Kalasa kadi katuakaja bua kuenza mudimu udi mutambe yonso

¹ Bantu batu balonga kalasa bua kupeta dimanya diabambuluisha bua kufika ku bidibu bipatshila mu nsombelu wabu. Kadi, ntshipatshila kayi tshidi mua kuikala ne mushinga wa bungi kupita ditumbisha Mufidi munene wa muoyo ne diambuluisha bakuabu bua kumanyabu majinga ende ne njila yende? Katshienaku nansha tshimue. Tshipatshila tshia Kalasa ka Mudimu wa Teokrasi ntshia kutuakaja bua tumone mua kulongesha bakuabu malu atudi tuetu tuitabuja. Nunku, patudi tubuela mu kalasa lumingu luonso, tudi tupeta dimanya didi dituakaja bua kuenza mudimu udi mutambe yonso mu matuku etu a muoyo.

² Bavua bapatule “Programe wa Kalasa ka Mudimu wa Teokrasi bua tshidimu tshia 2003” mu Mudimu wetu wa Bukalenge wa ngondo mushale. Mu programe amu mudi malu adi umvuija mushindu wikala kalasa aku ne bua kuenzeka. Nenumone ne: bidi biakanyine muntu yonso kulamaye programe eu mu mukanda wende wa Kalasa ka Mudimu wa Nzambi kadi kakuambuluisha, unuikala nulua nawu lumingu luonso mu Kalasa ka Mudimu wa Teokrasi. Tukonkononayi bimue bitupa bia mu Kalasa ka Mudimu wa Teokrasi bua tshidimu tshia 2003.

³ Ngikadilu wa bungamba-malu: Kutuadijila mu ngondo wa kumpala, tshisangilu tshionso netshikale tshituadija ne muyuki wa minite itanu udi wakuila pa ngikadilu wa bungamba-malu anyi tshitupa kampanda tshia dibala, dilonga ta dilongesha. Mutangidi wa kalasa neenze tshitupa tshia mbangilu etshi anyi udi mua kutshipesha mukulu mukuabu mupiluke bua kutshienzaye. Muanetu wenza mudimu eu udi mua kufila diumvuija dia ngikadilu wa bungamba-malu ne mushinga wende. Pashishe udi mua kualabaja mudimu wende eu pa kufila bilejilu bia mu Bible ne kuleja mushindu wa kuenza mudimu ne ngikadilu wa bungamba-malu au, utamba kukoka ntema ya bantu pa mushindu udi ngikadilu au mua kulengeja ngenzelu wetu wa mudimu wa buambi.

⁴ Mudimu No. 1: Bana betu badibu bapesha muyuki wa ndongeshilu badi kabidi babalomba bua “kukoka ntema ya bantu ku mushinga anyi dikuatshisha didi nadi malu adiye ukonkonona.” Mmuomumue ne: kuleja bena mu tshisumbu mushindu wa kutumikila malu adibu bateleja. Padibu bakupesha mudimu eu, bala mukanda wa Kalasa ka Mudimu mu dibeji dia 48-49 bua kupeta ngenyi ya mushindu wa kudilongolola ne ukonkonone malu adi mu mabeji adibu baleje mu indekse wa mukanda eu muinshi mua ka-tshiena-bualu ka: “Mushindu wa kuenza mudimu ne ngenyi.”

⁵ Programe wa dibala dia Bible: Biwikala kuvua ne mushindu wa kulondesha dibala dia Bible dia ku lumingu mu bikondo bipite, bua tshinyi kubenga kuangata dipangadika dia kulamata programe wa tshidimu etshi? Bantu badi balondesha nanku nebajikije kubala Mifundu ya tshiena-Greke ya Buena-Kristo yonso ku ndekelu kua tshidimu. Mbaleje mu mukanda wa Kalasa ka Mudimu, mu dibeji dia 10 tshikoso 4 buimpe bua kutuadijila dibala dia Bible mu Mifundu ya Buena-Kristo ya tshiena-Greke.

⁶ Malu manene a mu dibala dia Bible: Tshitupa etshi mbatshilepeshe too ne ku minite dikumi bua bateleji bamone mua kufila pabu abu mumvuija pa dibala dia mu lumingu. Bantu badibu bapesha mudimu eu badi ne bua kunemeka dîba dibakosela. Mudimu eu ng’wa kuenza lumingu luonso, too ne mu lumingu lua diambulula dia mukana. Panudi nubala nshapita mifunda bua lumingu alu, nukebe ngenyi idi mua kunuambuluisha mu dilonga dienu dia mu dîku, mu mudimu wa buambi peshi mu nsombelu wenu. Ngikadilu kayi ivua Yehowa muleje mu ngenzelu wende wa malu ne bantu ne bisamba kabidi? Mbualu kayi buudi mulongele mu dibala edi budi bukoleshe ditabuja diebe ne budiundishe dianyisha diebe kudi Yehowa? Udi mua kumvuija mvese kayi yonso mu nshapita ya kubala lumingu alu, nansha mvese yabalabu mu Mudimu No. 2, bualu muanetu wa balume wenza dibala edi neabale patupu kakumvuija mvese to.

⁷ Mudimu No. 2: Mudimu wa mulongi wa kumpala wa lumingu luonso newikale didibidija bua dibala dia patoke. Dibala dionso bua ngondo mujima nebikale badiangatshila mu dibala dia Bible dia ku lumingu pa kumusha anu dia lumingu lua ndekelu. Dibala dia lumingu lua ndekelu lua ku ngondo nebadiangatshile mu Tshibumba tshia Nsentedi. Mulongi neabale mudimu wende [anyi tshitupa tshia Bible tshifila bua kubala] kakuyi diamba mêyi a mbangilu anyi a nkomenu to. Bua nanku, nebimuambuluishe bua kutamba kutuma ntema yende ku mushindu udiye mua kupiluka mu dibala diende.​—1 Tim. 4:13.

⁸ Mudimu No. 3 ne No. 4: Imue ya ku midimu eyi, mbaleje bua kuangatshila ngenyi mu mukanda wa Comment raisonner; kadi mikuabu yoyi idi anu ne tshiena-bualu tshifila patupu. Balongi badibu bapesha midimu, ni ng’idibu bafunkuna mukanda wakuangatshila ngenyi ni ng’idi anu ne tshiena-bualu tshifila patupu, nebenze makebulula mu mikanda yetu bua kupeta malu a kuamba mu midimu yabu. Kuenza nunku kudi mua kupepejila bana betu ba bakaji mushindu wa kuakaja mumvuija a mu midimu yabu bilondeshile dimanya dia badibu bayikila nabu.

⁹ Kadre peshi nsombelu wa dienzela mudimu: Anu mudibu baleje mu dibeji dia 45 dia mukanda wa Kalasa ka Mudimu, mutangidi wa kalasa udi mua kusunguila balongi kadre. Bikalaye kayi mubasunguileku to, nenku bana betu ba bakaji badi mua kudisunguila kadre mu dibeji dia 82. Padi muanetu wa bakaji wenza mudimu musangu umue kunyima kua ngondo ibidi yonso, kadre eyi 30 neyimupeteshe mishindu kabukabu ya kuenzaye midimu yende munkatshi mua bidimu bitanu bulubulu. Bana betu ba bakaji badi basungula kadre ka 30, ka ne: “Kadre kakuabu kadi kakanyine teritware wenu,” nebakafunde kuinshi ta panyima pa dibeji diabu ditubu bapeshila muntu mudimu (S-89). Mutangidi wa kalasa neafunde dituku dia mudimu wa mulongi mu dibeji dia 82 dia mu mukanda wende, ku luseke lua kadre kadiye muenzele mudimu. Udi mua kufunda nunku dîba didiye ufunda mu kabeji ka mibelu ka mulongi.

¹⁰ Kabeji ka mibelu: Kabeji kebe ka mibelu kadi mu mukanda webe. Kadi mu dibeji dia 79-81. Nunku, nebikengele bua wewe kuikala upesha mutangidi wa kalasa mukanda webe misangu yonso kunyima kua mudimu uudi wenza. Mutangidi wa kalasa neikale ne bua kufunda muaba kampanda mibelu idi balongi balonda mu midimu yabu ne kulama bua kuikalaye ulondesha.

¹¹ Diambulula dia mukana: Diambulula dia Kalasa ka Mudimu wa Teokrasi nedienzeke mukana kakuyi bia kufunda kabidi pa mabeji to. Nedikale dienzeka musangu umue kunyima kua ngondo ibidi yonso ne dinenga minite 30. Nebatungunuke ne kupatula nkonko ya kuandamuna mu diambulula edi mu Mudimu wetu wa Bukalenge. Bikala lumingu lua diambulula dia mukana edi lupetangana ne mpuilu wa tshijengu peshi ne dikumbula dia mutangidi wa tshijengu, nunku midimu ivua balongi ne bua kulua kuenza lumingu lua panyima pa diambulula neyenjibue mu lumingu luine lua mpuilu peshi lua dikumbula alu ne pashishe diambulula diodi dilua kuenzeka lumingu ludi lulonda.

¹² Tulasa tukuabu: Mu bisumbu bidi ne balongi bungi bupite pa 50, bakulu badi mua kuenza tulasa tukuabu. “Badi mua kulonda ndongoluelu eu bua midimu yonso ya balongi peshi anu bua midimu ibidi ya ndekelu.” (Kalasa ka Mudimu, dib. 285) Lungenyi lua ndekelu elu ndufila bua kuambuluisha bisumbu bidi ne bana betu ba bakaji bikale ba bungi kadi bikale ne bana betu ba balume anu bakese badi mua kuenza midimu ya dibala. Bakulu badi ne bua kusungula anu bana betu bapiluke bua kulombolabu tulasa etu.

¹³ Mufidi wa mibelu muambuluishi: Anu mudibu baleje mu programe wa Kalasa ka Mudimu wa Teokrasi, kasumbu ka bakulu nekasungule mufidi wa mibelu muambuluishi bua kuikalaye upesha bakulu ne basadidi ba mudimu mibelu pa nkayabu padibu benza miyuki ya ndongeshilu ta malu manene a mu dibala dia Bible. Muanetu udibu basungula bua mudimu eu udi ne bua kuikala mumanyi wa mudimu ne muntu udi mua kufila mibelu idi bakulu bakuabu mua kunemeka. Mibelu yende idi ne bua kuikala ikolesha, wela bakuende kalumbandi bua ngakuilu wabu muimpe ne ndongeshilu wabu wa nsongo ne ubalomba ne bukalanga bua kuakajabu bualu bumue anyi abidi. Bua muanetu utu utamba kupita kumpala, kabiena ne mushinga bua kuikala anu misangu yonso kumupesha mibelu kunyima kua muyuki wonso udiye wenza to. Kadi muanetu udibu bapeshe bujitu bua difila mibelu eu udi ne bua kujingulula ne kumanya ne: nansha bana betu bakadi batuadije kuenza miyuki ya patoke badi anu mua kubambuluisha bua kuyabu kumpala.​—1 Tim. 4:15.

¹⁴ Tshidi mufidi wa mibelu ne bua kuteleja: Ntshinyi tshidi mua kuambuluisha mufidi wa mibelu bua kukonkononaye mudimu kampanda? Mu nshapita mivule ya ku 53 eyi idi mu mukanda wa Kalasa ka Mudimu mudi kazubu kisatu kadi kikale ne malu adi aleja mu mêyi makese tshidi tshikengela kuteleja. Mutangidi wa kalasa neatume kabidi ntema yende ku amue malu a kuvuluka ta ngenyi idi mu mukanda yamuambuluisha bua kumanya mushindu udi ngenyi milondangane biakane mu mudimu wa muntu ne mudiye yeye muine uwenza. Tshilejilu, udi mua kubala nkonko idi milondangane idi ku mutu mu dibeji dia 55 ne ngenyi idi mu tshikoso tshia ndekelu mu dibeji dia 163.

¹⁵ Kuwuja miaba idi mishale patupu: Pa kumusha mudi mukanda wa Kalasa ka Mudimu muikale ne miaba mitupu mialabale ku mpenge kua mabeji awu, udi kabidi ne miaba mikuabu munkatshi mua amue mabeji ya kufundila malu padi muntu wenza dilonga diende dia pa nkayende ne padiye mu Kalasa ka Mudimu wa Teokrasi. (Tangila dibeji dia 77, 92, 165, 243, 246 ne dia 250.) Wikala wambula mukanda webe lumingu luonso, kupu muoyo to. Ulondesha dîba dia muyuki wa mbangilu. Ulame mukanda webe mubulula padi bitupa bikuabu bia kalasa bienda bienzeka. Ulame ngenyi idi mutangidi wa kalasa ufila. Utume ntema yebe ku ndongeshilu, nkonko, bilejilu, ngakuilu ya mu tshimfuanyi, bimfuanyi, bintu bidi bantu bamona ne mêsu bua kupeta dilongesha kampanda ne malu adi abengangana bidi bangamba-malu bakuata nabi mudimu. Paudi wangata note anyi ufunda malu adi ne mushinga, newikale mua kuvuluka ne kuenza mudimu ne ngenyi mivule mimpe mitambe mipetela mu kalasa.

¹⁶ Yezu Kristo uvua mumanye ne: kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi mmudimu wa butumbi bua bungi udi muntu yonso mua kuenza. Uvua mudimu wende munene. (Mâko 1:38) Wakamba ne: ‘Bundi nabu mbua kuambila misoko mikuabu lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi; buakantuminabu mbualu ebu.’ (Luka 4:43) Anu bu aba bavua bitabe pavua Yezu mubabikile bua kumulonda, tuetu petu tudi ne mudimu wa bungi wa kuyisha lumu luimpe, ne tudi tudienzeja misangu yonso bua kulengeja ‘mulambu wetu wa kumutumbisha nawu.’ (Eb. 13:15) Bua kuenza nanku, tuikalayi bapangadije bua kuikala kubuela misangu yonso mu Kalasa ka Mudimu wa Teokrasi, kalasa kadi kambuluisha bua kutuakaja bua kuenza mudimu udi mutambe yonso.