Disanka dia Yehowa n’lumbu luetu
“Dituku edi didi dinsantu kudi Mukalenge wetu, ne kanubungami, bualu disanka dia Yehowa n’lumbu luenu.”—NEHEMIYA 8:10, NW.
1, 2. (a) Lumbu ntshinyi? (b) Mmunyi muakaleja Davidi ne: uvua unyemena kudi Yehowa?
YEHOWA udi lumbu lukena kufuanyikija. Kadi lumbu ntshinyi? Lumbu mmuaba mukolesha, muaba wa dikubibua anyi wa dipandukila. Davidi muena Izalele wa kale uvua wangata Nzambi bu lumbu luende. Tshilejilu, konkononona musambu wakafunda Davidi bua Mutambe Kutumbuka “mu dituku diakamupikula Yehowa ku bianza bia baluishi bende buonso ne ku tshianza tshia Shaula,” mukalenge wa Izalele.—Mêyi adi ku mutu kua Musambu wa 18, NW.
2 Davidi udi utuadija musambu awu udi utua ku muoyo ne mêyi aa: “Nengikale ne dinanga buebe wewe, O Yehowa bukole buanyi. Yehowa udi dibue dianyi ne lumbu luanyi ne Mmupeteshi wanyi wa mua kupanduka. Nzambi wanyi udi dibue dianyi. Nenyemene kudiye, ngabu wanyi ne lusengu luanyi lua lupandu, butumbuke buanyi bua bukubi.” (Musambu wa 18:1, 2, NW) Mumbusha dikubibua dia mikenji ne mulondakaja kudi Mukalenge Shaula kakuyi dilonda dia buakane, muakane Davidi wakanyemena kudi Yehowa, anu bu mutu muntu mua kunyemena ku muaba mukolesha bua kupanduka ku njiwu kampanda.
3. Bua tshinyi bena Yuda ba mu matuku a Ezela bakapeta “disanka dinene”?
3 Disanka didi Yehowa upetesha didi muaba mukolesha ukena kubumbula bua aba badi bendela mu njila yende bu balami ba muoyo mutoke. (Nsumuinu 2:6-8; 10:29) Bushuwa, bua kupeta disanka dia kudi Nzambi, bantu badi ne bua kuenza disua dia Nzambi. Bua muanda eu, tukonkonona tshiakenzeka mu Yeruzaleme mu 468 K.B.B. Ezela mutentuludi wa mikenji ne bakuabo pabo bakafila busunguluji ku dibala dia meji dia Mikenji. Nenku, bakambila bantu ne: “Ndayi, nudie bintu bia manyi ne nunue bintu bisheme ne nutume ndambu kudi eu udi kayi mulamba tshintu nansha tshimue; bualu dituku edi ndinsantu kudi Mukalenge wetu, ne kanubungami, bualu disanka dia Yehowa n’lumbu luenu.” “Disanka dinene” divua dipatuka pavua bena Yuda batumikila dimanya divuabo bapete ne benza Difesto dia disanka dia Tuzubu. (Nehemiya 8:1-12, NW) Bantu bavua ne ‘disanka dia Yehowa bu lumbu luabo’ bavua basangisha bukole buabo bua kutendelela ne kuenza mudimu. Bu muvua disanka dia Yehowa dikale lumbu luabo, tudi ne bua kutekemena bua tshisamba tshia Nzambi kuikalatshi patshi ne disanka lelu’eu. Nenku, ntumue tubingila kayi tudibo natu lelu’eu bua kusanka?
“Anu ne disanka”
4. Umue mpokolo munene wa disanka bua tshisamba tshia Yehowa ntshinyi?
4 Kamue kabingila kanene bua disanka mmushindu udi Yehowa muenze bua kudisangisha pamue. Mpuilu minene ne mikese ya Bantemu ba Yehowa itu ituala disanka lelu’eu, anu bu muvua bibilu bia ku tshidimu tshionso bivua bena Izalele benza bibatuadila disanka mu mitshima yabo. Bakambila bena Izalele ne: “Matuku muanda-mutekete nenuenze difesto [dia tuzubu] bua Yehowa Nzambi wenu muaba wasungula Yehowa, bualu Yehowa Nzambi wenu neanubeneshe mu bionso binudi nuenza ne mu midimu kayi yonso ya bianza bienu, ne nudi ne bua kuikal’anu bena disanka.” (Dutelonome 16:13-15, NW) Eyowa, Yehowa uvua musue bua “buobo kuikal’anu ne disanka.” Ke mudibi bua bena nkristo, bualu mupostolo Paulo wakabela bena kuitabuja nende ne: “Sankayi mu Mukalenge matuku wonso. Ndi ngamba tshiakabidi se: sankayi!”—Filipoi 4:4, NW.
