Nkonko ya babadi
Ntshinyi tshivua mupostolo Paulo usua kumvuija pakambaye ne: “Ndi mpua bidi kunyima kuanyi muoyo, nya muluijaka[j]e muanyi muonso bua kukuata bidi kumpala”? (Bena Filipe 3:13, MMM) Muntu udi mua kupua tshintu kampanda muoyo ku budisuile anyi?
Tòo, mu bilejilu bivule katuena mua kumbusha ku budisuile tshivulukilu kampanda mu tshieledi tshietu tshia lungenyi. Bulelela budi se: tudi tupua muoyo bivule bia ku bintu bitudi basue bua kuvuluka ne bishilangane tuvuluka bia bungi bia ku bitudi basue kupua muoyo. Kadi, ntshinyi tshivua Paulo usua kumvuija pakafundaye miaku idi mu Bena Filipe 3:13? Mvese idi mimunyunguluke idi ituambuluisha bua kumvua.
Mu Filipoi nshapita 3, Paulo udi uleja ne: yeye ke uvua mua ‘kuikala ne dieyemena dia malu a mubidi.’ Udi wakula bua nshidimukilu wende wa tshishiki mu buena Yuda ne mitalu yende bua Mikenji—bintu bivua mua kumupetesha masanka mavule mu ditunga dia Izalele. (Filipoi 3:4-6; Bienzedi 22:3-5) Pabi, wakabenga masanka a mushindu eu, pa kuakupula bu dijimija, mu ngakuilu wa mu tshimfuanyi. Mbua tshinyi? Bualu wakapeta tshintu kampanda tshitambe buimpe—‘bulengele butambe bua kumanya kua Kristo Yezu.’—Filipoi 3:7, 8.
Tshipatshila tshinene tshia Paulo tshivua tshia kupeta, ki mmuanzu mu bulongolodi ebu, kadi ‘dibika [dia kumpala, NW] munkatshi mua bafue.’ (Filipoi 3:11, 12) Nunku, udi ufunda ne: “Ndi mpua bidi kunyima kuanyi muoyo, nya muluijaka[j]e muanyi muonso bua kukuata bidi kumpala, nnyemena ku kipatshila bua kupeta difutu didi [Nzambi, NW] mutubikidile mu diulu bualu bua Kristo Yezu.” (Bena Filipe 3:13, 14, MMM) Pakamba Paulo ne: uvua ‘upua bidi kunyima muoyo,’ kakasua kumvuija ne: wakakupula mu mushindu kampanda “bidi kunyima” mu tshieledi tshiende tshia lungenyi. Kakuyi mpata utshivua ubivuluka, bualu wakabitela. Kupita apu, mu tshiena-Greke tshia kale, udi utumika ne muaku kampanda wa pa muanda udi uleja tshienzedi tshidi tshienda tshienzeka, tshikena tshijike. Udi wamba ne: “ndi mpua muoyo,” kêna wamba ne: “ndi mupue muoyo.”
Muaku wa tshiena-Greke mukudimuna “kupua muoyo” (e·pi·lan·thaʹno·mai) udi ne mumvuija mashilashilangane, dimue dia kudiwu didi “kubenga kuditatshisha bua,” anyi “kulengulula.” Bilondeshile nkonga-miaku wa Exegetical Dictionary of the New Testament (mupatula kudi Horst Balz ne Gerhard Schneider), ke tshidi ‘kupua muoyo’ kumvuija mu Bena Filipe 3:13. Paulo kavua utungunuka ne kueleela meji pa bintu bikavuaye mulekele. Wakalonga mushindu wa kubiangata bu bia mushinga mukese. Bivua bu “bintu bia kuela ku diala” pa kubifuanyikija ne ditekemena dia mu diulu.—Filipoi 3:8.
Mmunyi mudi mêyi a Paulo ambuluisha lelu’eu? Ee, pamu’apa muena nkristo kampanda, anu bu Paulo, udi mua kuikala mudipue muoyo bua kusadila Nzambi. Udi mua kuikala mulekele mudimu wa mfranga mivule bua mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Peshi udi mua kuikala muena mu dîku dia bena kantu ku bianza didi dibenge bua kuabanyangana nende mfranga bualu kabena banyisha bulelela. Didipua muoyo dia mushindu’eu ndiakanyine ka-lumbandi, kadi ki ntshintu tshia kuditatshishila mu mushindu mulunguluke to. Muena nkristo udi ‘upua muoyo,’ ulekela kuditatshisha bua, ‘bidi kunyima’ pa kutangila matuku atshilualua a butumbi adi mamuindile.—Luka 9:62.
Dîyi-diludiki didi munyima mua mêyi a Paulo didi pamu’apa mua kuambuluisha mu mushindu mukuabu. Netuambe tshinyi bua muena nkristo uvua muditue mu nsombelu mubi kumpala kua dilonga pa bidi bitangila Nzambi? (Kolosai 3:5-7) Peshi fuanyikija ne: kunyima kua dilua muena nkristo, wakenza mpekatu munene ne kunyokibua kudi tshisumbu. (2 Kolinto 7:8-13; Yakobo 5:15-20) Ee, bikalaye bulelela munyingaladi ne mushintulule njila yende, ‘mmukezudibue.’ (1 Bena Korente 6:9-11, MMM) Tshivua tshienzeke mbualu bumane kupita. Pamu’apa kêna nansha kakese mua kupua muoyo tshiakenzaye mu ngumvuilu wa ku dîna—bushuwa, udi uleja meji pa kulonga ku dimonamona edi bua se: kambuludi kabidi mpekatu eu. Kupita apu, udi ‘upua muoyo’ mu ngumvuilu wa se: kêna uditobolola mu mushindu mulunguluke nansha. (Fuanyikija ne Yeshaya 65:17.) Bu mudiye mulekelela pa nshindamenu wa mulambu wa Yezu, udi wenza madikolela bua kuteka malu a kale panyima.
Mu Bena Filipe 3:13, 14 (MMM), Paulo udi udileja yeye muine bu munyemi mu ditembangana dia lubilu, ‘udi uya muluijakaje muende muonso’ bua kufika ku tshipatshila tshidi kumpala. Munyemi utu utangila kumpala, ki mmpanyima nansha. Bia muomumue, muena nkristo udi ne bua kutangila ku mabenesha adi kumpala, ki nku bintu bishale panyima. Paulo udi kabidi wamba ne: “Binuikala ne me[j]i makuabo mu bualu bukuabo, Nzambi neanubuluile bualu ebu kabidi.” (Filipoi 3:15) Nunku, sambila Nzambi bua akuambuluishe bua udime mmuenenu eu. Uuja tshieledi tshiebe tshia meji ne ngenyi ya Nzambi idi isanganyibua mu Bible. (Filipoi 4:6-9) Eleela meji pa dinanga dia Yehowa buebe ne pa mabenesha audi ulabula bua bualu buadi. (1 Yone 4:9, 10, 17-19) Nunku, ku butuangaji bua spiritu, Yehowa neakuambuluishe bua kuikadi uditatshisha bua biudi mushiye panyima. Bishilangane, anu bu Paulo, neutangile ku matuku atshilualua a butumbi adi kumpala.—Filipoi 3:17.