakaditshiokesha yeye muine ku mubidi ne mu lungenyi, kadi, ndekelu wa bionso, wakalekela mudimu wende awu. “Mpindieu, muoyo wanyi mmuwule tente ne disanka dilelela,” ke mudiye wamba. Wakafika ku dijingulula bua tshinyi Yezu wakalubuluka mu nsombelu Wende. Udi mpindieu upeta dikankamijibua mu midimu yonso idiye mua kuenza mu tshisumbu tshia Nzambi pa buloba bujima. Nenku, udi udilongolola bua kuikala mu bulongolodi bupiabupia, muikala kamuyi difuilakana. Wewe pebe, udi mua kujingulula nsangilu eu wa bantu bena mu bulongolodi bupiabupia pa kukumbula Nzubu ya Bukalenge ya muaba uudi musombele, ne kudisangisha ne Bantemu ba Yehowa.
[Tshimfuanyi mu dibeji 7]
Nsangilu wa bantu bena mu bulongolodi bua Nzambi bupiabupia nebasanke bua ditalala ne dieleshangana diboko