TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w95 1/3 dib. 3-5
  • Bishima bia Yezu: Mmalu akenzeka anyi mmianu?

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Bishima bia Yezu: Mmalu akenzeka anyi mmianu?
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Kabiyi mua kuenzeka?
  • Tshijadiki tshia bulelela
  • Dijadika dia bashikuluji
  • Bishima bia Yezu bidi mua kukulongesha tshinyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2004
  • Bishima mmalu malelela anyi mafuikakaja?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2005
  • Bishima bia Yezu mmalu malelela anyi mmianu?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2004
  • Mmalu kayi akenza Yezu pavuaye pa buloba?
    Shala ne muoyo kashidi!—Dilonga dia Bible dia nuenda nuyukila
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
w95 1/3 dib. 3-5

Bishima bia Yezu: Mmalu akenzeka anyi mmianu?

“Hakadi diba bu ha inai hatshiatshia, Yesu wakalua kudibo, wenda ha mutu ha mai.”​—Matayo 14:25.

BUA miliyo ya bantu pa buloba, ditabuja se: Yezu Kristo wakenza bishima didi ne mushinga udi wamba kuakanangana ne wa ditabuja Nzambi yeye muine. Bafundi ba Evanjeliyo​—Matayi, Mako, Luka, ne Yone—​badi baleja bishima bu 35 biakenza Yezu. Miyuki yabo idi ileja se: wakenza midimu mivule mikuabo ya bukole ya pa buayi.​—Matayo 9:35; Luka 9:11.

Bishima ebi kabivua bienza bua kunaya to. Bivua bileja se: Yezu uvua Muana wa Nzambi, Masiya muindila biangatshile ku kale. (Yone 14:11) Mozese wakenza bimanyinu bia bishima pakadilejaye kudi tshisamba tshia Izalele tshivua mu bupika. (Ekesode 4:1-9) Bia meji, Masiya eu uvua muleja mu milayi bu mupite Mozese bunene, bavua batekemene bua enza bimanyinu bidi bileja se: Nzambi udi nende. (Dutelonome 18:15) Bible udi ubikila Yezu “muntu mujadikibue kudi Nzambi ku mesu [kua bena Yuda] bua malu makole akenzeye ne malu a kukema ne bimanyinu.”​—Bienzedi 2:22.

Mu bikondo bishale, mu tshi-bungi bantu bavua bitaba kakuyi mpata mushindu udi Yezu muleja mu Bible bu muenji wa bishima. Kadi mu makumi a bidimu bidi panshi ebi, miyuki ya Evanjeliyo mmijanyibue bikole. Mu mukanda wende wa Deceptions and Myths of the Bible (Mashimi ne mianu bia mu Bible), Lloyd Graham udi wakula pa muyuki wa dienda dia Yezu pa mâyi ne wakafika too ne ku diamba ne: “Bidi bikengela dipanga dia bungi bua kuwitaba bu muenzeke anu bu mudiwu mufunda, kadi, miliyo ya bantu badi bitaba ne: ke muakenzekabi. Ne tudi tudiebeja tshidi katshiyi tshienda bimpe kudi bukua-bantu. Ntshintu tshimpe kayi tshinudi mua kutekemena kudi bukua-bantu budi ne dipanga dia nunku?”

Kabiyi mua kuenzeka?

Kadi, dijana dia mushindu’eu kaditu’anu dia meji to. Tshibungu tshia The World Book Encyclopedia tshidi tshiumvuija tshishima bu “muanda udi kawuyi mua kumvuijibua ne mikenji mimanya ya bufuki.” Bilondeshile diumvuija edi, televizion udi utumika ne mekala wonso, téléphone cellulaire, anyi ordinatere wa diambula bivua mua kumueneka bu bishima anu mu siekele mushale eu! Mbia meji bua kuela mpata ne kuamba ne: tshintu kampanda katshiena mua kuenzeka anu bualu katuena mua kutshiumvuija bilondeshile dimanya dia sianse dia lelu anyi?

Bukuabo bualu bua kutangila ng’ebu: Mu tshiena-Greke tshia ku mfuminu muvua “Dipungila Dipiadipia” difunda, muaku mutumika nawu bua “tshishima” uvua dyʹna·mis​—muaku udi umvuija bangabanga “bukole.” Udi kabidi mukudimuna “midimu ya bukole” anyi “nzanzu.” (Luka 6:19, NW; 1 Kolinto 12:10, NW; Matayi 25:15, NW) Bible udi wamba ne: bishima bia Yezu bivua dileja dia “bunene bua bukole bua Nzambi.” (Luka 9:43, NW) Midimu ya nunku idi mua kukolela Nzambi Wa-Bukole-Buonso​—Eu udi ne “tshikandi tshia bukole tshia bungi” anyi?​—Yeshayi 40:26, NW.

Tshijadiki tshia bulelela

Dikonkonona dienza ne lubatshi dia Evanjeliyo inayi didi difila tshijadiki tshia pa mutu tshia ditabuja bishima. Bangabanga, miyuki eyi mmishilangane ne nsumuinu ne mianu bia naka. Tuangata tshilejilu, miyuki ya dishima ivua itangila Yezu yakendakana mu siekele yakalonda kunyima kua lufu luende. “Evanjeliyo wa Thomas” ukena mu kanon udi ulonda ne: “Pavua muana eu Yezu ne bidimu bitanu . . . uvua upita mu musoko kampanda, ne muana wa balume kansanga kuasa lubilu ne kudituta ku dikaya diende. Yezu e kufiika munda bikole ne kumuambila ne: ‘Kuakuya katantshi to,’ diakamue muana e kukuluka ne kufuaye.” Ki mbikole bua kujingulula muyuki eu to​—mmalu mafuikakaja patupu. Kusakidila apu, muana wa tualualu, wa bumfika-munda muleja apa kêna mufuanangane ne Yezu wa mu Bible nansha.​—Sulakaja ne Luka 2:51, 52.

Mpindieu konkonona miyuki milelela ya mu Evanjeliyo. Kayena mianda minekesha ne mifuikakaja. Yezu wakenza bishima bua kuandamuna ku dijinga dimpe, ki mbua kujikija bunyengu bua tshianana nansha. (Mâko 10:46-52) Yezu kavua musangu nansha umue mutumike ne makole ende bua kudisankisha. (Matayo 4:2-4) Ne kavua musangu nansha umue mutumike nawu bua kudileja. Eyowa, pakasua Mukalenge Herode bua se: Yezu amuenzele “tshimanyinu” tshia tshishima, Yezu “kakamuandamuna to.”​—Luka 23:8, 9, NW.

Bishima bia Yezu mbibengangane menemene ne mudimu wa badingianganyi, bena majimbu, ne ba-itabuja-usangale. Midimu yende ya bukole ivu’anu itumbisha Nzambi. (Yone 9:3; 11:1-4) Bishima biende kabivua bilele bienzela pa mpampu, mêyi a majimbu, diditemba, didingakajangana, ne diladikangana. Pakasambakena Yezu ne mufofo muena ka-luse úvúa ne dîna se: Bartimé úvúa wela lubila ne: “Muyishi wanyi, mesu anyi atabale,” Yezu wakamuambila anu ne: “Ya biebe; ditabusha diebe diakukusungila. Wakatabala lukasa.”​—Mâko 10:46-52.

Miyuki ya Evanjeliyo idi ileja ne: Yezu wakenza midimu yende ya bukole kayi ne bikuatshishi, nangananga kakuyi manaya malongolola bua kuenjibua kumpala kua bantu, anyi bukenke bua dishima. Bivua bienjibua patoke, misangu mivule kumpala kua bamonyi bavule. (Mâko 5:24-29; Luka 7:11-15) Bishilangane ne madikolela menza kudi ba-itabuja-usangale ba lelu’eu, madikolela ende bua kusangaja kaavua apangila nansha musangu umue bua dipanga ditabuja dia muntu kampanda to. Matayo 8:16 udi wamba ne: “Wakakolesha bena mabedi bonso.”

Mu mukanda wende wa “Many Infallible Proofs:” The Evidences of Christianity, Mushikuluji Arthur Pierson udi wamba bua bishima bia Kristo ne: “Bungi buabi, ngikadilu wa dienzeka mu tshimpitshimpi ne bujima bia muondapa avuaye wenza, ne dipangika dia dipangila nansha bua kujula bafue, bidi bisulakajija bikole bishima ebi ne: ebi bidibo bamba ne mbikemeshi mu tshikondo etshi anyi mu tshikuabo.”

Dijadika dia bashikuluji

Pierson udi kabidi ufila dishindika dikuabo didi dikuatshisha miyuki ya Evanjeliyo padiye wamba ne: “Kakuena dikuabo dijadika dia bishima bia mu mifundu didi dipite dipuwa dia baluishi.” Bamfumu ba bena Yuda bavua ne dijinga dikole dia kusendeka Yezu, kadi bua dimanyika dikole dia bishima biende, baluishi kabakateta mua kubivila. Tshivuabo mua kuenza nkuamba se: bienzedi abi mbia ku makole a ba-demon (Matayo 12:22-24) Siekele bungi kampanda kunyima kua lufu lua Yezu, bafundi ba Talmud wa bena Yuda bakatungunuka ne kuitabija ne: Yezu uvua ne makole a bishima. Bilondeshile mukanda wa Jewish Expressions on Jesus, bavua bamuimansha bu muntu uvua ne “bilele bia majimbu.” Mêyi a mushindu’eu avua mua kuambibua bu kuoko kuikala mushindu nansha mukese wa kuimansha bishima bia Yezu bu nsumuinu ya patupu anyi?

Tshijadiki tshia pa mutu tshidi tshifuma kudi Eusebius mushikuluji wa malu a kale a ekleziya mu siekele muinayi. Mu mukanda wende wa The History of the Church From Christ to Constantine, udi utela Quadratus kampanda wakatumina Amperere mukanda bua kubingisha Buena-nkristo. Quadratus wakamba ne: “Midimu ya Mupandishi wetu ivu’anu imueneka, bualu ivua milelela​—bantu bavua basangulujibue ne aba bavua bajudibue ku lufu, kabavu’anu bamueneke pavuabo bondapibue anyi bajudibue ku lufu, kadi bavua anuku bua kumonyibua, ki ng’anu patshivua Mupandishi munkatshi muetu, kadi nansha bua lupolo lule kunyima kua diya Diende, bakuabo mene, bakashala ne muoyo too ne mu tshikondo tshianyi.” Mushikuluji William Barclay wakaleja se: “Quadratus udi wamba ne: too ne mu matuku ende, bantu bavua Yezu muenzele bishima bavua mua kulejibua bu tshijadiki. Bu biobio kabiyi bilelela, bivua mua kuikala bipepele menemene bua mbulamatadi wa Roma kubiamba ne: mbia dishima.”

Mbia meji, mbiakane, ne bidi mu diumvuangana ne bijadiki bua kuitabuja bishima bia Yezu. Kadi, bishima bia Yezu ki mmuyuki ukena-dikuatshisha lelu’eu to. Ebelu 13:8 udi utuvuluija se: “Yesu Kilisto udi muomumue makelela ne lelu ne tshiendelele.” Eyowa, udi ne muoyo mu diulu lelu’eu, mukumbane tshishiki bua kutumika ne makole a bishima mu mushindu mutamba kualabala bipitshile pavuaye muntu pa buloba. Kusakidila apu, miyuki ya Evanjeliyo pa bishima biende idi (1) ilongesha malongesha makuatshishi lelu’eu, (2) ibulula tunungu tua bu-muntu bua Yezu, ne (3) ikoka ntema ku tshikondo mu matuku makese adi kumpala tshienzeka mianda mivule ya tuyayi tukamona!

Tshiena-bualu tshidi tshilonda netshishindamene pa miyuki isatu ya mu Bible mimanyike bimpe bua kuleja tshijadiki tshia malu aa.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu