TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • mrt tshiena-bualu 125
  • Bimvundu bia malu a tshididi bidi bikumbaja dîyi dia buprofete dia mu Bible

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Bimvundu bia malu a tshididi bidi bikumbaja dîyi dia buprofete dia mu Bible
  • Biena-bualu bikuabu
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Bimvundu bia malu a tshididi ku “ndekelu kua matuku”
  • Mudi dîyi dia buprofete didi mu Danyele adi dikumbana lelu
  • Muakumbana dîyi dia buprofete dia mu Danyele matuku atshilualua
  • Mudi dîyi dia buprofete dia mu Danyele didi diakula bua bimvundu bia malu a tshididi dituambuluisha
  • Dijuka ne Dikuluka dia Lupingu Lunene
    Tutumayi ntema ku mulayi wa Danyele!
  • Tshidi mêyi a buprofete a mu Bible akulongesha
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2023
  • Bukalenge bukadi bukokesha!
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2022
  • Teyayi ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi bua matuku etu aa
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2000
Tangila bikuabu
Biena-bualu bikuabu
mrt tshiena-bualu 125
Nzubu wa mbualamatadi wa Etats-Unis ne wa Grande-Bretagne mikale ne mabendele a ditunga maasaku. Musumba munene wa bantu badi kabayi batue ku tshiabu bimane kumpala kuayi padi eku buloba buenda buela mitanta kumpala kuabu.

Bimvundu bia malu a tshididi bidi bikumbaja dîyi dia buprofete dia mu Bible

Lelu bantu mbatapuluke bikole mu malu a tshididi. Badi bakokangana bua mikenji idi yakula bua nsombelu wabu wa dituku dionso; badi bakula malu au ne tshiji. Mu mbulamatadi, bedi ba mikenji ne bamfumu bakuabu batu batamba kukokangana bikole ne babenga kuitaba mmuenenu wa bakuabu. Dikokangana adi didi dikebesha bimvundu bia malu a tshididi bidi bipangisha mbulamatadi bua kuenza mudimu bimpe.

Kadi bidi bikengela kutuma ntema ku bimvundu bia malu a tshididi bia mu ditunga dia États-Unis ne dia Grande-Bretagne (utubu babikila kabidi ne: Royaume-Uni). Bua tshinyi? Bualu Bible ukavua mumanyishe ne: bimvundu abi bivua ne bua kuenzeka mu matunga abidi au, bienzeka anu tshikondo tshidi Bukalenge bua Nzambi ne bua kuakaja nsombelu pa buloba bua kashidi.

Bimvundu bia malu a tshididi ku “ndekelu kua matuku”

Mu Bible mudi dîyi dia buprofete dimpe dia dikema didi mu mukanda wa Danyele. Mu dîyi dia buprofete adi, Nzambi wakamanyisha patoke “malu adi ne bua kuenzeka ku ndekelu kua matuku.” Pakafunda Danyele mêyi au, uvua wakula bua tshikondo tshia matuku atshilualua tshivua malu ne bua kushintuluka bikole mu bantu.​—Danyele 2:28.

Nzambi ke uvua muleje mukalenge wa Babilona dîyi dia buprofete adi mu tshilota. Mu tshilota atshi, mukalenge wakamona lupingu lunene luvua luenza ne biamu bishilangane. Pashishe, muprofete Danyele wakafila diumvuija dia lupingu alu kutuadijila ku mutu too ne ku makasa alu, wamba ne: ludi luleja makalenge a pa buloba avua ne bua kujuka pashishe kukuluka mu kupita kua matuku.a Ndekelu wa bionso, dibue didi dileja Bukalenge, anyi mbulamatadi wa Nzambi divua ne bua kulua kudikuma ku lupingu alu ne kulubutula butubutu.​—Danyele 2:36-45.

Bilondeshile dîyi dia buprofete adi, Bukalenge bua Nzambi nebupingane pa muaba wa makalenge onso a bana ba bantu. Bukalenge ebu ke buvua Yezu muambile bayidi bende bua kulomba pakambaye ne: “Bukalenge buebe bulue.”​—Matayi 6:10.

Kadi mmuaba kayi udibu bakule bua bimvundu bia malu a tshididi mu dîyi dia buprofete adi? Tumanye ne: makasa a lupingu alu avua “tshitupa tshiamu tshifiike, tshitupa diima.” (Danyele 2:33) Disambakana dia bintu abi didi dienza bua makasa a lupingu ashilangane ne bitupa bikuabu bia lupingu; tshitupa tshionso tshia ku bitupa bikuabu abi tshivua tshienza ne tshiamu kampanda tshishilangane ne tshia tshitupa tshikuabu. Nanku bu muvua makasa menza ne bintu bibidi abi, bidi bileja ne: nekuikale bukalenge bukuabu bua bukole bua buloba bujima buikala bushilangane ne makuabu. Mushindu kayi? Dîyi dia buprofete didi mu Danyele didi diamba ne:

“Anu bu muuvua mumone makasa ne bana ba nkasa bikale tshitupa diima dia mufumbi, tshitupa tshiamu tshifiike, bukalenge ebu nebuikale bupanduluke, kadi ndambu wa bukole bua tshiamu tshifiike neikale munda muabu, anu bu muuvua mumone tshiamu tshifiike tshisambakane ne diima dinefuke. Bu muvua bana ba nkasa bikale tshitupa tshiamu tshifiike, tshitupa diima nunku bukalenge ebu nebuikale tshitupa bukole ne tshitupa butekete. Anu bu muuvua mumone tshiamu tshifiike tshisambakane ne diima dinefuke, nebikale bisambakane ne bantu; kadi kabiakulamakanangana pamue tshimue ne tshikuabu to, anu bu mudi tshiamu tshifiike katshiyi tshisambakana ne diima.”​—Danyele 2:41-43.

Bilondeshile dîyi dia buprofete edi, bukokeshi bua bukole bua buloba bujima budibu baleje kudi makasa a lupingu buvua ne bua kuikala ne bimvundu bia malu a tshididi. Bavua ne bua kutekesha bukole bua bukokeshi ebu anu kudi bantu badibu bukokesha.

Mudi dîyi dia buprofete didi mu Danyele adi dikumbana lelu

Makasa a lupingu adi aleja bukokeshi bua bukole bua buloba bujima bua États-Unis ne Grande-Bretagne badi badisange kaba kamue. Mmunyi mudi malu adi enzeka lelu ajadika bualu ebu?

Makasa a lupingu avua “tshitupa tshiamu tshifiike, tshitupa diima;” disambakana dia bintu bibidi ebi divua ne bua kutekesha bukole bua makasa au. (Danyele 2:42) Lelu eu, bukokeshi bua États-Unis ne bua Grande-Bretagne badi babutekesha anu kudi bantu badibu bulombola. Tshilejilu, mu matunga abidi aa, anu benamu ke batu bajula ndululu. Batu bajula bimvundu bua banemeke manême abu. Bamfumu badibu basungule batu misangu ya bungi bapangila bua kukumbaja bionso bivuabu babalaye. Bu mudi bantu badimu batapuluke bikole, bitu bipangisha mbulamatadi ibidi eyi bua kuenza mudimu mudibi bikengela.

États-Unis ne Grande-Bretagne mbadie malanda makole

Katshia anu tshikondo tshivua États-Unis ne Grande-Bretagne badisange kaba kamue mu mvita ya kumpala ya buloba bujima, bakadia tshipungidi tshikole tshitambe. Malanda abu adi anu makole menemene bualu badi beleshangana diboko mu malu a tshididi, a bukubi, ne a mpetu.

  • “Ditunga dia États-Unis kaditu dianji kudia tshipungidi ne ditunga dikuabu bu tshididi didie ne ditunga dia Royaume-Uni to.”​—U.S. Department of State.

  • “Malanda adibu badie au adi ne mushinga wa bungi. Mmakole. . . bikole lelu kupita ne kumpala.”​—U.K. Prime Minister Keir Starmer.

  • “Tuetu bena mu Royaume-Uni ne mu Étas-Unis tudi bu mukaba ne tshilamba mu ntatu ya mishindu yonso idi mua kutukuata.”​—U.S. Secretary of State Antony J. Blinken.

Musumba wa bantu badi baluisha makalenga abu mbanyunguluke ku makasa a lupingu lua mu dîyi dia buprofete dia mu Danyele. Buloba buenda buela mitanta kumpala kuabu.

Danyele nshapita 2 ukavua muakule bua matunga avua ne bua kuenza makalenge aa

Tukonkononayi tshidi malu adi mu dîyi dia buprofete dia mu Danyele umvuija ne tumone mudiwu akumbana lelu:

Dîyi dia buprofete: “Bukalenge ebu nebuikale bupanduluke, kadi ndambu wa bukole bua tshiamu tshifiike neikale munda muabu.”​—Danyele 2:41.

Diumvuija: Nansha mudiku matapuluka mu malu a tshididi mu ditunga dia États-Unis ne dia Grande-Bretagne, matunga abidi aa adi ne biluilu bia mvita bia bukole bua bungi. Ke bualu kayi badi benza malu ne bukokeshi ne bukole bu bua tshiamu tshifiike.

Dikumbana dia dîyi dia buprofete

Mu 2023, ditunga dia États-unis ne dia Royaume-Uni mmatule makuta a bungi menemene bua biluilu biabu kupita adi matunga makuabu 12 masangisha pamue matule bua biluilu biawu.​—Institut international de recherches pour la paix de Stockholm.

‘Malanda adi États-Unis ne Royaume-Uni badie bua kukuba bena mu matunga abu mmalue makole menemene. Mbadisuike bua kuenza mudimu pamue ne kuambuluishanga.’​—Strategic Command, U.K. Ministry of Defence, mu ngondo 4 wa 2024.

Dîyi dia buprofete: “Bu muvua bana ba nkasa bikale tshitupa tshiamu tshifiike, tshitupa diima, nunku bukalenge ebu nebuikale tshitupa bukole ne tshitupa butekete.”​—Danyele 2:42.

Diumvuija: Nansha mudi ditunga dia États-Unis ne dia Grande-Bretagne mikale ne biluilu bia bukole, mbulamatadi yawu kayena ikokesha bua kuenza mudimu mudibi bikengela to. Benamu ba bungi bobu babenge mapangadika adi mbulamatadi ayi yangata, bidi biyipangisha bua kukumbaja malu adiyi milongolole bimpe.

Dikumbana dia dîyi dia buprofete

“Bamue bamanyi bapiluke ba malu a tshididi badi bamba ne: mushindu udi bena mu ditunga dia États-Unis batapuluke mu malu a tshididi udi upangisha pawu ditunga edi bua kukumbajila matunga makuabu a pa buloba malu adibu babalaye bu mudi bukubi, midimu, anyi dienda dia mushinga.”​—“The Wall Street Journal.”

“Katshia Grande-Bretagne katu muanji kupeta ntatu mu malu a tshididi bu idibu nayi lelu to; ntatu eyi mmibueje bena tshididi mu ditanaji. Ke bualu kayi bena mudimu ba mbulamatadib kabena bakokesha bua kuenzela bantu malu adi mua kubambuluisha to.”​—Institute for Government.

Dîyi dia buprofete: “Nebikale [bukalenge] bisambakane ne bukua bantu buonso; kadi kabiakulamakanangana pamue tshimue ne tshikuabu to.”​—Danyele 2:43, dimanyisha dia kuinshi kua dibeji.

Diumvuija: Bantu ba tshianana badi mua kuambila mbulamatadi malu a kuenza, kadi mbulamatadi ayi kayena yenza tshidi bantu bayilomba to.

Dikumbana dia dîyi dia buprofete

“Lelu bena mu ditunga dia Amerique ba bungi badi ne kapeja bua malu a tshididi ne badi bamona bamfumu badimu mu mushindu mubi.”​—Pew Research Center.

“Lelu bena mu Grande-Bretagne kabatshiena kabidi beyemena bena mbulamatadi ne bena tshididi bu muvuabu babeyemena kukadi bidimu 50 to.”​—“National Centre for Social Research.”

Muakumbana dîyi dia buprofete dia mu Danyele matuku atshilualua

Bilondeshile dîyi dia buprofete dia mu Danyele, bukokeshi bua États-Unis ne Grande-Bretagne ke buikala anu bukokeshi bua bukole bua buloba bujima too ne dîba dialua Bukalenge bua Nzambi kupingana pa muaba wa makalenge onso a bana ba bantu.​—Danyele 2:44.

Bilondeshile dîyi dia buprofete dikuabu dia muomumue didi mu Buakabuluibua, Bible udi uleja ne: nebasangishe “bakalenge ba pa buloba bujima budi bantu basombele” pamue bua kuluisha Yehowac Nzambi ku mvita ya Armagedone, mmumue ne: “mvita ya dituku dinene dia Nzambi wa Bukole Buonso.” (Buakabuluibua 16:14, 16; 19:19-21) Mu mvita ayi, Yehowa neabutule makalenge onso a bana ba bantu. Dîba adi, makokeshi onso a bukole a pa buloba bujima avua maleja kudi bitupa bia lupingu ludibu bakuile mu Danyele kaakuikalaku kabidi to.

Bua kumanya malu makuabu, bala tshiena-bualu tshia “Mvita ya Armagedone ntshinyi?”

Mudi dîyi dia buprofete dia mu Danyele didi diakula bua bimvundu bia malu a tshididi dituambuluisha

Bible ukavua mumanyishe bua bimvundu bia malu a tshididi bidi mu bukokeshi bua États-Unis ne Grande-Bretagne lelu ne bujalame. Kumanya bualu ebu kudi kukuambuluisha bua kumona malu adi enzeka lelu mu mushindu mukuabu.

  • Neufike ku dimanya bimpe tshivua tshisake Yezu bua kukandika bayidi bende bua kubenga kubuelakana mu malu a tshididi. (Yone 17:16) Neumanye kabidi tshivua Yezu, Mukalenge udi Nzambi musungula muambindile ne: “Bukalenge buanyi ki mbua pa buloba ebu to.”​—Yone 18:36.

  • Paudi umanya ne: tshikondo tsha Bukalenge bua Nzambi kuangata malu mu bianza ne kubenesha bantu tshikadi pabuipi, nebikukankamije.​—Buakabuluibua 21:3, 4.

  • Newindile matuku atshilualua ne muoyo mukole, bualu udi mushindike ne: buloba buetu ebu kabuakubutuka bua diluishangana didi pankatshi pa matunga to.​—Misambu 37:11, 29.

Dîyi dia buprofete dia mu Danyele didi dileja ne: bukokeshi bua États-Unis ne Grande-Bretagne budi baleja kudi makasa a lupingu ke bukokeshi buikala bua ndekelu ku makalenge a bukole a bana bantu pa buloba. Bukalenge bua Nzambi ke mbulamatadi mupuangane wapingana pa muaba wa bukokeshi abu.

Bua kumanya malu makuabu ikala Bukalenge bua Nzambi ne bua kuenzela bantu, tangila filme wa Bukalenge bua Nzambi ntshinyi?

Dîyi dia buprofete didi mu Danyele ndiakule bua makalenge kayi a bukole a pa buloba bujima?

Lupingu lua mu Danyele nshapita 2 ludi luleja makalenge atanu a bukole a pa buloba bujima adi matatshishe batendeledi ba Nzambi. Makalenge au nguowu aa:

Lupingu lunene ludibu bumvuije mu dîyi dia buprofete didi mu Danyele.
  • Bukalenge bua Babilona mbuleja kudi mutu wa tshiamu tshia or.​—Danyele 2:32, 36-38.

  • Bukalenge bua Madayi ne Pelasa mbuleja kudi tshiadi ne maboko a tshiamu tshia arjan.​—Danyele 2:32, 39.

  • Bukalenge bua Grese mbuleja kudi difu ne bibelu bia tshiamu tshia mitaku.​—Danyele 2:32, 39.

  • Bukalenge bua Lomo, mbuleja kudi mikolo ya tshiamu tshifiike.​—Danyele 2:33, 40.

  • Bukalenge bua Etats-Unis ne Grande-Bretagne mbuleja kudi makasa a tshiamu tshifiike tshisambakaja ne diima.​—Danyele 2:33, 41-43.

a Bala kazubu ka “Dîyi dia buprofete dia mu Danyele didi diakula bua makalenge kayi a bukole a buloba bujima?”

b Bena mudimu ba mbulamatadi “mbantu bonso badi bukalenge bua ditunga buangate ku mudimu.”​—Merriam-Webster’s Unabridged Dictionary.

c Yehowa ke dîna dilelela dia Nzambi. (Misambu 83:18) Bala tshiena-bualu tshia “Yehowa nnganyi?”

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2025)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu