TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w97 15/10 dib. 28-30
  • Kujingulula mêyi-maludiki kudi kuleja dikola

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Kujingulula mêyi-maludiki kudi kuleja dikola
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Bantu bakalonda mêyi-maludiki a buena Nzambi
  • Mêyi-maludiki ne mutshima
  • Tangila tshidi munyima mua mikenji
  • Mêyi a Nzambi alombole bienzedi biebe
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2002
  • Mêyi manene a mu Bible adi atuambuluisha mushindu kayi?
    Lumu luimpe lua kudi Nzambi
  • Mêyi adi Nzambi muele adi mua kukukuatshisha
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2002
  • “Nansha muvuaye mufue, utshidi wakula”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2013
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
w97 15/10 dib. 28-30

Kujingulula mêyi-maludiki kudi kuleja dikola

MALUNDA mabi adi anyanga malu makane. Udi upola tshiudi ukuna. (1 Kolinto 15:33; Galatia 6:7) Nansha ku mubidi peshi mu nyuma, tshiambilu tshionso ntshilejilu tshia bulelela bua nshindamenu​—dîyi-diludiki—​ne tshionso tshia kudibi tshidi tshifila nshindamenu wa mikenji. Kadi mikenji idi mua kuikala ya tshitupa tshîpi, ne mifuanyike kuikala misunguluke. Mêyi-maludiki, ku lunga luseke, mmalabale ne adi mua kushala kashidi. Nenku, Dîyi dia Nzambi didi ditukankamija bua kuela meji ku mêyi-maludiki adi muaba wonso.

Nkonga-miaku kampanda (Webster’s Third New International Dictionary) udi umvuija dîyi-diludiki bu “bulelela bua pa tshibidilu anyi bua nshindamenu: mukenji mumvuike ne wa nshindamenu, dilongesha, anyi tshiambilu tshidi bikuabu bishindamenepu anyi bipatukileku.” Tshilejilu, muntu udi mua kuelela muana mukenji ne: “Kulengi mbabula nansha.” Kadi kudi muntu mukole tshiambilu tshia se: “Mbabula udi ne mudilu” ntshikumbane. Tangila ne: tshiambilu tshia ndekelu etshi ntshitambe kuikala tshia nshindamenu. Bualu tshidi tshilombola bualu budi muntu mua kuenza​—pamu’apa kuipika, kukalanga, anyi kujima mbabula—​mu ngumvuilu kampanda tshidi tshilua dîyi-diludiki.

Bushuwa, mêyi-maludiki manene a mu nsombelu ng’a mu nyuma; adi alombola ntendelelu wetu wa Nzambi ne disanka dietu. Kadi, bamue badi balekela kuenza madikolela malombibue bua kuela meji ku mêyi-maludiki. Badi banyisha buimpe bua mukandu kampanda anu padibu ne bua kuangata dipangadika kansanga. Ebi ki mbia meji to ne bidi bibengangana ne tshilejilu tshishiya kudi bantu bena lulamatu ba kale ba mu bikondo bifundilebu Bible.​—Lomo 15:4.

Bantu bakalonda mêyi-maludiki a buena Nzambi

Munkatshi mua bantu bapange bupuangane, Abele uvua mua kubikidibua bu muntu wa kumpala wakalonda mêyi-maludiki a buena Nzambi. Uvua pamu’apa mutambe kutuma lungenyi ku dilaya divua ditangila “dimiinu” ne wakajingulula ne: dipikudibua ku mpekatu divua mua kulomba mulambu wa mashi. (Genese 3:15, NW) Nenku wakalambula Nzambi “bana ba kumpala ba mikoko yende.” Tshiambilu tshia “ne manyi ayo” tshidi tshileja ne: Abele uvua mupeshe Yehowa tshiende tshivua tshitambe buimpe. Pabi, kukavua mua kuikala bidimu bipite pa binunu bibidi panyima pa lufu lua Abele, pakamona Nzambi mua kumvuija bua musangu wa kumpala malu-malomba masulakaja avua atangila milambu. Bishilangane ne Abele, muntu mutshinyi wa Nzambi ne wa mêyi-maludiki a buena Nzambi, muanabu Kayina wakenza malu a pa mutu pa mutu mu difila dia mulambu kudi Nzambi. Kadi mmuenenu wende kavua usankisha nansha, tshintu kampanda pa bidi bitangila mulambu wende tshiakaleja mutshima mupange mêyi-maludiki.​—Tshibangidilu 4:3-5, MMM.

Nowa pende uvua muntu wakalonda mêyi-maludiki a buena Nzambi. Padi eku muyuki wa mu Bible uleja ne: Nzambi wakamutumina dîyi mu mushindu musunguluke bua kuibaka buatu, katuena tubala bua dîyi dimutumina nansha dimue bua yeye kuyisha bakuabu. Pabi, badi babikila Nowa ne: “muyishi wa buakane.” (2 Petelo 2:5, NW) Nansha bu Nzambi mua kuikala mutume dîyi bua Nowa kuyishaye, kakuena mpata bua se: ngumvuilu wende wa mêyi-maludiki ne dinanga diende bua muntu nende biakamusaka kabidi bua kuenza nanku. Bu mutudi mu bikondo bifuane bia Nowa, tuidikijayi mmuenenu ne tshilejilu tshiende tshilenga.

Bu muvuaye kayi mufuanangane ne bamfumu ba malu a Nzambi ba mu matuku ende, Yezu wakalongesha bantu bua kuelabu meji ku mêyi-maludiki avuaku. Muyuki wende wa pa Mukuna udi tshilejilu. Ngikadilu wa muyuki eu mujima udi ukoka ku mêyi-maludiki. (Matayo nshapita 5-7) Yezu wakalongesha mushindu’au bualu, anu bu Abele ne Nowa bavua kumpala kuende, uvua bushuwa mumanye Nzambi. Patshivuaye mene tshitende, wakaleja kanemu ku bulelela ebu bua nshindamenu: ‘Muntu kêna wikala ne muoyo bualu bua bidia nkayabi, kadi . . . mbua mêyi onso adi apatuka mukana mua Yehowa.’ (Dutelonome 8:3; Luka 2:41-47) Eyowa, nsapi bua kuikala muntu udi ulonda mêyi-maludiki a buena Nzambi udi bushuwa kumanya Yehowa, bidiye musue, bidiye mubenge, ne malongolola ende. Padi mêyi-maludiki aa a nshindamenu adi atangila Nzambi mikale alombola nsombelu wetu, bushuwa adi alua mêyi-maludiki a muoyo.​—Yelemiya 22:16; Ebelu 4:12.

Mêyi-maludiki ne mutshima

Kudi mushindu wa kutumikila mukenji kampanda anu bua tshimfula muoyo, pamu’apa bua buôwa bua dinyoka bua bupidia. Kadi, kuikala ne nsombelu mumvuangane ne dîyi-diludiki kampanda kudi kupangisha mmuenenu wa nunku, bualu bitu se: padi muntu kampanda mulombola kudi mêyi-maludiki, udi uleja dianyisha didi difumina mu mutshima. Tangila Yozefe, anu bu Abele ne Nowa, uvua ne muoyo kumpala kua dijadika dia tshiovo tshia Mikenji ya Mozese. Pakateta mukaji wa Potifare bua kumusesuisha, Yozefe wakandamuna ne: “Ndi mua kuenza bualu ebu bubi bunene ne mua kuenzela Nzambi bibi munyi?” Eyowa, Yozefe uvua mumanye dîyi-diludiki dia se: mulume ne mukaji badi “mubidi umue.”​—Genese 2:24; 39:9.

Lelu’eu, mu bulongolodi ebu kamuena mêyi-maludiki makane nansha. Benamu mbaditue mu tshikisu ne buenzavi bu bantu badia budiavi. Njiwu idi se: muena nkristo udi mua kutetshibua bua kulabula, pamu’apa mu musokoko, biakudia ebi bia patupu​—filme, video, anyi mikanda. Nenku, mbia kuela ka-lumbandi patudi anu bu Yozefe, tubenga malu mabi bua mêyi-maludiki, pa kuvuluka ne: Nzambi neakube anu bena bulamatshi mu “dikenga dinene” ditshilualua. (Matayo 24:21) Eyowa, tshitudi diambedi mu musokoko, ki mpa bantu, ke tshidi tshileja tshitudi bushuwa munda muetu.​—Musambu 11:4; Nsumuinu 15:3.

Pa kutangila bionso abi, bituikala balombola kudi mêyi-maludiki a mu Bible, katuakukeba bidibu bangata bu bibingishilu mu mikenji ya Nzambi; peshi katuakuteta bua kumona bule bua ntanta utudi mua kuenza katuyi bushuwa tutupa ku mukenji kampanda. Ngelelu wa meji wa nunku ng’wa didishima; ku ndekelu udi utubungamija.

Tangila tshidi munyima mua mikenji

Bushuwa, mikenji idi ne mushinga wa bungi mu nsombelu wa muena nkristo. Idi bu nsentedi idi yambuluisha bua kutukuba, ne kuinshi kua tshishimikidi tshiayi kudi mêyi-maludiki a mushinga. Kupangila mua kumona mêyi-maludiki aa kudi mua kukepesha dinanga dietu bua mikenji idi misuikakajaku. Tshisamba tshia kale tshia Izalele tshiakaleja muanda eu.

Nzambi wakapesha Izalele Mêyi-matuma Dikumi, dia kumpala dia kudiwu divua dikandika ditendelela nzambi kayi yonso mushilangane ne Yehowa. Bulelela bua nshindamenu budi munyima mua mukenji eu budi se: Yehowa wakafuka bintu bionso. (Ekesode 20:3-5) Kadi tshisamba etshi tshiakatumikila dîyi-diludiki edi anyi? Yehowa nkayende udi wandamuna ne: “[Bena Izalele] badi bamba mutshi ne: ‘Wewe ke tatu wetu!’ bamba dibue ne: ‘Wewe ngudi mutulele!’ Badi bangela [Yehowa] nyima, kabayi bantangila.” (Yirmeya 2:27, MMM) Mbupâle kayipu bua dipapa dia muoyo ne dipanga dia mêyi-maludiki! Ne biakabungamija bikole mutshima wa Yehowa!​—Musambu 78:40, 41; Yeshaya 63:9, 10.

Bena nkristo pabu badi ne mikenji ya kudi Nzambi. Tshilejilu, badi ne bua kuepuka ditendelela dia mpingu, masandi, ne ditumika dibi ne mashi. (Bienzedi 15:28, 29) Patudi tuela meji ku bualu ebu, tudi mua kumona mêyi-maludiki a nshindamenu, bu mudi a se: Nzambi mmuakanyine bulamate buetu kabuyi buabanya; tudi ne bua kuikala bena lulamatu kudi muena dibaka netu; ne Yehowa udi Mutupeshi wa muoyo wetu. (Genese 2:24; Ekesode 20:5; Musambu 36:9) Bituajingulula ne bituanyisha ne muoyo mujima mêyi-maludiki adi munyima mua mêyi-malombodi aa, netumone se: adi bua diakalenga dietu. (Yeshaya 48:17) Buetu tuetu ‘mikenji ya Nzambi kayena itunemena bujitu.’​—1 Yone 5:3.

Pavua eku kale bena Izalele balengulule mêyi-matuma a Nzambi, pabuipi ne mu matuku a Yezu ‘bamanyi babu ba Dîyi,’ baskribe, bavua bele kalele. Bavua benze mukuna wa mikandu ne bilele biakabuitshidija ntendelelu mulelela ne biakasokoka mêyi-maludiki a buena Nzambi. (Matewuse 23:2, MMM) Bantu bakadiumvua batangija ku dipangila, dipanga ditekemena, anyi ku lubombo. (Matayo 15:3-9) Ne mivule ya ku mikandu miela kudi bantu kayivua ya buntu nansha. Pakavuaye usua kuondapa muntu kampanda uvua ne tshianza tshifulame, Yezu wakakonka Bafarizeyi bavuapu ne: “Mbianyishibue bua kuenza bualu buimpe . . . dituku dia tshijila anyi?” Dipuwa diabu diakaleja ne: buabu buobu kabivua bianyishibue, kusakabi Yezu ku ‘dinyingalala bua muoyo wabu mupape.’ (Markuse 3:1-6, MMM) Bafarizeyi bavua mua kuambuluisha nyama mulekela anyi mutapike (diambuluisha ne mfranga) mu dituku dia Nsabatu, kadi kabavua mua kuenza nanku nansha kakese bua mulume anyi mukaji kampanda​—anu wowu muikale muanda wa lufu anyi wa muoyo. Bushuwa, bavua banekeshe mu mikandu miela kudi bantu ne tunungu tuayi mu mushindu wa se: anu bu tunkenene tutambakana pa tshimfuanyi tshizola, bakapangila bua kumona tshimfuanyi tshijima, mbuena kuamba ne: mêyi-maludiki a Nzambi.​—Matayo 23:23, 24.

Kadi nansha bansonga, badi mua kupesha Yehowa buneme ku diambuluisha dia dianyisha diabu bua mêyi-maludiki a mu Bible padi mitshima yabu mikale milelela. Rebecca nnsongakaji wa bidimu 13. Mulongeshi wabu wakakonka balongi bua kumanya muntu uvua mua kunaya loteri. Bavule bakamba ne: kabavua mua kunaya nansha. Kadi, pakalejabu nsombelu mishilangane, bonso pa kumbusha Rebecca bakitaba ne: bavua mua kunaya loteri mu mushindu umue anyi mukuabu. Mulongeshi wakebeja Rebecca né uvua mua kusumba tiké wa tshia bitanu tshia dolare umue bua kubandisha mfranga bua bualu kampanda buimpe. Rebecca wakamba ne: tòo, ne wakafila tubingila tua mu Mifundu tuvua tuleja bua tshinyi dienza nenku divua mua kuikala mushindu kampanda wa kunaya loteri. Pashishe mulongeshi wende wakambila balongi bonso ne: ‘Buanyi meme, Rebecca ke muntu umuepele muaba eu udi ne tshindi mbikila ne: “mêyi-maludiki” mu ngumvuilu mulelela wa muaku eu.’ Eyowa, Rebecca uvua mua kuikala muandamune patupu ne: “Mbibengangane ne tshitendelelu tshianyi,” kadi wakela meji mu buondoke kupita apu; wakandamuna bua tshinyi kunaya loteri nkubi ne bua tshinyi wakabenga bua kubuelamu.

Tshilejilu bu tshia Abele, Nowa, Yozefe, ne tshia Yezu bidi bituleja mutudi mua kupetela dikuatshisha ku ditumika ne “bukokeshi [buetu] bua diela dia meji” pamue ne ‘meji’ etu mu ntendelelu wa Nzambi. (Nsumuinu 2:11, NW; Lomo 12:1) Bakulu bena nkristo badi ne bua kuidikija Yezu padibu ‘balama tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi tshidi munkatshi muabu.’ (1 Petelo 5:2) Anu bu muvua Yezu muleje bimpe, banangi ba mêyi-maludiki a buena Nzambi mbantu badi balubuluka muinshi mua bumfumu bukulu bua Yehowa.​—Yeshaya 65:14.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu