Mikanu ya bintu bia nikleere: Yajiki kashidi!
KUFUA buôwa bukole mu nsombelu ki ntshivua Nzambi ujingila bukua-bantu nansha. Bu mudiye “Nzambi wa disanka,” udi ujinga bua se: bababidile ditalala ne bikale ne nsombelu wa dikubibua—mu tshikoso, bikale ne disanka. (1 Timote 1:11, NW) Mu bulongolodi ebu budi buwule tente ne mikanu ya bintu bia nikleere, bushuwa kabiena mua kuenzeka nunku to.
“Ditalala ne dikubibua”—Bia mafi
Bidi bilelela se: mikanu ya bingoma bia nikleere ki mmijike nansha kakese. Kadi, nansha mudi malu a tshididi, bubanji, nsangilu wa bantu mapange kujalama, mu kabujima matunga adi amueneka bu mikale ne dieyemena dia se: tshikondo “tshiakane” netshibavuile. Madikolela a pa buawu bua kuepuka njiwu adi enda amueneka katshia ku 1986, tshidimu tshia Matunga Masanga tshia dipatshila ditalala pa buloba bujima.
Tshikandakanda tshia The Bulletin of the Atomic Scientists tshiakapingaja mu bidimu dikumi bishale dîba diatshi difunkunyi dia dituku dia ndekelu—ntumikilu watshi bua kumanya disemena pabuipi dia mvita ya bingoma bia nikleere—pa minite 17 pa mutu pa minite 3 kumpala kua munda-nkulu mua butuku. Mu 1989 tshibambalu tshia the Stockholm International Peace Research Institute tshiakamba ne: “ditekemena dia dijikija ndululu mu ditalala didi mpindieu ne nshindamenu muakane kupita muvuabi bidimu bionso bipite katshia Mvita Mibidi ya buloba bujima yajika.”
Mu bidimu bietu ebi, Bulongolodi bua Matunga Masanga buavudiji bukokeshi bua kuakamangana ne ndululu idi ibudika pa tshibidilu ku miaba misunguluke. Dilubuluka dia O.N.U. mu bualu ebu, nansha mudidi dia tshitupa, diakumbanyi bua kubueja mmuenenu mujima wa dindila ne dieyemena dionso tshikondo “tshiakane.” Imue misangu matuku alua neatuale malu ne malubuluka bipiabipia. Pamu’apa mbila ya “ditalala ne dikubibua” neyivue mikole mitambe ne ya tshikuma. Pamu’apa neyikale kabidi ne bayeyemenyi bavule.
Kadi wadimuka! “Anu padibo bamba ne: ‘Ditalala ne dikubibua,’” ke mudi Bible udimuija, “ke pabavuila diakamue kabutu ka tshimpitshimpi anu bu bisama bia kudinyenga kua mukaji wa dîmi, ne kabakupanduka nansha kakese.” Nunku, mbila ya “ditalala ne dikubibua” ntshimanyinu tshia dikumbana dia tshikondo tshia Nzambi bua “kubutula badi [ku butuangaji bua dinyanga kapepa, dikalunga ne bintu bia nikleere ne mu mishindu mikuabo kabukabu, bikale] babutula buloba.”—1 Tesalonike 5:3, 4, NW; Buakabuluibua 11:18.
Manya ne: Bible kena wamba nansha kakese ne: matunga neabueje “ditalala ne dikubibua.” Nebikale pamu’apa babiakula mu mushindu wa pa buawu, pa kuleja dieyemena dia se: tshikondo “tshiakane” netshibavuile ne dijadika divuabo kabayi nadi kumpala. Mishindu ya kubueja ditalala ne dikubibua neyimueneke bu idi pabuipi kupita muvuabi kumpala. Nansha biatungunuka mikanu ya bingoma bia nikleere, matunga neadidinge ne ngumvuilu wa mafi wa dikubibua.
Kadi, bena nkristo balelela, kabakudingibua nansha. Ne disuminyina dionso nebikale bindila tshintu tshilenga kupita ditalala ne dikubibua bia bantu!
Ditalala ne dikubibua—Bilelela
Bilondeshile Musambu wa 4:8, ditalala ne dikubibua bilelela nebipetshibue anu ku butuangaji bua dilongolola dia Yehowa Nzambi: “Nendale hanshi, nendale tulu mu ditalala kabidi, bualu bua wewe nkayebe, Yehowa, udi [ukuba wanyi, NW] muaba wa kusomba.” Lubila kayi luonso lua “ditalala ne dikubibua” luedibua kabiyi mu diumvuangana ne dilongolola dia Bukalenge bua Yehowa neluikale lua dishima. Kaluena mua kukumbaja tshintu nansha tshimue tshiambuluisha kashidi.
Bukalenge bua Nzambi kabuakushiikila anu ku dipetesha ndambu wa disulakana to. Bukalenge bua Nzambi nebuenze malu mapite ne kule dikepesha bungi bua bingoma bia nikleere, kadi nebubibutule butubutu pamue ne bingoma bikuabo bia mvita. Musambu wa 46:9 [NW], udi ulaya ne: “Wakulekesha mvita too ne ku mpenge kua buloba. Udi uboza buta ne utshibula difuma bitupa bitupa; udi wosha matempu a mvita mu kapia.”
Nunku, mikanu ya bintu bia nikleere mikebesha kudi ditumika dibi dia reaktere nikleere anyi kudi bukoya budi ne nkênke mishipianganyi neyijike kashidi. Bikalabi kabiyi nunku miaku idi ilonda eyi idi ya mafi: “Kadi nebashikame, muntu ne muntu, muinshi mua muonshi wandi wa tumuma tua nvinyo ne muinshi mua mutshi wandi wa mfigi; kakuena muntu wabakuatshisha buowa; bualu bua mukana mua Yehowa wa misumba muakamba nunku.” Nzambi kena mua kudinga nansha kakese. Katuena ne kabingila nansha kamue ka kuela miaku yende mpata.—Mika 4:4; Tite 1:2.
Udiku mua kulabula disanka dia kuikala ne muoyo mu bulongolodi mudi mikanu ya bintu bia nikleere mijike kashidi anyi? Udi mua kudilabula, bualu Dîyi dia Nzambi didi dileja patoke malu malomba. Pa kualonga ne kuatumikila, udi mua kuikala dituku kampanda ne disanka dia kuamba ne disulakana dijima ne: “Mikanu ya bintu bia nikleere—yajiki kashidi!”
[Tshimfuanyi mu dibeji 7]
Ditalala nedikaleku mu bulongolodi bupiabupia bua Nzambi bukena mikanu ya bintu bia nikleere
[Mêyi a dianyisha]
M. Thonig/H. Armstrong Roberts
[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 6]
U.S. National Archives photo