Bua tshinyi Bantemu ba Yehowa batu bashala batabale
“Nushale batabale, bualu kanuena bamanye dituku dialua Mukalenge wenu.”—MATAYI 24:42.
1. Mubelu wa “kushala batabale” mmutangile banganyi?
KUDI musadidi kayi yonso wa Nzambi—nansha yeye muikale nsonga anyi mukulumpe, mupiamupia udi muditshipe matuku adi panshi aa peshi musadile Yehowa kukadi bidimu bivule—mubelu eu wa mu Bible udi utangila bantu buonso: “Nushale batabale”! (Matayi 24:42) Bua tshinyi bidi ne mushinga?
2, 3. (a) Ntshimanyinu kayi tshiakumvuija Yezu patoke, ne ntshinyi tshidi dikumbana dia mulayi uleja? (b) Mmuanda kayi udi mu Matayi 24:42 udi uteta bulelela bua ditabuja dietu, ne mmunyi?
2 Pakavuaye ku ndekelu kua mudimu wende pa buloba, Yezu wakadianjila kumanyisha tshimanyinu tshia dikalaku diende dikena dimueneka bu Mukalenge. (Matayi, nshapita wa 24 ne wa 25) Wakumvuija patoke tshikondo atshi tshia dikalaku diende bu Mukalenge—ne mianda idi ikumbaja mulayi eu idi ileja se: wakatekibua bu Mukalenge mu mawulu mu 1914. Udi kabidi ukoka ntema pa muanda uvua, pashishe, ne bua kuteta bulelela bua ditabuja dietu. Uvua ukoka ntema ku tshikondo tshivuaye ne bua kutuadija kutumika bu Mukumbaji wa malumbuluisha a Nzambi bua kubutula bulongolodi ebu bubi budiku mpindieu ku dikenga dinene, ke bua tshinyi Yezu wakamba ne: “Bua dituku adi, ne dîba adi, kakuena muntu udi mumanye, nansha banjelu ba mu diulu, nansha Muana, kadi anu Tatu nkayende.” Ke bualu kayi, ne bualu ebu mu lungenyi, wakamba ne: “Nushale batabale, bualu kanuena bamanye dituku dialua Mukalenge wenu.”—Matayi 24:36, 42.
3 Dibenga kumanya dîba ne dituku diatuadija dikenga dinene didi ditulomba se: Bituikala tudiamba mutudi bena nkristo, tudi ne bua kuikala ne nsombelu wa bena nkristo balelela dituku dionso. Mushindu uwudi utumika ne muoyo webe neukufikisheku ku dianyishibua kudi Mukalenge pabudika dikenga dinene anyi? Peshi biakukuata lufu diambedi, neakuvuluke bu umue wa ku aba badi basadila Yehowa ne bulamatshi ku mikenji too ne ku nshikidilu kua muoyo webe uwudi nawu mpindieu anyi?—Matayi 24:13; Buakabuluibua 2:10.
Balongi ba kumpala bavua benza madikolela bua kushala batabale
4. Ntshinyi tshitudi mua kulonga ku tshilejilu tshia Yezu tshia muntu uvua mutabale mu nyuma?
4 Yezu Kristo, yeye muine wakashiya tshilejilu tshipuangane tshia muntu uvua mutabale mu nyuma. Uvua ulomba Tatuende mu masambila misangu mivule ne disuminyina dionso. (Luka 6:12; 22:42-44) Pakapetanganaye ne mateta, wakalonda menemene buludiki budi mu Mifundu. (Matayi 4:3-10; 26:52-54) Kakashiila ditanaja muaba mu dikumbaja mudimu uvua Yehowa mumupeshe to. (Luka 4:40-44; Yone 6:15) Aba buonso badi badiangata bu balondi ba Yezu badiku ne bua kushala batabale amu bu muvuaye mushala mutabale anyi?
5. (a) Bua tshinyi bapostolo ba Yezu bavua ne ntatu mu dilama bujalame buabu bua mu nyuma? (b) Ndiambuluisha kayi divua Yezu mupeteshe bapostolo bende kunyima kua dibiishibua diende ku lufu?
5 Imue misangu, nansha bapostolo ba Yezu bakateketa mu maboko. Bu tshipeta tshivua tshifumina ku dikapakena dinekesha ne ku meji mabi, bavua bajingulula ne bakamangana ne dibenga kukumbana dia malu bu muvuabu batekemena. (Luka 19:11; Bienzedi 1:6) Bangabanga ne kulongabu mua kueyemena Yehowa, mateta a mu tshimpitshimpi akabakondakaja. Nenku, pakakuatshibua Yezu, bapostolo bende bakanyema tshipapu. Ku shòò, buine butuku abu, Petelo, amu bu tshipeta tshia ditshina, wakavila misangu ne misangu Kristo nansha muvuaye mumumanye. Bapostolo kabavua bangate ne mushinga mubelu wa Yezu eu: “Shalayi batabale ne nusambile kanuyi nupumbisha.” (Matayi 26:41, 55, 56, 69-75) Kunyima kua dibiishibua diende ku lufu, Yezu wakatumika ne Mifundu bua kukolesha ditabuja diabu. (Luka 24:44-48) Ne pakamuenekabi bua se: bamue bakavua bateka mudimu mutekemenyibue kudibu pa muaba muibidi, Yezu wakabakankamija bua kudifilabu ne kasuki mu mudimu wa mushinga mukole kupita mikuabu yonso.—Yone 21:15-17.
6. Yezu wakadimuija balongi bende ba kumpala ku mateyi kayi abidi?
6 Anu ku ntuadijilu, Yezu wakadimuija balongi bende ne: kabavua ne bua kuikala bena mu bulongolodi ebu to. (Yone 15:19) Wakababela kabidi ki mbua kuikalabu bakalenge umue ku mutu kua mukuabo, kadi mbua kusadilanganabu bu bana ba muntu. (Matayi 20:25-27; 23:8-12) Bakateleja mubelu wende anyi? Bakatungunukaku ne kuya kumpala mu mudimu uvuaye mubapeshe anyi?
7, 8. (a) Mmunyi mudi muanda wa bena nkristo ba kumpala uleja se: bavua bangata ne mushinga mubelu uvua Yezu mubapeshe? (b) Bua tshinyi kushal’amu batabale mu nyuma kuvua ne mushinga?
7 Mu matuku wonso atshivua bapostolo ne muoyo, bakakuba tshisumbu. Mianda ya kale idi ijadika se: bena nkristo ba kumpala kabavua babuelakana mu malu a tshididi a Ampire wa bena Roma ne kabakateka kasumbu ka bamfumu ba ekleziya ku mutu nansha. Ku lukuabo luseke, bavua bamanyishi ba Bukalenge bua Nzambi ba tshisumi. Ku ndekelu kua siekele wa kumpala, bakafila bumanyishi mu Ampire mujima wa bena Roma, benza balongi mu Azi, ku Mputu, ne ku Nord kua Afrike.—Kolosai 1:23.
8 Kadi, dikumbaja edi mu mudimu wa buambi kadivua diumvuija dibenga kuikala ne tshintu nansha tshimue tshidi tshikengedibua bua kushala batabale mu nyuma. Dilua dia Yezu divua didianjila kumanyishibua bua matuku avua ne bua kulua kunyima. Ne tshisumbu bu muakabuelatshi mu siekele muibidi B.B., nsombelu yakajuka yakabueja ngikadilu wa mu nyuma wa bena nkristo mu njiwu. Mbua tshinyi nanku?
Aba bakabenga kushala batabale
9, 10. (a) Kunyima kua lufu lua bapostolo, mmalu kayi akenzeka avua aleja se: bavule bavua badiamba muvuabo bena nkristo kabakashala batabale? (b) Mvese kayi ya mu Mifundu idi mitela mu tshikoso etshi ivua mua kuambuluisha aba bavua badiamba muvuabo bena nkristo bua kushala bakole mu nyuma?
9 Bamue bakabuela mu tshisumbu bakatuadija kumanyisha mitabuja abo mu ngakuilu wa filizofi wa bena-Greke, bua kuitabijija buambi kudi bantu pa buloba bujima. Ku kakese ku kakese, malongesha a bampangano bu mudi, Busatu-Bunsantu anyi dibenga kufua dia anyima biakabuela mu buena-nkristo bubipishibue. Etshi ke tshiakafikisha bantu ku dijimija ditekemena dia Millénium (Bukokeshi bua bidimu tshinunu). Mbua tshinyi? Aba bavua bangata ne mushinga dilongesha dia dibenga kufua dia anyima mbafike ku nkomenu wa se: anyima udi ushalaku kunyima kua difua dia mubidi nealabule mabenesha a bukokeshi bua Kristo mu miaba ya ba-spiritu. Nenku, kabakamona dikengedibua dia kushala batabale mu dindila dikalaku dia Kristo mu bukole buende bua Bukalenge.—Fuanyikija ne Galatia 5:7-9; Kolosai 2:8; 1 Tesalonike 5:21.
10 Mianda mikuabo yakavuija nsombelu eu mukole. Bamue bavua badiangata bu batangidi bena nkristo, bakatuadija kutumika ne bena mu bisumbu biabu bu mushindu kampanda wa kudivuija bantu banene. Bakangata mmuenenu ne malongesha abo nkayabo ne mushinga wa muomumue ne Mifundu anyi kupita mene nansha ne Mifundu. Pakamueneka mpunga, ekleziya eu mutontolodi wakatuadija kukuatshila mbulamatadi mudimu.—Bienzedi 20:30; 2 Petelo 2:1, 3.
Bipeta bidi bifumina ku divudija ditabala
11, 12. Bua tshinyi Mashintuluka a bena Mishonyi kaakabapingaja ku ntendelelu mulelela?
11 Kunyima kua siekele nkama ne nkama ya tshinyangu tshilunguluja kudi Ekleziya Katolike wa bena Roma, bamue balombodi ba Mashintuluka bakamutombokela mu siekele wa 16. Kadi, abi kabiakabapingaja ku ntendelelu mulelela nansha. Bua tshinyi kabiakenzeka nanku?
12 Nansha muvua bisumbu bishilangane bia bena Mishonyi bidiumbushe ku bukokeshi bua Roma, bakaya ne malongesha mavule a nshindamenu ne bienzedi bia butontolodi—bu mudi ditapulula bena kuitabuja ne kasumbu ka bamfumu ba ekleziya, kabidi ne ditabuja dilongesha dia Busatu-Bunsantu, dia anyima ukena-ufua, ne dikengeshibua kashidi kunyima kua lufu. Mushindu wa muomumue ne Ekleziya Katolike wa bena Roma, bakatungunuka kuikala bena mu bulongolodi ebu pa kushemeja bulunda ne bamfumu ba malu a tshididi. Nenku, bakapidia ne muoyo umue ditekemena kayi dionso pa bidi bitangila dilua dia Kristo bu Mukalenge.
13. (a) Ntshinyi tshidi tshileja se: bamue bantu bakangata ne mushinga Dîyi dia Nzambi? (b) Mu siekele wa 19, mmuanda kayi wakalua wa ditabalela mu mushindu wa pa buawu kudi aba bavua badiamba muvuabo bena nkristo? (c) Bua tshinyi bavule bakatekeshibua mu maboko?
13 Kadi, Yezu wakadianjila kumanyisha se: kunyima kua lufu lua bapostolo bende, bapianyi balelela ba Bukalenge (bakafuanyikijaye ne blé) bavua ne bua kutungunuka ne kukola pamue ne bena nkristo ba dishima (anyi lupele) too ne ku tshikondo tshia dinowa. (Matayi 13:29, 30) Lelu’eu, katuena mua kufunda ne dijadika mêna a buonso bavua Mukalenge mutangile bu blé. Kadi, tudi tumona ne: pankatshi pa siekele wa 14, wa 15, ne wa 16, kuvua bantu bakabueja mioyo yabu ne budikadidi buabu mu njiwu bua kukudimuna Bible mu mukualu udi bantu buonso mua kumvua. Bakuabo kabakangata Bible anu bu Dîyi dia Nzambi, kadi, kabidi bakabenga dilongesha dia Busatu-Bunsantu bu dilongesha didi kadiyi mu diumvuangana ne Mifundu minsantu. Bamue bakabenga kuitabuja malongesha a dibenga kufua dia anyima ne ditatshishibua mu kapia ka inferno adi kaayi mu diumvuangana ne Dîyi dia Nzambi. Kabidi, mu siekele wa 19, bu tshipeta tshia divula dia dilonga dia Bible, tusumbu tua bantu ku Etats-Unis, Allemagne, Angleterre, ne ku Russie bakatuadija kumanyisha ne dishindika dionso se: tshikondo tshia dilua dia Kristo tshiasemenyi pabuipi. Kadi, bivule bia ku bivuabo bindile kabiakakumbana to. Mbua tshinyi? Mu mushindu mualabale, bivua nanku, bualu bavua batamba kueyemena bantu pamutu pa kueyemena Mifundu.
Mushindu wakashalabu batabale
14. Umvuija mushindu uvua C. T. Russell ne balunda bende batumika nawu bua kulonga Bible.
14 Pashishe, mu 1870, Charles Taze Russell, ne bamue balunda bende bakadiunguija mu kasumbu bua kulonga Bible ku Allegheny, ku Pennsylvanie. Kabavua ba kumpala ku disunguluja malelela mavule a mu Bible akitabujabo, kadi, pavuabo balonga, bavua bakeba pa tshibidilu mvese yonso ya mu Bible ivua mu diumvuangana ne bualu kampanda.a Tshipatshila tshiabo katshivua tshia kupeta mvese ivua itua ngenyi midianjila kulongolola nyama ku mikolo, apo mbua kushindika se: nkomenu yabo ivua mu diumvuangana ne bionso bivua Bible wamba pa bualu abu.
15. (a) Amu bu Russell, bantu bakuabu bakafika ku dijingulula tshinyi? (b) Ntshinyi tshiakasunguluja Balongi ba Bible ku bantu aba?
15 Bakuabo bantu bakese kumpala kuabo bakajingulula ne: Kristo neapingane mu dibenga kumueneka ku mêsu bu spiritu. Bamue bakasunguluja se: tshipatshila tshia dipingana dia Kristo katshivua tshia kuosha buloba ne kubutula muoyo wa bantu buonso nansha, kadi mbua kubenesha mêku wonso a pa buloba. Bantu bakese bakafika mene ku dimanya se: tshidimu tshia 1914, tshivua ne bua kuikala nshikidilu wa Bikondo bia Bampangano. Kadi, bua Balongi ba Bible bavua balamatangane ne muanetu Russell, ebi kabivua anu mianda ya Nzambi ya kuyukidilangana patupu to. Bakashimika nsombelu yabo pa malelela aa ne bakaatangalaja pa buloba bujima kabayi ne ba kubafuanyikija nabu mu tshikondo atshi.
16. Mu tshidimu tshia 1914, bua tshinyi muanetu Russell wakafunda ne: “Tudi mu tshikondo tshia diteta”?
16 Nansha nanku, bavua bakengela kushala batabale. Mbua tshinyi? Tshilejilu, nansha muvuabo bamanye ne: 1914 tshivua tshidimu tshijadika mu milayi ya mu Bible, kadi kabavua bamanye menemene malu avua ne bua kuenzeka tshidimu atshi to. Bualu abu buvua diteta kudibo. Mu Tshibumba tshia Nsentedi (tshia mu dia 1 Kasuabanga 1914 mu anglais), muanetu Russell wakafunda ne: “Tuvulukayi se: tudi mu tshikondo tshia diteta. . . . Bikalaku kabingila kayi kuonso kadi mua kukosolola bakuabu ne Mukalenge ne bulelela buende, kadi kabidi mua kubasaka ku dibenga kudifila kudi Mukalenge ne ku disua diende, nanku ki ng’anu dinanga dia Nzambi didi mu mitshima yabu diakajula disankidila kampanda bua Mukalenge, kadi mbua kabingila, kakuabo; pamu’apa, ditekemena dia ne: tshikondo tshiavu tshîpi; ne kudifila kuabo kuvu’amu kua tshikondo kansanga.”
17. Mmunyi muakenza A. H. Macmillan, ne balunda bende, bua kulama bujalame buabu bua mu nyuma?
17 Bakuabo bakalekela mudimu wa Yehowa mu tshikondo atshi. Kadi ki tshiakenza muanetu Alexander Macmillan nansha. Bidimu bivule pashishe, wakitaba bushuwa se: “Misangu mikuabo, matekemena etu pa bidi bitangila dituku anyi tshidimu kampanda avua asesuka kule ne bivua Mifundu ibingisha.” Ntshinyi tshiakamuambuluisha bua kulama bujalame buende bua mu nyuma? Anu bu muakambaye, yeye nkayende wakamona se: “Nansha pavua matekemena aa kaayi akumbana, malongolola a Nzambi kaavua wowo mashintuluke to.” Wakasakidila ne: “Ngakajingulula se: tuvua ne bua kuitaba bilema bietu ne kutungunuka ne kukonkonona Dîyi dia Nzambi bua kupeta ditokeshibua ditambe bunene.”b Ne budipuekeshi buonso, Balongi ba Bible abu ba kumpala bakashiila Dîyi dia Nzambi muaba bua kujalamijadi mmuenenu wabo.—2 Timote 3:16, 17.
18. Mmunyi muvua dikala batabale dia bena nkristo dibambuluisha ku kakese ku kakese bua kubabidila mianda ya dibenga kuikala bena mu bulongolodi ebu?
18 Mu bidimu biakalonda, dikengedibua diabu dia kushala batabale kadiakakepa. Bavua bamanye bushuwa ne: bena nkristo kabena bena mu bulongolodi ebu. (Yone 17:14; Yakobo 4:4) Mu diumvuangana ne dîyi-diludiki edi, ne bishilangane ne bukua-buena-nkristo, kabakatua Société des Nations nyama ku mikolo pa kumumuenesha bu tshimuenekelu tshia tshididi tshia Bukalenge bua Nzambi. Kadi, amu mu tshidimu tshia 1939 ke muakajingululabo patoke tshilumbu tshia ndubidila wa bena nkristo.—Tangila Tshibumba tshia Nsentedi (mu anglais), tshia mu dia 1 Kasuabanga 1939.
19. Mbipeta kayi biakafumina ku butangidi bua tshisumbu biakapatuka bualu bulongolodi buvua bushale butabale?
19 Kabavua ne kasumbu ka bamfumu ba ekleziya to, nansha muvua bakulu bakuabo bakasungulabu pa kubelela tukanda bela meji se: dilongesha mu tshisumbu ke tshionso tshivuabo mua kutekemena kudibo. Kadi, ne dijinga dia kulonda Mifundu anu bu mutubi bikengela, bulongolodi buakashintulula misangu mivule mumvuija pa mudimu wa bakulu bilondeshile butoke budi mu Mifundu bufunda mu Tshibumba tshia Nsentedi. Mashintuluka avua enjibua mu diumvuangana ne bivua Mifundu ileja.
20-22. Mmunyi muvua bulongolodi bujima ku kakese ku kakese buditue mu dikumbaja mudimu wa kumanyisha Bukalenge pa buloba bujima uvuabo badianjila kumanyisha?
20 Bulongolodi bujima buakadilongolola ne lukasa luonso bua kukumbaja mu buondoke buonso mudimu udi Dîyi dia Nzambi dimanyisha bua matuku etu aa. (Yeshayi 61:1, 2) Mmu bualabale kayi muvua lumu luimpe ne bua kumanyishibua mu matuku etu aa? Yezu wakamba ne: “Diambedi lumu luimpe nelumanyishibue mu matunga wonso.” (Mako 13:10) Bilondeshile mmuenenu wa bantu, mudimu eu uvua umueneka misangu mivule bu uvua kawuyi mua kuenjibua.
21 Kadi, pa kueyemena Kristo, Mfumu wa tshisumbu, kasumbu ka mupika wa lulamatu ne wa budimu kakaya amu kumpala. (Matayi 24:45) Ne lulamatu pamue ne dîsu dikole, kakaleja tshisamba tshia Yehowa mudimu uditshi ne bua kuenza. Bituadijile mu 1919, bakatamba kuakula bua mudimu wa budimi. Bua bavule, kabivua bitekete bua kuya ku nzubu ne ku nzubu ne kuyukidilangana ne bantu bavuabo kabayi bamanyangane nabu. (Bienzedi 20:20) Kadi, biena-bualu bia kulonga bu mudi “Disanka didi kudi badi kabayi batshina” (mu 1919) ne “Ikalayi ne dikima” (mu 1921) biakambuluisha bamue bua kutuadija mudimu eu, pa kueyemena Yehowa.
22 Mu 1922, dibikila dia se: “manyishayi, manyishayi, manyishayi Mukalenge ne Bukalenge buende” diakafila buenzeji buvua bukengedibua bua mudimu eu kupetawu mushinga uvua muwukumbanyine. Kutuadija mu 1927, bakulu bavua kabayi bitaba mudimu eu udi mu diumvuangana ne Mifundu, bakumbushibua pa midimu yabo. Pabuipi ne mu tshikondo atshi, bena-ngendu bakatumibua bu batangidi ba bijengu ba Société, e kubapeshabo mudimu wa kuikala “ba-directeur de service régional” bua kuleja bamanyishi mushindu wa kusadila mu budimi. Muambi yonso kavua mua kuikala mpanda-njila to, kadi, bavule bavua bapitshisha matuku majima a a ku ndekelu kua lumingu mu mudimu wa buambi. Bavua batuadija kumpala kua dîba mu dinda, ne biikisha patupu anu bua kudia diampa diela munyinyi ne pashishe batungunuka ne mudimu too ne ku dilolo menemene. Bambi aba bavua mu tshikondo tshinene tshia dilubuluka dia mudimu wa teokrasi, ne mbiakane bua tuetu kukenketa bua kumanya mushindu uvua Yehowa mulombole tshisamba tshiende. Ke tshituye wenza misangu yonso. Ku diambuluisha dia dibenesha diende, mudimu wa buambi bua lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi bujadika neutue ku tshibungubungu biakane.
Utuku ushala mutabale anyi?
23. Pa bidi bitangila dinanga dia bena nkristo ne diditapulula ku bulongolodi ebu, mmunyi mutudi muntu pa nkayende mua kuleja se: tudi bashale batabale?
23 Ne dikokela ku buludiki bua Yehowa, bulongolodi buende butu’anu butudimuija ku bienzedi ne ngikadilu idi mua kutumuenesha bu bena mu bulongolodi ebu, bua katuvu kupita nabu. (1 Yone 2:17) Ku luetu luseke, muntu yonso pa nkayende udi ne bua kushala mutabale pa kukokela buludiki bua Nzambi. Yehowa udi utulongesha kabidi mua kusomba ne kuenza mudimu pamue. Bulongolodi buende budi butuambuluisha bua kuvudija dianyisha dietu bua tshidi dinanga dia bena nkristo diumvuija menemene. (1 Petelo 4:7, 8) Bua tuetu kushala batabale, bidi bikengela kuenza madikolela bua kutumikila mubelu eu, nansha mutudi bantu badi kabayi bapuangane.
24, 25. Mmu nsombelu kayi ya mushinga mutudi ne bua kushala batabale, ne ditekemena dia mushindu kayi mu mmuenenu?
24 Ku musangu ne ku musangu, mupika wa lulamatu ne wa budimu mmutuvuluija ne: “Eyemena Yehowa ne mutshima webe wonso ne kueyemenyi meji ebe nkayebe nansha.” (Nsumuinu 3:5) “Nusambile anu kusambila.” (1 Tesalonike 5:17) Mbatubele bua kumanya mua kuangata mapangadika etu bilondeshile Dîyi dia Nzambi, kuenza bua Dîyi edi kuikaladi ‘muinda bua dikasa dietu ne butoke bua njila wetu.’ (Musambu wa 119:105) Ne dinanga dionso, mmutukankamije bua kutungunuja mudimu wa bumanyishi bua lumu luimpe lua Bukalenge mu nsombelu yetu, mudimu wa mu matuku etu aa uvua Yezu mudianjila kumanyisha.—Matayi 24:14.
25 Eyowa, mupika wa lulamatu ne wa budimu udi mutabale. Tuetu petu, muntu pa nkayende, tudi ne bua kushala batabale. Bu tshipeta, bituikala mua kuenza nunku, pamu’apa tudi mua kusanganyibua munkatshi mua aba bimane, banyishibue kumpala kua Muana wa muntu paluaye bua kukumbaja dilumbuluisha.—Matayi 24:30; Luka 21:34-36.
[Mêyi adi kuinshi]
a Faith on the March (Ditabuja mu dilubuluka), kudi A. H. Macmillan, Prentice-Hall, Inc., 1957, dibeji dia 19 too ne dia 22.
b Tangila Tshibumba tshia Nsentedi, tshia mu dia 15 Kabitende 1967, dibeji dia 565 too ne dia 572, (mu Français).
Diambulula
◻ Amu bu mudibi bilejibue mu Matayi 24:42, bua tshinyi tudi ne bua kushala batabale?
◻ Mmunyi muakenza Yezu ne bamulondi bende ba mu siekele wa kumpala bua kushala batabale mu nyuma?
◻ Kumbukila mu 1870, mmalu kayi akenzeka bualu basadidi ba Yehowa bavua bashale batabale?
◻ Ntshinyi tshiafila tshijadiki tshia se: tudi, muntu pa nkayende, bashala batabale?
[Bimfuanyi mu dibeji 23]
Yezu wakashala ne bivule bia kuenza mu mudimu uvua Tatuende mumupeshe. Kabidi wakasambila ne disuminyina dionso
[Tshimfuanyi mu dibeji 24]
Charles Taze Russell mu bidimu biende bia ndekelu
[Tshimfuanyi mu dibeji 25]
Bamanyishi ba Bukalenge bapite pa 4 700 000 badi ne disuminyina pa buloba bujima