TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w98 1/2 dib. 24-28
  • “Bulenga-bunangi buebe mbuimpe kupita muoyo”

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • “Bulenga-bunangi buebe mbuimpe kupita muoyo”
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Dilonga bua mudimu
  • Ntuadijilu wa mudimu wa matuku mavule
  • Masanka a mudimu a pa buawu
  • Ku Canada mutangile ku Belgique
  • Mudimu mukolesha panyima pa mvita
  • Didiakaja bilondeshile nsombelu
  • Yehowa mmundongeshe katshia ku buana buanyi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2003
  • Mapangadika mimpe adi mampeteshe masanka a kashidi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2007
  • Baledi betu bakatulongesha mua kunanga Nzambi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Bumpianyi bua pa buabu bua bena nkristo
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
w98 1/2 dib. 24-28

“Bulenga-bunangi buebe mbuimpe kupita muoyo”

Bu mudibi bilonda kudi Calvin H. Holmes

Bivua mu Tshisua-munene 1930, ne mvua mfumina ku dijikija dikama ngombe mabele pakalua tatu ufuma ku dikumbula muena mutumba kampanda. Pavuaye upatula mukanda wa diikala difikuluke mu mpaya muende wakamba ne: “Eu mmukanda udi Wyman munsombeshe.” Uvua ne tshiena-bualu tshia: Deliverance (Disungidibua), mupatula kudi Watch Tower Bible and Tract Society. Tatu, uvua ubala mu mpukapuka, wakabala mukanda au too ne munkatshi mua butuku menemene.

PASHISHE, tatu wakasomba mikanda mikuabu ya bapatudi bamuebamue aba, mikale ne biena-bualu bu mudi: Light ne Reconciliation. Wakangata Bible wa kale wa Mamu ne kushalaye mutabale mutantshi mule butuku bua kubadila ku muendu wa kasolonyi. Dishintuluka dinene diakamueneka kudi Tatu. Tshidimu atshi wakayukila netu munda mua mêba mavule​—mamu, meme ne bakunyi banyi ba bakaji basatu—​patuvua bunguile ku dîku dietu dia nkunyi.

Tatu wakamba ne: bapatudi ba mikanda eyi bavua bababikila ne: Balongi ba Bible ne se: buabu buobu, tuvua mu ‘matuku a ku nshikidilu.’ (2 Timote 3:1-5) Wakumvuija ne: kabavua ne bua kubutula buloba ku nshikidilu wa bulongolodi ebu, kadi wakaleja ne: buvua ne bua kulua mparadizu mu Bukalenge bua Nzambi. (2 Petelo 3:5-7, 13; Buakabuluibua 21:3, 4) Bushuwa muanda au wakansankisha.

Tatu wakabanga kuyukila nanyi patuvua tuenza nende mudimu pamue. Ndi mvuluka ne: tuvua tuvula mamvua pakumvuijaye ne: dîna dia Nzambi n’Yehowa. (Musambu 83:18) Nenku, mu muvu wa printemps wa mu 1931, pantshivua ne bidimu 14 tshianana, ngakalamata ku luseke lua Yehowa ne Bukalenge buende. Ngakasambila Yehowa mu budimi bua kale bua pome kumfundu kua nzubu ne ngakalaya patoke se: mvua ne bua kumusadila bua kashidi. Mutshima wanyi ukavua musonsola kudi bulenga-bunangi bua Nzambi wetu mulenga.​—Musambu 63:3.

Tuvua basombele ku ferme mutantshi wa kilometre 30 ne St. Joseph, mu ditunga dia Missouri, ku États-Unis, ne wa kilometre mishadile ku 65 ne tshimenga tshia Kansas City. Tatu uvua mulelela mu kazubu kakese ka mitshi kavua nkambua wanyi muase ku ferme ku mbangilu kua siekele wa 19.

Dilonga bua mudimu

Mu muvu wa été wa mu 1931, dîku dietu diakateleja ku tshisanji muyuki wa patoke wa: “Bukalenge, ditekemena dia bukua-bantu,” uvua Joseph Rutherford, mulombodi wa Société Watch Tower tshikondo atshi, muenze mu mpungilu wa ku Columbus, mu Ohio. Muyuki au wakasonsola mutshima wanyi, ne mvua ne disanka dia kutumika pamue ne tatu mu diabanyina bamanyangana nabu betu broshire uvua ne muyuki eu wa patoke wa mushinga.

Mu printemps wa mu 1932, ngakabuela mu tshisangilu tshianyi tshia kumpala tshia Bantemu ba Yehowa. Muena mutumba netu wakatubikila meme ne tatu bua kuteleja muyuki muenzela mu St. Joseph kudi George Draper, mutangidi muena ngendu wa Bantemu ba Yehowa. Patuakafika, tshisangilu tshikavua pankatshi, ne ngakapeta muaba wa kusomba panyima pa muntu wa mpolondo ne munene mbese J. D. Dreyer, eu uvua ne bua kuikala ne muaba wa mushinga mu nsombelu wanyi.

Mu Kabitende 1933, tuakabuela ne Tatu mu mpuilu kampanda mu tshimenga tshia Kansas City, muaba ungakenza diyisha dia patoke bua musangu wa kumpala. Tatu wakampesha broshire isatu ne kundongesha bua kuamba ne: “Ndi Ntemu wa Yehowa, ndi nyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi. Kakuyi mpata uvua muteleje Nzuji Rutherford ku tshisanji. Miyuki yende mmitangalaja kudi bisanji bipite pa 300 ku lumingu luonso.” Pashishe mvua mfila broshire. Dilolo adi, bamane kupingana ku ferme, dîba dimvua nkama mabele a ngombe ngakela meji ne: edi divua dituku dimvua ne bua kutamba kuvuluka mu nsombelu wanyi.

Mutantshi mukese tuakatuadija kumvua mashika a muvu wa hiver, ne dienza dietu dia ngendu diakakepela. Kadi pashishe muanetu Dreyer ne mukajende bakatukumbula ne bakebeja né mvua mua kuanyisha bua kuya ku nzubu kuabu mu Disambombo dilolo ne kulalaku. Luendu lua kilometre 10 bua kufika ku nzubu kua Dreyer luvua ne mushinga bualu ngakabafila mu mudimu dituku divua dilonda ne kubuela mu Dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi mu St. Joseph. Kubangila anu pine apu, ndi mupangile bua kupatuka mu mudimu mu Dia lumingu anu misangu mikese. Dilongesha ne mibelu bia muanetu Dreyer biakamueneka kabiyi kutua mushinga.

Ndekelu wa bionso mu dia 2 Kabitende 1935, ngakaleja didilambula dianyi kudi Yehowa ku diambuluisha dia batismo wa mu mâyi mu mpuilu kampanda wa mu Kansas City.

Ntuadijilu wa mudimu wa matuku mavule

Ku ntuadijilu wa 1936, ngakalomba bua kusadila bu mpanda-njila, anyi ministre wa ku dîba ne ku dîba, ne bakangela ku liste wa bantu bavua bakeba mpanda-njila wa kuenzejangana nende mudimu. Mutantshi mukese pashishe ngakapeta mukanda wa kudi Edward Stead wa mu tshimenga tshia Arvida, mu ditunga dia Wyoming. Wakumvuija ne: uvua mufinyina mu dikalu dia balema ne uvua dijinga ne diambuluisha bua kuenza bumpanda-njila. Ngakitaba diakamue dilomba diende ne bakanteka mpanda-njila mu dia 18 Tshisanga 1936.

Bangabanga ne meme kumbuka bua kupetangana ne muanetu Stead, Mamu wakayukila nanyi pa nkaya. Wakangebeja ne: “Muananyi, udi mujadike ne: etshi ke tshiudi musue bua kuenza anyi?”

Ngakandamuna se: “Tshianana muoyo kawakuikala ne mushinga.” Mvua mufike ku dijingulula ne: bulenga-bunangi bua Yehowa budi ne mushinga mukole kupita tshintu tshikuabu tshionso.