5. (a) Disanka ntshinyi, ne mmunyi mudi bena nkristo badipeta? (b) Mmunyi mutudi mua kupeta disanka nansha mu mateta?
5 Bu mudi Yehowa musue bua tuetu kuikala ne disanka, udi utupetesha disanka bu dimue dia ku mamuma a spiritu wende munsantu. (Galatia 5:22, 23) Kadi disanka ntshinyi? Mpampakenu ya musangelu mituala kudi ditekemena anyi dipeta tshintu kampanda tshimpe tshikuatshishi. Disanka ngikadilu wa musangelu mulelela, nansha ditshionkomoka. Dimuma edi dia spiritu wa Nzambi didi dituambuluisha mu diteta. “Bua disanka divuabo bamutekele kumpala kuende [Yezu] wakatantamena mutshi wa tshinyongopelu, kupetula bundu, e kusomba ku dia balume dia nkuasa wa bumfumu wa Nzambi.” (Ebelu 12:2, NW) Mulongi Yakobo wakafunda ne: “Bana betu, nuangate bu disanka panudi mu mateta a mishindu yonso, nudi bamanye ne: bukole bua ditabuja dienu budi bulela dinanukila.” Kadi netuenze tshinyi bituikala katuyi bamanye tshia kuenza bua amue mateta? Nenku, tudi mua kusambila ne dieyemena dionso bua kupeta meji bua kumona mua kupita nawu. Kuenza malu mu diumvuangana ne meji a mu diulu kudi kutuambuluisha bua kujikija ntatu anyi kumona mua kupita ne mateta adi anenga eku katuyi tujimija disanka dia Yehowa.—Yakobo 1:2-8, NW.
6. Ndiumvuangana kayi didi pankatshi pa disanka ne ntendelelu?
6 Disanka didi Yehowa utupetesha didi ditukankamija bua kulubuluja ntendelelu mulelela. Ke tshiakenzeka mu matuku a Nehemiya ne Ezela. Bena Yuda ba mu tshikondo atshi bavua ne disanka dia Yehowa bu lumbu luabo bakakankamijibua bua kulubuluja bipatshila bia ntendelelu mulelela. Ne pavuabo balubuluja ntendelelu wa Yehowa, disanka diabo divua divula. Ke mudibi lelu’eu. Bu mutudi batendeledi ba Yehowa, tudi ne tubingila bua disanka dinene. Mpindieu tukonkononayi tukese tua pa mutu tua ku tubingila tuvule tutudi natu bua kusanka.
Malanda ne Nzambi ku butuangaji bua Kristo
7. Pa bidi bitangila Yehowa, nkabingila kayi kadi naku bena nkristo bua kusanka?
7 Malanda etu masheme ne Yehowa adi atuvuija tshisamba tshia disanka kupita bionso pa buloba. Kumpala kua tuetu kulua bena nkristo, tuvua bena mu nsangilu wa bantu babi badi ‘mu miidima ya mu lungenyi ne bikale kule ne muoyo wa kudi Nzambi.’ (Efeso 4:18, NW) Ndisanka kayipu ditudi nadi bu mutudi katutshiyi kabidi kule ne Yehowa! Bushuwa, bidi bikengela madikolela bua kutungunuka ne kuanyishibua kudiye. Tudi ne bua “kutungunuka mu ditabuja, bashimikila pa tshishimikidi ne bashindame ne katuyi tusesushibue ku ditekemena dia lumu luimpe alu.” (Kolosai 1:21-23, NW) Tudi mua kusanka bu mudi Yehowa mutukoka kudi Muanende mu diumvuangana ne mêyi a Yezu nkayende aa: “Muntu nansha umue kêna mua kulua kundi, bikala Tatu udi muntume kayi mumukoka.” (Yone 6:44, NW) Bituikala bushuwa tuanyisha malanda etu a mushinga mukole ne Nzambi ku butuangaji bua Kristo, netudikube ku tshintu kayi tshionso tshidi mua kuanyanga.
8. Mmunyi mudi Yezu muambuluishe ku ngikadilu wetu wa disanka?
8 Dilekeledibua dia mpekatu ku butuangaji bua ditabuja mu mulambu wa tshia-bupikudi wa Yezu didi mpokolo wa disanka dinene, bualu ebi ke bidi bitupetesha mushindu wa kudia malanda ne Nzambi. Ku mpekatu wende wa ku budisuile, kakuetu Adama wakabueja lufu mu bukua-bantu buonso. Kadi, mupostolo Paulo wakumvuija ne: “Kadi tshimanyinu tshia mudi [Nzambi, NW] mutunange, mpadi Kristo mutufuile tuetu batshikale bena mibi.” Paulo wakafunda kabidi ne: “Nenku, bu muvua tshilema tshia muntu umue tshikebele bantu bonso dinyoka, muomumue kabidi mudimu wa buakane bua muntu umue neupeteshe bonso buakane budi buambika muoyo. Bu muvua ditupa ku diyi dia muntu umue dibueje ba bungi mu bubi, nanku butumike bua umue nebubueje ba bungi mu buakane.” (Bena Roma 5:8, 18, 19, Mukenji Mulenga) Ndisanka kayipu ditudi mua kuikala nadi bua se: Yehowa Nzambi mmuanyishe bua kupikula buonso ba ku ndelanganyi ya Adama badi bababidila mushindu eu wa dinanga udi mubapetesha!
Dipikudibua ku bitendelelu ne dikenkeshibua
9. Pa bidi bitangila malu a Nzambi bua tshinyi tudi ne disanka?
9 Dipikudibua ku Babilone Munene, bukokeshi bua pa buloba bujima bua bitendelelu bia dishima, nkakuabo kabingila bua kuikala ne disanka. Mbulelela bua kudi Nzambi budi butuvuije badikadile. (Yone 8:32) Ne dipikudibua ku ndumba eu wa malu a Nzambi didi diumvuija se: katuena kabidi tudibuejakaja mu mpekatu yende to, tulabula bipupu biende, ne tushikila mu kabutu pamue nende. (Buakabuluibua 18:1-8) Kakuena bualu nansha bumue bubungamiji pa bidi bitangila dipanduka ku bionso abi to!
10. Mbutoke kayi butudi tubabidila bualu tudi bena tshisamba tshia Yehowa?
10 Kujingulula ne kutumikila Dîyi dia Nzambi mu nsombelu bidi mpokolo wa disanka dinene. Bu mutudi badikadile ku buenzeji bua bitendelelu bia dishima, tudi tubabidila butoke bua mu nyuma budi buenda bukenka ku kakese ku kakese butupetesha kudi Tatu wetu wa mu diulu ku butuangaji bua “mupika wa lulamatu ne wa budimu.” (Matayi 24:45-47, NW) Mu bantu buonso badi pa buloba, anu aba badi badifila kudi Yehowa ne muoyo mujima ke badi ne spiritu wende munsantu ne mbabeneshibue ne lumvu luimpe lua Dîyi ne disua biende. Bidi’anu bu muakamba Paulo ne: “Tuetu mbadi Nzambi musokoluela [bintu biakalongoluelaye aba badi bamunanga] ku butuangaji bua spiritu wende, bualu spiritu udi ufukununa malu wonso, nansha malu muondoke a Nzambi.” (1 Kolinto 2:9, 10, NW) Tudi mua kuleja dianyisha ne disanka bualu tudi tubabidila busunguluji budi buenda budiunda budi mu mêyi adi mu Nsumuinu 4:18 (NW): “Njila wa bantu bakane udi bu butoke budi bukenka, budi buenda butoka ku kakese ku kakese too ne patamba munya kujalama.”
Ditekemena dia Bukalenge ne muoyo wa kashidi
11. Mmunyi mudi ditekemena dia Bukalenge dia disanka diabanyanganyibua ne bakuabo?
11 Ditekemena dietu dia Bukalenge didi padi ditupetesha disanka. (Matayi 6:9, 10) Bu mutudi Bantemu ba Yehowa, tutu tumanyisha se: Bukalenge bua Nzambi nditekemena dimuepele bua bukua-bantu buonso. Tshilejilu, tuangate tshidimu tshia 1931, patuakangata dîna dia Bantemu ba Yehowa ku dipangadika diakakidibua ne bikashi bia disanka mu mpuilu 51 pa buloba bujima. (Yeshaya 43:10-12) Dipangadika adi ne muyuki wa tshikuma muenza kudi J. F. Rutherford (uvua tshikondo atshi mulombodi wa Société Watch Tower) bakabipatula mu broshire mukese wa The Kingdom, the Hope of the World. Kuvua kabidi dikuabo dipangadika diakanyishibua mu mpuilu awu, edi divua dipisha Bukua-buena-nkristo bua butontolodi buabu ne bua dipepeja mibelu ya Yehowa. Bakamanyisha kabidi ne: “Ditekemena dia bulongolodi ebu mBukalenge bua Nzambi, ne kakuena ditekemena dikuabo.” Kunyima kua ngondo mikese, Bantemu ba Yehowa bakabanya miliyo mipite pa itanu ya broshire eyi mikese mu bitupa bionso bia buloba. Nenku, bituadijile apu tudi tumanyisha misangu mivule se: Bukalenge nditekemena dimuepele dia bukua-bantu.
12. Mmatekemena kayi a muoyo wa disanka adi mateka kumpala kua aba badi basadila Yehowa?
12 Tudi kabidi tusanka bua ditekemena dia muoyo wa kashidi muinshi mua bukokeshi bua Bukalenge. “Kasumbu kakese ka mikoko” ka bena nkristo bela manyi badi ne ditekemena dia disanka dia kuya mu diulu. “Mubeneshibue ikale Nzambi ne Tatuende wa Mukalenge wetu Yezu Kristo,” ke muakafunda mupostolo Petelo, “bualu bilondeshile luse luende lunene mmutupeteshe tshiakabidi diledibua dipiadipia ku ditekemena dia muoyo ku dibiishibua dia Yezu Kristo ku lufu, bua kupeta bumpianyi budi kabuyi bunyanguka, kabuyi katoba ne budi kabuyi bujimina. Mbulamibue mu diulu bualu buenu.” (Luka 12:32, NW; 1 Petelo 1:3, 4, NW) Lelu’eu, Bantemu ba Yehowa bavule badi badianjila kudifuanyikijila muoyo wa kashidi mu Mparadizu mu muaba wikala ku bukokeshi bua Bukalenge. (Luka 23:43; Yone 17:3) Kakuena tshikuabo tshisamba nansha tshimue pa buloba tshidi ne tshintu kampanda tshia kufuanyikija ne matekemena etu a disanka. Mmushindu kayipu utudi ne bua kutamba kuanyisha matekemena aa!
Buena-muntu bubeneshibue
13. Mmunyi mutudi ne bua kuangata buena-muntu buetu bua bukua-matunga?
13 Kuikala mu buena-muntu bumuepele bua bukua-matunga budi buanyishibua kudi Nzambi kudi pako mpokolo wa disanka dinene. Diakalenga, tudi ne bena dietu ba dilambu pa buloba. Yehowa Nzambi mene mmutuma ntema yende ku matuku etu aa ne wakamba ne: “Nenzakashe bisamba bionso, ne meme nengûshe nsubu eu ne butumbi tente.” (Hagai 2:7) Bushuwa, bena nkristo buonso mbapange bupuangane. Kadi, Yehowa mmukoka bantu ba mushindu’eu kudiye ku butuangaji bua Yezu Kristo. (Yone 14:6) Bu mudi Yehowa ukoka bantu badiye munange, disanka dietu nedivule bituabaleja dinanga dia buena-muntu, kutamba kubanyisha, kueleshangana nabo diboko mu midimu ya Nzambi, tukuatshishangana nabo mu mateta, ne tubasambidila.
14. Ndikankamijibua kayi ditudi mua kupetela mu 1 Petelo 5:5-11?
14 Bionso ebi bidi bivudija disanka dietu. Bushuwa, disanka dia Yehowa ke didi muaba wetu mukolesha wa buena-muntu buetu bua mu nyuma pa buloba bujima. Eyowa, yonso wa kutudi udi utata bua dikengeshibua ne bua mikuabo nsombelu mikole. Kadi ebi bidi ne bua kutusangisha pamue ne kutupetesha mmuenenu wa buobumue bu mutudi bena mu bulongolodi bulelela bua Nzambi pa buloba. Anu bu muakamba Petelo, tudi ne bua kudipuekesha muinshi mua tshianza tshia Nzambi tshia bukole, tumupuila tunyinganyinga tuetu tuonso bamanya se: utu utukuba. Tudi ne bua kushala batabale bualu Diabolo udi ukeba bua kutudia, kadi mu nsombelu eu, katuena nkayetu to, bualu Petelo wakamba ne: “Numutantamene, bakole mu ditabuja, eku bamanye se: pa bidi bitangila makenga, malu a muomumue adi enzekela nsangilu mujima wa bana benu pa buloba bujima.” Ne buena-muntu ebu bua bukua-matunga kabuakubutuka to, bualu tudi ne dishindika dia se: ‘tuetu bamane kukenga tshitupa tshîpi, Nzambi neakomeshe dilongeshibua dietu, ne neatukankamije ne neatuvuije bakole.’ (1 Petelo 5:5-11, NW) Ela meji pa bualu ebu. Buena-muntu buetu nebushale bua kashidi!
Muoyo udi ne tshipatshila
15. Bua tshinyi bidi mua kuambibua se: Bantemu ba Yehowa badi ne muoyo udi ne tshipatshila?
15 Disanka ndietu mu bulongolodi ebu busaluke bualu tudi ne muoyo udi ne tshipatshila. Tudi buomekela mudimu udi utupetesha tuetu bia muomumue ne bakuabo disanka. (Lomo 10:10) Bushuwa, tudi batuta dia mu lusenga bua kuikala benzejanganyi ba mudimu ne Nzambi. Bua muanda eu, Paulo wakamba ne: “Apolo . . . udi tshinyi? Eyowa, Paulo udi tshinyi? Ba-ministre banuvuidile ku butuangaji buabu bena kuitabuja, eyowa, anu bu muakapesha Mukalenge yonso wa kudibo. Meme ngakakuna, Apolo kumiamina mâyi, kadi Nzambi kutungunuka ne kubikolesha; pa nanku, mukunyi kêna tshintu, peshi mumiaminyi, kadi’anu Nzambi udi ubikolesha. Pabi, eu udi ukuna ne eu udi umiamina mâyi badi tshintu tshimue, kadi muntu yonso neapete difutu bilondeshile mudimu wende nkayende. Bualu tudi benzejanganyi ba mudimu ne Nzambi. Nuenu nudi budimi bua Nzambi, budi buenda budimibua, nzubu wa Nzambi.”—1 Kolinto 3:5-9, NW.
16, 17. Mbilejilu kayi bidi mua kutedibua bidi bijadika se: tshisamba tshia Yehowa tshidi ne nsombelu ya disanka idi ne tshipatshila?
16 Tudi mua kutela bilejilu bivule bua kuleja se: kusadila Yehowa ne lulamatu luonso kudi mua kupatula bu tshipeta muoyo udi ne tshipatshila udi utuuja ne disanka. Tshilejilu tshia nshindamenu ntshilejibue mu mêyi aa: “Ngakatangila mu Nzubu wa Bukalenge mûle tente ne bantu [mu dituku dia programe wa dimubanjija] ne kumona bena dîku dianyi muanda-mukulu bikalamu, pa kusangisha meme ne mukajanyi ne basatu ba ku bana betu balela ne bena dibaka nabo. . . . Bushuwa, mukajanyi ne meme tudi bapitshishe muoyo wa disanka, udi ne tshipatshila mu mudimu wa Nzambi.”
17 Bidi kabidi bitua ku mutshima bua kumona se: nansha ne bidimu bungi kayi, muntu kayi yonso udi mua kudibueja mu muoyo wa disanka udi ne tshipatshila mu mudimu wa Yehowa. Tshilejilu, mukaji kampanda musedibue wakalongela bulelela bua mu Bible mu nzubu wa bakulakaje wakatambuishibua ne bidimu 102 bu umue wa ku Bantemu ba Yehowa. Nenku, wakajikija muoyo wende ne tshipatshila tshia disanka, ‘pa kutshina Nzambi mulelela ne kutumikila mêyi-matuma ende.’—Muambi 12:13, NW.
Muaba mukolesha ukena-kubumbula
18. Ntshinyi tshidi mua kuenjibua bua kutshimuna diteketa mu mikolo ne kuvudija disanka dietu?
18 Disanka dia Yehowa didi muaba mukolesha ukena-kubumbula bua bena lulamatu. Kadi, kuikala ne disanka edi kakuena kumvuija se: katuakumvua dibungama bu diakafikisha Yezu ku diamba mu budimi bua Getsemane ne: “Muoyo wanyi udi ne dibungama dia lufu.” (Markus 14:32-34, Mukenji Mulenga) Pamu’apa diteketa mu mikolo didi difumina ku didilekelela dietu ku bipatshila bia buiminyi. Pikalabi nanku, mbimpe tushintulule nsombelu wetu. Bikala disanka dietu dikepeshibua bualu tudi tutuala kabiyi bua budisui mabuki a majitu adi Mifundu itulomba ne kalolo kuonso, pamu’apa tudi mua kuenza nshintulukilu kampanda bua kusulakana ne kupingajilula mmuenenu wetu wa disanka. Kupita apu, Yehowa neatubeneshe ne disanka bituakeba bua kumusankisha pa kutantamena ne bukole buonso mubidi muena mpekatu, bulongolodi ebu bubi, ne Diabolo.—Galatia 5:24; 6:14; Yakobo 4:7.
19. Mmunyi mutudi ne bua kuangata masanka a mudimu kayi wonso utudi nawu mu bulongolodi bua Nzambi?
19 Bua tubingila tutuafumi ku dikonkonona, ne bua tukuabo tuvule, tudi ne disanka dinene. Nansha tuetu bamanyishi mu tshisumbu anyi bikale mu umue wa ku mishindu ya mudimu wa ku dîba ne ku dîba, yonso wa kutudi udi mua kuikala ne bivule bia kuenza mu mudimu wa Mukalenge, ne kakuyi mpata, ebi bidi bivudija disanka dietu. (1 Kolinto 15:58, NW) Nansha tuetu ne masanka kayi a mudimu mu bulongolodi bua Yehowa, tuikale ne disakidila buawu ne tutungunuke ne kukumbaja ne disanka dionso mudimu wa tshijila bua Nzambi wetu munangi ne wa disanka.—1 Timote 1:11.
20. Ndiakalenga kayi dipite wonso ditudi nadi, ne tudi mua kuikala ne dishindika dia tshinyi?
20 Tudi nangananga ne kabingila bua kusanka bua disanka dia mudimu ditudi nadi dia kubikidibua ku dîna dinene dia Yehowa bu Bantemu bende. Eyowa, tudi bapange bupuangane ne tutu tuakamangana ne mateta mavule, kadi bu mutudi Bantemu ba Yehowa, tulamayi mu tshieledi tshia lungenyi mabenesha etu a mpatshi. Ne katupu muoyo se: Tatuetu musuibue wa mu diulu kêna mua kutudinga nansha kakese. Tushindikayi se: netubeneshibue kashidi bikala disanka dia Yehowa mmuaba wetu mukolesha.
Newandamune munyi?
◻ “Disanka dia Yehowa” ntshinyi?
◻ Mmunyi mudi bena nkristo bapeta disanka dilelela?
◻ Ntumue tubingila kayi tudi tuleja bua tshinyi Bantemu ba Yehowa batu bena disanka?
◻ Bua tshinyi disanka dia Yehowa didi muaba mukolesha ukena-kubumbula?