Nuikale bakumbane ne batuishibue bikole

Mpungilu mbikondo bia disanka bitudi tuleja ne: tudi bana ba muntu

PAVUA Joseph Rutherford ne bidimu 50, disama diakamukuata kunyima kua mumane kuenza tshidimu pabuipi ne tshijima mu buloko buakamuelabu kayi nansha ne bualu buvuaye muenze. Mpindieu uvua wenza mudimu ne disanka ku nzubu kampanda wa tshilala benyi. Uvua wambuisha bena Kristo nende bibuta ne uya kubafila mu nzubu ivuabu ne bua kusombela ku nzubu wa tshilala benyi au. Babidi ba ku bantu bavua nende mu buloko (bavua pabu Balongi ba Bible) bavua bobu benza mudimu wa dipesha bantu bavulavulayi nzubu ivuabu bindile mu nzubu eu wa tshilala benyi. Malu au akenzeka too ne muakapita mundankulu mua butuku. Bantu bonso bavua ne disanka dia bungi. Mbualu kayi buvua ne bua kuenzeka?

Mu tshidimu tshia 1919, Balongi ba Bible (Bantemu ba Yehowa lelu) batshivua bafuminaku ku tshikondo tshivuabu babakengeshe bikole. Bua kukankamija bana babu mu mikolo, bakenza mpungilu mu Cedar Point, mu Ohio (États-Unis), kubangila mu dia 1 too ne mu dia 8 Kabitende 1919. Dituku dia ndekelu dia mpungilu au, bantu 7 000 bakateleja ne ntema ne musangelu ku mêsu pavua Muanetu Rutherford ukankamija muntu yonso uvua mu mpungilu au ne mêyi aa: “Udi mulopo wa Mukalenge wa bakalenge ne Mfumu wa bamfumu, udi umanyisha bantu . . . bukalenge bua butumbi bua Mukalenge wetu.”

Bantu ba Yehowa batu batuadije kuenza mpungilu katshia mu tshikondo tshia Isalele wa kale. (Ekesode 23:14-17; Luka 2:41-43) Bisangilu ebi bivua bikondo bia disanka, bivua biambuluisha bonso bavua babuelamu bua kushala ne meji abu onso matuma anu ku Dîyi dia Nzambi. Bia muomumue lelu, mpungilu ya Bantemu ba Yehowa ya mu tshikondo tshietu etshi mmishindamene yonso pa malu a mu nyuma. Bantu badi basue bulelela batu bamona ne: bisangilu bia disanka ebi bidi bijadika patoke ne: Bantemu mbadisangishe mu buobumue bua bena Kristo anu bu bana ba muntu.

Badi benza muabu muonso bua kubuelamu

Bena Kristo ba mu matuku etu aa mbamanye bimpe ne: mpungilu yabu mbikondo bia dikoleshangana mu nyuma ne kabidi bia kulonga Dîyi dia Nzambi. Badi bangata bisangilu binene ebi bu mushindu munene udi ubambuluisha bua ‘kuikalabu bakumbane ne batuishibue bikole bua malu onso adi Nzambi musue.’ (Kolosai 4:12, NW) Ke bualu kayi batu bindila bisangilu ebi ne muoyo mujima, ne benza muabu muonso bua kubuelamu.

Bua bamue, bua kubuela mu mpungilu eyi bitu bikengela kuikala ne ditabuja dikole ne kutshimuna bipumbishi bidi anu bu mikuna. Angata tshilejilu tshia Ntemu kampanda mukulakaje wa mu ditunga dia Autriche. Nansha muvuaye ne disama dia diabete ne wangata manga dituku dionso, wakenza muende muonso bua kubuela mu mpungilu wa distrike wa mu ditunga diabu bituadijile ku dituku dia kumpala too ne ku dia ndekelu. Mu ditunga dia Inde, bena mu dîku kampanda dinene dia Bantemu bavua mu bupele bukole bakamona ne: kabavua ne mushindu nansha mukese wa kuya kubuela mu mpungilu to. Umue wa ku bena mu dîku adi wakafila diambuluisha. Udi wamba ne: “Bu mumvua tshiyi musue bua tuetu kushala, ngakasumbisha tukanu tuanyi tua ku matshi tua or bua kufuta njila. Bivua bikengela kuenza nanku bualu didisangisha ne bana betu ne malu atuakumvua biakakolesha ditabuja dietu.”

Mu Papouasie-Nouvelle-Guinée, bamanyishi ba lumu luimpe bavua kabayi banji kutambula ne bantu bavua basankidila bulelela bakangata dipangadika dia kubuela mu mpungilu wa distrike uvua ne bua kuenzekela mu tshimenga tshikulu. Bakayikila ne muntu mukuabu wa mu musoko wabu uvua ne mashinyi, kumuebejabu bungi bua makuta avuaye mua kulomba bua kubafikisha muaba uvua mpungilu wenzekela. Bu muvua makuta avuaye mubalombe mapite avuabu nawu, bakumvuangana bua kuyabu kulongoluela muntu eu tshikuku tshiende. Nunku bakapeta mushindu wa kufika muaba uvua mpungilu wa distrike wenzekela ne buobu kubuelamu kubangila ku ntuadijilu too ne ku ndekelu kuende.

Kuikala mutantshi mule ki mbualu budi mua kupumbisha Bantemu ba Yehowa bua kubuela mu mpungilu to. Mu 1978, nsonga kampanda wa mu ditunga dia Pologne wakenza luendu lua kilometre 1 200 ku dikalu matuku asambombo bua kuya kubuela mu mpungilu mu Lille, mu ditunga dia France. Mu muvu wa été wa mu 1997, Bantemu babidi ba mu ditunga dia Mongolie bakenza luendu lua kilometre 1 200 bua kuya kubuela mu mpungilu wa bena Kristo mu Irkutsk, mu ditunga dia Russie.

Badi baleja buena-muntu bulelela

Bantu ba meji makane batu bamona patoke buobumue ne buena-muntu bidi Bantemu baleja mu mpungilu yabu. Ba bungi batu bakema padibu bamona kakuyi kansungasunga munkatshi mua badi mu mpungilu ne kabidi padibu bamona musangelu wa bushuwa kudi bantu badi bapetanganamu pabi bikale musangu wabu wa kumpala wa kumonangana nabu.

Mu mpungilu wa bantu bumbukile mu matunga mashilangane uvua muenzeke matuku mashale aa mu ditunga dia Australie, muntu mukuabu uvua mulue kufila bana betu mu mpungilu bua lumingu lumue wakajinga bua kuanji kushala nabu matuku ndambu. Dinanga ne buobumue biabu biakamukemesha bikole, kavua umvua mushindu uvuabu bapetangana to, bualu ba bungi ba kudibu kabavua bamanyangane nansha. Pakakumbana dîba dia yeye kumbuka, wakababikila ne dîyi dikole. Bu muvuaye ubabikila ne: “bana betu ba balume ne ba bakaji,” wakatuadija kubela tuasakidila, kadi kupangaye mua kutungunuka ne kubangaye kudila too ne muadi.

Mu 1997, bana betu ba mu ditunga dia Sri Lanka bakenza mpungilu wabu wa distrike wa kumpala mu tshipalu tshinene mu miakulu isatu. Mpungilu au mujima wakenzeka musangu umue mu muakulu wa Anglais, wa Cinghalais ne wa Tamoul. Bu mutu bisa bikinangane bikole mu ditunga edi, tshisangilu tshia mushindu’eu muvua bisumbu bia bantu bena miakulu isatu katshiakapanga kukoka ntema ya bantu to. Mpulushi kampanda wakakonka muanetu mukuabu ne: “Mbanganyi badi balombola mpungilu eu, mbena Cinghalais anyi mbenaTamoul peshi mbena Anglais? Muanetu au kumuandamuna ne: “Kakuena bena muakulu nansha umue badi balombola mpungilu eu to. Tuetu buonso tudi tuenza mpungilu eu pamue.” Mpulushi au kakitaba to. Pakalonda bana betu bonso bena miakulu isatu ayi disambila dia ndekelu ne “Amen” wabu kumvuikaye mu tshipalu tshijima, buonso bavua mu mpungilu bakadikumina nkayabu bikashi bikole. Kakuvua muntu uvua mumishe ku mêsu kayi upuekesha binsonji to. Bulelela, mpungilu mbikondo bia disanka bitudi tuleja ne: tudi bana ba–muntu.​—Musambu 133:1.a

[Mêyi adi kuinshi]