Mmunyi mudi Yezu mua kushintulula nsombelu webe?

YEZU KRISTO uvua Mulongeshi Munene uvua mu buloba bua Palestine kukadi bidimu bitue ku 2 000. Tudi bamanye anu malu makese a ku buana buende. Kadi badi bashindika bimpe ne: pakakumbajaye bidimu 30, wakatuadija mudimu wende wa “kujadikila bantu bulelela.” (Yone 18:37, Mukanda wa Mvidi Mukulu; Luka 3:21-23) Bayidi banayi bakafunda miyuki ya nsombelu wende bakashindamena pa malu akenzeka mu bidimu bisatu ne tshitupa biakalonda.

Mu mudimu wende, Yezu Kristo wakatumina bayidi bende dîyi divua bualu buvua mua kujikija ntatu yonso ya bukua-panu. Ndîyi kayi adi? Yezu wakamba ne: “Ndi nnushila diyi dipiadipia: nunangangane. Bu mundi mununange meme, nuenu penu nunangangane.” (Yone 13:34, MMM) Eyowa, dinanga ke tshintu tshidi mua kujikija ntatu ya bungi ya bukua-bantu. Musangu mukuabu, pakebejabu Yezu bua kumanya mukenji udi mutambe mikuabu, wakandamuna ne: “‘Udi ne bua kunanga Yehowa Nzambi webe ne mutshima webe mujima ne anyima webe mujima ne lungenyi luebe luonso.’ Eu mmukenji wa kumpala ne udi mutambe bunene. Muibidi udi mufuanangane nawu ng’ewu: ‘Udi ne bua kunanga muntu nebe bu muudi mudinange wewe muine.’”​—Matayo 22:37-40, NW.

Yezu wakatuleja mushindu wa kunanga Nzambi ne bantu netu ku mêyi ne ku bienzedi biende. Tukonkononayi bilejilu bikese ne tumone tshitudi mua kulongela kudiye.

Malongesha ende

Mu umue wa ku miyuki yende miende lumu, Yezu Kristo wakambila balondi bende ne: “Muntu kena mua kusadila bamfumu babidi; neabenge umue, anange mukuabo, nansha alamate umue, apepeje mukuabo. Kanuena mua kusadila [“Nzambi,” NW] ne biuma popamue.” (Matayo 6:24, MMM) Dilongesha dia Yezu didi dilomba bua tuetu kuteka Nzambi pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu ditshidiku ne mushinga lelu’eu udi bantu ba bungi bitaba ne: mfranga idi ijikija ntatu yonso anyi? Bushuwa, tudi dijinga ne makuta bua kudiambuluisha nawu. (Muambi 7:12) Kadi bitualekela “biuma” bilua mfumuetu, ‘[dinanga] dia biuma’ nedikale ne buenzeji kutudi ne nedikokeshe nsombelu wetu mujima. (1 Timote 6:9, 10) Bantu bavule badi bapone mu buteyi ebu mbafike ku dijimija mêku abu, makanda abu a mubidi ne nansha muoyo wabu.

Ku lukuabu luseke, kuangata Nzambi bu Mfumuetu kudi kupesha muoyo wetu tshipatshila. Bu mudiye Mufuki, udi Mpokolo wa muoyo, ne nanku yeye nkayende ke utudi ne bua kutendelela. (Musambu 36:9; Buakabuluibua 4:11) Bantu badi bajingulula ngikadilu yende ne bafika ku dimunanga badi badiumvua basakibue bua kutumikila mêyi ende. (Muambi 12:13; 1 Yone 5:3) Pa kuenza nunku, tudi tupeta diakalenga.​—Yeshaya 48:17.

Mu Muyuki wende wa pa Mukuna, Yezu wakalongesha kabidi bayidi bende mushindu wa kunanga bantu nabu. Wakamba ne: “Nuenzele bantu malu onso anudi basue banuenzele.” (Matayo 7:12) Muaku “bantu” udi Yezu mukuate nawu mudimu muaba eu udi utangila nansha baluishi ba muntu. Mu muyuki umue-umue eu, wakamba ne: “Nangayi baluishi benu, nusambile bua badi banukengesha.” (Matayo 5:43, 44, MMM) Dinanga dia nunku kadienaku mua kujikija ntatu mivule itudi nayi lelu’eu anyi? Mohandas Gandhi, ntunga-mulongo wa bena Hindu mu malu a tshididi uvua ne lungenyi lua muomumue. Wakamba ne: “Patuafika [tuetu] bonso ku ditumikila malongesha majadika kudi Kristo mu Muyuki wende wa pa Mukuna, netufike ku dijikija bilumbu . . . bia buloba bujima.” Tuetu batumikile malongesha a Yezu pa bualu bua dinanga, ntatu ya bungi ya bukua-bantu idi mua kujika.

Bienzedi biende

Yezu kakalongesha anu malelela a mushinga mukole pa mushindu wa kunanga, kadi wakatumikila kabidi malu avuaye ulongesha. Tshilejilu, uvua uteka masanka a bakuabu kumpala kua ende. Dinga dituku, Yezu ne bayidi bavua ne mudimu wa bungi wa kuenza bua kuambuluisha bantu kubapangishabi ne dîba dia kuela kantu mukana. Yezu wakamona dijinga divua nadi bayidi bende bua kuikisha ndambu, ne wakaya nabu muaba wa pa nkayabu. Kadi pakafikabu muaba au, bakasangana musumba wa bantu mubindile. Ntshinyi tshiuvua mua kuenza pa kumona diakamue musumba wa bantu mukuindile bua wenze mudimu, pebe muikale ne dijinga dia kuanji kuikisha? Eyowa, ‘luse luakakuata’ Yezu ne ‘wakatuadija kubalongesha malu a bungi.’ (Mâko 6:34) Misangu mivule diditatshisha edi bua bakuabu divua disaka Yezu bua kubambuluisha.

Yezu wakenzela bantu malu a bungi, kavua anu ubalongesha patupu. Wakenza kabidi madikolela bua kubambuluisha. Tshilejilu, musangu kampanda, wakadisha bantu bapite pa 5 000 bavua bashale bamuteleja too ne ku dilolo. Kunyima kua matuku makese, wakadisha musumba mukuabu munene​—bua musangu eu bantu bapite pa 4 000—​bavua bashale bamuteleja munkatshi mua matuku asatu malondangane ne kabavua bashale ne kantu nansha kamue ka kudia. Musangu wa kumpala, wakabadisha ne mampa atanu ne bikele bibidi, ne musangu muibidi, kuvua mampa muanda-mutekete ne ndambu mukese wa mishipa. (Matayo 14:14-22; 15:32-38) Avua malu a tshishima anyi? Eyowa, uvua muenji wa bishima.

Yezu wakuondapa kabidi masama a bantu ba bungi. Wakatabeja mpofo, kuondopaye balema, bena nsudi, ne bena mapapa. Uvua mujule too ne bafue! (Luka 7:22; Yone 11:30-45) Dimue edi, muena nsudi kampanda wakamutendekena wamba ne: “Unkezulaku bu wewe mua kusua.” Ntshinyi tshiakenza Yezu? “Luse kukuatalu Yezu, kuololaye tshianza, kumulenga umuamba ne: ‘Ndi musue; kezukaku.’” (Mâko 1:40, 41, MMM) Ku bishima bia nunku, Yezu wakaleja dinanga divuaye nadi bua bantu bavua mu lutatu.

Bituku bikukolela bua kuitabuja bishima bia Yezu anyi? Bitu bikolele bamue. Kadi vuluka ne: Yezu uvua wenzela bishima biende ebi ku mêsu kua bantu. Nansha baluishi bende, bavua bakeba misangu ne misangu bua kumubanda, kabavua mua kuvila muvuaye muenji wa bishima to. (Yone 9:1-34) Kabidi, bishima bivuaye wenza bivua ne tshipatshila kampanda. Bivua biambuluisha bantu bua bamumanye bu Eu uvua Nzambi mutume.​—Yone 6:14.

Yezu kavua wenza bishima ebi bua kukoka ntema ya bantu kudiye to. Uvua utumbisha Nzambi, Mpokolo wa bukole buvuaye nabu. Dikuabu dituku, mu Kapênuma, uvua mu nzubu mûle ne bantu tente. Muena tuneke kampanda uvua ujinga bua kumuondapabu, kadi kavua ne mushindu wa kubuelamu to. Nenku balunda bende bakamupuekeshila pa ditubu divuabu benze pa musaka wa nzubu. Pakamonaye diakamue ditabuja diabu, Yezu wakuondapa muena tuneke eu. Tshipeta tshivua se: bantu “bakatumbisha Nzambi” ne bakamba ne: ‘Katuena banji kumona bualu bu ebu diambedi.’ (Mâko 2:1-4, 11, 12) Bishima bia Yezu bivua bitumbisha Yehowa Nzambi ne biakambuluisha bantu bavua mu dikenga.

Kadi, kuenza bishima bua kuondapa babedi katshivua tshipatshila tshinene tshia mudimu wa Yezu nansha. Munga muntu wakafunda muyuki wa nsombelu wa Yezu wakumvuija ne: ‘Malu aa adi mafundibue bua nuenu nuitabuje ne: Yezu udi Muana wa Nzambi; ne bua nuenu nuikale ne muoyo mu dîna diende, panuitabuja.’ (Yone 20:31) Bushuwa, Yezu wakalua pa buloba bua bantu badi bamuitabuja bapete muoyo.

Mulambu wende

Pamu’apa udi mua kudiebeja ne: ‘Yezu wakalua pa buloba anyi?’ ‘Uvua ufumina penyi?’ Yezu nkayende wakamba ne: ‘Tshiakufuma mu diulu bua kuenza bu mundi musue, anu bu mudi wakantuma musue.’ (Yone 6:38) Bu Muana mulela umue wa Nzambi, Yezu uvua ne muoyo kumpala kua kuluaye pa buloba. Ntshinyi tshivua disua dia Eu wakamutuma pa buloba? Yone, umue wa ku bafundi ba Evanjeliyo udi wamba ne: ‘Bualu bua Nzambi wakatamba kusua ba pa buloba, yeye wakabapa Muanende umuepele mulela bua muntu yonso wamuitabuja kafu biende, kadi ikale ne muoyo wa tshiendelele.’ (Yone 3:16) Mmunyi muvuabi mua kuenzeka nanku?

Bible udi uleja mushindu udi lufu lukuate bukua-bantu. Nzambi wakapesha bantu babidi ba kumpala muoyo ne mushindu wa kuikalabu ne muoyo wa kashidi. Kadi bakasungula ku budisuile bua kutombokela Mufuki wabu. (Genese 3:1-19) Bu tshipeta tshia tshienzedi etshi, mpekatu wa ntuadijilu uvua bantu benze, ndelanganyi ya Adama ne Eva yakapiana lufu. (Lomo 5:12) Bua bukua-bantu kupetabu muoyo wa bushuwa, bidi bikengela kumbusha mpekatu ne lufu.

Kakuena mumanyi mupiluke nansha umue udi mua kuepula bantu ku lufu ku ngenzelu wa dishintulula ngikadilu misambulujila ku selile. Kadi, Mufuki wa bantu mmulongolole mushindu wa kufikisha bantu bena butumike ku bupuangane bua bamone mua kuikala ne muoyo wa kashidi. Ndongoluelu eu badi bamubikila mu Bible ne: tshia-bupikudi. Bantu babidi ba kumpala bakadibueja ne kubuejabu kabidi ndelanganyi yabu mu bupika bua mpekatu ne lufu. Bakashintakaja muoyo mupuangane uvuabu nawu bu bantu bena butumike kudi Nzambi ku budishikaminyi ku bukokeshi bua Nzambi bua kuikalabu badiangatshila mapangadika bua tshidi tshimpe ne tshibi. Bua kupingajila bantu muoyo mupuangane, bivua bikengela kufuta mushinga uvua wa muomumue ne muoyo mupuangane wa bantu uvua baledi betu ba kumpala bajimije. Bu muvuabu bapiane dipanga bupuangane, bantu kabavua bakumbane bua kufuta mushinga au to.​—Musambu 49:7.

Nenku Yehowa Nzambi wakajinga bua kubambuluisha. Wakela muoyo mupuangane wa Muanende umuepele mulela munda mua mukaji utshivua kamama, kuluaye kulela Yezu. Pamu’apa makumi a bidimu kumpala, bavua mua kuela mpata mudi mukaji utshidi kamama mua kulela. Kadi, lelu’eu bamanyi bapiluke mbapatule nyama kayiyi milela ku bitupa bia lulelu ne batentula mu nyama tutupa tukese tutu tujadika ngikadilu wende ne kutubueja munda mua mukuabu. Nenku, bua kuamba bulelela, nnganyi udi mua kuela mpata bua bukokeshi budi nabu Mufuki bua kuenza bintu bidi ne muoyo kayi ulonda mutubi biledibua pa tshibidilu?

Bu muvua muoyo wa muntu mupuangane muikaleku, nunku mushinga wa kufuta bua kupikula bukua-bantu ku mpekatu ne lufu mmupeteke. Kadi, Yezu muana wa katoto wakaledibua pa buloba uvua ne bua kukola ne kulua “munganga” uvua mukumbane bua kufila “buanga” buajikija ntatu ya bukua-bantu. Wakaleja muvuaye mukumbane pa kuikala ne nsombelu mupuangane uvua kayi mpekatu. Yezu kakamona anu kanyinganyinga ka bukua-bantu buvua ku buenzeji bua mpekatu, kadi wakadiumvuila pende ntatu idi nayi bantu. Malu aa akamuvuija mene munganga wa luse lua bungi. (Ebelu 4:15) Bishima bia diondapa masama biakenzaye patshivuaye pa buloba biakajadika ne: uvua musue ne uvua ne bukole bua kuondopa nabu babedi.​—Matayo 4:23.

Yezu wakenza mudimu pa buloba munkatshi mua bidimu bisatu ne tshitupa, pashishe baluishi bende bakamushipa. Wakaleja ne: muntu mupuangane udi mua kutumikila Nzambi nansha kuoku mateta makole. (1 Petelo 2:22) Muoyo wende wa bu muntu mupuangane wakalambulaye wakalua tshia-bupikudi tshivua tshikengela kufuta bua kupikula bukua-bantu ku mpekatu ne lufu. Yezu Kristo wakamba ne: ‘Kakuena muntu udi ne dinanga didi ditambe edi, dia muntu udi ufuila balunda bende.’ (Yone 15:13) Dituku disatu kunyima kua lufu luende, bakabiisha Yezu ku lufu bua kuikalaye ne muoyo bu spiritu. Kunyima kua mbingu mikese wakabanda mu diulu bua kulubuila Yehowa Nzambi mushinga wa tshia-bupikudi. (1 Kolinto 15:3, 4; Ebelu 9:11-14) Pa kuenza nunku, Yezu uvua ne mushindu wa kukuata mudimu ne mulambu wende wa tshia-bupikudi bua bantu badi bamulonda.

Udiku musue bua kupeta disanka mu njila eu wa diondapa bantu masama mu nyuma, mu lungenyi ne ku mubidi anyi? Bua kupeta masanka aa, bidi bikengela kuitabuja Yezu Kristo. Bua tshinyi kubenga kudivuila nkayebe kudi Munganga? Udi mua kuenza nanku pa kulonga malu adi atangila Yezu Kristo ne mudimu udiye nawu wa kupandisha bukua-bantu bena lulamatu. Bantemu ba Yehowa nebikale ne disanka bua kukuambuluisha bua kulonga.

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Yezu uvua musue ne uvua ne bukole bua kujikija nabu masama

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Lufu lua Yezu ludi ne buenzeji kayi kuudi?