Dibala dia Bible dikuambuluishe bikole
“Ndi nsanka bua mikenji ya Nzambi.”—LOMO 7:22.
1-3. Mmasanka kayi atudi tupeta patudi tubala Bible ne tutumikila malongesha adimu?
“NTU ngela Yehowa tuasakidila mu dinda dionso bua mudiye ungambuluisha bua kumvua Bible.” Muanetu wa bakaji ukadi mukulakaje ke uvua muambe mêyi aa. Ukadi mubale Bible mujima misangu 40 ne udi utungunuka ne kumubala. Muanetu wa bakaji mukuabu utshidi nsonga wakafunda ne: dibala dia Bible ndimuambuluishe bua kumona ne: Yehowa mmuntu mulelela. Nunku, mmusemene bikole pabuipi ne Tatuende wa mu diulu. Udi wamba ne: “Tshivua muanji kupeta disanka dia nunku mu nsombelu wanyi to.”
2 Mupostolo Petelo wakakankamija bantu bonso bua bikale “ne dijinga dikole dia mabele adi kaayi manyanguke adi mu dîyi.” (1 Pet. 2:2) Aba badi bakumbaja dijinga edi padibu balonga Bible ne batumikila malongesha adimu badi ne kondo ka muoyo kimpe ne mbamanye bua tshinyi badi ne muoyo. Badi bakolesha bulunda buabu ne bantu bakuabu badi banange Nzambi mulelela ne bamuenzela mudimu. Aa ke malu adi atusaka bua ‘kusanka bua mikenji ya Nzambi.’ (Lomo 7:22) Kadi kudi kabidi masanka a bungi atudi mua kupeta. Amue a kudiwu mmasanka kayi?
3 Paudi ulonga bikole bua kumanya Yehowa ne Muanende, dinanga diebe kudibu ne kudi bantu nebe didi dienda dikola. Dimanya dijalame dia Bible nedikuambuluishe bua kumona muikala Nzambi mua kusungila bantu badi bamutumikila pabutulaye bulongolodi ebu. Udi upeta lumu luimpe lua kuambila bantu bakuabu paudi uyisha. Yehowa neakubeneshe paudi ulongesha bantu malu audi mulonge pauvua mubale Dîyi dia Nzambi.
BALA NE ELANGANA MEJI
4. Kubala Bible ‘ne dîyi dia panshi panshi’ kudi kumvuija tshinyi?
4 Yehowa ki mmusue bua batendeledi bende babale Dîyi diende lubilu lubilu to. Wakambila Yoshua ne: ‘Mukanda eu wa mikenji yanyi kawumuki mukana muebe; [kadi uwubale ne dîyi dia panshi panshi, NW] munya ne butuku.’ (Yosh. 1:8; Mus. 1:2) Mukenji eu udiku umvuija ne: udi ne bua kupuekesha dîyi paudi ubala mêyi onso, kubangila ku Genese too ne ku Buakabuluibua anyi? Tòo. Kadi udi umvuija ne: udi ne bua kubala mu mushindu udi mua kukuambuluisha bua kuela meji. Paudi ubala Bible ‘ne dîyi dia panshi panshi,’ nebikuambuluishe bua kutuma meji ku malu kampanda adi nangananga ne mushinga kuudi ne adi mua kukuambuluisha. Paudi upeta biambilu, mvese anyi malu a nunku, uabale bitekete bitekete, pamuapa dîyi diumvuika kakese. Nunku biudi ubala bidi mua kukutua ku muoyo. Bua tshinyi bidi ne mushinga? Bualu kumvua bimpe mibelu ya mu Bible nekukusake bua kuyitumikila.
5-7. Fila tshilejilu tshidi tshileja mudi kubala Dîyi dia Nzambi ne dîyi dia panshi panshi mua kukuambuluisha bua a) kushala mukezuke mu bikadilu; b) kuenzela bantu malu ne lutulu ne bulenga; c) kueyemena Yehowa nansha paudi mu ntatu.
5 Kubala ne dîyi dia panshi panshi kudi kuambuluisha paudi ubala mikanda ya mu Bible iudi kuyi muibidilangane nayi. Tukonkononayi bilejilu bisatu. Tshia kumpala, fuanyikijabi ne: muanetu wa balume kampanda utshidi nsonga ukadi mutuadije kubala Bible ne mufike mu mukanda wa muprofete Hoshea. Padiye ubala ne dîyi dia panshi panshi nshapita 4 mvese wa 11 too ne wa 13, udi wanji kuimana. (Bala Hoshea 4:11-13.) Bua tshinyi? Mvese eyi mmikoke ntema yende bualu uvua mudienzeje bua kukandamena bantu bavua bamusaka bua kuenda masandi mu kalasa. Padiye wela meji bua mvese eyi, udi udiambila ne: ‘Yehowa udi umona malu mabi adi bantu benza nansha mu musokoko. Tshiena musue kumunyingalaja to.’ Muanetu wa balume eu udi wangata dipangadika dia kushala mukezuke mu bikadilu ku mêsu kua Nzambi.
6 Mu tshilejilu tshibidi, muanetu wa bakaji udi ubala mukanda wa muprofete Yoele ne ufika mu nshapita 2 mvese wa 13. (Bala Yoele 2:13.) Padiye ubala mvese eu ne dîyi dia panshi panshi, udi wela meji bua mudiye mua kuidikija Yehowa udi ne ‘dinanga ne udi ufuilangana luse, kayi ukuata tshiji lukasa ne udi ne luse lujalame lukumbane.’ Udi wangata dipangadika dia kudienzeja bua kulekela bipendu ne mêyi mabi atuye wamba bayende ne bantu bakuabu.
7 Tshisatu, fuanyikijabi ne: tatu kampanda muena Kristo mmujimije mudimu wende ne udi uditatshisha bikole bua mukajende ne bana bende kuikalabu bimpe. Udi ubala ne dîyi dia panshi panshi Nahuma 1:7 ne: Yehowa ‘mmumanye bantu badi banyemena kudiye’ ne udi ubakuba anu bu “tshinyemenu mu dituku dia ntatu.” Mêyi aa adi amukolesha. Udi umona mudi Yehowa umutabalela ne dinanga, ne udi ulekela kuditatshisha bikole. Pashishe udi ubala mvese wa 15 ne dîyi dia panshi panshi. (Bala Nahuma 1:15.) Muanetu wa balume eu udi umona ne: yeye uyisha lumu luimpe padiye mu ntatu, udi uleja ne: udi bushuwa umona Yehowa bu tshinyemenu tshiende. Bu mutshidiye ukeba mudimu wa kuenza, udi utua mudimu wa buambi wa munkatshi mua lumingu nyama ku mikolo.
8. Londa mu tshikoso bualu bua mushinga buudi mupete pauvua udibadila Bible.
8 Malu mimpe atudi bakonkonone aa nga mu mikanda ya mu Bible itu bamue bantu bamona bu mikole bua kumvua. Paudi ubala mukanda wa Hoshea, wa Yoele ne wa Nahuma ne dijinga dia kumanya, neujinge kubala mvese mikuabu idimu ne dîyi dia panshi panshi. Malu adi baprofete aba bafunde neakupeshe meji a bungi ne neakukoleshe bikole. Kadi netuambe bishi bua mikanda mikuabu ya mu Bible? Dîyi dia Nzambi didi anu bu buloba budi ne mabue a mbongo. Umbula bimpe buloba ebu. Eyowa, bala Bible mujima ne tshipatshila tshia kupeta buludiki bua Nzambi ne bua kukoleshibua.
DIENZEJA BUA KUMVUA
9. Tudi mua kuvudija dimanya dietu dia disua dia Nzambi mushindu kayi?
9 Nansha mudibi bimpe bua kubala tshitupa kampanda tshia mu Bible dituku dionso, udi kabidi ne bua kumvua malu audi ubala ne kupeta dimanya. Nanku, wenze mudimu bimpe ne mikanda idi bulongolodi bua Yehowa bupatule bua kuenza makebulula a malu adi atangila bantu, miaba ne a amue malu audi ubala. Peshi wewe kuyi mumanye mudi dilongesha kampanda dia mu Bible mua kukuambuluisha, udi mua kulomba mukulu kampanda anyi muena Kristo kansanga mukole mu nyuma bua akuambuluishe. Tuangate tshilejilu tshia muena Kristo wa mu bidimu lukama bia kumpala uvua mudienzeje bua kumvua bimpe malongesha kampanda bua kumona mudibi ne mushinga. Dîna diende divua Apolo.
10, 11. a) Mmunyi muvuabu bambuluishe Apolo bua kuakaja mushindu uvuaye uyisha? b) Tshilejilu tshia Apolo tshidi tshitulongesha tshinyi? (Bala kazubu ka ne: “Malongesha ebe atu apetangana ne ngumvuilu utudi nende lelu anyi?”)
10 Apolo uvua muena Kristo muena Yuda uvua “mumanye Mifundu minsantu bikole” ne uvua “usaba ne nyuma.” Mukanda wa Bienzedi udi wamba bua bualu buende ne: “Uvua wakula ne ulongesha malu a Yezu anu mu owu, kadi uvua mumanye anu batismo wa Yone.” Apolo uvua ulongesha dilongesha divua ditangila batismo ne lumvu lua kale kayi mumanye. Pavua Pisikila ne Akila bamumvue uyisha mu Efeso, bakamumvuija “njila wa Nzambi bimpe menemene.” (Bien. 18:24-26) Bualu ebu buakambuluisha Apolo mushindu kayi?
11 Pakajikija Apolo kuyisha mu Efeso, wakaya mu Akaya. “Pakafikaye, wakambuluisha bikole bantu bavua balue bena kuitabuja ku ngasa wa Nzambi; bualu uvua ujadikila bena Yuda kumpala kua bantu ne bukole buonso muvuabu mu dipanga, pavuaye uleja mu Mifundu minsantu ne: Yezu uvua Kristo.” (Bien. 18:27, 28) Katshia anu tshikondo atshi, Apolo uvua mua kulongesha bimpe tshivua batismo wa bena Kristo umvuija. Bu muvuaye mumvue malu bimpe, “wakambuluisha bikole” bantu bapiabapia bua kuya kumpala mu ntendelelu mulelela. Bualu ebu budi butulongesha tshinyi? Anu bu Apolo, tudi tudienzeja bikole bua kumvua malu atudi tubala mu Bible. Kadi padi muena Kristo kampanda udi ne dimanya dia bungi utuleja mutudi mua kuyisha bimpe, tudi ne bua kudipuekesha ne kuitaba diambuluisha diende ne dianyisha. Tuetu benze nanku, netuakaje mudimu wetu wa tshijila.
AMBULUISHA BAKUABU NE BIUDI ULONGA
12, 13. Fila tshilejilu bua kuleja mudi kuenza mudimu bimpe ne Bible mua kuambuluisha balongi ba Bible bua kuya kumpala.
12 Anu bu Pisikila, Akila ne Apolo, tudi mua kuambuluisha petu bantu bakuabu. Patu dikankamija diebe diambuluisha muntu udi wanyisha bulelela bua kutantamena lutatu ludi lumupangisha bua kuya kumpala, utu umvua bishi? Peshi wewe muikale mukulu, utu umvua munyi padi muena Kristo kampanda ukuela tuasakidila bua mibelu yebe ya mu Bible ivua mimuambuluishe pavuaye mu lutatu? Kakuyi mpata, kuenza mudimu ne Dîyi dia Nzambi bua kuambuluisha bantu bakuabu bua kuakajabu nsombelu wabu kudi kupetesha disanka.a Tangila muudi mua kuenza bualu ebu.
13 Bua bidi bitangila ntendelelu mulelela ne wa dishima, bena Isalele ba bungi ba mu tshikondo tshia Eliya kabavua ne luseke luvuabu to. Mibelu ivua Eliya mupeshe bantu abu idi mua kuambuluisha mulongi wa Bible udi kayi wangata dipangadika dia kuya kumpala mu nyuma. (Bala 1 Bakelenge 18:21.) Tumonayi tshilejilu tshikuabu: Bikala muntu kampanda udi wanyisha bulelela utshina tshidi balunda bende anyi bena mu dîku diende mua kuamba, udi mua kukolesha dipangadika diende dia kuenzela Yehowa mudimu wewe mumueleshe meji ne mêyi adi mu Yeshaya 51:12, 13.—Bala.
14. Tshidi mua kukuambuluisha bua kuvuluka mvese ya mu Bible iudi nayi dijinga bua kuambuluisha muntu ntshinyi?
14 Bulelela, Bible udi ne mêyi a bungi adi mua kukankamija, kubela ne kukolesha bantu badi bamubala. Kadi udi mua kudiebeja ne: ‘Ndi mua kupeta mvese indi nayi dijinga mushindu kayi?’ Bala Bible dituku dionso ne elangana meji bua malu audi ubala. Wewe wenza nunku, neumanye mvese ya mu Dîyi dia Nzambi idi nyuma wa Yehowa mua kukuambuluisha bua kuvuluka paudi nayi dijinga.—Mâko 13:11; bala Yone 14:26.b
15. Tshidi mua kukuambuluisha bua kumvua bimpe menemene Dîyi dia Nzambi ntshinyi?
15 Lomba Yehowa meji anu bu mukalenge Solomo bua wenza mudimu wa Nzambi bimpe. (2 Kul. 1:7-10) Anu muvua baprofete ba kale benze, ‘konkonona ne disuminyina ne enza makebulula ne muoyo mujima’ mu Dîyi dia Nzambi bua kumanya bimpe Yehowa ne disua diende. (1 Pet. 1:10-12) Mupostolo Paulo wakakankamija Timote bua kudidisha ne “mêyi a ditabuja ne a dilongesha dimpe.” (1 Tim. 4:6) Wewe muenze nunku, newikale mukumbane bua kuambuluisha bantu bakuabu mu nyuma, ne neukoleshe kabidi ditabuja diebe.
BUKUBI BULELELA BUTUDI TUPETA MU DÎYI DIA NZAMBI
16. a) Mmunyi muvua ‘kukonkonona mêyi a mu Mifundu minsantu bimpe menemene dituku dionso’ kuambuluishe bena mu Beloya? b) Kubala Bible dituku dionso kudi ne mushinga kutudi bua tshinyi?
16 Bena Yuda ba mu tshimenga tshia Beloya tshia mu Makedoniya bavua ne tshilele tshia ‘kukonkonona mêyi a mu Mifundu minsantu bimpe menemene dituku dionso.’ Pavua Paulo muyishe bena Yuda aba lumu luimpe, bakafuanyikija malongesha ende ne dimanya dia Mifundu minsantu divuabu nadi. Mbipeta kayi biakamueneka? Bantu ba bungi bavua batuishibue ne: uvua ulongesha bulelela, “bakalua bena kuitabuja.” (Bien. 17:10-12) Bualu ebu budi buleja ne: kubala Bible dituku dionso kudi kukolesha ditabuja dietu kudi Yehowa. Ditabuja edi anyi ‘dindila dishindame dia tshitudi batekemene’ didi ne mushinga tuetu basue kupanduka bua kubuela mu bulongolodi bupiabupia.—Eb. 11:1.
17, 18. a) Ditabuja dikole ne dinanga didi mua kukuba muoyo wa mu tshimfuanyi wa muena Kristo mushindu kayi? b) Mmunyi mudi ditekemena ditukuba ku njiwu?
17 Paulo wakaleja ne: tudi dijinga ne ditabuja, dinanga ne ditekemena. Wakafunda ne: “Buetu tuetu bana ba dituku, tulame bieledi bietu bia meji bimpe, bamane kuvuala tshibuikilu tshia pa tshiadi tshia ditabuja ne dinanga ne bavuale tshifulu tshia ditekemena dia lupandu.” (1 Tes. 5:8) Musalayi udi ne bua kukuba bimpe muoyo wende kudi baluishi. Bia muomumue, muena Kristo udi ne bua kukuba muoyo wende wa mu tshimfuanyi ku bukole budi nabu bubi. Padi mutendeledi wa Yehowa ne ditabuja dikole mu milayi ya Nzambi ne munange Nzambi ne bantu nende, udi ukuba muoyo wende wa mu tshimfuanyi. Kakulekela tshintu nansha tshimue tshinyanga malanda ende ne Nzambi to.
18 Paulo wakakula kabidi bua tshifulu anyi “ditekemena dia lupandu.” Tshikondo atshi, musalayi uvua kayi ukuba mutu wende uvua mua kufua bipepele mu mvita. Kadi yeye ne tshifulu tshimpe, bavua mua kumuasa miketa ku mutu kayiyi imuenzela bualu. Tudi tukolesha ditekemena dietu mu malu adi Yehowa wenza bua kutusungila patudi tulonga Dîyi diende. Ditabuja dikole didi dituambuluisha bua kukandamena batontolodi ne “biyukiyuki bia tshianana” bidibu nabi bidi bu disama dia tshiambu. (2 Tim. 2:16-19) Ditabuja dietu neditukoleshe kabidi bua kukandamena bantu badi batusaka bua kuenza malu adi Yehowa mukandike.
TSHIATUAMBULUISHE BUA KUPANDA
19, 20. Tudi tuangata Dîyi dia Nzambi ne mushinga wa bungi bua tshinyi? Mmunyi mutudi tuleja dianyisha bua Dîyi edi? (Bala kazubu ka ne: “Yehowa utu umpesha anu bindi nabi dijinga.”)
19 Bu mutudi tuenda tusemena bikole ku nshikidilu, tudi ne bua kueyemena Dîyi dia Yehowa bikole. Mibelu itudi tupetamu idi ituambuluisha bua kulekela bikadilu bibi ne kuluisha majinga etu mabi. Neitukoleshe ne neitusake bua kutantamena mateta onso adi Satana ne bulongolodi buende batuela. Malongesha adi mu Dîyi dia Yehowa neatuambuluishe bua kushala mu njila wa muoyo.
20 Uvuluke ne: Nzambi mmusue bua “bantu ba mishindu yonso basungidibue.” Batendeledi ba Yehowa badi munkatshi mua “bantu ba mishindu yonso” aba. Nansha kabidi bantu batudi tuambuluisha mu mudimu wetu wa kuyisha ne kulongesha. Kadi bantu bonso badi basue kusungidibua badi ne bua kupeta “dimanya dijalame dia bulelela.” (1 Tim. 2:4) Nanku, tudi ne bua kubala Bible ne kutumikila malongesha adimu tuetu basue kusungidibua mu matuku a ku nshikidilu aa. Bulelela, kubala Bible dituku dionso kudi kuleja mutudi tuangata ne mushinga wa bungi Dîyi dia Yehowa.—Yone 17:17.
a Bulelela, katuena tupesha bantu mibelu ya mu Bible bua kubenzeja malu ku bukole anyi kubapisha to. Tudi ne bua kuikala ne lutulu ne kuenzela mulongi wa Bible malu ne bulenga anu mutu Yehowa utuenzela.—Mus. 103:8.
b Udi mua kuenza tshinyi wewe muvuluke miaku ya mu mvese kampanda kadi kuyi muvuluke mukanda, nshapita ne mvese? Wewe mutangile miaku eyi mu tshikebelu tshidi ku ndekelu kua Bible, mu ditadi dia Watchtower Library peshi mu concordance wa Traduction du monde nouveau, udi mua kupeta mvese.