TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w99 15/2 dib. 26-29
  • Sila—Mpokolo wa dikankamija

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Sila—Mpokolo wa dikankamija
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Tshilumbu tshia ditengula
  • Ngendu ne Paulo
  • Batuta, bela mu buloko
  • Ku Makedonia too ne mu Babulona
  • Tshilejilu tshia kuidikija
  • “Luaku mu Makedonia”
    ‘Fila bumanyishi buonso menemene’ bua Bukalenge bua Nzambi
  • Mulami wa buloko udi upeta bulelela
    Malongesha audi mua kupeta mu Bible
  • ‘Ditalala dia Nzambi didi dipita dijingulula dionso dia malu’
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2017
  • “Uvua ubeleshisha meji ne malu a mu Mifundu”
    ‘Fila bumanyishi buonso menemene’ bua Bukalenge bua Nzambi
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
w99 15/2 dib. 26-29

Sila​—Mpokolo wa dikankamija

KATSHIA ku ntuadijilu kua malu a bena Kristo, mudimu wa batangidi bena ngendu ba lulamatu uvua ne mushinga wa bungi mu dikankamija bisumbu bia bantu ba Nzambi ne mu ditangalaja lumu luimpe mu bitupa bia buloba bia kule. Munkatshi mua batangidi ba kumpalampala bavuabu bateke muvua Sila, muprofete ne muntu wa mushinga mu tshisumbu tshia mu Yelushalema. Uvua muambuluishe bikole mu malu a mushinga a mudimu wa buambi ne uvua umue wa ku ba-misionere bakayisha kumpala mu teritware wa ku Mputu. Ntshinyi tshivua nangananga tshivuije Sila mukumbane bimpe bua kuenza bionso ebi? Ne nngikadilu kayi ya bumuntu buende itudi ne bua kuidikija?

Tshilumbu tshia ditengula

Pakajuka tshilumbu tshia ditengula tshivua tshifuanyike kukebesha matapuluka bu mu 49 B.B., kasumbu kaludiki ka mu Yelushalema kavua ne bua kufila buludiki butoke munkatshi mua bena Kristo bua kujikija tshilumbu etshi. Mu nsombelu eyi ke mudibu bakula mu Bible bua musangu wa kumpala bua Sila, mubikila kabidi ne: Siluano. Uvua mua kuikala umue wa ku bangatshi ba mapangadika wakaluabu kusungula bu mutumibue wa “bapostolo ne bakulu,” bua kumanyisha dipangadika diabu kudi “bana betu ba mu . . . Antiokia ne mu Sulia ne mu Kilikia.” Mu Antiokia, Sila ne Yuda (Bâsaba), pamue ne Bânaba ne Paulo, bakafila mukanda uvuabu balue nawu, kakuyi mpata bakalonda mu mêyi a mukana malu a mu tshisangilu tshia mu Yelushalema, biakambabu ku ndekelu ne malu avua mu mukanda. Kabidi ‘bakambila bantu mêyi a bungi, bakakolesha mitshima yabu.’ Kuvua tshipeta tshimpe tshia se: bena Kristo ba mu Antiokia ‘bakasanka.’​—Bienzedi 15:1-32.

Nenku Sila wakenza mudimu wa mushinga mu dijikija tshilumbu etshi tshinene. Kadi mudimu wende kauvua mupepele to. Kakuvua mushindu wa kumanya muvua tshisumbu tshia mu Antiokia mua kumvua bua malu avuabu bapangadije. Nenku mufundi kampanda udi wamba ne: “Bivua bikengela muntu wa meji ne budimu bua bungi bua kumvuija malu avua bapostolo bafunde mu mukanda.” Disungula Sila bua mudimu eu uvua ulomba lubatshi lukole didi dituleja tshintu kampanda bua bumuntu buende. Bavua bamueyemena bua kumanyishaye ne lulamatu mapangadika a kasumbu kaludiki. Uvua kabidi ne bua kuikala mutangidi wa meji uvua ne mushindu wa kufikisha tshisumbu ku diumvuangana pavuatshi mu njiwu ya makokangana.

Ngendu ne Paulo

Ki mbimanyike bikala Sila uvua mupingane ku Yelushalema panyima pa mudimu au to. Mu mishindu yonso, kunyima kua dikokangana ku mêyi pankatshi pa Bânaba ne Paulo bua tshilumbu tshia Yone Mâko, Paulo wakasungula Sila, uvua mu Antiokia dîba adi, bua kuenza luendu lukuabu ne tshipatshila nangananga tshia kukumbula kabidi bimenga bivua Paulo muyishe mu luendu luende lua kumpala lua bu-misionere.​—Bienzedi 15:36-41.

Disungula Sila divua mua kuikala dienzeja kudi mmuenenu wende muimpe bua dienza mudimu mu Bampangano ne kudi bukokeshi buvuaye mua kufila nabu mapangadika kudi bena kuitabuja ba mu Sulia ne Kilikia, bu muvuaye muprofete ne tshikuma-mbila wa kasumbu kaludiki. Bipeta bivua bimpe bitambe. Mukanda wa Bienzedi udi ulonda ne: ‘Pakadibu bendakana mu misoko, bakafila mikenji yakelabu kudi bapostolo ne bakulu ba mu Yelushalema bua kuyitumikilabu. Nunku ekeleziya yakakoleshibua mu ditabuja, yakadi ivulangana ku dituku ku dituku.’​—Bienzedi 16:4, 5.

Pakatungunuka ba-misionere ne luendu, misangu ibidi spiritu munsantu wakabakanda bua kuya kuvuabu bapangadije bua kuya. (Bienzedi 16:6, 7) Mu Luseta, Timote wakamata mu njila pamue ne tshisumbu etshi tshia bena luendu panyima pa ‘mêyi a baprofete [kaayi masunguluke] akadianjilabu kuamba’ bua bualu buende. (1 Timote 1:18; 4:14) Mu tshikena-kumona tshia Paulo, uvua pende ne dipa dia buprofete, bakambila banyanende aba ba luendu bua bangate mazuwa batangile ku Makedonia, ku Mputu.​—Bienzedi 16:9, 10.

Batuta, bela mu buloko

Mu Filipoi, ‘musoko mupite yonso mikuabu ya luseke alu,’ Sila wakapitshila mu mateta makole kaayi kupua muoyo. Panyima pa Paulo mumane kuipata nyuma wa lubuku uvua nende nsongakaji kampanda mupika, bamfumuende, pakamonabu ne: bavua babapangishe tshivua tshibapetesha makuta, bakaya ne Sila ne Paulo kumpala kua balumbuluishi ba mu tshimenga. Tshipeta tshivua se: bakafuisha bantu babidi aba bundu pa kubaleja patoke bu benji ba malu mabi, kubapandilabu bilamba biabu bia pa mutu, ne kubakumabu ne nkodi mu tshisalu.​—Bienzedi 16:12, 16-22.

Mitutu ayi kayivua anu manyoka avua akuatshisha buôwa, afikisha ditantamana dia muntu ku ndekelu, kadi bua Paulo ne Sila, kayivua ilonda mikenji nansha. Bua tshinyi? Mikenji ya bena Lomo ivua yamba ne: kabavua mua kukuma muena Lomo nansha umue. Paulo uvua ne bumuena-muabu bua bena Lomo, ne bimueneka ne: nansha Sila uvua pende nabu. Kunyima kua bamane kubatuta “mikumu ya bungi,” bakela Paulo ne Sila mu buloko muvuabu balame makasa abu mu bikunyi. Gustav Stählin udi umvuija ne: bikunyi ebi bivua “bintu bivua bikuatshisha buôwa, bavua belamu mikolo ya bena buloko pa kuyibalula muvuabu basue bua kubapangisha tulu.” Kadi mundankulu, bushuwa bikale ne mputa ibasama pa nyima ponso, ‘Paulo ne Sila bakadi batendelela, bakadi bimbila Nzambi misambu.’​—Bienzedi 16:23-25.

Muanda eu udi utuambila bualu bukuabu pa bumuntu bua Sila. Uvua ne disanka bualu bavua bakenga bua dîna dia Kristo. (Matayo 5:11, 12; 24:9) Bushuwa alu luvua lungenyi lua muomumue luvua luambuluishe Sila ne binende mu mudimu wa kumpala mu Antiokia bua kupatula bipeta bimpe mu dikankamija ne dikolesha tshisumbu, kufikishabu bena Kristo nabu ku disanka. Disanka dia Paulo ne Sila divua ne bua kuikala divule pavuabu babapatule mu buloko mu tshishima kudi tshikumina ne kumonabu mua kuambuluisha mulami wa buloko ukavua usua kudishipa bua kuitabujaye Nzambi pamue ne dîku diende.​—Bienzedi 16:26-34.

Paulo ne Sila kabavua batshingisha kudi dibakuma ne dibela mu buloko nansha. Pakatumabu dîyi bua kubalekela, bakabenga bua kupatuka mu Filipoi mu musokoko ne bundu, bu muvua balumbuluishi bele meji. Kabakateketa nansha, kadi bakakudimukila banene abu ba diambu ne tshikisu. Paulo wakabakonka ne: ‘Bakatukuma, tuetu bena Lomo, ku mêsu kua bantu; kabayi banji kutupisha mu tshilumbu, bakatubueja mu nzubu wa lukanu; ne katataka badi basue kutumusha mu musokoko anyi? Nansha kakese; buobu nkayabu badiluile bua kutulopola.’ Bikale ne buôwa bua bivua mua kuenzeka, balumbuluishi bakadimona benzejibue bua kusengelela bantu babidi aba bua kumbukabu mu tshimenga.​—Bienzedi 16:35-39.

Nenku panyima pa bamane kutuisha bakokeshi bua manême abu bu bena Lomo, Paulo ne Sila bakenza muvua balumbuluishi babalomba​—kadi kabivua kumpala kua kulayanganabu ne balunda babu nansha. Mu diumvuangana ne mushindu uvua luendu luabu lujima lua buambi musangu au, Sila ne muinende “bakakolesha mitshima” ya bana betu ne pashishe bakaya.​—Bienzedi 16:40.

Ku Makedonia too ne mu Babulona

Kabayi batekesha mu maboko kudi tshivua mua kuikala pamu’apa muanda mubi, Paulo, Sila ne binabu bakatungunuka batangile mu madimi mapiamapia a bu-misionere. Bakapeta kabidi ntatu mu Tesalonike. Bua bipeta bimpe bivua Paulo mupatule mu mudimu wende mu lupolo lua Nsabatu isatu, baluishi bena lukinu bakasaka musumba wa bantu ku dienza tshimvundu, kuluabi bia meji bua ba-misionere aba kumbuka mu tshimenga butuku. Bakaya ku Beloya. Bumvua anu malu avua Paulo ne binende benze mu tshimenga atshi, baluishi bakayaku bafumina ku Tesalonike. Paulo wakatungunuka nkayende, pavua Sila ne Timote bashale mu Beloya bua kutabalela kasumbu ka basankididi bapiabapia ba bulelela. (Bienzedi 17:1-15) Sila ne Timote bakalua kupeta Paulo mu Kolinto, bikale ne lumu luimpe ne pamu’apa dipa dia kudi balunda ba lulamatu ba mu Makedonia. Dipa edi divua ne bua kuikala diambuluishe mupostolo eu uvua mu lutatu bua kuimanyikaye mudimu wende wa ku mubidi ukavuaye wenza, ne kupinganyinaye buambi bua ku dîba ne ku dîba ne bukole. (Bienzedi 18:1-5; 2 Kolinto 11:9) Mu Kolinto, badi bakula kabidi bua Sila ne Timote bu bamuangalaji ba lumu luimpe ne balunda ba Paulo. Nenku mbulelela se: midimu yabu kayakenda majetete mu tshimenga atshi.​—2 Kolinto 1:19.

Mu dienza mudimu ne mupinganyi “tudi” mu mikanda mitumina bena Tesalonike​—yonso ibidi ivua mifundila mu Kolinto tshikondo atshi—​mbatshinke ne: Sila ne Timote bakambuluisha bua kuyifunda. Kadi lungenyi lua se: Sila uvua muenze mudimu wa difunda ndushindamene nangananga pa bidi Petelo wamba bua umue wa ku mikanda yende. Petelo udi wamba ne: wakafunda ku Babulona mukanda wende wa kumpala ‘mu bianza bia Siluano, muanetu wa kueyemenyibua.’ (1 Petelo 5:12, 13) Nansha muvua bualu ebu mua kumvuija patupu ne: Siluano uvua mutuadi wa mukanda, dishilangana mu mfundilu dia mikanda ibidi ya Petelo didi mua kuleja ne: Sila wakambuluisha bu mufundi wa mukanda wa kumpala, kadi ki mmuibidi nansha. Nenku, dikuabu dia ku mamanya ne masanka a bungi a mudimu a Sila mu malu a teokrasi divua pamu’apa dia kuikala sekretere.

Tshilejilu tshia kuidikija

Patudi tuela dîsu panyima bua kutangila malu atudi bamanye avua Sila muenze, muyuki wende udi ukemesha. Udi tshilejilu tshilenga bua ba-misionere ne batangidi bena ngendu ba matuku etu aa. Wakaya mitantshi mile ivua imulomba madikolela a bungi, ki mbua kupeta bintu bia ku mubidi anyi lumu, kadi bua kuambuluisha bakuabu bu muvuaye kayi ne budinangi. Tshipatshila tshiende tshivua tshia kubambuluisha ne mibelu ya meji mifila ne budimu, miyuki milongolola bimpe ne ya musangelu, pamue ne lukunukunu luende mu mudimu wa budimi. Nansha wewe ne mudimu kayi munkatshi mua bantu ba Yehowa, biwadienzeja muomumue bua kuikala ne mmuenenu muimpe​—nansha mu ntatu—​wewe pebe newikale mpokolo wa dikankamija bua bena kuitabuja nebe.

[Karte mu dibeji 29]

(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)

Luendu luibidi lua Paulo lua bu-misionere

Mbuu munene

Antiokia

Dêbe

Luseta

Ikonio

Toa

Filipoi

Amfipoli

Tesalonike

Beloya

Atena

Kolinto

Efeso

Yelushalema

Kaisalia

[Mêyi a dianyisha]

Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu