TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w96 15/3 dib. 24-27
  • Mushindu udi balami bena nkristo bakusadila

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Mushindu udi balami bena nkristo bakusadila
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Dikubibua ku tshinyi?
  • Dikumbula dia bulami ntshinyi?
  • Bua tshinyi mulami udi ukukumbula?
  • Mikoko ìdì ne makanda idi ikengela diyitabalela
  • Dilongolola dîba bua makumbula a bulami
  • Mabenesha a makumbula a bulami
  • Nuenu balami bena Kristo, ‘unzululayi mutshima wenu bikole!’
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2000
  • Nuenu balami, idikijayi Mulami mutambe bunene
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2013
  • Nudiishe tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi ku budisuile
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
  • Dikumbula dìdì mua kuikala dibenesha
    Mudimu wetu wa Bukalenge—1998
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
w96 15/3 dib. 24-27

Mushindu udi balami bena nkristo bakusadila

MU MIABA ya bungi kudi mushindu wa kubandila mudi balami batabalela tshisumbu kampanda tshia mikoko. Badi balombola mikoko, bayikuba, ne bayipetesha biakudia. Ebi bidi bia mushinga bua bakulu bena nkristo, bualu mudimu wabu udi ukonga midimu ya bulami. Bushuwa, badi ne bujitu “bua kudiisha tshisumbu tshia Nzambi” ne ‘kulama tshisumbu tshionso tshia mikoko.’​—Bienzedi 20:28, NW.

Biwikala muena mu tshisumbu tshia bena nkristo, mmunyi mudi balami ba mu nyuma mua kukusadila? Ne mmunyi muudi mua kuandamuna ku madikolela abu menza buebe wewe? Bua tshinyi tshisumbu tshidi tshikengela diambuluisha diabu?

Dikubibua ku tshinyi?

Mu bikondo bia kale ntambue ne nyama mikuabu ya muitu ivua iteka bisumbu bia mikoko mu njiwu ne ikuata mukoko uvua pa nkayawu. Balami bavua ne bua kupetesha bukubi. (1 Samuele 17:34, 35) Ee, Satana Diabolo “udi wenda anu bu ntambue udi ukungula, ukeba muntu wa kudiaye.” (1 Petelo 5:8, NW) Udi uluisha ne tshiji tshikole ki ng’anu bulongolodi bua pa buloba bua Yehowa mu ka-bujima kadi kabidi udi uluisha musadidi yonso wa Nzambi pa nkayende. Ntshinyi tshidi kipatshila ka Satana? Mmusue bua kutekesha bantu ba Yehowa mu maboko ne nansha mene kubapangisha bua ‘kutumikila mêyi a Nzambi’ ne kukumbaja “mudimu wa kufila bumanyishi budi butangila Yezu.”​—Buakabuluibua 12:17, NW.

Yehowa wakapiisha balami ba ditunga ba Izalele wa kale bua dilengulula bualu mikoko yende ikavua milue “bia kudia bia nyama yonso ya mu mpata.” (Yehezekele 34:8) Kadi, bakulu bena nkristo badi ne dijinga dia mu mutshima dia kukuba aba badi mu tshisumbu bua se: nansha umue kajimijibu ku dilengulula anyi bua buenzeji bua Satana, bua bena buloba ebu, anyi bua “mibuabua” mitontolodi. (Bienzedi 20:29, 30, NW) Mmunyi mudi balami bambuluisha bena mu tshisumbu tshia mikoko bonso bua kushala batabale ne kuikala badimuke? Mushindu umue mpa kuenza miyuki milongolola bimpe miashila pa Mifundu ku tshiakuidi mu Nzubu wa Bukalenge. Mushindu mukuabu nku mayukidilangana mimpe, makankamiji kumpala ne kunyima kua bisangilu. Mushindu mukuabu kabidi udi upatula bipeta mpa kukumbula “mikoko” muntu ne muntu kuende. (Fuanyikija ne Musambu wa 95:7.) Kadi dikumbula dia bulami ntshinyi? Mmunyi mudi dikumbula dia mushindu’eu mua kuenjibua? Ne nnganyi udi ne bua kukumbudibua?

Dikumbula dia bulami ntshinyi?

Dikumbula dia bulami kadiena amu dikumbula kampanda dia buena-muntu ne diyukidilangana pa malu a matuku onso. Mukulu kampanda udi umvuija ne: “Bamanyishi bavule batu batamba kusanka pa kubala mvese kampanda anyi pa kuyukidilangana pa muntu kansanga musunguluke mutela mu Bible. Bushuwa, mukulu kêna amu wakula nkayende. Mumanyishi wa Bukalenge udi ukumbudibua udi kabiyi mpata usanka pa kuleja meji adiye wela pa Bible, ne kuenza nunku kudi kukolesha ditabuja diende yeye muine. Mukulu udi mua kutuala tshibejibeji tshia Tshibumba tshia Nsentedi anyi tshia Réveillez-vous! bua kuyukidila pa tshiena-bualu kampanda tshidi tshiibaka. Pamu’apa diyukidilangana edi pa malu a mu nyuma ke didi disunguluja dikumbula dia bulami ne dikumbula dia buena-muntu.”

Mukulu mukuabu mumonemone malu wakela nseka ne: “Kumpala kua dikumbula, mukulu udi upitshisha amue mêba muikale wela meji pa makengela a mumanyishi udiye ne bua kukumbula. Ntshinyi tshidi mua kuibaka mumanyishi eu? Diela ka-lumbandi kalelela didi tshitupa tshinene tshia makumbula a bulami, bualu didi dipetesha muntu bukole bua kutantamena.” Eyowa, dikumbula dia bulami ndipite ne kule dikumbula dia bulunda didi muntu kayi yonso mu tshisumbu mua kuenza.

Bua tshinyi mulami udi ukukumbula?

Padi mukulu kampanda ukumbula nzubu kansanga, mmudilongolole bua kukankamija bena kuitabuja nende ne kubambuluisha bua kushindama mu ditabuja. (Lomo 1:11) Nunku padi mukulu umue anyi babidi ne dijinga dia kukukumbula, mmunyi muudi wandamuna? Mutangidi muena-ngendu kampanda wakamba ne: “Padi makumbula a bulami enjibua amu padiku bualu kampanda, ngandamuinu wa bangabanga wa udibu basua kukumbula udi mua kuikala ne: ‘Mbualu bubi kayi bundi muenze?’” Balami ba mu nyuma bena dinanga badi bidikija Yehowa, eu wakatabalela mufundi wa misambu ne uvua misangu yonso ‘upetesha anyima wende disulakana,’ nangananga mu bikondo bia dikenga ne makengela a pa buawu.​—Musambu wa 23:1-4, NW.

Tshipatshila tshia dikumbula dia bulami ntshia ‘kukolesha mu ditaba, ki ntshia kubutula.’ (2 Bena Korente 13:10, MMM) Bushuwa, mêyi a dianyisha bua ditantamena, mitalu, ne mudimu wa lulamatu bia muntu udi ukumbudibua adi akankamija. Mukulu kampanda wakamba ne: “Mu dikumbula dia bulami, ki mbimpe bua muntu kuleja bua se: mmulue ne tshipatshila tshia kusokolola mianda ne kuyukidilapu. Bushuwa, mumanyishi yeye muine udi mua kusua bua kuakula pa lutatu kampanda lusunguluke. Ne bikala mukoko kampanda wenda utebuka anyi muditeke pa bule ne bakuabu bena mu tshisumbu tshia mikoko, nebikengele bua mukulu enze bualu kampanda bua kuambuluisha.”

Balami bena nkristo nebikale kabiyi mpata ne ditabalela dia pa buadi bua bonso badi bu aba badi baleja mu mêyi aa: “[Meme Yehowa, NW] nenkebe mukoko udi mujimine, mpingaje udi mupambuke, ngondape udi mutapike, nkankamike udi usama.” (Ezekiyele 34:16, MMM) Eyowa, mikoko idi mua kukengela bua bayikebe, bayipingaje, bayondape, anyi bayikankamike. Balami ba mu Izalele bakalengulula majitu aa. Dikumbaja mudimu wa mushindu’eu didi dilomba bua se: mukulu asemene pabuipi ne mukoko kampanda ne atabalele bidiwu ukengela. Mu ngakuilu wa nshindamenu, ngenzelu wa nunku udi usunguluja dikumbula dionso dia bulami lelu’eu.

Mikoko ìdì ne makanda idi ikengela diyitabalela

Tudiku mua kukomesha ne: balami ba mu nyuma ba matuku etu aa kabena ne bua kuleja ntema ya pa buayi kudi mikoko idi ne makanda anyi? Ee, padi mukoko wa ku dîna muikale mu dikenga, diwambuluisha neditambe kupepela bikalawu ne dieyemena kudi mulami. Mukanda mukese kampanda udi wamba ne: “mikoko itu pa tshibidilu inyema bantu, ne dipeta dieyemena diayi kaditu misangu yonso dipepele.” Bu tshilejilu, mukanda umue umue eu udi ufila mubelu eu wa nshindamenu bua kupeta dieyemena dia mikoko: “Akula ne mikoko pa tshibidilu. Idi ibidilangana ne dîyi diebe, didi diyipolesha. Ukumbule mikoko mu mpata misangu mivule.”​—Alles für das Schaf. Handbuch für die artgerechte Haltung (Bionso bua mikoko. Mukanda pa mushindu wa kuyilama bimpe).

Dipetangana ne muntu pa nkayende didi nunku dikengedibua bikala malanda kampanda a dieyemena ne bua kuikalaku pankatshi pa mulami ne mikoko. Bidi bia muomumue mu tshisumbu tshia bena nkristo. Mukulu kampanda wakabambisha ne: “Dikala mumanyibue mu tshisumbu bu mukulu kampanda utu ukumbula pa tshibidilu mikoko didi dipepeja dikumbula muntu udi ne ntatu.” Nunku, balami ba mu nyuma kabena ne bua kuenza madikolela bua kudiisha ne kutabalela mikoko anu mu Nzubu wa Bukalenge. Bilondeshile nsombelu wabu, bakulu badi ne bua kumanya mikoko pa kuenza makumbula a bulami ku mabu. Muena nkristo kampanda udi uvuluka ne: patshivuaye ufumina ku ditekibua mukulu, mutangidi-muludiki wakamuela nshinga ne kumulomba bua kukumbula ne kusamba muanetu kampanda wa balume uvua mufume ku dijimija muanende wa bakaji mu njiwu mibiamibi ya mashinyi. Mukulu eu udi utonda ne: “Mmunyipu mungakafua bundu, bualu katshia tshivua mukumbule muanetu eu ne tshivua nansha mumanye muaba uvuaye musombele! Ngakapeta disulakana pakandomba mukulu kampanda mupie bua kuya nanyi pamue.” Eyowa, bakulu badi bambuluishangana mu makumbula a bulami.

Mu didilongolola bua kuenza amue makumbula a bulami ne mu di’enza, mukulu udi mua kuya pamue ne musadidi kampanda wa mudimu udi wipatshila “mudimu muimpe” wa butangidi. (1 Timote 3:1, 13) Mmunyipu mudi musadidi wa mudimu mua kutamba kuanyisha kumona mushindu udi mukulu kampanda usadila mikoko mu makumbula a bulami! Bakulu ne basadidi ba mudimu badi nunku batamba kusemena pabuipi ne bantu bonso mu tshisumbu, pa kukolesha bisuikidi bia dinanga ne buobumue bia bena nkristo.​—Kolosai 3:14.

Dilongolola dîba bua makumbula a bulami

Pakalekela kasumbu kampanda ka bakulu bujitu bua makumbula a bulami mu bianza bia balombodi ba Dilonga dia Mukanda dia Tshisumbu, bamanyishi bonso mu tumue tusumbu tua malonga bakakumbudibua munkatshi mua ngondo isambombo, pavua eku nansha umue kayi mukumbudibue mu tusumbu tukuabu. Ebi biakasaka mukulu umue bua kuamba ne: “Mbimueneke se: bamue bakulu badi badianjila kuela tshiidia ne benza mudimu wa bulami wa bungi, kadi bakuabu badi bakengela dikankamijibua dia bakulu nabu bua kuenza nunku.” Nenku tumue tusumbu tua bakulu tudi tuenza malongolola bua bamanyishi bonso kukumbudibuabu kudi balami munkatshi mua lupolo lujadika lua tshikondo.

Bushuwa, mukulu anyi mumanyishi mukuabu kayi yonso udi mua kukumbula muntu kampanda mu tshisumbu kabiyi kuindila malongolola a pa buawu bua enjibue. Kumpala kua dienza dikumbula dia bulami, mukulu umue utu wela nshinga ne wamba ne: “Ntu nkumbula dîku dimue ku ngondo. Ndiku mua kukukumbula bua mutantshi wa bu dîba dimue dituku kampanda ngondo ulualua anyi? Ndîba kayi dikala diakanyine buebe wewe?”

Mabenesha a makumbula a bulami

Bu mudi bifimpakaji bia mu ndongoluelu eu mubi bitungunuka ne kuvula, makumbula àdì akankamija menza kudi balami bumvuidianganyi adi ne dikuatshisha. Padi bena mu tshisumbu tshia mikoko bonso bapeshibua dikankamijibua ne diambuluisha ku butuangaji bua makumbula a bulami, mukoko ne mukoko udi udiumvua mulamibue ne mukubibue.

Pa bidi bitangila tshisumbu kampanda muvua bamanyishi bonso ba Bukalenge bakumbudibua pa tshibidilu kudi balami, bakafila luapolo elu: “Bamanyishi bakalua ne mmuenenu muimpe mutambe pa bidi bitangila makumbula a bulami. Bikavua tshibidilu mene bua mumanyishi kampanda kusemena kudi umue wa ku bakulu bua kumuebeja tshikondo tshivuaye mua kumukumbula kabidi, bualu mumanyishi uvua musanke bua diyukidilangana diibaki mu dikumbula dishale. Makumbula a bulami avua bumue bua ku malu akambuluisha bua kuakaja mmuenenu wa tshisumbu.” Luapolo mikuabu idi ileja ne: padi balami basadila mu mushindu’eu ne dinanga dionso, tshisumbu tshidi mua kukola mu dinanga, mu buobumue, ne mu musangelu. Ndibenesha kayipu!

Balami bena nkristo badi bakumbula bua kulubuluja dikala-bimpe dia mu nyuma dia mikoko. Bakulu mbasue kukankamija ne kupetesha bena kuitabuja nabu dikanda. Bikala bualu kampanda bunene budi bulomba mibelu mua kujuka mu dikumbula, nebikale bitambe buimpe bua kuenza malongolola bua diyukidilangana tshikondo tshikuabu, nangananga bikala mukulu eu muye pamue ne musadidi wa mudimu. Mu mishindu yonso, disambila bua kukomesha dikumbula dia bulami ndiakanyine.

Mulami kampanda wa mu nyuma mmusue kukukumbula kuebe mu matuku makese kumpala eku anyi? Bikalabi nanku, udianjile kusanka pa kutekemena dikankamijibua didi kumpala kuebe. Udi ulua bua kukusadila ne bua kukupetesha dikanda mu dipangadika diebe dia kushala mu njila udi ufikisha ku muoyo wa kashidi.​—Matayo 7:13, 14.

[Kazubu mu dibeji 26]

Mibelu bua kuenza makumbula a bulami

◻ Dianjilayi kumvuangana: Pa tshibidilu mbimpe bua kudianjila kumvuangana. Bikala mukulu mulongolole bua kujandula muanda kampanda munene, nebikale biakanyine bua adianjile kumanyisha mumanyishi eu kumpala kua dîba.

◻ Didilongolola: Ela meji pa bumuntu ne nsombelu bia muntu eu. Umuele ka-lumbandi ne muoyo mujima. Wipatshile bua kuabanyangana nende “dipa dia mu nyuma” didi dikankamija, didi dikolesha ditabuja.​—Lomo 1:11, 12, NW.

◻ Muntu wa kuya nende pamue: Mukulu mukuabu anyi musadidi wa mudimu mukumbanyine.

◻ Munkatshi mua dikumbula: Mukulu udi ne bua kuikala ne luidi luimpe, ne dinanga, ne mmuenenu muimpe, ne mujoboke. Ela nkonko idi itangila dîku, dikala-bimpe diadi, ne bikuabu. Teleja ne ntema yonso. Bikala muanda munene mujuke, bidi mua kuikala bitambe bimpe bua kudilongolola bua dikumbula dia bulami dia pa buadi.

◻ Bule bua dikumbula: Nemeka dîba dinuvua bumvuangane, ne umbuka padi mukuakididi mutshikale usanka bua dikumbula.

◻ Dikomesha dikumbula: Disambila ndiakanyine ne didi bushuwa dianyishibue.​—Filipoi 4:6, 7.

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Balami bena nkristo badi bapetesha dikubibua dia mu nyuma

[Bimfuanyi mu dibeji 26]

Makumbula a bulami adi apetesha bikondo bimpe bua dikankamijibua dia mu nyuma

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu