Kusakangana ku dinanga ne ku midimu milenga—mmunyi?
“Tukenketanganayi bua kusakangana ku dinanga ne ku midimu milenga, . . . kukankamijangana, ne nutambe kuenza nunku bua munudi numona dituku dienda disemena pabuipi.”—EBELU 10:24, 25, NW.
1, 2. (a) Bua tshinyi bivua bia mushinga se: bena nkristo ba kumpala bapete disambibua ne dikankamijibua mu didisangisha diabu pamue? (b) Mmubelu kayi wakafila Paulo pa bidi bitangila dikengedibua dia kudisangisha pamue?
BAVUA badisangisha mu musokoko, badifinakaje pamue kunyima kua biibi binjila. Pambelu, njiwu ivua misokome miaba yonso. Mfumuabo, Yezu, baafumi ku dimushipa patoke, ne uvua mudimuije bamulondi bende ne: kabavua ne bua kubengeleka anu bu muakamuenzelabo. (Yone 15:20; 20:19) Kadi pavuabo bakula ne dîyi dia panshipanshi bua munangibue wabo Yezu, kuikala pamue kuvua ne bua kubafikisha ku didiumvua mu dikubibua.
2 Mu kupita kua bidimu, bena nkristo bakakamangana ne mateta ne makengeshibua a mishindu yonso. Anu bu balongi abu ba kumpala, bavua bapetela disambibua ne dikankamijibua ku didisangisha pamue. Pa nanku, mupostolo Paulo wakafunda mu Ebelu 10:24, 25 (NW) ne: “Tukenketanganayi bua kusakangana ku dinanga ne ku midimu milenga, katuyi tulekela didisangisha dietu nkayetu, bu mudi bamue ne tshibidilu, apo kukankamijangana, ne nutambe kuenza nunku bua munudi numona dituku dienda disemena pabuipi.”
3. Bua tshinyi udi mua kuamba se: Ebelu 10:24, 25 udi ne bivule kupita dîyi-dituma patupu dia se: bena nkristo badisangishe pamue?
3 Mêyi awu adi umvuija bivule kupita dîyi-dituma dia kutungunuka ne kudisangisha pamue. Adi afila dîyi-dikulu difundisha ku spiritu bua bisangilu bionso bia bena nkristo—ne bushuwa menemene, bua tshikondo kayi tshionso tshidi bena nkristo badisangisha pamue. Lelu’eu, kupita ne bangabanga, patudi tumona patoke dituku dia Yehowa dienda disemena pabuipi, bifimpakaji ne njiwu bia mu ndongoluelu eu mubi bidi bibambidika se: bisangilu bietu bikale bu tshisokomenu tshikubi, mpokolo wa makanda ne dikankamijibua bua buonso. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kukumbaja malu aa? Eyowa, lekela tuanji kukonkonona ne lubatshi luonso mêyi a Paulo, tudiebeja nkonko minene isatu: “Kukenketangana” kudi kumvuija tshinyi? ‘Kusakangana ku dinanga ne ku midimu milenga’ kudi kumvuija tshinyi? Bua kujikija, mmunyi mutudi mua ‘kukankamijangana’ mu bikondo ebi bikole?
“Kukenketangana”
4. “Kukenketangana” kudi kumvuija tshinyi?
4 Pakabela Paulo bena nkristo bua “kukenketangana,” wakatumika ne muaku wa pa muanda wa tshiena-Greke ka·ta·no·eʹo, mushindu mukolesha wa muaku “kubambisha.” Nkonga-miaku wa Theological Dictionary of the New Testament udi wamba se: ka·ta·no·eʹo udi umvuija “kutangija lungenyi lujima ku tshintu kampanda.” Bilondeshile W. E. Vine, udi kabidi mua kumvuija “kujingulula tshishiki, kukenketa menemene.” Nenku padi bena nkristo “bakenketangana,” kabena bajingulula malu anu pa mutu pa mutu nansha, apo badi batumika ne makokeshi abu wonso a diela meji bua kupeta lumvu luondoke.—Fuanyikija ne Ebelu 3:1.
