Ekleziya mudiabulule: Udi mua kupanduka anyi?
ABA buonso badi bamanyisha bulelela bupandishi bua Kristo mbena mu Ekleziya udi umueneka. Matapuluka adi matue mushimi mu bukua-buena-nkristo—pankatshi pa Ekleziya ya ku Est ne ya ku Ouest, ne pankatshi pa Ekleziya katolike wa ku Roma ne Ekleziya ya Mashintuluka—adi’anu matapuluka munda mua Ekleziya umuepele.” (Mukanda wa Christians in Communion) Mushindu’eu ke udi mufundi kampanda umona buena nkristo—bu dîku dia bitendelelu bimuangalake bidi buonso buabi bidiamba mudibi bienza midimu ya ditabuja mu Yezu Kristo.
Kadi, didi anu dîku didiabulule, didi dilonda mitabuja ne mêyi-maludiki a mu nsombelu bibengangane. “Buena nkristo bua matuku aa . . . budi buelela bena kuitabuja babu mikenji ne dîsu ditamba kutekesha ku eyi miela bua kubuela mu mashinyi a diambulangana,” ke mudi mukontolodi kampanda wamba. Mateta menza pa bidi bitangila nsombelu wende wa mu nyuma adi asokolola tshinyi? Muepiskopo muena Katolike Basil Butler udi ufila nkomenu eu: “Buena nkristo budiabulule budi bushuwa busama bikole” (Mukanda wa The Church and Unity) Mmunyi muakatuadija disama edi? Kudiku ditekemena kampanda dia luondapo anyi?
“Muntu udi upetula mikenji”
Mupostolo Paulo wakadimuija ne: nekupatuke matapuluka. Kudi bena nkristo ba ku Tesalonike bavua bela meji ne: dikalaku dia Kristo dikavua pabuipi, wakabafundila ne: “Muntu nansha umue kanushimi mu mushindu kayi wonso. Bualu [dituku dia Yehowa] kadiakulua, anu bialua butontolodi diambedi ne biasokolodibua muntu udi upetula mikenji, muana wa kabutu.”—2 Tesalonike 2:3, NW.
“Muntu udi upetula mikenji” eu wakabueja butontolodi ne buntomboji mu tshisumbu tshia bena nkristo. Nnganyi au pende? Ki mmuntu umue nansha, apo kasumbu ka bamfumu ba bukua-buena-nkristo. Kasumbu aka kakadibandisha ku mutu kua tshisumbu tshitontolodi matuku makese kunyima kua lufu lua bapostolo ba Yezu, ne pashishe, kakatuadija kulongesha filozofi ya bampagano, bu mudi Busatu-Bunsantu ne dibenga kufua dia anyima wa muntu. (Bienzedi 20:29, 30; 2 Petelo 2:1-3) Anu bu kishi ka viruse kashipi, kasumbu aka kakanyanga tshisumbu tshivua tshidibala muvuatshi tshia bena nkristo pa kubuejamu ngenyi ya kudi ba-demon ivua mu mishindu yonso ne bua kufikisha ku didiabulula.—Galatia 5:7-10.
Dipia kishi aka diakatuadija mu matuku a mupostolo Paulo. Wakafunda ne: “Bushuwa, bualu busokome bua dipetula edi dia mikenji bukadi butumika; kadi anu too ne pumushibua eu udi tshipumbishi mu tshikondo etshi.” (2 Tesalonike 2:7, NW) Bapostolo bakatumika bu tshipumbishi bua dimuangalaka dia mulúngu wa butontolodi. Kadi, pakajimina buenzeji buabu bua disangisha, butontolodi buvua kabutshiyi buelela nkila buakadiundadiunda bu mputa wa lubangu.—1 Timote 4:1-3; 2 Timote 2:16-18.
Midimu ya “muntu udi upetula mikenji” eu idi’anu mitungunuke. Mu luapolo lua matuku ashadi aa pa “Ekleziya kampanda munyawula kudi bundumba ne malongesha a banzambi,” mbapatulemu mêyi a ditoboloja mamba kudi diakre kansanga muena Ekleziya wa ku Angleterre ne: “Mapangadika a ditoboloja avuabo balomba nawu bamfumu ba Ekleziya bua kuepuka didifila mu dimanyangana kabiyi mu dibaka akimanshibua. Bena masandi a balume ne balume, ne bakaji ne bakaji, badi batekibua pa midimu. Mbakudimune malu mimpe mavue mabi ne mabi mavue mimpe.”—The Sunday Times Magazine, Londres, dia 22 Kasuabanga 1992.
Blé ne bisosa bibi
Yezu Kristo yeye muine wakalongesha ne: buena nkristo bulelela buvua ne bua kujimina bua tshikondo tshîpi. Wakamba ne: dienjibua dia tshisumbu tshia bena nkristo didi bu muntu udi umiamina mamiinu malenga mu budimi buende. Kadi, Yezu wakamba ne: “muluishi wende e kulua ne kumiamina bisosa bibi pa mutu, munkatshi mene mua blé.” Pakamuebeja bapika bende né bavua mua kuteta bua kutuula bisosa bibi, muena budimi wakandamuna ne: “Tòo; bua kanuvu kujuula blé pamue nabi, panudi nusangisha bisosa bibi.” Blé ne bisosa bibi bivua ne bua kukola pamue musangu bule munyi? Muena budimi wakamba ne: “Lekelayi bionso bibi bikole pamue too ne ku dinowa.”—Matayi 13:25, 29, 30, NW.
Too ne ku “dinowa,” peshi tshikondo tshia ditapulula mu matuku a ku nshikidilu wa “bulongolodi bua malu,” bena nkristo ba dishima mbavulangane diatshimue ne bena nkristo balelela. (Matayi 28:20) Satana Diabolo mmutumike ne batontolodi bua kufuimba tshisumbu tshitentula pa tshia bena nkristo, tshibipe ne tshidiabulule. (Matayi 13:36-39) Bine aba bakafuimba buena nkristo bukuate muendi butentula pa buena nkristo bulelela. (2 Kolinto 11:3, 13-15; Kolosai 2:8) Mu kupita kua bidimu bu muvua Ekleziya wenda ukosoloka, bivua bifila lutatu ku kakese ku kakese bua kusunguluja bena nkristo balelela.
Matapuluka mapiamapia
Mu matuku ashadi aa, ke mudi mukanda wa The Testing of the Churches—1932-1982 wamba, “tusumbu tupiatupia tudiabulule tuakanundumuka, nangananga kasumbu ka bena karisme [peshi dipa dia pa buadi ku buimpe bua Nzambi], kadi kazangika ditabuja ne midimu midikumbajila ku spiritu.” Tshidi tshitamba kukoka ntema ntshia se: bamue badi bangata tusumbu etu tua karisme, tua bena kuledibua tshiakabidi, bu bimanyinu bia dipetulula dia makanda a mu nyuma pamutu pa matapuluka mapiamapia. Tshilejilu, ku ditunga dia Irlande du Nord, kuakenzeka nshintulukilu ya muomumue mu bidimu bia 1850. Bantu bakakuna matekemena mapiamapia. Luapolo kampanda luakazangika “buobumue bua buena muntu . . . buvua pankatshi pa ba-ministre ba kasumbu ka ba-presbytérien, ba-méthodiste ne ba-indépendent” ne luakamba ne: “dituku dionso kuvua miyuki mipiamipia ya difua tshinyantu, diladija tulu, dimona bikena-kumona, dilota bilota ne dienza bishima.”—Mukanda wa Religious Revivals.
Bavule bakangata malu aa a dikema bu tshijadiki tshia se: spiritu wa Nzambi udi utumika bua kufulula Ekleziya wende. Mujoji kampanda wakamba ne: “Ekleziya wa Nzambi wakukatamuka mu ngumvuilu mujima wa muaku mu distrike eyi.” Kadi, nansha muvua dikatamuka edi dia pa buadi diangatshibua bu “tshikondo tshitumbe ne tshikena-kuelekeja mu miyuki ya malu a Nzambi ya Ulster [rejon wa Irlande],” dine edi pamue ne makatamuka makuabu a muomumue ki mbipatule buobumue bua Ekleziya munkatshi mua aba badi bela kabobo ka diledibua dipiadipia mu nyuma nansha.
Bantu ba mushindu’eu nebitabe mudibo mu buobumue pa bidi bitangila malu manene a nshindamenu. Kadi, bidi’anu lungenyi ludibo bamba kudi bitupa bikuabu bia bukua-buena-nkristo, budi bufila kabingila ka se: “malu adi asangisha bena nkristo adi ne mushinga mukole kupita mianda itshidi ibatapulula.” (Mukanda wa The Church and Unity) Bukua-buena-nkristo budi buamba ne lutambishi ne: “Buobumue buetu bua kumpala ne bakuabu buonso kabidi ne bena nkristo netu buonso mbuashile miji mu batismo wetu mu Kristo.” (Mukanda wa Christians in Communion) Kuamba ne: matapuluka kaena ne mushinga nansha mukese bu mutudi ne ditabuja dimue mu Yezu kudi bu kuamba ne: disama dia kansere kadiena ne njiwu nansha kakese bualu mutshima webe udi bimpe menemene.
Tshilelela ntshia se: tusumbu etu tupiatupia tua malu a Nzambi ntukoleshishe mbuejakanyi ne tukebeshe dibondakana mu malu a mu nyuma bualu balongeshi bantoyi ba ludimi lutue mbadiunguijile balongi. Jim Jones ne David Koresh badi bilejilu mu matuku adi panshi aa bia balombodi ba mu nyuma badi bapambuishe bantu binunu bivule. (Matayi 15:14) Ministre baptiste udi umue wa ku balombodi batumbe ba Ku Klux Klan. Udi usuikakaja kampanye kende bua bukulu bua batoke ku dikatamuka mu malu a Nzambi ne wamba ne: aba badi benza tshiabu tshitupa mu kampanye aka “nebapeshibue bukole bua buludiki bua Nzambi, nebapeshibue dikima bua Eu wakafua pa Calvaire (peshi Mukuna wa kabalubalu) [Yezu Kristo].”
Netuambe tshinyi bua bidi bibadibua bu bishima, midimu ya bukole, ne bimanyinu bienza mu dîna dia Yezu? Vuluka didimuija edi dikole dia Yezu dia se: ki ng’aba badi bamba patupu ne: “Mukalenge, Mukalenge” bapeta dianyisha diende, kadi anu ‘aba badi benza disua dia Tatu’ende.’ Bavule lelu’eu ki mbamanye nansha dîna patupu dia Tatu’ende, Yehowa. Yezu wakafila didimuija bua aba ‘bipata ba-demon [munda mua bantu] mu dîna diende, ne kuenza midimu ya bukole mu dîna diende’ ne kadi bikala “bantu badi bapetula mikenji.”—Matayi 7:21-23, NW.
“Patukayi munkatshi muende, tshisamba tshianyi”
Mbimanyinu kayi bia luondapu bidiku bua bukua-buena-nkristo bubedi? Nansha tshimue. Nunku, tudiku mua kulonda mubelu wa muepiskopo muena katolike Butler ne “kudisanga [ne Ekleziya] kakuyi dikumbaja bimue bilele ne kufila dietu diambuluisha bua ‘dikezudibua’ diende dikena ndekelu mu milongo yende anyi”? Tòo! Bukua-buena-nkristo budiabulule ne bukebeshi bua matapuluka kabuakupanduka nansha kakese. (Mako 3:24, 25) Budi tshimue tshitupa tshia nsangilu wa bitendelelu bia dishima pa buloba bujima udi ubikidibua ne: Babilone Munene. (Buakabuluibua 18:2, 3) Bulongolodi ebu bua malu a Nzambi buena tshibawu tshia bumanji mbuindile mu katupa kîpi emu kabutu ka ku tshianza tshia Nzambi.
Bible kêna ubela bena nkristo balelela bua kushala munda mua bulongolodi ebu bua ntendelelu bunyanguke bua kuteta mua kutuala mashintuluka munda muabu mene nansha. Kadi, udi ubasengelela ne: “Patukayi munkatshi muende, tshisamba tshianyi, binuikala kanuyi basue kubuelakana nende mu mpekatu yende ne binuikala kanuyi basue kupeta tshitupa tshia ku bipupu biende. Bualu mpekatu yende mmiunguija mushiki too ne mu diulu, ne Nzambi wavuluki bienzedi biende bipange buakane.”—Buakabuluibua 18:4, 5, NW.
“Patukayi” bua kuya penyi? Vuluka, Yezu wakalaya ne: mu tshikondo tshia dinowa, bena nkristo balelela nebasangishibue mu buobumue pa buloba bujima. Muprofete Mika wakadianjila kumanyisha pende disangishibua dia mushindu’eu mu mêyi aa: “Nembasangishe hohamue bu mikoko mivule mu lupangu.” (Mika 2:12) Muanda eu ukadi muenzeke anyi?
Eyowa! bena nkristo balelela badi basangishibua mpindieu mu buobumue bua buena muntu pa buloba bujima. Ke banganyi abu? Ntshisumbu tshia Bantemu ba Yehowa, badi mu buobumue benda bamanyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi mu matunga 231. Mbimanshe malongesha mabuludi a bukua-buena-nkristo ne badikolesha bua kutendelela Nzambi mu diumvuangana ne bulelela budi mu Dîyi diende.—Yone 8:31, 32; 17:17.
Udi mubikidibue ne musangelu bua kuyukila nabu. Biwikala ujinga kumanya bivule pa bidi bitangila Bantemu ba Yehowa, anyisha upetangane ne aba badi muaba uudi musombele peshi ufunde mu adrese mukumbanyine ku eyi idi mu dibeji 2 dia tshibejibeji etshi.
[Tshimfuanyi mu dibeji 7]
“Nzambi wavuluki bienzedi biende bipange buakane”