TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w98 15/9 dib. 4-7
  • Dîba diakumbanyi dia kutabala!

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Dîba diakumbanyi dia kutabala!
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Malu onso atshidi anu muomumue anyi?
  • Bushuwa bidi bikengela kushala batabale
  • Nshikidilu wa bulongolodi ebu ukadi pabuipi anyi?
    Mmalu kayi adi Bible utulongesha?
  • Tudi mu ‘matuku a ku nshikidilu’ anyi?
    Bible utu ulongesha tshinyi menemene?
  • “Nuikale batabale!”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2003
  • Bapostolo badi balomba tshimanyinu
    Yezu udi njila ne bulelela ne muoyo
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
w98 15/9 dib. 4-7

Dîba diakumbanyi dia kutabala!

“KANUTUPAKANYI bua tshikondo tshitudi etshi to; dîba diakumbanyi dia tuetu kubika ku tulu.” (Lomo 13:11, Knox) Mupostolo Paulo wakafundila bena nkristo ba mu Roma mêyi au bidimu bitue ku 14 kumpala kua tshipupu tshia nshikidilu wa ndongoluelu wa malu wa bena Yuda mu 70 B.B. Bualu bavua batabale mu nyuma, bena nkristo bena Yuda kabavua mu Yeruzaleme tshikondo atshi tshikole, nenku bakapanduka ku lufu ne ku bupika. Kadi mmunyi muvuabu bamanye ne: bivua bibakengela kumbuka mu tshimenga atshi ne kubenga kualukilamu?

Yezu Kristo ukavua mudimuije ne: baluishi bavua ne bua kujingila Yeruzaleme ne se: bavua ne bua kuvingutula bantu bavuamu. (Luka 19:43, 44) Panyima, Yezu wakapesha balondi bende ba lulamatu tshimanyinu tshienza ne bitupa kabukabu tshivua katshiyi tshikole kujingulula. (Luka 21:7-24) Bua bena nkristo abu bavua basombele mu Yeruzaleme, kumbuka mu tshimenga atshi kuvua kumvuija kushiya nzubu ne midimu yabu. Kadi ntema ne dinyema diabu biakapandisha mioyo yabu.

Pakadianjila Yezu kuakula bua kabutu ka Yeruzaleme, bayidi bende bakamukonka ne: “Ntshikondo kayi tshikala malu aa, ne ntshinyi tshikala tshimanyinu tshia dikalaku diebe ne tshia nkomenu wa ndongoluelu eu wa malu?” (Matayo 24:3, NW) Mu diandamuna diende, Yezu wakafuanyikija dikalaku diende ditshivua dilua ne tshikondo tshiakafikisha ku Mvula munene wa buloba bujima mu matuku a Nowa. Yezu wakaleja ne: Mvula wa kabutu au wakakomba bantu babi bonso. (Matayo 24:21, 37-39) Nenku kulejaye ne: Nzambi uvua kabidi ne bua kushintulula malu a bantu. Mu bualabale kayi? Mu diumbusha too ne bulongolodi ebu bubi, anyi ndongoluelu eu wa malu yonso! (Fuanyikija ne 2 Petelo 3:5, 6.) Bualu abu buvua mua kuenzeka mu tshikondo tshietu etshi anyi?

Malu onso atshidi anu muomumue anyi?

Bena Yuda ba bungi ba mu siekele wa kumpala kabavuaku bele meji ne: bavua mua kubutula Yeruzaleme, tshimenga tshiabu tshinsantu nansha. Mpata ya muomumue itu mitangalake misangu mivule munkatshi mua bantu badi basombele pabuipi ne mukuna wa mudilu kadi kabayi banji kumona mutuwu utudika nansha. Patubu bafila madimuija, bantu batu bandamuna ne: ‘Kabiakuenzeka pandi meme ne muoyo apa to.’ Lionel Wilson, mushikuluji wa malu a mikuna ya mudilu, udi umvuija ne: “Misangu mivule mikuna ya mudilu itu itudika panyima pa siekele yonso ibidi anyi isatu. Udi unyingalala bikala baledi bebe bavua ne bua kunyema bualu mukuna uvua mutudike. Kadi bikalabi bivua bienzekele bakakuebe, nanku kabiena ne mushinga to.”

Kadi mamanyisha majalame adi mua kutuambuluisha bua kujingulula bimanyinu bidi bileja njiwu ne kubiangata ne mushinga. Ku bantu bakanyema Mukuna wa Pelée, umue uvua muibidile ne mikuna ya mudilu ne wakajingulula bimanyinu bivua bileja njiwu. Bavua bumvuije kabidi bimpe bimanyinu ebi katupa kîpi kumpala kua Mukuna wa Pinatubo kulukawu mudilu. Bashikuluji ba malu a mikuna itu iluka mudilu bakakonkonona makole kaayi amueneka avua enda adiunguija munda mua mukuna eu bakatuisha bantu ba muaba au bua bumbuke mu tshitupa atshi.

Bushuwa, bamue bantu nebikale anu mua kulengulula bimanyinu bidi bileja njiwu ne kuamba ne dishindika ne: kakuena bualu buenzeka to. Badi mene mua kuseka aba badi bangata dipangadika kampanda. Mupostolo Petelo wakamanyisha ne: mmuenenu bu eu uvua ne bua kuikala mutangalake mu matuku etu aa. Wakamba ne: “Kumpala, nudi bamanye bualu ebu se: mu matuku a ku nshikidilu, nekulue baseki ne tuseku tuabu, benda bilondeshile majinga abu buobu bine ne bamba ne: ‘Dikalaku diende edi dilaya didi kuepi? Bualu, katshia ku dituku diakalala bankambua betu mu lufu, malu onso adi atungunuka anu bu ku tshibangidilu tshia bufuki.’”​—2 Petelo 3:3, 4, NW.

Udi witaba ne: tudi mu “matuku a ku nshikidilu” anyi? Mu mukanda kampanda (The Columbia History of the World), John A. Garraty ne Peter Gay badi bebeja ne: “Tudiku tumona dinyanguka dia nshidimukilu wetu eu anyi?” Pashishe bafundi aba ba malu a kale badi bakonkonona ntatu ya mbulamatadi, divula dia bibawu pa buloba bujima ne tshitunu tshia bena ditunga, dinyanguka dia nsombelu wa mu dîku, dipangila dia sianse ne malu a mamanya bua kujikija ntatu ya bantu, dipangika dia bukokeshi, ne dioneka dia malu a tshitembu ne a Nzambi pa buloba bujima. Badi bakoma ne: “Bikala malu aa kaayi bimanyinu bia nshikidilu mulelela, adi bushuwa amueneka bu bimanyinu bia nshikidilu.”

Tudi ne kabingila kakole bua kuitaba ne: “nshikidilu” ukadi pabuipi. Katuena ne bua kutshina nshikidilu kampanda wa buloba nkayabu nansha, bualu Bible udi wamba ne: Nzambi ‘wakajadika buloba pa bishimikidi biabu, bua kabunyungi too ne kashidi.’ (Musambu 104:5) Kadi tudi ne bua kutekemena nshikidilu udi pabuipi wa ndongoluelu eu mubi wa malu udi mukebele bukua-bantu makenga mapite bungi. Bua tshinyi? Bualu tudi tumona bimanyinu bia bungi bilelela bidi bileja matuku a ndekelu a ndongoluelu eu, anu muakabileja Yezu Kristo. (Tangila kazubu “Bimue bimanyinu bia matuku a ku nshikidilu.”) Bua tshinyi kubenga kufuanyikija mêyi a Yezu ne malu adi enzeka pa buloba? Kuenza nenku kudi mua kukuambuluisha bua kuangata mapangadika a meji buebe wewe ne bua dîku diebe. Kadi bua tshinyi kuangata dipangadika kubangila ku mpindieu?

Bushuwa bidi bikengela kushala batabale

Nansha mudi bena sianse mua kumanya tshikondo tshidi mukuna wa mudilu muikale pabuipi ne kutudika, kabena mua kuamba ne dijadika dîba dienzekabi nansha. Bia muomumue, bua nshikidilu wa ndongoluelu eu wa malu, Yezu wakamba ne: ‘Bua dituku adi ne pa dîba adi kakuena muntu udi mumanye, banjelu menemene ba mu diulu kabena bamanye, Muana kêna mumanye, anu Tatu udi mumanye.’ (Matayo 24:36) Bu mutudi katuyi bamanye ne dijadika dîba diatua ndongoluelu eu wa malu ku tshibungubungu, Yezu wakatupesha didimuija edi: ‘Nudi bamanye ne: bu muena nzubu mumanye dîba dialua muibi butuku, wakadi kutabala, nzubu wende kakadi kutubuka disoso. Nunku nuenu kabidi nudilongolole, bualu bua Muana wa muntu [Yezu] nealue pa dîba dinudi kanuyi belangane meji.’​—Matayo 24:43, 44.

Mêyi a Yezu adi aleja ne: tshipupu tshia nshikidilu wa ndongoluelu eu netshikuate bulongolodi ebu mu tshintuluntulu. Nansha tuetu bikale balondi bende, tudi ne bua kuikala ‘badilongolole.’ Nsombelu wetu mmufuanangane ne wa muena nzubu udibu ne bua kusangana kayi mudilongolole bualu ki mmumanye dîba diabuela muivi mu nzubu muende nansha.

Bia muomumue, mupostolo Paulo wakambila bena nkristo ba mu Tesalonike ne: “Nuenu nkayenu nudi bamanye bimpe ne: dituku dia Yehowa didi dilua anu bu muivi butuku. . . . Bana betu, kanuena mu mîdima, bua dituku adi kadinujikidi bu muivi.” Paulo wakabela kabidi ne: “Katuladi bu mudi bakuabu benza, kadi tushalayi batabale ne tulamayi biumvuilu bietu.” (Note kuinshi kua 1 Tesalonike 5:2, 4, 6, NW) ‘Kushala batabale ne kulama biumvuilu bietu’ kudi kumvuija tshinyi?

Bishilangane ne dinyema dia bena nkristo ba mu siekele wa kumpala bakumbuka mu Yeruzaleme, dinyema dietu bua kupanduka kadiena diumvuija kumbuka mu tshimenga kampanda to. Panyima pa mumane kubela bena kuitabuja nende ba mu Roma bua kubika ku tulu, Paulo wakabalomba bua ‘bavule bienzedi bia mîdima’ ne ‘badiluatshishe ne Mukalenge Yezu Kristo.’ (Lomo 13:12, 14) Mu dilonda biakane makasa a Yezu, netuleje mutudi batabale bua nsombelu idiku lelu, ne ntema eyi ya mu nyuma neyitupeshe mushindu wa kupeta bukubi bua Nzambi patua ndongoluelu eu mubi wa malu ku tshibungubungu.​—1 Petelo 2:21.

Aba badi balonda Yezu Kristo badi ne nsombelu udi ne tshipatshila ne udi usankisha. Bantemu ba Yehowa miliyo mivule mbasokolole ne: tshikokedi tshia buyidi bua bena nkristo ntshilenga ne tshidi tshikolesha. (Note kuinshi kua Matayo 11:29, 30, NW) Tshidia tshia kumpala bua kulua muyidi ‘ndipeta dia dimanya dia Nzambi ne dia eu wakatumaye, Yezu Kristo.’ (Yone 17:3, NW) Bantemu batu baya ku nzubu ya bantu miliyo mivule ku lumingu luonso bua kubambuluisha bua bapete “dimanya dijalame dia bulelela.” (1 Timote 2:4, NW) Nebikale ne disanka dia kulonga nebe Bible kumbelu kuebe kuyi ufuta mfranga to. Ne pawavudija dimanya dia Dîyi dia Nzambi, kakuyi mpata wewe pebe newikale mutuishibue ne: matuku etu aa adi wawu mushindu. Bushuwa, dîba ndimane kukumbana dia kubika ku tulu!