Kuenza bumpanda-njila ne Ted, mutuvua tubikila muanetu Stead, kuvua dilongesha ditambe buimpe. Uvua ne lukunukunu luvule ne uvua ne mfidilu muimpe wa mukenji wa Bukalenge uvua utamba kukoka ntema. Nansha nanku, tshionso tshivua Ted mua kuenza tshivua anu kufunda ne kuyukila; manungu ende onso a mifuba avua malema kudi disama kampanda didi diuwuja manungu. Mvua mbika kumpala kua dîba mmuowesha mâyi ne mmubeya miedi, ndongolola didia dia mu dinda, ne mmudiisha. Pashishe mvua mmuvuadika bilamba ne mmuakaja bua mudimu. Mu tshidimu atshi tuakenza bumpanda-njila mu ditunga dia Wyoming ne dia Montana, tulala mu ntenta pambelu butuku. Ted uvua ulala mu muaba muimpe muenzela mu mutu wa mashinyi ende a kambela, ne meme mvua ndala panshi. Pashishe mu tshidimu atshi ngakumbuka ku Sud bua kuya kuenza bumpanda-njila mu ditunga dia Tennessee, dia Arkansas, ne mu Mississippi.

Mu Kabitende 1937, ngakabuela bua musangu wanyi wa kumpala mu mpungilu munene ku Columbus, mu Ohio. Kuine aku bavua bangate mapangadika bua kutuma mudimu wa diyisha kumpala pa kutumika ne fono. Tuvua tubikila musangu wonso utuvua tutumika ne fono ne: dilongolola. Ngondo kampanda mvua muenze malongolola mapite pa 500, ne bantu bapite pa 800 bakateleja. Panyima pa difila bumanyishi mu bimenga bivule bia ku Est kua Tennessee, mu Virginie, ne ku Ouest kua Virginie, bakambikila bua kusadila bu mpanda-njila wa pa buende mu mudimu mupiamupia, ntumika pamue ne musadidi wa zone, ke muvuabu babikila batangidi bena ngendu tshikondo atshi.

Ngakakumbula bisumbu ne tusumbu tuditole ku Ouest kua Virginie​—ngenza ne tshisumbu tshionso mbingu ibidi too ne ku inayi—​ne muikale ntunga-mulongo mu mudimu wa budimi. Pashishe, mu Tshiongo 1941, bakanteka bu musadidi wa zone. Mu tshikondo atshi Mamu ne bakunyi banyi ba bakaji basatu​—Clara, Lois, ne Ruth—​bakavua balamate ku luseke lua Bukalenge. Nenku mu tshidimu atshi dîku dietu dijima diakabuela mu mpungilu munene muenzela mu St. Louis.

Katupa kakese panyima pa mpungilu au, bakamanyisha basadidi ba zone se: mudimu wa zone uvua ne bua kujika mu Kasuabanga 1941. Ngondo wakalonda États-Unis wakabuela mu Mvita Mibidi ya Buloba bujima. Bakampesha mudimu wa bumpanda-njila bua pa buabu, uvua ulomba bua kupitshisha ku ngondo mêba 175 mu mudimu.

Masanka a mudimu a pa buawu

Mu Kashipu 1942, ngakapeta mukanda uvua webeja né mvua mua kuikala muanyishe bua kuya kusadila ku ba bende. Panyima pa meme mumane kuitaba, bakambikila ku Betele, tshilombuelu tshia buloba bujima tshia Bantemu ba Yehowa, mu Brooklyn, ku New York. Mu tshikondo tshimue atshi bavua babikile bana betu ba balume bajike bu 20 bua kupeta dilongesha dia pa buadi.

Nathan H. Knorr, mulombodi wa Société Watch Tower mu tshikondo atshi, wakumvuija ne: mudimu wa diyisha uvua mukepele ne se: tuvua ne bua kupeta dilongesha bua kukolesha bisumbu mu nyuma. Wakamba ne: “Katuena basue kumanya patupu ntatu idi mu bisumbu, kadi tshinuvua benze bua bualu buayi.”

Mu tshikondo tshituvua ku Betele, Fred Franz, eu wakapingana pa muaba wa muanetu Knorr bu mulombodi mu 1977, wakenza muyuki kampanda, muakambaye ne: “Mvita Mibidi ya Buloba bujima neijike, ne mudimu munene wa diyisha neutuadije. Kakuyi mpata, bantu miliyo mivule nebadisange dîba adi mu bulongolodi bua Yehowa!” Muyuki au wakashintulula bikole mmuenenu wanyi. Pakafilabu midimu, ngakumvua ne: mvua ne bua kukumbula bisumbu bionso bia mu ditunga dia Tennessee ne dia Kentucky. Bavua batubikila ne: basadidi ba bana betu, mbikidilu wakashintuluka ne kulua, pashishe, batangidi ba bijengu.

Ngakatuadija kuambuluisha bisumbu mu dia 1 Kasuamansense 1942, pantshivua ne bidimu 25 patupu. Mu tshikondo atshi mushindu umuepele uvuaku bua kufika mu bimue bisumbu uvua wa kuenda lua makasa anyi pa kabalu. Imue misangu mvua ndala mu tshibambalu tshimue ne dîku divua dimpesha muaba wa kulala.

Mu Kashipu 1943 pamvua ngambuluisha tshisumbu tshia Greeneville mu Tennessee, ngakapeta dibikila dia kubuela mu kalasa kibidi ka Tshilongelu tshia Bible tshia Watchtower tshia Gilada. Mu Gilada, ngakalonga tshidi tshiumvuija bushuwa “kuteya ntema mipite ya pa tshibidilu ku malu mumvua” ne kuikala misangu yonso ne “bivule bia kuenza mu mudimu wa Mukalenge.” (Ebelu 2:1, NW; 1 Kolinto 15:58, NW) Ngondo itanu ya kalasa yakajika ne lukasa luonso, ne dituku dia difila mapolome divua mu dia 31 Tshiongo 1944.

Ku Canada mutangile ku Belgique

Bakatuma bamue ba kutudi ku Canada, muaba uvuabu bumbushe dikandika pa mudimu wa Bantemu ba Yehowa kutshivua anu matuku makese. Bakantuma mu mudimu wa buena ngendu, uvua ulomba bua kuenza mitantshi mile pankatshi pa bimue bisumbu. Pamvua ngenza ngendu, bivua disanka bua kuteleja malu mamonamona pa mushindu wakatungunukabu ne mudimu wetu wa diyisha munkatshi mua dikandika mu Canada. (Bienzedi 5:29) Bantu bavule bakalonda bua tshivuabu babikila ne: kampanye ka mukukuku pakafilabu kakanda kampanda bumue butuku, pabuipi ne ku nzubu yonso kumbukila ku ditengu dimue too ne ku dikuabu dia Canada. Luvua lumu luimpe kayipu bua kumvua mu Lumungulu 1945 ne: mvita ya mu Mputu yakajika!

Tshidimu atshi, pamvua ngambuluisha tshisumbu kampanda mu tshimenga tshikese tshia Osage, mu provense wa Saskatchewan, ngakapeta mukanda wa kudi muanetu Knorr, uvua wamba ne: “Ndi nkoluela disanka dia mudimu dia kuya ku Belgique. . . . Kudi mudimu wa bungi wa kuenza mu ditunga adi. Nditunga disunsula kudi mvita, ne bana betu badi bakengela diambuluisha, ne bidi bimueneka biakanyine bua kutuma muntu kampanda udi ufuma mu Amerike bua kubapesha diambuluisha dikumbanyine ne busambi budibu bakengela.” Ngakandamuna diakamue pa kuitaba mudimu eu.

Mu Kasuabanga 1945, mvua ndonga Mfualansa ku Betele wa Brooklyn ne Charles Eicher, muanetu wa balume mukulakaje wa mu rejon wa Alsace. Ngakapeta kabidi dilongesha dia lukasa pa bidi bitangila malu a filiale. Bangabanga ne kumbuka bua kuya ku Mputu, ngakakumbula bua tshitupa tshîpi dîku dianyi ne balunda mu tshimenga tshia St. Joseph, ku Missouri.

Mu dia 11 Tshisua-munene, ngakumbuka mu New York mu mazuwa a Queen Elizabeth, ne matuku anayi pashishe ngakafika mu Southampton, ku Angleterre. Ngakenza ngondo umue mu filiale wa Grande-Bretagne, mungakapeta dilongesha dia pa mutu. Panyima pa muanda au, mu dia 15 Tshiongo 1946, ngakasambuka tshitupa tshia mbuu tshia La Manche Anglaise ne ngakatuluka ku mazuwa pa tshisabu tshia Ostend, mu Belgique. Kumbukila kuine aku ngakangata kawulu mutangile ku Bruxelles, kungakapeta dîku dijima dia Betele ku ngala wa kawulu.

Mudimu mukolesha panyima pa mvita

Bujitu bumpesha buvua bua kutangila mudimu wa Bukalenge mu Belgique, pabi tshivua nansha mumanye muakulu. Mu ngondo bu isambombo, ngakamanya Mfualansa mikumbane bua mayuki a dituku dionso. Bivua disanka bua kutumika pamue ne bantu bavua bateke mioyo yabu mu njiwu bua kutungunuka ne mudimu wa diyisha munkatshi mua bidimu bitanu bia dikokesha dia bena Nazi. Bamue ba kudibu batshivua bafuma ku dipatuka mu tumponya tua disubishilangana.

Bana betu bavua ne dijinga dikole dia kulongolola mudimu ne kudiisha aba bavua ne nzala ya bulelela bua mu Bible. Nenku bakapangadija bua kuenza mpuilu mivule ne bua batangidi bena ngendu kukumbulabu bisumbu. Tuakapeta kabidi makumbula avua akankamija a kudi Nathan Knorr, Milton Henschel, Fred Franz, Grant Suiter, ne John Booth​—bonso baleji-mpala bafume ku tshilombuelu tshia ku Brooklyn. Mu matuku au a kumpala, ngakasadila bu mutangidi wa tshijengu, mutangidi wa distrike, ne mutangidi wa filiale. Mu dia 6 Tshisua-munene 1952, panyima pa bidimu bia mudimu bitue ku muanda-mutekete mu Belgique, ngakasela Emilia Vanopslaugh, uvua wenza pende mudimu mu filiale wa Belgique.

Ngondo mikese pashishe, mu dia 11 Tshisanga 1953, bakambikila ku biro bia bampulushi ba muaba au ne kummanyishabu ne: dikala dianyi mu Belgique divua diteka bukubi bua ditunga edi mu njiwu. Ngakaya mu ditunga dia Luxembourg bua kuindila too ne pavuabu mua kutuma tshilumbu tshianyi ku Tshipangu tshia Mbulamatadi.

Mu Luishi 1954 Tshipangu tshia Mbulamatadi wa Belgique tshiakakuata ku dîyi dia se: dikalamu dianyi divua diteka ditunga edi mu njiwu. Tshijadiki tshifila tshivua se: katshia ku difika dianyi mu Belgique, bungi bua Bantemu mu ditunga buvua budiunde mu mushindu udi ukemesha​—kumbuka ku Bantemu 804 mu 1946 kufika ku 3 304 mu 1953—​ne se: bu tshipeta, bukubi bua Belgique buvua mu njiwu bualu bansonga bavule Bantemu bavua benda balamata ku ndubidilu wa bena nkristo. Nenku, bakatutuma meme ne Emilia mu Suisse, mutuakatuadija kusadila mu mudimu wa tshijengu mu tshitupa tshivuabu bakula Mfualansa.