5. Ng’amue malu kayi a muntu adi kaayi mua kutundubuka, ne bua tshinyi tudi ne bua kuakenketa?
5 Tudi ne bua kuvuluka se: kudi bivule pa tshidi muntu menemene kupita ditangila dia nanku nanku dia tshidi mmuenekelu, midimu yende, peshi bu-muntu buende bisokolola. (1 Samuele 16:7) Misangu mivule, tshilunji tshipole tshia muntu tshitu tshisokoka nyanji miondoke anyi kuela bilele ne kusekeshangana. Pashishe, malu avua nawu muntu kale mmashilangane menemene. Bamue bavua mu mateta makole mu nsombelu yabo; bakuabo badi mpindieu benda bananukila ntatu mikole bua kuyifuanyikija. Misangu mivule, difikishibua munda bua ngikadilu udi kayi muakane wa bana betu ba balume anyi ba bakaji ditu dijika patudi tumanya bivule pa malu avua nawu muntu kale peshi nsombelu yende.—Nsumuinu 19:11.
6. Ng’imue mishindu kayi idi mua kuambuluisha bua kumanyangana bimpe, ne mbipeta bimpe kayi bidi mua kupeteka?
6 Bushuwa, ebi kabiena biumvuija se: katuyi bapeshibua bukenji, tudi ne bua kudibueja mu mianda ya muntu mukuabo to. (1 Tesalonike 4:11) Nansha nanku, tudi ne bua kutabalelangana umue ne mukuabu. Ebi bidi bilomba bivule kupita disekelelangana patupu ku Nzubu wa Bukalenge. Bua tshinyi kubenga kusungula muntu uudi ne bua kujinga kumanya bimpe ne kudifundila kipatshila ka kuyukidilangana nende bua minite mikese kumpala ne ku ndekelu kua bisangilu? Nebikale ne dikuatshisha divule bua “kulonda njila wa diakidila benyi” pa kubikila mulunda umue peshi babidi ku nzubu webe bua kudia pamue biakudia nansha biobi bikese. (Lomo 12:13) Tabalelanganayi. Telejanganayi. Kuebeja patupu mushindu udi muntu mufike ku dimanya ne ku dinanga Yehowa kudi mua kusokolola bivule. Udi mua kulongela bivule ku ditumika pamue mu mudimu wa ku nzubu ne ku nzubu. Kukenketangana mu mishindu’eyi nekutuambuluishe bua kudima nyanji milelela ya bu-wetu, anyi diditeka pa muaba wa bakuabo.—Filipoi 2:4; 1 Petelo 3:8.
‘Kusakangana umue ne mukuabo’
7. (a) Mmunyi muvua malongesha a Yezu ne buenzeji kudi bantu? (b) Ntshinyi tshivua tshivuija malongesha ende a mukitshi nunku?
7 Patudi tukenketangana, tudi tudilongolola bimpe bua kusakangana, kukankamijangana ku dienza. Nangananga bakulu bena nkristo badi bakumbaja mudimu munene mu muanda eu. Pa bidi bitangila tshikondo tshivua Yezu wakula patoke, tudi tubala se: “Tshipeta tshivua se: ndongeshilu wende uvua ukemesha misumba.” (Matayi 7:28, NW) Mu tshikuabo tshikondo, nansha basalayi bavua batumibue bua kumukuata bakumbuka kudiye bamba ne: “Muntu nansha umue katu muanji kuakula nunku to.” (Yone 7:46, NW) Ntshinyi tshivua tshivuija malongesha a Yezu a mukitshi nunku? Ndileja dia mpampakenu anyi? Tòo; Yezu uvua wakula ne buneme buonso. Kadi, uvua pa tshibidilu wipatshila kulenga mitshima ya bamuteleji bende. Bualu uvua ukenketa bantu, uvua mumanye mua kubasaka ku dienza. Uvua utumika ne bifuanyikijilu bilenga bivua bileja malu malelela a mu nsombelu wa buatshia-buila. (Matayo 13:34) Bia muomumue, aba badi bakumbaja midimu mu bisangilu bietu badi ne bua kuidikija Yezu pa kuenza maleja a musangelu adi asaka ku dienza. Bu Yezu, tudi mua kuditua petu bua kukeba bifuanyikijilu bidi biakanyine batuteleji betu ne kulenga mitshima yabo.
8. Mmunyi muvua Yezu usakangana pa kufila tshilejilu, ne mmunyi mutudi mua kumuidikija mu muanda eu?
8 Mu disadila Nzambi wetu, yonso wa kutudi udi mua kusaka mukuabo ku diambuluisha dia tshilejilu. Yezu uvua bushuwa usaka bamuteleji bende. Uvua munange mudimu wa buena-nkristo wa buambi ne uvua utumbisha buambi. Wakamba muvuabo bu biakudia buende. (Yone 4:34; Lomo 11:13) Musangelu wa mushindu’eu udi mua kutampakenangana. Udiku bia muomumue mua kulekela disanka diebe bua mudimu wa buambi kumuenekadi kudi bakuabu anyi? Nansha nanku, epuka ngakuilu wa lutambishi, ambila bakuabo mu tshisumbu malu ebe mimpe mamonamona. Paudi ulomba bakuabo bua kuenza mudimu pamue nebe, mona né udi ne mushindu wa kubambuluisha bua kupeta disanka dilelela mu diyukidilangana ne bakuabo malu a Mufuki wetu Munene, Yehowa.—Nsumuinu 25:25.
9. (a) Ng’imue ngenzelu kayi ya disaka bakuabo itudi ne bua kuepuka, ne mbua tshinyi? (b) Ntshinyi tshidi ne bua kutusaka bua kudifila mu mudimu wa Yehowa?
9 Tabalela bua kusaki bakuabo mu njila mubi. Tshilejilu, ku ditanaji, udi mua kubafikisha ku didiumvua bapie tshibawu tshia dibenga kuenza bivule. Tudi kabiyi ku disua dietu mua kubabungamija pa kubafuanyikija mu mushindu mubi mutambe ne bakuabo badi ne tshisumi mu midimu ya buena-nkristo, peshi tudi mua kuteka mêyi-makulu adi kaayi majoboke ne kusendeka aba badi kabayi bakumbaja kuatumikila. Ngenzelu yonso eyi idi mua kusaka bamue ku dienza anu bua katupa kîpi, kadi Paulo kakafunda ‘Bua kusaka ku dipishangana ne midimu milenga.’ Toò, tudi ne bua kusakangana ku dinanga, pashishe midimu neyenzeke ne tubingila tuimpe. Muntu nansha umue kasakibu kudi dikonkonona dia patupu dia biavua bakuabo mu tshisumbu kuela meji buende né kêna ukumbaja menemene malu matekemenyibue.—Fuanyikija ne 2 Kolinto 9:6, 7.
10. Bua tshinyi tudi ne bua kuvuluka se: katuena bamfumu pa ditabuja dia bakuabo?
10 Kusakangana kakuena kumvuija kukontolola bakuabo to. Nansha muakapetaye bumfumu kudi Nzambi, mupostolo Paulo, ne budipuekeshi buonso wakavuluija bena tshisumbu tshia bena Kolinto ne: ‘Katuena bamfumu pa ditabuja dienu.’ (2 Kolinto 1:24, NW) Anu bu yeye, bituajingulula ne budipuekeshi buonso se: ki mbukenji buetu bua kutshinka bungi budi bakuabo ne bua kukumbaja mu mudimu wa Yehowa, anyi kuludika kuondo kabu ka muoyo mu makuabo mapangadika adi abatangila nkayabo, netuepuke bua kulua “bakane banekesha,” bakena disanka, bena malu makole, bena mmuenenu mubi, anyi beledianganyi ba mikenji. (Muambi 7:16, NW) Ngikadilu ya mushindu’eu kayitu isakangana to; itu izengejangana.
11. Ntshinyi tshiakasaka bantu ku difila mapa mu matuku avua tabernakle wa Izalele wibakibua, ne mmunyi mudi abi mua kuikala bilelela mu matuku etu aa?
11 Tudi basue bua madikolela mu mudimu wa Yehowa enjibue anu bu muakenzekabi mu Izalele wa kale pavua mapa akengedibua bua kuibaka tabernakle. Tudi tubala mu Ekesode 35:21 (NW) ne: “Pashishe, buonso bavua mutshima ubenzeja, bakalua, ne buonso bavua spiritu usaka, bakatuala mapa a Yehowa bua mudimu.” Kabavua basakibue kudi bukole kampanda bua pambelu to, kadi kudi bukole bua munda muabu, bua mu mutshima. Bushuwa, tudi tubala ku muaku ku muaku mu tshiena-Ebelu muaba eu ne: ‘buonso bavua mutshima ubajula’ bakafila mapa a mushindu’eu. (Disendamija ndietu.) Kupita apu, tuenzayi madikolela bua kujulangana muaba wonso utudi pamue. Spiritu wa Yehowa udi mua kuenza bikuabu bidi bikengedibua bua kusaka bantu.
‘Kukankamijangana’
12. (a) Ng’amue mumvuija kayi adi nawu muaku wa tshiena-Greke mukudimuna “dikankamija”? (b) Mmunyi muakapangila balunda basatu ba Yobo bua kumukankamija? (c) Bua tshinyi tudi ne bua kudikanda bua kulumbuluishangana?
12 Pakafunda Paulo se: tudi ne bua ‘kukankamijangana,’ wakatumika ne mushindu kampanda wa muaku wa tshiena-Greke pa·ra·ka·leʹo, udi kabidi mua kumvuija ‘kukolesha, kusamba.’ Mu nkudimuinu wa Septante wa tshiena-Greke, muaku umue umue eu mbatumike nawu mu Yobo 29:25, mudibo bafunkune Yobo bu eu udi usamba bena madilu. Pa mutu pa nanku, pavua Yobo muine mu diteta dikole, kakapeta dikankamijibua dia mushindu’eu to. “Bamusambi” bende basatu bakatamba kumulumbuluisha ne kumutobolola, e kubafikishabi too ne ku dibenga kumumvuila ne kumuleja luse. Bushuwa, mu miyuki yonso yakenzabu, musangu nansha umue kabakabikila Yobo ku dîna diende to. (Sulakaja ne Yobo 33:1, 31.) Mbimueneke patoke se: bavua batamba kumumona bu tshilumbu pamutu pa kumumona bu muntu. Kabiena bikemesha bu muakakatshila Yobo muosheka ku muoyo ne: “Bikalaku anyima yenu, mmuaba udi wanyi anyima”! (Yobo 16:4, NW) Bia muomumue lelu’eu, udi ne bua kuditeka pa muaba wa bakuabo biwasua kukankamija muntu kampanda! Kulumbuluishi to. Anu bu mudi Lomo 14:4 (NW) wamba ne: “Wewe udi nganyi bua kulumbuluisha musadidi wa mu nzubu wa mukuabu? Kudi mfumuende nkudiye wimana kuulu anyi upona panshi. Bushuwa, neashale muimane kuulu, bualu Yehowa udi mua kumuimanyika kuulu.”
13, 14. (a) Mbulelela kayi bua nshindamenu butudi tukengela bua kushindikila bana betu ba balume ne ba bakaji bua kumona mua kubasamba? (b) Mmunyi muvua Danyele mupeshibue bukole kudi muanjelu?
13 Muaku pa·ra·ka·leʹo ne tshibikidilu tshidi tshisuikakajaku bidi bikudimunyibua “disambibua” mu 2 Tesalonike 2:16, 17 (NW): “Kupita apu, Mukalenge wetu Yezu Kristo nkayende ne Nzambi Tatuetu, badi batunange ne batupeteshe disambibua dia tshiendelele ne ditekemena dimpe ku diambuluisha dia bulenga budi kabuyi butuakanyine, sambayi mitshima yenu ne ikalayi bashindame mu tshienzedi kayi tshionso tshimpe ne dîyi.” Mona se: Paulo udi usuikakaja lungenyi lua kuikala ne mitshima yetu misambibue ku bulelela bua nshindamenu bua se: Yehowa mmutunange. Nenku, tudi mua kukankamijangana ne kusambangana pa kujadika bulelela abu budi ne mushinga.
14 Mu tshikondo kampanda, muprofete Danyele wakatamba kulubakana kunyima kua mumane kumona tshikena-kumona tshikuate buôwa tshiakamufikisha ku diamba se: “Buneme buanyi mene buakakudimunyibua kundi dibutuka, ne tshivua ne bukole nansha bukese.” Yehowa wakatuma muanjelu misangu ne misangu bua kuvuluija Danyele se: uvua “mutambe kunangibua” ku mêsu a Nzambi. Ntshipeta kayi tshiakamueneka? Danyele wakambila muanjelu ne: “Wampeteshi bukole.”—Danyele 10:8, 11, 19, NW.
15. Mmunyi mudi bakulu ne batangidi bena-ngendu ne bua kutshintshikila dielangana ka-lumbandi ne mibelu?
15 Pashishe, mukuabo mushindu wa kukankamija bakuabo ng’eu. Kubeela ka-lumbandi! Bitu bitambe kupepela bua kudiina mu dijanangana, kuleja mmuenenu mukole. Tshia kumanya ntshia se: kutu bikondo bitu mibelu mua kukengedibua, nangananga kudi bakulu ne batangidi bena-ngendu. Kadi nebikale bimpe bikalabo bakankamijanganyi bena musangelu pa mutu pa kuikala bataludianganyi ba bilema.
16. (a) Paudi ukankamija muena kanyinganyinga kakole, bua tshinyi kabiena anu bikengela kulomba patupu bua kuenza bivule mu mudimu wa Yehowa? (b) Mmunyi muakambuluisha Yehowa Eliya pavuaye mu kanyinganyinga kakole?
16 Nangananga bena tunyinganyinga tukole batu bakengela dikankamijibua, ne Yehowa mmutekemene kutudi tuetu bena nkristo nabo bua tuikale mpokolo wa diambuluisha—nangananga bituikala bakulu. (Nsumuinu 21:13) Ntshinyi tshitudi mua kuenza? Diandamuna kadiena pamu’apa mua kuikala dipepele bu mudi kubalomba patupu bua kuenza bivule mu mudimu wa Yehowa. Mbua tshinyi? Bualu abi bidi mua kubaleja bu se: kanyinganyinga kabu nkakebesha kudi dibenga kuenza bivule diabo. Nsombelu katu anu wa nunku pa tshibidilu to. Muprofete Eliya uvua tshikondo kampanda ne kanyinganyinga kuondoke kakamufikisha too ne ku dijinga lufu; pabi ebi biakamufikila tshikondo tshivuaye ne bivule bia kuenza mu mudimu wende wa Yehowa. Mmunyi muakenza Yehowa nende? Wakatuma muanjelu bua kumupetesha diambuluisha dimpe. Eliya wakaleja nyanji yende miondoke kudi Yehowa, kusokolola se: kavua muakanyine anu bu ba-kakuende bakafua, ne kabidi se: mudimu wende uvua wa tshianana, ne pashishe se: uvua mudishadile nkayende. Yehowa wakamumvuila ne kumusamba ne dileja dia bukole Buende dia mpatshi ne dimushindikila se: kavua nkayende to, ne se: mudimu awu wakatuadijaye uvua ne bua kujikijibua. Yehowa wakalaya kabidi bua kupa Eliya muenzejanganyi nende wa mudimu uvuaye ne bua kulongesha bua amupingane.—1 Bakelenge 19:1-21.
17. Mmunyi mudi mukulu mua kukankamija muntu udi unekesha ku didifukununa?
17 Ndikankamija kayipu! Tudi bia muomumue mua kukankamija ba munkatshi muetu badi balubakajibue mu mpampakenu. Tukebayi bua kubumvuila pa kubateleja! (Yakobo 1:19) Tufilayi disambibua dia mu Mifundu bilondeshile bidi muntu pa nkayende ukengela. (Nsumuinu 25:11; 1 Tesalonike 5:14) Bua kukankamija aba badi banekesha ku kudifukuna, bakulu badi ne bulenga buonso mua kufila bijadiki bia mu Mifundu bidi bileja se: Yehowa mmubanange ne udi ubangata ne mushinga.a Kuyukidilangana pa tshia-bupikudi kudi mua kuikala mushindu mukole bua kukankamija aba badi badiumvua kabayi bakanyine. Muntu utshidi ubungama bua imue mpekatu ivuaye muenze kale udi ukengela bua bamuleja se: tshia-bupikudi ntshimukezule bikalaye munyingalale menemene ne mulekele kashidi tshienzedi kayi tshionso tshia mushindu’eu.—Yeshaya 1:18.
18. Mmunyi mudibo ne bua kutumika ne dilongesha dia tshia-bupikudi bua kukankamija eu udi kayi bualu udibo benzele bibi, bu mudi diendeshishibua masandi dia ku bukole?
18 Bushuwa, mukulu udi ne bua kueleela meji ku bualu busunguluke biakane bua se: atumike ne dilongesha adi bimpe menemene. Tuangate tshilejilu kampanda: Mulambu wa Kristo wa tshia-bupikudi uvua mudianjila kulejibua kudi milambu ya nyama mu Mikenji ya Mozese, ivua ilombibua bua dibuikidila dia mpekatu yonso. (Lewitiki 4:27, 28) Ki mbafundemu ne: eu uvua muendeshishibue masandi ku bukole uvua ne bua kufila mulambu wa mushindu’eu wa mpekatu to. Mikenji ivua yamba se: ‘kabavua ne bua kuenza tshintu nansha tshimue’ bua kumunyoka. (Dutelonome 22:25-27) Nenku lelu’eu, pikala muanetu kampanda wa bakaji mubundibue ne bamuendeshe masandi ku bukole ne muanda eu mmumufikisha ku didiumvua mukoya ne kayi muakanyine, ebi mbikumbanyina dimuzangikila dikengedibua dia tshia-bupikudi bua kumukezula ku mpekatu awu anyi? Tòo. Ki muenze mpekatu pa kuikala mubundibue to. Mmumukuatshi ke udi muenze mpekatu ne anu yeye ke udi ukengela dikezudibua. Kadi, dinanga didi Yehowa ne Kristo baleje pa kufila tshia-bupikudi badi mua kutumika nadi bu tshijadiki tshia se: ki mmunyanguke ku mêsu a Yehowa bua mpekatu wa muntu mukuabu to, apo udi ne mushinga mukole kudi Yehowa ne utshidi mu dinanga diende.—Fuanyikija ne Mâko 7:18-23; 1 Yone 4:16.
19. Bua tshinyi katuena ne bua kutekemena se: didisangisha dionso pamue ne bana betu ba bakaji ne ba balume nedikale dikankamiji, kadi ntshinyi tshidi ne bua kuikala dipangadika dietu?
19 Eyowa, nsombelu wa muntu nansha yeye muikale munyi, nansha nsombelu ya ntatu yende ya kale mikale mibuitshidile munyi, neapete dikankamijibua mu tshisumbu tshia tshisamba tshia Yehowa. Ne neadipete bikala muntu pa nkayende tuenza madikolela bua kukenketangana, bua kusakangana, ne bua kukankamijangana muaba wonso utuadisangisha pamue. Bu mutudi katuyi bapuangane, yonso wa kutudi katu bimue bikondo wenza nunku. Kakuyi mpata, tutu tubungamijangana ne nansha tuenzelangana bibi. Katutambi kushindamena pa mapanga a bakuabo mu muanda eu to. Biwashindamena pa ntupakanyi mikese, udi mu njiwu ya kulua mujananganyi wa dilambu mu tshisumbu ne nansha kupona mu buteyi bua kulekela didisangisha dietu nkayetu pamue buvua Paulo mutudimuije ne disuminyina dionso bua kuepuka. Ebi kabienzeki nansha kakese! Bu mudi ndongoluelu eu mukulukulu wenda ulua wa njiwu ne muzengejanganyi, mbimpe tuikale ne dipangadika dikole bua kuenza tshionso tshitudi mua kuenza bua kuvuija didisangisha dietu mu bisangilu diibaki—bu mutudi tumona dituku dia Yehowa dienda disemena pabuipi!
[Mêyi adi kuinshi]
a Mukulu udi mua kusungula bua kulonga ne muntu wa mushindu’eu biena-bualu bikankamiji bia mu Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous!—tshilejilu, “Neubabidile bulenga bukena-butuakanyine anyi?” ne “Tshimunayi mvita inulualua ne kanyinganyinga kakole.”—Tshibumba tshia Nsentedi (mu fransé) tshia mu dia 15 Luishi ne tshia mu dia 1 Luabanya 1990.
Mmunyi muwandamuna?
◻ Bua tshinyi bidi bia mushinga se: bisangilu ne malanda bietu bikale bikankamiji mu matuku aa a ku nshikidilu?
◻ Kukenketangana kudi kumvuija tshinyi?
◻ Kusakangana kudi kumvuija tshinyi?
◻ Ntshinyi tshidi tshilombibua mu dikankamijangana?
◻ Mmunyi mudi muena kanyinganyinga ne muena dibungama mua kukankamijibua?
[Tshimfuanyi mu dibeji 16]
Diakidila benyi didi dituambuluisha bua kumanyangana bimpe
[Tshimfuanyi mu dibeji 18]
Pavua Eliya ne kanyinganyinga, Yehowa wakamusamba ne bulenga buonso