[Kazubu/​Bimfuanyi mu dibeji 7]

BIMUE BIMANYINU BIA MATUKU A KU NSHIKIDILU

“Tshisamba tshikuabo netshiluangane ne tshinga”; ‘nebumushe ditalala pa buloba.’ (Matayo 24:7; Buakabuluibua 6:4)

Mvita ibidi ya buloba bujima ya mu siekele eu, pamue ne mvita mikuabu kayiyi kubala, mbiumbushe ditalala pa buloba. John Keegan mushikuluji wa malu a kale, udi ufunda ne: “Mvita ya Kumpala​—milonda kudi Mibidi—​ya Buloba bujima mmishilangane ne mvita mikuabu yonso ivuabu baluangane kumpala. Mmishilangane mu bualabale, bukole, ditangalaka ne mu bintu bitumika nabi ne mu bungi bua bantu bavua bafue. . . . Mvita ya Buloba bujima yakashipa bantu bapite bungi, yakabutula bubanji bupite bungi ne yakakebesha makenga mapite bungi mu tshitupa tshitambe kualabala tshia buloba kupita mvita yonso ya kumpala.” Mpindieu mvita idi ikengesha bakaji ne bana kupita basalayi. UNICEF udi utshinka ne: mu bidimu dikumi biashadi ebi, mbashipe bana miliyo ibidi mu mvita.

“Biyole bia nzala” (Matayo 24:7, Muanda Mulenga Lelu; Buakabuluibua 6:5, 6, 8)

Mu 1996 mishinga ya blé ne matala yakabanda bikole. Bua tshinyi? Bilaminu bia buloba bujima bia ntete eyi ya bukula bivua bikepele too ne ku bungi bua biakudia bia matuku 50 patupu, tshishiferi tshitambe bukese tshia mu luapolo elu. Dibanda dia mishinga ya biakudia bia nshindamenu didi diumvuija ne: bapele ba buloba bujima miliyo nkama mivule​—ba bungi ba kudibu bikale bana—​badi balala ne nzala.

“Bikumina nebienzeke miaba ne miaba” (Matewuse 24:7, MMM)

Mu bidimu 2 500 biashadi ebi, bikumina tshitema patupu mbishipe bantu bapite pa 100 000 ku tshikumina tshionso. Binayi bia ku bikumina ebi mbienzeke kubangila mu 1914.

‘Didiunda dia tshishiku’ (Matayo 24:12)

Bu mudi siekele wa 20 wenda usemena ku ndekelu, tshishiku, anyi dishipa dia mikenji, ntshilue kutangalaka. Bena tshinyangu babundi ba bena ditunga, bashipianganyi kabayi ne luse, ne dishipa dia bisumbu bia bantu bidi munkatshi mua malu a buôwa a mu matuku aa a tshimvundu a ku nshikidilu.

‘Bipupu nebikale ku nseke ne ku nseke’ (Luka 21:11)

Mu bidimu ebi bia 1990, bumue disama dia tshiadi nedishipe bantu batue ku miliyo 30. Tuishi tua bakteri tutu tufila masama ntubange kukandamena manga bikole menemene. Malaria​—disama dikuabu dia lufu—​adi akuata bantu pankatshi pa miliyo 300 ne 500 ku tshidimu tshionso ne adi ashipa bantu bungi butshinka bua miliyo 2. Ku ndekelu kua bidimu dikumi ebi, mbatekemene se: SIDA neashipe bantu muliyo 1,8 ku tshidimu tshionso. Mukanda kampanda (State of the World 1996) udi wamba ne: “Lelu’eu bukua-bantu budi bumona dibudika dia bipupu.”

“Lumu luimpe elu lua bukalenge neluyishibue pa buloba buonso buasa.” (Matayo 24:14, NW)

Mu 1997, Bantemu ba Yehowa mbenze mêba mapite pa muliyare mujima bayisha lumu luimpe lua Bukalenge. Bantemu bapite pa miliyo itanu badi batuadila bantu ba mu matunga 232 mukenji eu.

[Mêyi a dianyisha]

FAO photo/​B. Imevbore

U.S. Coast Guard photo

[Tshimfuanyi mu mabeji 4, 5]

Bena nkristo bakanyema mu Yeruzaleme bualu bavua batabale mu nyuma

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu