TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w95 1/3 dib. 5-8
  • Malongesha ku bishima bia Yezu

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Malongesha ku bishima bia Yezu
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Dienza buimpe mu Dia-nsabatu
  • Dilongesha pa luse
  • Malongesha a bishima
  • Bishima bia Yezu bidi bitulongesha tshinyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2023
  • Kristo: Bukole bua Nzambi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2015
  • Bishima bia Yezu bidi mua kukulongesha tshinyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2004
  • Uvua munange bantu
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2015
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
w95 1/3 dib. 5-8

Malongesha ku bishima bia Yezu

“HAKAHITA matuku asatu, dibaka diakadi mu Kana wa Galela . . . bakabikila Yesu ne bayidi bandi ku dibanji. Hakashika nvinyo, mamu wa Yesu wakamuambila ne, Kabena ne nvinyo.” Bualu ebu ke buakenzeja Yezu tshishima tshia kumpala.​—Yone 2:1-3.

Bualu bua mushindu’eu kabuvua bua tshianana, ne bua mushinga mukese, bua kubukuatshila Yezu anyi? Mushikuluji kampanda udi usapula ne: “Diakidila benyi ku Orient [Azi] divua mukenji wa tshijila . . . Diakidila benyi dilelela, nangananga ku dibanjija dibaka, divua dilomba bintu bivulavulayi. Pavua biakudia [bijika] mu dibanjija dibaka, lumu lua dîku ne badi baselangane luvua lunyanguka bikole ne bivua bundu.”

Nunku Yezu wakangata malu mu bianza. Wakamona “milondo isambombo ya mai misonga ya mabue yakadi mitekela bua mai a kuowa bu mudi tshilele tshia Bena Yuda.” Tshilele tshia kuowa mâyi kumpala kua kudia tshivua tshibidilu kudi bena Yuda, ne mâyi a bungi akakengedibua bua bavua balue. “Nûshe milondo tente ne mai,” ke muakambila Yezu bavua babanyina babikidibue biakudia. Yezu kavua “wakadi ha mutu ha dibanji” to, kadi wakakula buludiludi ne bukokeshi. Muyuki udi wamba ne: “Hakalabula wakadi ha mutu ha dibanji mai, [avua makudimuke, NW] nvinyo.”​—Yone 2:6-9; Mâko 7:3.

Bidi mua kumueneka ne: mbualu bua kukatshila bu muakalua tshintu tshia dituku dionso bu mudi difesto dia dibaka muaba wakenzela Yezu tshishima tshiende tshia kumpala, kadi bualu ebu budi busokolola malu a bungi pa bidi bitangila Yezu. Uvua mujike, ne imue misangu kunyima uvua uyukidilangana ne balongi bende pa buimpe bua bujike. (Matayo 19:12) Nansha nanku, dikalaku diende ku dibanjija dibaka divua dileja se: kavua bushuwa ubenga dibaka to. Uvua ne nkatshinkatshi, utua dilongolola dia dibaka nyama ku mikolo; uvua udimona bu tshintu tshia kanemu ku mêsu kua Nzambi.​—Fuanyikija ne Ebelu 13:4.

Yezu kavua muditodi mupapishe mutu bu muakamulejabu kudi bazodi ba mu ekleziya kunyima. Bivua bimueneka patoke se: uvua musue kuikala pamue ne bakuabo ne kavua ubenga kudia bulunda ne bakuabo to. (Fuanyikija ne Luka 5:29.) Nunku bienzedi biende biakateka tshishimikidi bua bamulondi bende. Yezu nkayende uvua mubaleje se: kabavua ne bua kutamba kudinemesha anyi kubipisha mpala​—bienza bu ne: buakane nkupanga disanka. Bibengangane, bena nkristo bakakankamijibua kunyima se: “Nusanke mu Mukelenge misangu yonso.” (Filipoi 4:4) Bena nkristo lelu’eu badi baditatshisha bua kuelela didiolola mikalu miakanyine. Badi bapeta disanka diabo mu mudimu wa Nzambi, kadi pa kulonda tshilejilu tshia Yezu, imue misangu badi bapeta tshikondo tshia kusanka pamue umue ne mukuabo.

Tangila kabidi mpampu ya diengeleka ya Yezu. Kavua muenzeja bua kuenza tshishima. Kakuvua mulayi nansha umue uvua ne tshia kukumbajibua mu muanda eu. Kakuyi mpata, Yezu uvua musakibue kudi diditatshisha dia mamuende ne nsombelu mukole wa bena dibaka babidi bapiabapia. Uvua uditatshisha bua nyanji yabo ne uvua musue kubepula ku bundu. Muanda eu kawenaku wibaka dishindika diebe dia se: Kristo udi bushuwa uditatshisha buebe​—nansha mu ntatu ya ku dituku dionso anyi?​—Fuanyikija ne Ebelu 4:14-16.

Bu muvua mulondo wonso “ubuela bipiminu bia muendundu bibidi anyi bisatu” bia mâyi, tshishima tshia Yezu tshivua tshipatule mvinyo wa bungi​—bumue litre 390 (galon 105)! (Yone 2:6, NW) Bua tshinyi bungi bupite nunku? Yezu kavua ukankamija dikuatshika to, tshintu tshidi Nzambi ukandika. (Efeso 5:18) Kadi, uvua uleja difilafila difuane dia Nzambi. Bu muvua mvinyo malà a pa tshibidilu, yonso wa pa mutu uvua mua kunuibua mu bikuabo bikondo.​—Fuanyikija ne Matayo 14:14-20; 15:32-37.

Bena nkristo ba kumpala bakidikija tshilejilu tshia Yezu tshia difilafila. (Fuanyikija ne Bienzedi 4:34, 35.) Bia muomumue, tshisamba tshia Yehowa lelu ntshikankamijibue bua “kupeshangana” (Luka 6:38, NW) Kadi, tshishima tshia kumpala tshia Yezu tshidi ne diumvuija dia bu-profete. Tshidi tshifunkuna matuku adi kumpala pafila Nzambi ne kalolo kuonso “bidia bia disanka bia manyi, bidia bia disanka bia nvinyo muladike ndala,” pa kujikija nkong nzala.​—Yeshaya 25:6.

Kadi, bua bishima bivule bivua Yezu muenza kusangisha ne diondapa dia ku mubidi? Ntshinyi tshitudi mua kulongelaku?

Dienza buimpe mu Dia-nsabatu

“Bika, ambula bulalu buebe, endaku.” Yezu wakapatula miaku eyi kudi muntu uvua musame bidimu 38. Muyuki wa mu Evanjeliyo udi utungunuka ne: “Muntu wakakoleshibua lukasa, wakambula bulalu, wakenda.” Bualu bua dikema, ki mbantu buonso bakananga dishintuluka edi dia nsombelu to. Muyuki udi wamba ne: “Bena Yuda bakatatshisha Yezu, bualu wakenza malu aa mu Dia-nsabatu.”​—Yone 5:1-9, 16, NW.

Nsabatu uvua muteke bua diikisha ne disanka bua buonso (Ekesode 20:8-11) Mu tshikondo tshia Yezu, [Nsabatu] ukavua mulue mikandu mikengeshanganyi, mienza kudi bantu. Mushikuluji Alfred Edersheim wakafunda ne: mu manungu malemale a mikenji ya Nsabatu a mu Talmud, “malu adi atangidibua bu a mushinga mukole mu ntendelelu, avua muntu wa lungenyi lutue kayi mua kutabalela menemene avua akonkononyibua.” (Mukanda wa The Life and Times of Jesus the Messiah) Bua ba-Rabi mikandu ya mushinga mukese ne ya patupu ivua itangila malu wonso a mu nsombelu wa muena Yuda ivua ne mushinga wa lufu​—misangu mivule ne dikamakama dionso bavua babenga kuleja kanemu bua nyanji ya bantu. Mukandu umue pa Nsabatu uvua wamba ne: “Nzubu yeye mupukile muntu ne kuoku kuikale dielakana né udiku anyi kenaku, anyi né mmufue peshi kêna mufue, anyi né mumpangano peshi muena Izalele, badi mua kumbusha bibuwa bidi bimubuikile. Buobo bamupete ne muoyo badi mua kumbusha bionso bidi pa mutu pende; kadi bu [yeye muikale] mufue, badi bamulekela.”​—Mukanda wa Yoma 8:7, mukanda wa The Mishnah, mukudimuna kudi Herbert Danby.

Mmunyi muvua Yezu umona dikolesha dia mikandu pa tukenjikenji? Pavuabo bamujana bua diondapa mu Dia-nsabatu, wakamba ne: “Tatu wanyi udi ukuata mudimu tô ne katataka, ne meme kabidi ndi ngukuata.” (Yone 5:17) Yezu kavua wenza mudimu wa ku mubidi bua kulua mubanji. Kadi, uvua wenza disua dia Nzambi. Anu bu muvua bena Lewi bapeshibue bukenji bua kuenza mudimu mu Dia-nsabatu, Yezu uvua ne kabingila ka kukumbaja midimu mimupa kudi Nzambi bu Masiya kakuyi diupula mikenji ya Nzambi.​—Matayo 12:5.

Muondapa a Yezu mu Dia-nsabatu akaleja bafundi bena Yuda ne Bafarizeyi bu “bakane banekesha”​—babule mujobo ne nkatshinkatshi mu diela diabo dia meji. (Muambi 7:16, NW) Bushuwa, disua dia Nzambi kadivua dia kukandika midimu milenga mu makuabo matuku a lumingu; kabidi Nzambi kavua mulongolole Nsabatu bua ditumikila mikandu tshianana. Yezu wakamba mu Mako 2:27 (NW) ne: “Nsabatu wakenjibua bua muntu, kadi ki mmuntu bua Nsabatu nansha.” Yezu uvua munange bantu, ki mmikandu ikena kabingila ya patupu to.

Nunku mbimpe bua bena nkristo lelu kubenga kuikala babule mujobo anyi bena mikandu mimana kuimanyika mu meji abo. Aba badi ne bukokeshi mu tshisumbu badikande ku dizengeja bakuabo ne mikandu ya bantu minekesha ne ku dikontololangana. Tshilejilu tshia Yezu tshidi tshitukankamija bua kukeba bikondo bia kuenzelangana malu mimpe. Tshilejilu, muena nkristo kedi meji se: udi mua kuabanya malelela a mu Bible anu mu nsombelu mulongolola wa mudimu wa ku nzubu ne ku nzubu, anyi anu padiye wenza muyuki. Muena nkristo, ke mudi mupostolo Petelo wamba, udi ne bua ‘kuikala mudilongolole misangu yonso, bua kukudimuna dî kudi muntu yonso udi umukonka bua muanda wa ditekemena didi munda muende.’ (1 Petelo 3:15) Dienza malu mimpe kaditu dîba nansha dimue dielela mukandu.

Dilongesha pa luse

Tshikuabo tshishima tshinenanenayi ntshifunda mu Luka 7:11-17. Bilondeshile muyuki, Yezu ‘wakaya mu musoko, dina diau Naina; bayidi bende bakaya n’ende ne tshisumbu tshinene tshia bantu.’ Too ne ku lelu’eu, nkita idi imueneka ku sud-est wa musoko wa lelu wa Ba-arabe wa Nein. “Hakafikeye ha buihi ne tshibuelelu tshia mu musoko,” wakatutakena ne nsombelu wa diyoyo. ‘Bakadi baluhuka ne muntu mufue, wakadi biende muana umuepele mulela kudi mamu wende wakadi wa mu lufuila; bantu ba bungi ba mu musoko bakadi n’ende.’ H. B. Tristram wakafunda ne: “Mushindu wa diya kujikangana ki mmushintuluka” katshia ku bikondo bia kale, udi usakidila ne: “Mvua mumone bakaji badianjila kuya kumpala kua kalalu, balombola kudi bakaji bafuta bua kudila ku madilu. Bakupa maboko abo mulu, baditula nsuki, ne banyukula mubidi bikole bua kanyinganyinga, ne bela mbila batela dîna dia mufue.”​—Mukanda wa Eastern Customs in Bible Lands.

Mu bondabonda wa mutoyi wa mushindu’eu, mudi mukaji mukamba wa kanyinganyinga udi ne mpala wa dibungama dikole. Mumane kujimija bayende, uvua umona muanende wa balume bu, bilondeshile mêyi a mufundi Herbert Lockyer, “tshieyemenu mu bukulakaja buende, ne disambibua mu bunkaya buende​—tshieyemenu ne dikunji ku mbelu. Pa kujimija muanende umuepele, tshieyemenu tshivua tshishale tshivua tshiumbushibue.” (Mukanda wa All the Miracles of the Bible) Diandamuna dia Yezu divua tshinyi? Mu miaku milenga ya Luka (NW) ya ne: “Pakamumona Mukalenge, wakamumvuila luse, ne wakamuambila ne: ‘lekela kudila.’” Tshiambilu ‘kumvua luse’ ntshipatuila ku muaku wa tshiena-Greke udi ku muaku ku muaku umvuija “mala.” Tshidi tshiumvuija “kudiumvua mulengibue bikole munda.” (Nkonga-miaku wa Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Eyowa, Yezu uvua mulengibue mu buondoke bua bu-muntu buende menemene.

Mbimueneke se: tshikondo etshi, mamuende muine wa Yezu ukavua mukamba, nunku uvua pamu’apa mumanye bimpe dibungama dia difuisha mu dijimija tatuende mudishi, Yozefu. (Fuanyikija ne Yone 19:25-27.) Mukamba eu kavua ne bua kusengelela Yezu to. Ku budisuile, “wakasemena ne kulenga ku kalalu,” nansha muvua Mikenji ya Mozese yamba se: dilenga tshitalu divua divuijila muntu bukoya. (Nomba 19:11) Ku makole ende a bishima, Yezu wakumbusha mpokolo wa bukoya! “Wakamba ne: ‘Nsongalume, ndi nkuambila ne: Juka!’ Ne muntu mufue wakimana ne kutuadijaye kuakula, e kumupaye mamuende.”

Ndilongesha dia mpatshi kayipu pa luse! Bena nkristo kabena ne bua kuidikija mmuenenu ikena-dinanga ne ya dipapisha muoyo idi mu “matuku a kunshikidilu” aa. (2 Timote 3:1-5) Bishilangane, 1 Petelo 3:8 udi ukankamija ne: “Dî dia kundekelu ne, Nuikale buonso buenu ne mutshima umue, nusambangane, nunangangane bu bana babo ba mu Kilisto, nuikale ne mitshima ya luse.” Padi mumanyangana netu kampanda upetangana ne lufu lua muntu kampanda anyi disama dikole, katuena ne mushindu wa kuenza dibiisha anyi kuondapa mubedi nansha. Kadi, tudi mua kupetesha dikuatshisha ne disamba, pamu’apa pa kuikalaku muaba awu ne pa kudila pamue nabo.​—Lomo 12:15.

Dijula bafue dia dikema edi dienza kudi Yezu didi kabidi ditangila matuku atshilualua​—dîba ‘diumvua bonso badi mu nkita dî diende, ne diajukabu’! (Yone 5:28, 29) Pa buloba bujima, bafuishe buonso nebababidile luse lua Yezu pa patuka ba-mamu, ba-tatu, bana, ne balunda bavua bafue mu nkita!

Malongesha a bishima

Nunku patoke, bishima bia Yezu kabivu’anu dileja dia dikema dia bukole to. Biakatumbisha Nzambi, kuteka tshitembelu bua bena nkristo badi bakankamijibue bua ‘kutumbisha Nzambi.’ (Lomo 15:6) Biakakankamija dienza buimpe, dileja difilafila, dileja luse. Bia mushinga mukole kabidi, bivua tshilejilu tshia midimu ya bukole yenzeka mu Bukokeshi bua Kristo bua Bidimu Tshidimu.

Pavuaye pa buloba, Yezu wakenza midimu yende ya bukole mu tshipaapu tshikese tshia buloba. (Matayo 15:24) Bu Mukalenge mutumbishibue, tshipaapu tshiende netshiangate buloba bujima! (Musambu wa 72:8) Pavuaye pa buloba, aba bakababidila muondapa a bishima ne mabiishibua ku lufu bakalua kufua. Muinshi mua bukalenge buende bua mu diulu, mpekato ne lufu nebiumbushibue bua kashidi, biunzuluile muoyo wa kashidi njila. (Lomo 6:23; Buakabuluibua 21:3, 4) Eyowa, bishima bia Yezu bidi bifunkuna matuku atshilualua a mpatshi. Bantemu ba Yehowa mbambuluishe miliyo ya bantu bua kukolesha ditekemena dilelela dia kuikala mu aba bikalaku mu matuku awu. Mu dindila tshikondo atshi, ndilabula dilengapu kayi dia malu enzeka mu mutantshi emu dileja ku bishima bia Yezu Kristo!

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Yezu udi ukudimuna mâyi mvinyo

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu