Bansonga—Ndilongesha dia nganyi dinudi nutumikila?
“Bantu bakuabo nebalekele ditabusha diabo, balamata ku . . . [malongesha, NW] a ba-demon.”—1 TIMOTE 4:1.
1. (a) Ndisungula kayi didi bansonga ne bua kuenza? (b) Mmunyi mudi Yehowa ulongesha?
LUKONKO ludibu bebeje bansonga apa ludi: Ndilongesha dia nganyi dinudi nutumikila? Ebi bidi bileja ne: nuenu bansonga nudi ne disungula kumpala kuenu. Bia-disungula bidi bibidi: kuandamuna bilenga ku dilongesha dia Nzambi ne kutumikila malongesha a ba-demon. Yehowa udi ulongesha ku diambuluisha dia Dîyi diende, Bible, kabidi ne ku butuangaji bua mudimu wa aba badiye utumika nabo bu baleji-mpala bende pa buloba. (Yeshaya 54:13; Bienzedi 8:26-39; Matayo 24:45-47) Kadi, bidi binukemesha pa kumvua ne: ba-demon batu pabu balongesha anyi?
2. Bua tshinyi bidi bia mushinga kudimukila menemene malongesha a ba-demon mu tshikondo tshietu etshi?
2 Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Halua bikondo bia kunshikidilu ha buihi, bantu bakuabo nebalekele ditabusha diabo, balamata ku nyuma idi ihambuisha ne ku [malongesha, NW] a ba-demon. (1 Timote 4:1) Bu mutudi ne muoyo mu “matuku a ku ndekelu” mudi Satana ne ba-demon bende bazanzamuke mu mushindu wa pa buawu, nudi numvua bua tshinyi tudi tuela lukonko lua se: Ndilongesha dia nganyi dinudi nutumikila? (2 Timote 3:1-5; Buakabuluibua 12:7-12) Bualu Satana ne ba-demon bende mbapiluke mu budimu, mbalobeshi ba kalanda musenga mu bienzedi biabo, bidi bia mushinga bua nuenu kutabalela lukonko elu mu mushindu wa pa buawu.—2 Kolinto 11:14, 15.
Ba-demon ne abo malongesha
3. Ba-demon mbanganyi, tshipatshila tshiabo tshidi tshinyi, ne mmunyi mudibo bakeba mua kutshikumbaja?
3 Ba-demon bavua ku kale banjelu ba Yehowa, kadi bakatombokela Mubafuki wabo ne bua nanku bakavua bena dia Satana. (Matayo 12:24) Tshipatshila tshiabo ntshia kunyanga bantu ne kubasesuisha bua kabasadidi Yehowa. Bua kutshikumbaja, ba-demon badi batumika ne bantu bu balongeshi bua kulubuluja buiminyi, ne nsombelu wa tshiendenda tshia masandi bidi Yehowa udiwula. (Fuanyikija ne 2 Petelo 2:1, 12-15.) Dikonkonona dia mushindu wakavua ba-demon, bine aba bavua banjelu ba lulamatu kale, nedinuambuluishe bua kusunguluja malongesha abo ne nsombelu idi malongesha aa akankamija bantu bua kulonda.
4. (a) Bua tshinyi banjelo bena bupidia bakalua pa buloba mu tshikondo tshia Nowa? (b) Ntshinyi tshiakenzekela banjelo babi ne ndelanganyi yabo pakadituta mvula wa kabutu?
4 Mu matuku a Nowa, banjelu bakuabo bakalobeshibua kudi bulengele bua bana ba bakaji ba bantu, ke bualu kayi bifukibua bia mu nyuma ebi biakumbuka miaba yabi mu diulu, kupuekabi pa buloba. Mu disomba diabi pamue ne bana ba bakaji ba bantu, kuakaledibua ndelu ya bidika idi ibikidibua ne: ba-nefilime. Bu mudi mikenji ya bufuki kayiyi ipesha bifukibua bia mu nyuma budikadidi bua kusangila ne bantu, tshiakenza banjelo bakatomboka tshivua bualu bubi, bufuanangane ne diangatangana dia mulume ne mulume, malu akenjibua pashishe kudi balume ne bansongalume mu Sodome. (Genese 6:1-4; 19:4-11; Yuda 6, 7) Nansha muakafua bakaji ba banjelo mu mâyi a mvula wa kabutu ne bana babo ba bidika, banjelo babi bakavuula mubidi wabo wa bantu wakavualabo, ne bakapingana mu diulu muakavuabo ba-demon bena dia Satana Diabolo.—2 Petelo 2:4.
5. Banjelo mbifukibua bia mushindu kayi, ne mmunyi mudibo bidikija kunyanga mikenji ya Nzambi?
5 Pa kukonkonona malu a kale aa, umvu ne: ba-demon mbifukibua bia mushindu kayi menemene anyi? Mbakokeshibue kudi lungenyi lua masandi badi kabayi bamueneka ku mêsu a bantu, badi balombola bulongolodi ebu budi budiine mu malu a bitupa bia lulelu. Nansha mudibo bakandikibue divualua mibidi ya bantu, badi basonsola disankidila tshiendenda tshia masandi kudi aba badibo mua kupambuisha pa buloba. (Efeso 6:11, 12) Ba-demon badi bidikija kunyanga mikenji ya Yehowa idi itangila bunonoke ne bikadilu bilenga pa kuyimuenesha bu mibule kabingila ka kukandikangana amue malu. Banjelo babi aba badi basua kubingisha tshiendenda tshia masandi pa kutshimuenesha bu tshimpe, bu ngenzelu wa dilabula disanka mu nsombelu.
Dilubuluja dia malongesha a ba-demon
6. Bua tshinyi kabiena bikemesha padi ba-demon balubuluja malongesha abo ne mbabi yonso?
6 Muanda wa se: ba-demon badi balubuluja malongesha abo ne mbabi yonso kawena mua kutukemesha to, bualu ntshienzedi tshivua ntunga-mulongo wabo, Satana Diabolo, mutumike natshi bua kudinga Eve. Nuvuluke se: wakakula nende amu bu uvua ujinga kumuambuluisha. “Nzambi wakamba ne, kanudi mamuma a mitshi yonso idi mu budimi, anyi?” ke muakebeja Satana. Pashishe, ne mbabi yonso wakateta kupepeja dilongesha dia Nzambi pa kuambila Eve ne: uvuà ne bua kupeta disanka bu yeye mua kudia mutshi mukandika. “Hanuadia mamuma au,” ke muakalaya Satana, “mesu enu neabuluke, nenuikale bu Nzambi, nenumanye malu mimpe ne malu mabi.” (Genese 3:1-5) Nanku Eve wakatuishibua, eyowa wakalobeshibua, pa kubenga kutumikila Nzambi.—2 Kolinto 11:3; 1 Timote 2:13, 14.
7. Mbuenzeji kayi budi nabo malongesha a buteyi a ba-demon, ne ndidimuija kayi didibi bipetesha?
7 Mu bikondo bia lelu’eu kabidi, bavule mbadingibue. Ba-demon ne mbabi yonso mbalubuluje tshiendenda tshia masandi mushindu udibo batshianyisha kudi bavule bavua batshidiwula. Tshilejilu, pavua ngamba-malu muenda lumu ku Etats-Unis wandamuna ku mukanda pa bualu budi butangila dikala pamue dia mukaji ne mulume badi kabayi banji kuselangana, wakafunda ne: “Tshivua ngela meji ne: mvua mua kushintulula mmuenenu wanyi pa bualu ebu, kadi mpindieu ndi mumone ne: bena dibaka babidi badi bapangadije bua kuselangana badi mua kuenza imue ngendu pamue ku ndekelu kua mbingu bua kupima bukole bua dinanga diabo.” Pashishe wakasakidila ne: “Tshiena mua kuitaba ne: meme ke wakabifunda!” Nansha yeye kayi mua kuitaba ne: wakatuma dîyi dia kuenda masandi, kadi ke tshiakenzaye! Mu butoke buonso, tudi ne bua kudimuka bua se: malongesha a ba-demon kayikadi ne buenzeji pa mmuenenu wetu wa bienzedi bidi Nzambi udiwula.—Lomo 1:26, 27; Efeso 5:5, 10- 12.
8. (a) Mmunyi mudi muaku “bulongolodi” mutumika nawu mu Bible? (b) Nnganyi udi ulombola bulongolodi ebu, ne mmunyi mudi balondi ba Yezu ne bua kumona bulongolodi ebu?
8 Katupu muoyo ne: Satana udi “mfumu wa bulongolodi ebu.” Bushuwa, mupostolo Yone wakamba ne: “bulongolodi ebu buonso budi ku bukokeshi bua mubi.” (Yone 12:31; 1 Yone 5:19, NW) Bulelela, Yezu wakatumika imue misangu ne muaku “buloba anyi bulongolodi” bua kufunkuna bukua-bantu buonso. (Matayo 26:13; Yone 3:16; 12:46) Kadi, misangu ya bungi, uvua utumika ne muaku “bulongolodi” bua kufunkuna ndongoluelu yonso ya bantu idiku pa kumbusha tshisumbu tshia bena nkristo. Tshilejilu, Yezu wakamba ne: balondi bende kabena ne bua kuikala “bena mu bulongolodi ebu” (nsangilu wa bantu badi bapange buakane) ne bualu kabavua bena mu bulongolodi ebu, bena bulongolodi ebu bavua ne bua kubakina. (Yone 15:19; 17:14-16, NW) Bible udi kupita apu utubela ne: tudi ne bua kuepuka kushemesha malanda ne bulongolodi ebu bulombola kudi Satana.—Yakobo 4:4.
9, 10. (a) Mbintu kayi bia mu bulongolodi ebu bidi bisonsola dijinga dia tshiendenda tshia masandi? (b) Mmunyi mutudi mua kusunguluja eu udi kunyima kua bidi dijikija lutetuku dia mu bulongolodi ebu dilongesha?
9 Mupostolo Yone udi ubela ne: “Kanunangi bulongolodi ebu, nansha bintu bidi mu bulongolodi ebu.” Wakamba kabidi ne: “Bualu bionso bia mu bulongolodi ebu—nkuka ya mubidi, nkuka ya mêsu, ne ditumikatumika ne mabanji abu—kabiena bifuma kudi Tatu.” (1 Yone 2:15, 16, NW) Elabi meji pa muanda eu. Ntshinyi tshidi mu bulongolodi ebu tshikebesha nkuka mibi bu mudi ditumika ne bitupa bia lulelu dibengangane ne mikenji ya [Nzambi]? (1 Tesalonike 4:3-5) Tudi mua kuamba tshinyi pa bidi bitangila mijiki mivule ya bulongolodi ebu? Muena mudimu wa dikandika mijiki mibi wa mu Californie wakamba ne: “Dilongesha dia mijiki mivule didi se: kanuena ne bua kumvuila baledi benu, apo nudi ne bua kulonda nsombelu unudi basue nuenu nkayenu.” Nudiku basunguluje mpokolo wa dilongesha didi mijiki ya mushindu’eu ifila anyi?
10 Bulelela, nuvuluke se: Satana wakambila Eve ne: ‘Nudi babule tshintu kampanda tshiakane anyi tshidi tshisankisha. Diakajilayi nsombelu mushindu unudi basue. Pangidijayi nuenu bine tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. Kabiena bikengela kumvuila Nzambi nansha.’ (Genese 3:1-5) Mu mijiki mivule ya bulongolodi ebu, kamuena mukenji wa muomumue anyi? Kadi ba-demon kabatu balongesha anu ku diambuluisha dia mijiki nansha. Badi kabidi batumika ne programme ya bungenda ya televizion, filme, ne vidéo bua kulongesha. Mmu mushindu kayi? Eyowa, tudiomba ne televizion ne vidéo bia mu bulongolodi ebu bidi bileja dijikija mukodi didi dimuenesha malongesha a bikadilu bilenga bu adi azengeja. Bidi bibingisha tshiendenda tshia mu lupitapita pa kutshizangika ne pa kutshileja ne: tshidi tshimpe.
11. Pa bidi bitangila bikadilu bilenga, ntshinyi tshidi televizion ulongesha pa tshibidilu?
11 Tshikandakanda tshia U.S. News & World Report tshiakamba ne: “Mu 1991, nzubu ya televizion isatu [ya bena Amerike] yakaleja bindidimbi bipite pa 10 000 bia disangila mu mêba atu bantu batamba kutangila televizion; pa kuenza makumi, ku tshindidimbi tshimue tshia disangila pankatshi pa mukaji ne mulume bena dibaka, dishala pamue dia mulume ne mukaji divua dienzeka misangu 14 kudi bantu badi kabayi bena dibaka dimue.” Pa kuleja disangila misangu 9 000 dîba ditu bantu batamba kutangila televizion mu tshidimu tshimue, nudi mua kuamba ne: televizion udi ulongesha tshinyi? Barry S. Sapolsky, umue wa ku bafundi ba luapolo lua “Disangila mu mêba adi bantu batamba kutangila televizion: mu 1979 too ne mu 1989,” udi wamba ne: “Pikala munkatshi mua bidimu bivule, nsonga kampanda umona ku televizion bantu batantshilangana kakuyi bua dibaka peshi bashala pamue, mu kupita kua bidimu, binunu bia bindidimbi ebi nebimulongeshe ne: kushala pamue kua mulume ne mukaji kudi kuimpe, ne kakuena ne bipeta bibi nansha.” Kakuena mpata yakuelangana pa bualu ebu: dijikija mukodi dia bulongolodi ebu didi dilongesha bansonga ne: kakuena mikenji, tshiendenda tshia masandi ntshimpe, kabidi ne: kakuena bipeta bibi bidi mua kufumina ku dilonda nsombelu udi Nzambi udiwula.—1 Kolinto 6:18; Efeso 5:3-5.
12. Mbua tshinyi dijikija lutetuku dia mu bulongolodi ebu didi dibueja nangananga bansonga bena nkristo mu njiwu?
12 Mijiki, filme, vidéo, ne televizion bia bulongolodi ebu mbienza bua kulengelela bansonga. Bidi bimuangalaja malongesha mabi a ba-demon! Kadi, bidi mua kukemesha anyi? Anjibi kuela meji. Bikala ntendelelu mubi ne malu a tshididi mikale bimue bitupa bia bulongolodi bua Satana—ne mu butoke buonso ke mudibi—ki nkubula lungenyi bua kuela meji ne: bintu bia kujikija nabi lutetuku bifila kudi bena mu bulongolodi ebu kabiena ku buenzeji bua ba-demon anyi? Nangananga nuenu bansonga, bidi bikengela nuikale batabale bua se: “Kanulondi kabidi tshilejilu tshia bulongolodi ebu bua malu.”—Lomo 12:2, NW.
Dikonkononayi nuenu bine mu bululame
13. Ndidikonkonona kayi dia muntu pa nkayende didi ne bua kuenjibua?
13 Disungula dienu dia kutumikila malongesha kampanda didi dimueneka ki ng’anu ku ngakuilu wenu kadi kabidi ne ku bienzedi bienu. (Lomo 6:16) Nunku nudiebeje nuenu bine ne: ‘Mmuenenu yanyi ne nsombelu wanyi bidi bienda binyanguka ku buenzeji bubi bua bintu bindi ndonga ku butuangaji bua tudiomba, televizion, ne filme anyi? Malongesha a ba-demon akadi ne muaba mu nsombelu wanyi anyi?’ Bua kunuambuluisha bua kuandamuna ku nkonko eyi, bua tshinyi kanuenaku mua kuanji kufuanyikija mêba anudi nupitshisha ne madikolela anudi nuenza bua kulonga Bible, kubuela mu bisangilu bia bena nkristo, ne kuyukidilangana ne bakuabo pa bidi bitangila Bukalenge bua Nzambi ne mêba anudi nupitshisha ne madikolela anudi nuenza bua kutangila televizion, kuteleja mijiki, kuenza dinaya dia kuibidija nadi mubidi dinudi banange, anyi bua kudibueja mu amue malu a muomumue? Kabiyi mpata, muoyo wenu udi mu njiwu, nunku nudikonkonone nuenu nkayenu mu bululame buonso.—2 Kolinto 13:5.
14. Ntshinyi tshikala ne buenzeji pa makanda etu a mu nyuma, ne ndungenyi kayi lupepele lutudi ne bua kulama mu tshieledi tshia lungenyi?
14 Nudi bamanye bimpe bitambe ne: biakudia bia ku mubidi binudi nudia bidi ne buenzeji pa makanda enu a mubidi. Bia muomumue, binudi nudiisha tshieledi tshienu tshia lungenyi ne mutshima wenu bidi ne buenzeji pa makanda enu a mu nyuma. (1 Petelo 2:1, 2) Bu nuenu mua kudishima pa bidi bitangila bipatshila bienu nkayenu, kanuena mua kushima Mutulumbuluishi wetu, Yezu Kristo. (Yone 5:30) Nunku nudiebeje nuenu nkayenu ne: ‘Bu Yezu mutshikale pa buloba, tuvua mua kupampakana pa kumumona ubuela mu nzubu muetu bua kuteleja mijiki yetu peshi kutangila bitudi tutangila ku televizion anyi?’ Kakuyi mpata, Yezu udi umona ne mmumanye bienzedi bietu.—Buakabuluibua 3:15.
Kandamenayi malongesha a ba-demon
15. Bua tshinyi bena nkristo badi ne bua kuluangana bikole bua kukandamena malongesha a ba-demon?
15 Difimpakaja didi nadi ba-demon kudi bansonga bua kutumikilabo malongesha abo ndia dikema. Ba-spiritu babi aba badi bamueneka bu badi bapetesha nsombelu wa disankishibua wa lukasa lukasa—wa ditshionkomoka ne masanka. Bua kusankisha Nzambi, ku kale, Mozese wakabenga “disanka dia tshitupa tshîpi dia mpekatu” bu umue wa ku bantu ba mushinga mukole ba mu nzubu wa faraone. (Ebelu 11:24-27, NW) Ki mbipepele bua kuimansha bidi ba-demon bafila, nunku udi ne bua kuluangana bikole bua kuenza tshidi tshimpe. Ebi mbilelela nangananga bualu tudi bapiane mpekato ne kabidi mitshima yetu idi misangu mivule ijinga kuenza bibi. (Genese 8:21; Lomo 5:12) Bua dinyikibua ku mpekato, nansha mupostolo Paulo uvua ne bua kudikanda bua se: kashiidi majinga ende a mubidi muaba bua kumukokeshawu.—1 Kolinto 9:27; Lomo 7:21-23.
16. Mmunyi mudi bansonga mua kukandamena bifimpakaji bidi bisaka ku didibueja mu njila wa tshindumba?
16 Binuatetshibua bua “kulonda tshisumbu tshia bantu tshinene bua kuenza malu mabi,” Nzambi udi mua kunuambuluisha bua kukandamena buenzeji bua kudi bena mulongo nenu badi banusaka mu njila mubi. (Ekesode 23:2; 1 Kolinto 10:13) Kadi nudi ne bua kulonda buludiki bua Nzambi, kulama bu tshiuma mêyi ende mu mutshima wenu. (Musambu wa 119:9, 11) Bidi bikengela bua nuenu kumanya ne: padi bansonga baditola kule, dijinga dia kusangila didi dijuka ne difikisha too ne ku dishipa mukenji wa Nzambi. “Pandi nkayanyi ne mulunda wanyi wa balume, mubidi wanyi udi unsaka ku dienza bualu kampanda kadi buongo bunsaka ku dienza bukuabo,” ke mudi nsongakaji kampanda utonda. Nunku manyayi mikalu yenu ne kanupu muoyo ne: mutshima wenu mmudingianganyi. (Yelemiya 17:9) Kanuditodi kule ne bantu. (Nsumuinu 18:1) Nuele mikalu mu dilejangana dienu dia dinanga. Ne tshidi ne mushinga wa pa buawu, nkushemesha malanda enu ne aba badi ne dinanga bua Yehowa ne badi ne kanemu kuondoke bua mikenji yende.—Musambu wa 119:63; Nsumuinu 13:20; 1 Kolinto 15:33.
17. Ntshinyi tshidi mua kuambuluisha bansonga bena nkristo bua kupeta makanda a kukandamena malongesha a ba-demon?
17 Kudibueja ne kasuki mu dilonga dia mikanda ya bena nkristo mifundila kukolesha bukole buebe bua mu nyuma, nekukuambuluishe. Tshilejilu, kudi mukanda wa Les jeunes s’interrogent—Réponses pratiques ne nshapita wa “Mvita ya buakane” udi mu mukanda wa Udi mua kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba bukudimuna mparadizu. Enzayi bua se: dilongesha dia mu Mifundu dibuele mu buondoke bua tshieledi tshienu tshia lungenyi ne mu mutshima wenu, ne nedinukoleshe. Bualu bunudi kanuyi ne bua kupua muoyo mbua se: mu bulongolodi ebu bulombola kudi ba-demon, kuenza tshidi tshiakane ki nkupepele nansha. Nunku nuluangane ne dikanda dienu dionso. (Luka 13:24) Ibakayi makanda enu a mu nyuma. Kanuidikiji bafuba, bena buôwa badi balonda musumba.
Babidilayi dilongesha dia Nzambi
18. Tela amue masanka adi afumina ku ditumikila malongesha a Nzambi.
18 Kabidi, nuvuluke se: kanuakubula nansha kakese tshintu kayi tshionso tshimpe panudi nutumikila dilongesha dia Yehowa. Mmukunange bushuwa, ke bualu kayi udi “[ukulongesha, NW] bua wewe wikale ne diakalengele.” (Yeshaya 48:17) Nanku tumikilayi dilongesha dia Nzambi, bua kuepuka kanyinganyinga kalela kudi kuondo ka muoyo kapiile, didiupuila lumu, mafu a panshi, masama a tshiambu a mu bundumba, anyi amue makenga a muomumue. Yehowa utu usanka bikole padi basadidi bende bamupesha mushindu wa yeye kuandamuna ku dimubanda dia Satana dia se: muntu kêna mua kushala ne lulamatu kudi Nzambi mu mateta. (Yobo 1:6-12) Binuasankisha mutshima wa Yehowa pa kuikala ne lulamatu kudiye, nenupanduke pakumbajaye dilumbuluisha diende pa bulongolodi ebu, ne pabutudibua aba buonso badi bapetula mikenji yende.—Nsumuinu 27:11; 1 Kolinto 6:9, 10; 1 Yone 2:17.
19. Mmushinga kayi udi nawu dishemesha malanda ne aba badi ne dianyisha bua masanka mapetela ku dilonda dilongesha dia Nzambi?
19 Bu nuenu mua kushemesha malanda ne bantu badi ne dianyisha bua bionso bidi Yehowa mubenzele, nudi mua kulongela ku malu adibo bamonamona. Mukaji kampanda uvua mupika wa bintu bia lulengu ne muditue mu tshindumba wakumvuija ne: “Bu meme tshiyi muteleje Yehowa mvua kuikala mufue. Muntu umvua ne bua kuselangana nende wafu disama dia sida. Balunda banyi buonso ba pa muoyo mbafue bua sida anyi mbindile lufu. Ndi pa tshibidilu mbamona mu misesu, ne ndi ngela Yehowa tuasakidila dituku dionso bua mikenji yende idi iludika tshisamba tshiende, kabidi neyikube makanda etu a mubidi bituayitumikila. Katshia ku kale, mu nsombelu wanyi tshivua muanji kuikala ne disanka, musangelu, bukubi bu mundi mpindieu.” Eyowa, kutumikila dilongesha dia Yehowa kudi misangu yonso kutupetesha masanka!
Enzayi disungula dimpe
20, 21. (a) Mmasungula kayi abidi adi nawu bansonga? (b) Ndibenesha kayi dia musangu mule diafumina ku ditumikila dilongesha dia Nzambi?
20 Tudi tunubela nuenu bansonga ne: enzayi disungula dimpe pa kusadila Yehowa. Pashishe angatayi dipangadika dia kushala balamate ku disungula edi. (Yoshua 24:15) Bushuwa, ku bia-disungula bibidi, nudi mua kuenza anu disungula dimuepele. Yezu wakamba ne: kudi njila munene ne mualabale—mupepele bua kuendelamu bualu muntu udi mua kuenza tshionso tshidi tshimusankisha. Njila au udi ufikisha ku lufu, ku kabutu. Mukuabo udi mubumbakane. Udi njila mukole bua kumuendela mu bulongolodi ebu buena kulekelela malu mabi, bulombola kudi ba-demon. Kadi ku shòò, njila eu neafikishe aba badi bamuendela mu bulongolodi bupiabupia bua dikema bua Nzambi. (Matayo 7:13, 14) Nnjila kayi unualonda? Ndilongesha dia nganyi dinuatumikila?
21 Yehowa mmunushiile budikadidi bua disungula. Kêna unubambidika ku bukole bua nuenu kumusadila. “Ndi muteke kumpala kuebe muoyo ne lufu,” ke muakamba muprofete wa Nzambi Mozese, udi ubela ne: “Udi ne bua kusungula muoyo.” Disungula edi didi dienjibua “pa kunanga Yehowa Nzambi webe, pa kuteleja dîyi diende ne pa kumulamata.” (Dutelonome 29:2; 30:19, 20) Ne meji wonso nudi mua kusungula kutumikila dilongesha dia Nzambi ne kubabidila muoyo ukêna ndekelu mu bulongolodi bupiabupia bua dikema bua Nzambi.
Mmunyi muwandamuna?
◻ Ba-demon mbanganyi, ne ntshinyi tshidibo balongesha?
◻ Mmunyi mudi ba-demon balubuluja malongesha abo lelu’eu?
◻ Mmunyi mutudi mua kukandamena malongesha a ba-demon?
◻ Mmasanka kayi adi afumina ku dikandamena malongesha a ba-demon?
[Tshimfuanyi mu dibeji 16]
Kumpala kua mvula wa kabutu, banjelu bena bupidia ne ndelanganyi yabo bakalubuluja tshikisu ne tshindumba
[Tshimfuanyi mu dibeji 18]
Newupampakane bu Yezu mua kuteleja mijiki iwudi mutambe kunanga anyi?