Buenzeji bua balunda budi mua kukuambuluisha anyi?
Tuetu buonso tudi baledibue ne dijinga dinene dia kuanyishibua kudi balunda. Kakuena muntu udi musue bua bamukine peshi bamubenge. Nenku balunda betu batu ne buenzeji kutudi mu mishindu mishilangane.
BADI bumvuija mulunda bu “muena mulongo; . . . muntu udi mu tshisumbu tshimue ne bakuabu bilondeshile nangananga bungi bua bidimu, muanzu wa ku mudimu anyi nsombelu.” Nenku, buenzeji bua balunda mbukole budi balunda betu batusaka nabu bua tulonde ngelelu wabu wa meji ne bienzedi nansha tuetu bamanye anyi katuyi bamanye. Pa tshibidilu batu bangata buenzeji bua balunda bu tshintu tshibi. Kadi anu mutuabimona, tudi mua kubushintulula bua buikale ne dikuatshisha kutudi.
Bulunda budi ne buenzeji kudi bantu ba milongo yonso
Bulunda kabutu ne buenzeji anu kudi bansonga to; butu kabidi nabu kudi bantu ba milongo yonso. Buenzeji bua balunda budi bumueneka patudi tutuadija kudiela nkonko eyi: “Bua tshinyi tshienaku mua kuenza panyi mudi bakuabu benza?” “Bua tshinyi ndi anu ne bua kuikala mushilangane?” “Ntshinyi tshikala bakuabu mua kuela meji anyi kuamba?” “Balunda banyi bonso mbabangilangane ne badi basela, kadi meme tshiena nansha ne tshimue tshindi muenze to. Ndiku ne tshilema kampanda anyi?”
Kadi nansha mudi buenzeji bua kuidikija bakuabu bulenga bakole ne bana, budi bukole menemene mu tshikondo tshia bunsonga. Tshibungu kampanda tshidi tshiamba ne: “Bansonga ba bungi batu balamata bikole mu malu a bansonga nabu—mmumue ne: banyanabu ne bamanyangana nabu. Pa mutu pa kuya kudi baledi babu, bansonga aba badi banyemena kudi balunda bua babanyishe, ne badi mua kushintulula bikadilu biabu anu bua se: babanyishe.” Tshibungu etshi tshidi tshisakidila ne: bansonga “badi bela meji mudibu bakola bimpe bikala balunda babu mua kubanyisha ne kubananga.” Bua nanku “badi badifila bikole mu mianda idibu bamona se: idi ivudija lumu luabu, bu mudi mvuadilu, dimanya mua kuludika bakuabu ne diseselangana dimpe.”—The World Book Encyclopedia.
Bena mabaka ba bungi batu bamona se: mapangadika abu bua nzubu wa kusumba anyi wa kufutshila, vuatire wa kuendela, bua kulela anyi kubenga kulela bana ne malu makuabu a bungi mmenzeja kudi balunda babu—malu adibu banyisha kudi bantu ba muaba udibu basombele, kudi banyanabu peshi kudi bena mu tshisa tshiabu. Amue mêku atu abuela mabanza mavule anu bua kuikala ne bintu bia muomumue ne bia bena mutumba nabu anyi balunda babu. Eyowa, misangu mivule bipatshila bietu, meji etu ne mapangadika etu bitu bileja mutudi ku buenzeji bua muinshimuinshi bua balunda betu. Pa kumona mudi buenzeji bua balunda buikale ne bukole, tudiku mua kubufikisha ku dituambuluisha mu njila utudi basue kulonda anyi? Bushuwa, tudi mua kuenza nanku!
Tupetele diambuluisha ku buenzeji buimpe bua balunda
Baminganga ne buondopianganyi bakuabu mbamanye bua tshinyi bidi bikengela ne: bantu ba mmuenenu muimpe ne badi ne buenzeji bulenga balame babedi. Bantu ba mushindu’eu badi mua kufikisha mubedi ku diumvua bimpe. Tshilejilu, pa tshibidilu batu bambuluisha bantu badi bakoseke bitupa bia mubidi pa kuibidija mubidi wabu munkatshi mua matuku a bungi. Ne batu kabidi babafikisha ku diumvua bimpe mu lungenyi ku diambuluisha dia tshilejilu tshimpe ne dikankamija dia kudi bantu bakuabu bavua bapete lutatu lua muomumue. Bushuwa, kuikala munkatshi mua bantu badi ne mmuenenu muimpe wa malu, ba tshikadilu tshia kuidikija ke mushindu wa kupetela diambuluisha ku buenzeji buakane bua balunda.
Bualu ebu budi kabidi bulelela mu tshisumbu tshia bena Kristo, bualu buenzeji buimpe bua balunda ke kamue ka ku tubingila tudi Yehowa muambidile bantu bende bua kuikalabu badisangisha pa tshibidilu. Nzambi udi utubela bua ‘kusakangana ku dinanga ne ku midimu milenga ne bua kukankamijangana.’ (Ebelu 10:24, 25, NW) Dikankamijangana dia mushindu’eu didi ne mushinga bualu kudi buenzeji bua bungi bubi lelu pa buloba. Bu mudiku buenzeji ebu, bena Kristo badi ne bua ‘kudikolesha’ bua kushala bakole mu nyuma. (Luka 13:24, MML) Nanku tudi tujinga ne tuanyisha dikuatshisha dia dinanga dia kudi bena kuitabuja netu. Kabidi, bamue badi mua kuikala batantamena “dieba mu mubidi,” didi mua kuikala pamu’apa disama anyi bulema kampanda. (2 Kolinto 12:7) Bakuabu badi mua kuikala baluangana bua kutshimuna bibidilu bibi anyi dibungama dikole, peshi malu a mu nsombelu adi mua kuikala mabakolele. Nenku netudileje bena meji bituikale tusomba ne bantu badi balamate Yehowa Nzambi ne badi basue kumusadila. Balunda ba nunku nebatusanguluje ne nebatuambuluishe bua ‘kunanukila ne lulamatu too ne ku nshikidilu.’—Matayo 24:13.
Nenku pa kusungula balunda bakane, tudi mua kufika ku dikontolola buenzeji budibu nabu kutudi. Kabidi, biakudia bilenga bia mu nyuma ne mibelu mimpe idibu batupesha mu bisangilu bia bena Kristo bidi bikolesha dikankamija didi balunda betu aba batupesha muntu pa nkayende.
Bushuwa, kubuela mu bisangilu bia bena Kristo ki nkupepele misangu yonso to. Bamue badi mua kuikala babakuatshisha kakese anyi kabayi babakuatshisha kudi bena dibaka nabu, bakuabu badi mua kuikala ne bana ba kulongolola, ne bua banga bidi mua kuikala bikole bua kupeta makuta a kufuta njila. Kadi manya ne: wewe muenze bua ntatu eyi kayikupumbishi, tshilejilu tshiebe tshidi mua kuambuluisha bakuabu badi mua kuikala baluangana ne nsombelu ya muomumue. Mu mêyi makuabu, wewe ne bantu bakuabu badi bu wewe nudi nufila ki ng’anu tshilejilu tshilenga nkayatshi to, kadi nudi kabidi ne buenzeji kampanda bulenga kudi balunda benu, kakuyi dienzejangana ku bukole nansha dikese.
Bushuwa, bu muvua mupostolo Paulo uluangana ne ntatu ne bipumbishi bia bungi, wakakankamija bena Kristo bua kuidikija tshilejilu tshiende tshilenga ne tshia bakuabu bena Kristo bapie mu nyuma. Wakamba ne: “Bana betu, ikalayi nungidikija meme, mesu enu atangile anu badi balonda tshilejilu tshituvua banuleje.” (Filipoi 3:17, MMM; 4:9) Bena Kristo ba kumpala ba mu Tesalonike bavua balonda tshilejilu tshilenga tshia Paulo. Mupostolo Paulo wakafunda bua bualu buabu ne: ‘Ne nuenu nuakalua bidikiji betu ne ba Mukalenge; nuakitabuja dîyi mu dikenga dikole popamue ne disanka dia mu [spiritu munsantu, NW]; bua bualu ebu nuakalua tshidikijilu kudi bonso badi bitabuja mu Makedonia ne mu Akaya.’ (1 Tesalonike 1:6, 7) Mmuenenu wetu muimpe ne tshilejilu tshilenga bidi mua kuikala ne buenzeji bua muomumue kudi bantu batudi tusomba nabu.
Tuepukayi buenzeji bubi
Bituikale basue kuepuka buenzeji bua balunda babi, tudi ne bua kukandamena buenzeji bua “badi balonda malu a mubidi.” (Lomo 8:4, 5; 1 Yone 2:15-17) Tshianana buenzeji bubi bua balunda nebutumbushe kudi Yehowa ne netupange kulonda mibelu yende milenga. Nsumuinu 13:20 udi wamba ne: ‘Udi wenda ne bena meji udi ulua muena meji, kadi udi ubuelakana ne bapote neakenge bua bualu ebu.’ Udiku mua kuvuluka muntu kampanda wakakenga bua buenzeji bubi bua balunda bende anyi? Tshilejilu, buenzeji bua balunda mbufikishe bamue bena Kristo ku dinanga dinekesha dia bintu bia ku mubidi, ku tshiendenda anyi ku dinua bintu bia lulengu ne dikuatshika dia maluvu.
Nansha mu tshisumbu tshia bena Kristo, tudi mua kudibueja mu buenzeji bubi bua balunda bituasungula bantu badi batekete mu nyuma bua kuikalabu balunda betu ba pa muoyo. (1 Kolinto 15:33; 2 Tesalonike 3:14) Bantu ba mushindu’eu kabatu ne tshibidilu tshia kuyukila malu a mu nyuma to; batu mene mua kuseka aba batu bayukila malu a nunku. Bituasungula bantu aba bu balunda betu ba pa muoyo, buenzeji buabu budi mua kutufikisha ku dikala ne bikadilu bia muomumue ne biabu, ne ndekelu wa bionso ngelelu wetu wa meji ne mmuenenu wetu nebikale bu biabu. Tudi nansha mua kutuadija kupepeja bantu badi ne ditabuja dilelela ne badi baditatshisha bua kuya kumpala mu nyuma.—1 Timote 4:15.
Mbitambe kuikala bia meji bua kudia bulunda ne bantu badi badienzeja bua kusankisha Yehowa—bantu badi basue malu a mu nyuma. Balunda ba mushindu’eu nebatuambuluishe bua kuleja ‘meji a mu diulu.’ ‘Diambedi [meji aa] adi mimpe, pashishe adi a ditalala, adi a bupole, adi bualu butekete bua kuasengelela, adi mûle tente ne luse ne mamuma mimpe, kaena ne lubombo.’ (Yakobo 3:17) Kabiena biumvuija ne: bantu badi basue malu a mu nyuma kabena mua kuakula makuabu malu adi kaayi a mu nyuma to. Kabiena nanku nansha! Elabi meji bua biena-bualu bimpe kabukabu bidi mu mikanda ya Société Watchtower bu mudi tshibejibeji tshia Réveillez-vous! Mudi mitu ya malu milenga bungi kabuyi kubala ya kuakuilapu, ne pa kukonkonona mulongolongo wa biena-bualu ebi, tudi tuleja mutudi banange muoyo ne bintu bidi Yehowa muenze.
Anu mutu munayi muimpe wa dinaya kampanda ulengeja nayilu wende pa kunaya ne bakuabu banayi bimpe, balunda bimpe batu batukolesha mu lungenyi ne mu nyuma. Ku lukuabu luseke, balunda babi badi mua kutubueja mu tshikadilu tshia bena lubombo pa kutukankamija bua kuikala ne nsombelu wa mpala ibidi. Kuikala ne kuondo ka muoyo katoke ne didinemeka nkuimpe kutambe.
Bamue bakapeta diambuluisha
Bantu ba bungi mbamone se: kulonga malongesha a mu Bible ne mêyi ende a nsombelu mulenga pamue ne malu-malomba a mu nyuma ki nkukole to. Kadi tshidi mua kuikala tshikole nkubitumikila. Anu bu mudi bilejilu bidi bilonda ebi bileja, buenzeji bulenga bua balunda budi mua kutuambuluisha bua kusadila Yehowa ne anyima wetu yonso.
Ntemu kampanda udi mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba ne mukajende wakamba ne: bilejilu bia balunda bende bivua bishintulule bipatshila biende bia mu nsombelu. Mu dikola diende, uvua wepuka buenzeji bubi. Kadi wakasungula bende balunda munkatshi mua bantu bavua bamukankamija bua kuikala uya mu buambi ne ubuela mu bisangilu bia bena Kristo pa tshibidilu. Dilamatangana ne balunda aba diakamuambuluisha mu luendu luende mutangile ku dikola dia mu nyuma.
Ntemu mukuabu wakafunda ne: “Kunyima kua tuetu bamane kuselangana ne mukajanyi, tuakaya mu tshisumbu mutuakasangana bena dibaka kampanda ba mulongo netu bikale bampanda-njila ba pa tshibidilu. Tshilejilu tshiabu tshiakatuambuluisha bua kubuela mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Pashishe tuetu petu tuakakankamija lungenyi lua bumpanda-njila mu tshisumbu. Bua nanku bantu ba bungi bakalua bampanda-njila.”
Kudia bulunda ne bantu badi ne bipatshila bia teokrasi kudi mua kutufikisha ku ditumikila Yehowa bipepele. Etshi ke tshipeta tshikuabu tshimpe tshia buenzeji bulenga bua balunda. Munga Ntemu wakatuadija mudimu wa ku dîba ne ku dîba patshivuaye nsonga ne kunyima wakalua mutangidi muena-ngendu, mpindieu udi usadila mu umue wa ku filiale ya Société Watch Tower. Udi ufunda ne: “Amue malu mimpe menemene a ku buana buanyi andi mvuluka mbikondo bivua basadidi ba ku dîba ne ku dîba balua kututangila kumbelu. Dîba dionso, ku mesa atuvua tudiila kuvua nkuasa mikuabu bua benyi bavua mua kulua. Pamvua ne bidimu dikumi, mutangidi muena-ngendu kampanda wakampesha tshibuta tshia buambi. Ntshidi mulame tshibuta atshi bimpe too ne lelu.”
Padiye wela meji bua bidimu biende bia ku bunsonga, Ntemu eu udi usakidila ne: “Bansongalume ba bungi ba mu tshisumbu bavua basue kuenza midimu ya tshisumbu, ne tshilejilu tshiabu tshiakasaka bakuabu ba munkatshi muetu bua kujinga bua kuenza bia muomumue.” Balunda balenga bakambuluisha nsonga eu bua kukola ne kulua muena Kristo mufuane lutonga ludi lutoloka lulua mutshi mulenga. Baledi, nutuku nubikila ku nzubu kuenu bantu badi mua kuikala ne buenzeji buimpe budi mua kukolesha bana benu balela anyi?—Malaki 3:16.
Bushuwa, tuetu bonso katuena mua kuenza mudimu wa ku dîba ne ku dîba bu bantu batudi batele kuulu eku to. Kadi buonso buetu tudi mua kulonga mua kunanga Yehowa ‘ne mutshima wetu wonso ne muoyo wetu wonso ne lungenyi luetu luonso.’ (Matayo 22:37) Disungula dietu dia balunda didi dituambuluisha bikole bua kuikala ne dinanga edi ne ditekemena dia muoyo wa kashidi.
Mufundi wa misambu wakaleja njila muimpe ne mupepele wa kulonda bua kututa diakalengele mu nsombelu: ‘Disanka didi kudi muntu udi kayi ulonda lungenyi lua bantu babi, udi kayi wimana mu njila diatshimue ne benji ba malu mabi, udi kayi mushikame mu tshisombedi tshia babuidi. Kadi disanka diende didi mu mikenji ya Yehowa, ne mu mikenji yende mudiye welangana meji munya ne butuku. Yeye udi bu mutshi wakakunabu ku kala kua misulu ya mâyi, udi ukuama mamuma au mu tshidimu tshiau; dibeji diawu kadiena difubidila. Malu onso adiye wenza adi atuta diakalengele.’—Musambu 1:1-3.
Ndijadika kayipu bulenga! Nansha mutudi bapange bupuangane ne tuenza bilema, nsombelu wetu neatute diakalengele bitualekela Yehowa utulombola ne bituatamba kusuna mu tshilaminu tshidi Nzambi mufile tshia buenzeji bulenga: ‘bana betu badi batangalake pa buloba.’—1 Petelo 5:9, MMM.
[Tshimfuanyi mu dibeji 24]
Tshisumbu tshidi tshifila buenzeji bulenga bua balunda
[Tshimfuanyi mu dibeji 25]
Baledi, kankamijayi bana benu bua bikale basomba ne balunda bimpe