Bakajadika Kalasa ka Mudimu wa Bukalenge​—kalasa kalongolola bua kufila dilongesha dibandile bua bakulu bena nkristo—​mu 1959 mu South Lansing, ku New York. Bakambikila kuine aku bua kupeta ndongeshilu bua kumona mua kulongesha balongi ba tulasa etu ku Mputu. Pamvua mu États-Unis, ngakakumbula dîku dianyi mu St. Joseph, ku Missouri. Kuine aku ngakamona mamu wanyi munanga bua musangu wa ndekelu. Wakafua mu Tshiongo 1962; tatu ukavua mufue mu Kabalashipu 1955.

Kalasa ka Mudimu wa Bukalenge mu Paris, ku France, kakatuadija mu Luabanya 1961, ne Emilia wakaya nanyi. Batangidi ba distrike, batangidi ba tshijengu, batangidi ba tshisumbu, ne bampanda-njila ba pa buabu bakalua bua kalasa aka bafuma ku France, Belgique ne ku Suisse. Mu ngondo 14 yakalonda, ngakalombola tulasa 12 tua dilongesha edi dia mbingu inayi. Pashishe, mu Tshisanga 1962, tuakajingulula ne: Emilia uvua ne difu.

Didiakaja bilondeshile nsombelu

Tuakalukila ku Genève, mu Suisse, muaba utuvua bapete mikanda ya dianyisha bua kusomba kashidi. Kadi, kabivua bipepele bua kupeta muaba wa kusomba, bualu kuvua dikenga dikole dia nzubu. Nansha dipeta mudimu kadivua bualu butekete. Ndekelu wa bionso ngakapeta mudimu mu tshibambalu tshinene tshia dipanyina bintu munkatshi mua tshimenga tshia Genève.

Mvua muenze bidimu 26 mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba, nenku nsombelu wetu mushintulula uvua ulomba diakajilula. Mu bidimu 22 bimvua muenze mudimu mu tshibambalu tshia dipanyina bintu ne muambuluishe bua kukolesha bana betu ba bakaji babidi, Lois ne Eunice, misangu yonso dîku dietu divua diteka bipatshila bia Bukalenge pa muaba wa kumpala. (Matayo 6:33) Panyima pa pansio wanyi ku mudimu wa ku mubidi mu 1985, ngakatuadija kuambuluisha bu mutangidi wa tshijengu mupinganyi.

Emilia udi muikale muena tusamasama, kadi udi wenza tshidiye mua kuenza mu mudimu. Lois wakasadila bu mpanda-njila munkatshi mua bidimu bitue ku dikumi. Mbualu bua mu nyuma kayipu bua mushinga mukole bua kubuela nende mu mpungilu wa mpatshi wa bukua-matunga ku Moscou mu été wa mu 1993! Katupa kakese pashishe, mu luendu lua dikisha mu ditunga dia Sénégal, mu Afrike, Lois wakajimija muoyo wende pavuaye wowela mu mbuu. Dinanga ne bulenga bia bana betu ba mu Afrike ne ba-misionere bivua busambi bunene kundi pangakaya ku Sénégal bua kutabalela dimujiika. Mmunyipu mundi njinga bikole bua kumona Lois mu dibiishibua dia bafue!​—Yone 5:28, 29.

Ndi ne dianyisha bua mundi mupete diambuluisha dia bulamatshi dia kudi mulunda muena dinanga munkatshi mua makumi a bidimu mapite pa anayi. Bushuwa, nansha mumvua ne tunyinganyinga ne ntatu, bulenga-bunangi bua Yehowa budi buikale busankisha ne mbuvuije nsombelu mulenga. Mutshima wanyi mmusakibue bua kuamba pa bidi bitangila Nzambi wetu, Yehowa, mêyi aa a mufundi wa misambu: “Bualu bulenga-bunangi buebe mbuimpe kupita muoyo, mishiku yanyi meme neikusamune.”​—Musambu 63:3, NW.

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Tuakatuma mudimu wa diyisha kumpala ne fono

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Baledi banyi mu 1936

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Bumanyishi bua mu musesu mu Belgique mu 1948

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu