TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w99 1/5 dib. 14-20
  • “Mubadi ajingulule bualu ebu”

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • “Mubadi ajingulule bualu ebu”
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • “Tshintu tshibipe” tshia matuku etu aa
  • Mvita ya mu matuku atshilualua
  • ‘Dinyema’​—Mushindu kayi?
  • Nyemenayi ku dikubibua kumpala kua “dikenga dinene”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
  • “Utuambile, malu aa neenzeke dîba kayi?”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2013
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
w99 1/5 dib. 14-20

“Mubadi ajingulule bualu ebu”

“Panuamona tshintu tshibipe tshidi tshikebesha kabutu . . . tshimane mu muaba munsantu, . . . nenku aba badi mu Yudeya batuadije kunyemena ku mikuna.”​—MATAYO 24:15, 16, NW.

1. Didimuija diakafila Yezu didi mu Luka 19:43, 44 divua ne tshipeta kayi?

KUIKALA badimuke bua dikenga didi dienda disemena kudi mua kutuambuluisha bua kudiepuka. (Nsumuinu 22:3) Nenku ela meji bua nsombelu uvua nende bena Kristo ba mu Yelushalema kunyima kua mvita yakela bena Lomo mu 66 B.B. Yezu ukavua mudimuije ne: bavua ne bua kujingila tshimenga atshi ne kutshibutula. (Luka 19:43, 44) Bena Yuda ba bungi bakamuela lengululayi. Kadi bayidi bende bakateleja didimuija diende, ke bua tshinyi bakapanduka ku dikenga adi dia mu 70 B.B.

2, 3. Bua tshinyi tudi ne bua kuteya ntema ku mulayi wa Yezu mufunda mu Matayo 24:15-21?

2 Mu mulayi kampanda muikale ne malu adi atutangila lelu’eu, Yezu wakaleja tshimanyinu tshienza ne bintu bia bungi bu mudi mvita, biyole bia nzala, bikumina, bipupu bia masama ne dikengesha bena Kristo bua diyisha Bukalenge bua Nzambi. (Matayo 24:4-14; Luka 21:10-19) Yezu wakaleja kabidi tshintu tshivua mua kuambuluisha bayidi bende bua kumanya ne: nshikidilu ukavua pabuipi: ‘tshintu tshibipe tshidi tshikebesha kabutu tshimane mu muaba munsantu.’ (Matayo 24:15, NW) Tukonkononayi mêyi aa a mushinga bua kumona mudiwu mua kuikala ne buenzeji pa nsombelu wetu mpindieu ne mu matuku atshilualua.

3 Yeye mumane kuleja tshimanyinu atshi, Yezu wakamba ne: “Panuamona tshintu tshibipe tshidi tshikebesha kabutu, bu muakambabu ku butuangaji bua Danyele muprofete, tshimane mu muaba munsantu, (mubadi ajingulule bualu ebu,) pashishe aba badi mu Yudeya batuadije kunyemena ku mikuna. Muntu udi pa musonga wa nzubu katuluki bua kuangata bintu bia mu nzubu muende; ne muntu udi ku budimi kalukidi ku nzubu bua kuangata tshilamba tshiende tshia pa mutu. Bakaji badi ne mafu ne badi bamusha mu matuku au mba diakabi! Tungunukayi ne kusambila bua dinyema dienu kadienzeki mu tshikondo tshia mashika, anyi mu dituku dia nsabatu; bualu dîba adi nekuikale dikenga dinene ditu kadiyi dianji kuenzeka katshia ku ntuadijilu kua bukua panu.”​—Matayo 24:15-21, NW.

4. Ntshinyi tshidi tshileja ne: mêyi a mu Matayo 24:15 akakumbana mu siekele wa kumpala?

4 Malu mafunda kudi Mâko ne Luka adi afila mumvuija a pa mutu. Muaba udi Matayo wamba ne: “tshimane mu muaba munsantu,” Mâko 13:14 (NW) udi wamba ne: “tshimane muaba uditshi katshiyi ne bua kuimana.” Luka 21:20 udi usakidila mêyi a Yezu ne: ‘Panuatangila bena mvita banyunguluke musoko wa Yelushalema, numanye ne: dibutuka diawu diakulua.’ Bualu ebu budi butuambuluisha bua kumvua ne: dikumbana dia kumpala dia mêyi aa divua diumvuija diluisha Yelushalema ne ntempelo uvuamu kudi bena Lomo, diakatuadija mu 66 B.B. Yelushalema ne ntempelo bivua muaba munsantu ku mêsu kua bena Yuda, kadi kautshivua munsantu ku mêsu kua Yehowa nansha. Kabutu ka menemene kakenzeka pavua bena Lomo babutule tshimenga etshi ne ntempelo mu 70 B.B. Ntshinyi tshivua “tshintu tshibipe” tshikondo atshi? Ne mmunyi muvuatshi ‘tshimane mu muaba munsantu’? Mandamuna a nkonko eyi neambuluishe bua kumvuija bimpe mudi malu aa akumbana mu tshikondo tshietu etshi.

5, 6. (a) Bua tshinyi babadi ba Danyele nshapita wa 9 bavua dijinga ne bujinguludi? (b) Mmunyi muakakumbana mulayi wa Yezu wa “tshintu tshibipe”?

5 Yezu wakabela babadi bua bajingulule bualu ebu. Babadi ba tshinyi? Pamu’apa ba Danyele nshapita wa 9. Tudi tusanganamu mulayi udi uleja tshikondo tshivua Masiya ne bua kumueneka. Mulayi eu wakadianjila kuamba ne: bavua ne bua ‘kumushipa’ kunyima kua bidimu bisatu ne tshitupa. Wakamba kabidi ne: “Pa dipuapua dia bintu bibipe nepikale muntu udi ukebesha kabutu; ne too ne ku dibutuka, bualu bupangadija nebutulukile kabidi muntu udi mu kabutu.”​—Danyele 9:26, 27, NW; tangila kabidi Danyele 11:31; 12:11.

6 Bena Yuda bavua bela meji ne: muanda eu uvua utangila dinyangakaja dia ntempelo kudi Antiochus IV bidimu bu 200 kumpala. Kadi Yezu wakaleja malu mushindu mukuabu. Wakamba bua kuikala ne bujinguludi bualu “tshintu tshibipe” tshitshivua ne bua kumueneka ne kuimana mu “muaba munsantu.” Bidi bimueneka ne: Yezu uvua wakula bua tshiluilu tshia bena Lomo tshivua ne bua kulua mu 66 B.B. ne mabendele a pa buawu. Mabendele aa, menza nawu mudimu mutantshi mule, avua anu bu bimfuanyi bia kutendelela ne avua tshintu tshibipe ku mêsu kua bena Yuda.a Kadi ndîba kayi divua basalayi aba ne bua ‘kuimana mu muaba munsantu’? Biakenzeka nanku dîba divua tshiluilu tshia bena Lomo, ne mabendele atshi, tshiluishe Yelushalema ne ntempelo uvuamu, bintu bivua bena Yuda bamona bu binsantu. Bena Lomo bakatuadija mene kupula tshimanu tshia muaba uvua ntempelo. Bulelela, tshintu tshivua tshikale tshibipe kale tshivua tshimane mpindieu mu muaba munsantu!​—Yeshaya 52:1; Matayo 4:5; 27:53; Bienzedi 6:13.

“Tshintu tshibipe” tshia matuku etu aa

7. Mmulayi kayi wa Yezu udi wenda ukumbana mu tshikondo tshietu etshi?

7 Katshia ku Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima, tudi bamone dikumbana dinene menemene dia tshimanyinu tshia Yezu tshifunda mu Matayo nshapita wa 24. Kadi vuluka mêyi ende a se: “Panuamona tshintu tshibipe tshidi tshikebesha kabutu . . . tshimane mu muaba munsantu, . . . nenku aba badi mu Yudeya batuadije kunyemena ku mikuna.” (Matayo 24:15, 16, NW) Tshitupa etshi tshia mulayi tshidi ne bua kukumbana kabidi mu tshikondo tshietu etshi.

8. Munkatshi mua bidimu bia bungi, mmunyi mudi Bantemu ba Yehowa bumvuije “tshintu tshibipe” mu bikondo bietu ebi?

8 Mu dileja dieyemena divua nadi basadidi ba Yehowa bua se: mulayi eu uvua ne bua kukumbana, Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1 Tshiongo 1921 (Angl.) tshiakashindamenapu mu diumvuangana ne malu akenzeka ku Moyen-Orient (Asia). Pashishe, Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 Tshisua-munene 1929 (Angl.), mu dibeji dia 374, tshiakashindika tshiamba ne: “Dijinga dinene dia Nsangilu wa Matunga ndia kumbusha bantu kudi Nzambi ne kudi Kristo, ne bua nanku nsangilu eu ntshintu tshidi tshikebesha kabutu, tshienza kudi Satana ne tshibipe bikole ku mêsu kua Nzambi.” Nenku mu 1919 “tshintu tshibipe” tshiakamueneka. Kunyima, Nsangilu eu wakashila bulongolodi bua Matunga Masanga muaba. Kukadi matuku a bungi Bantemu ba Yehowa mbaleje malongolodi aa a ditalala menza kudi bantu bu tshintu tshibipe ku mêsu kua Nzambi.

9, 10. Mmunyi muvua ngumvuilu wa kumpala wa dikenga dinene muikale ne buenzeji pa mmuenenu wetu wa tshikondo tshivua “tshintu tshibipe” ne bua kuimana mu muaba munsantu?

9 Tshiena-bualu tshia kumpala ntshiumvuije mu tshikoso mmuenenu mutokesha pa malu a bungi adi mu Matayo nshapita wa 24 ne wa 25. Ditokesha dia diumvuija dia ‘tshintu tshibipe tshidi tshimane mu muaba munsantu’ ndiakanyine anyi? Bidi bimueneka nanku. Mulayi wa Yezu udi usuikakaja bikole ‘dimana mu muaba munsantu’ ne dibudika dia “dikenga” didianjila kumanyisha. Pa nanku, nansha mukadi “tshintu tshibipe” tshienze matuku a bungi, disuikakana dia ‘dimana [diatshi] mu muaba munsantu’ ne dikenga dinene didi ne bua kuikala ne buenzeji pa ngelelu wetu wa meji. Mmushindu kayi nanku?

10 Umue musangu bantu ba Nzambi bavua bitaba ne: tshitupa tshia kumpala tshia dikenga dinene tshiakatuadija mu 1914, ne se: tshitupa tshia ndekelu tshivua ne bua kulua dîba dia mvita ya Armagedone. (Buakabuluibua 16:14, 16; Tangila Tshibumba tshia Nsentedi, 1 Tshisanga 1939 [Angl.], dibeji dia 110.) Nenku tudi mua kumvua bua tshinyi tuvua bele meji umue musangu ne: “tshintu tshibipe” tshia matuku a ku nshikidilu tshivua ne bua kuikala tshimane mu muaba munsantu katupa kakese kunyima kua Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima.

11, 12. Mu 1969, mmuenenu kayi muimpe wakafilabu bua dikenga dinene?

11 Kadi, mu bidimu bia ndekelu ebi tudi bafike ku diumvua malu mushindu mukuabu. Mu Dinayi dia 10 Kashipu 1969, mu Mpuilu wa Bukua-matunga wa “Ditalala pa Buloba,” muenza mu Tshimenga tshia New York, Frederic Franz uvua tshindondi tshia mulombodi wa Société tshikondo atshi, wakenza muyuki wa mikukuku. Mu dikonkonona tshiakabidi ngumvuilu wa kumpala wa mulayi wa Yezu, Muanetu Franz wakamba ne: “Kuvua diumvuija difila ne: ‘dikenga dinene’ divua dituadije mu 1914 B.B., ne se: kabakadilekela ditungunuka too ne ku ndekelu kuadi nansha, kadi Nzambi wakimanyika Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima mu Kasuabanga 1918. Kubangila anu pinapu, Nzambi uvua upesha bashadile bende bela manyi ba mu bena Kristo basungula lupolo lua tshikondo bua kukumbajabu mudimu wende kumpala kua kulekelaye tshitupa tshia ndekelu tshia ‘dikenga dinene’ edi tshituadija kabidi dîba dia mvita ya Armagedone.”

12 Pashishe wakafila diumvuija dimpe dia mushinga ne: “Bua kuikala mu diumvuangana ne malu a mu siekele wa kumpala, . . . ‘dikenga dinene’ difuanangane ne dia kale kadiakatuadija mu 1914 B.B. to. Kadi, malu akakuata Yelushalema wa lelu muakanangane ne wa kale mu 1914-1918 avua patupu ‘tshibangidilu tshia kanyinganyinga’ . . . ‘Dikenga dinene’ dikala kadiyi mua kuenzeka kabidi ditshidi kumpala, bualu didi diumvuija kabutu ka nsangilu wa bitendelelu bia dishima bia buloba bujima (pamue ne Bukua-buena-Kristo) kalonda kudi ‘dituku dinene dia mvita ya Nzambi Wa-Bukole-Buonso’ ku Armagedone.” Bivua biumvuija ne: dikenga dinene ditshivua kumpala.

13. Bua tshinyi mbia meji bua kuamba ne: “tshintu tshibipe” ‘netshimane mu muaba munsantu’ mu matuku atshilualua?

13 Bualu ebu budi ne mushinga bua kujingulula dîba didi “tshintu tshibipe” tshimana mu muaba munsantu. Vuluka tshiakenzeka mu siekele wa kumpala. Bena Lomo bakela Yelushalema mvita mu 66 B.B., kadi buobu e kuyabu diakamue, kupeshabi “mubidi” muena Kristo mushindu wa kupanduka. (Matayo 24:22, NW) Bua nanku, tudi bindile bua dikenga dinene kutuadijadi mu katupa kîpi emu, kadi nebadipidije bua basungula ba Nzambi. Manya bualu bunene ebu: Mu tshilejilu tshia kale, ‘tshintu tshibipe tshimane mu muaba munsantu’ tshivua tshisuikakaja ku diluisha Yelushalema ne ntempelo kudi bena Lomo balombola kudi Jenerale Gallus mu 66 B.B. Mvita ya tshikondo tshietu etshi idi mifuanangane nayi itshidi kumpala, mmumue ne: dibudika dia dikenga dinene. Nenku “tshintu tshibipe tshidi tshikebesha kabutu,” tshidiku kubangila mu 1919, kakuyi mpata tshidi ne bua kuimana mu muaba munsantu mu matuku adi kumpala.b Mmunyi muenzekabi? Ne mmunyi mudibi mua kuikala ne buenzeji kutudi?

Mvita ya mu matuku atshilualua

14, 15. Mmunyi mudi Buakabuluibua nshapita wa 17 utuambuluisha bua kumvua malu adi afikisha ku Armagedone?

14 Mukanda wa Buakabuluibua udi umvuija mvita ya kabutu yakuata bitendelelu bia dishima mu matuku adi kumpala. Nshapita wa 17 udi uleja muikala Nzambi mua kulumbuluisha ‘Babulona Munene, mamu wa bakaji ba masandi’​—nsangilu wa bitendelelu bia dishima bia buloba bujima. Bukua-buena-Kristo ke tshitupa tshinene ne budi buamba mudibu buenze tshipungidi ne Nzambi. (Tangila Yelemiya 7:4.) Katshia kuonso aku bitendelelu bia dishima, pamue ne Bukua-buena-Kristo, bidi mu malanda adi kaayi makane ne ‘bakalenge ba pa buloba.’ Kadi malanda aa neajike pabutulabu bitendelelu ebi. (Buakabuluibua 17:2, 5) Nnganyi wabibutula?

15 Mukanda wa Buakabuluibua udi uleja ‘nyama wa luonji mukunze kunzuu’ udiku bua tshikondo kampanda, ujimina ne pashishe upingana. (Buakabuluibua 17:3, 8) Nyama eu mmukuatshisha kudi bakokeshi ba pa buloba. Mumvuija mafila mu mulayi eu adi atuambuluisha bua kumanya nyama eu wa mu tshimfuanyi, udi muikale bulongolodi bua ditalala buakafika ku dikalaku mu 1919 bu Nsangilu wa Matunga (“tshintu tshibipe”) ne udi muikale mpindieu Matunga Masanga. Buakabuluibua 17:16, 17 udi uleja ne: Nzambi neele mu mitshima ya bamue bakokeshi banene ba pa buloba ba mu “nyama” eu lungenyi lua kubutula nsangilu wa bitendelelu bia dishima bia buloba bujima. Mvita ayi idi ileja dibudika dia dikenga dinene.

16. Mmalu kayi a mushinga adi atangila bitendelelu adi enda enzeka?

16 Bu mudi ntuadijilu wa dikenga dinene muikale utshidi kumpala, ‘dimana mu muaba munsantu’ ditshidi padi kumpala anyi? Bidi nanku. Nansha muakamueneka “tshintu tshibipe” ku ntuadijilu kua siekele eu ne muditshi tshienze makumi a bidimu, mu matuku makese adi kumpala eku netshimane mu mushindu wa pa buawu “mu muaba munsantu.” Anu bu muvua balondi ba Kristo ba mu siekele wa kumpala ne bua kuikala bajoje bua kumona muvua ‘dimana mu muaba munsantu’ ne bua kuenzeka, ke mudi kabidi bena Kristo ba tshikondo tshietu bajoja pabu muanda eu. Kadi bualu budi buakanyine ntema mbua se: netuikale ne bua kuindila dikumbana dia tshikondo tshietu etshi bua kumanya malu onso. Nenku tumanye ne: mu amue matunga bakadi baluisha bitendelelu ne kabidi buluishi ebu budi buenda buvula. Bamue bena tshididi, badisangishe ne bantu bavua bena Kristo kumpala kadi bakadi balekele ditabuja dilelela, badi bakebela bitendelelu bionso buluishi, nangananga bena Kristo balelela. (Musambu 94:20, 21; 1 Timote 6:20, 21) Pa nanku, nansha mpindieu makokeshi a tshididi ‘adi aluangana mvita ne Muana wa mukoko,’ ne anu bu mudi Buakabuluibua 17:14 uleja, mvita eyi neikole. Nansha mudibu kabayi mua kukuata Muana wa mukoko wa Nzambi​—Yezu Kristo mu muanzu wende mubandile ne wa butumbi—​nebatangije buluishi buabu kudi batendeledi balelela ba Nzambi, nangananga “bansanto” bende. (Danyele 7:25; tangila Lomo 8:27; Kolosai 1:2; Buakabuluibua 12:17.) Tudi ne tshijadiki tshia kudi Nzambi tshia se: Muana wa mukoko ne aba badi nende nebatshimune.​—Buakabuluibua 19:11-21.

17. Katuyi ne mmuenenu mûmisha, ntshinyi tshitudi mua kuamba bua mushindu wikala “tshintu tshibipe” mua kuimana mu muaba munsantu?

17 Tudi bamanye ne: kabutu nkindile bitendelelu bia dishima. Babulona Munene ‘mmukuatshike ne mashi a bansantu’ ne mmuenze malu bu mukalenge-mukaji, kadi bushuwa kabutu nekamukuate. Buenzeji bubi budiye nabu kudi bakelenge ba pa buloba nebushintuluke diakamue pamukudimukila ‘nsengu dikumi ne nyama wa luonji’ bua kumukina ne tshikisu. (Buakabuluibua 17:6, 16; 18:7, 8) Pikala ‘nyama wa luonji mukunze kunzuu’ mua kuluisha ndumba eu muena malu a nzambi, “tshintu tshibipe” netshikale tshimane bua kuluangana mu muaba udi Bukua-buena-Kristo bumona bu munsantu.c Nenku kabutu nekatuadije ne Bukua-buena-Kristo bupange lulamatu, budi budileja bu bunsantu.

‘Dinyema’​—Mushindu kayi?

18, 19. Ntubingila kayi tudibu bafile bua kuleja ne: ‘dinyemena ku mikuna’ kadiakumvuija dishintulula bitendelelu?

18 Panyima pa mumane kuamba bua ‘dimana dia tshintu tshibipe mu muaba munsantu,’ Yezu wakabela bantu ba bujinguludi bua kuenzabu tshintu kampanda. Uvuaku muambe ne: mu minite ayi ya ndekelu​—padi “tshintu tshibipe” ‘tshimane mu muaba munsantu’—​bantu ba bungi nebanyeme mu bitendelelu bia dishima bua kubuela mu ntendelelu mulelela anyi? Nansha kakese. Tangila dikumbana dia kumpala. Yezu wakamba ne: “Bantu bikala mu Yudeya, banyeme, baye ku mikuna; wikala pa musonga wa nzubu, katuluki bua kuya kuangata bidi mu nzubu; wikala ku budimi, kapinganyi bua kuangata tshinkutu tshiende. Bakaji bikala ne mafu, nansha bikala bamusha bana mabele matuku awo nebikale ba diakabi! Nusambile bua malu aa kaenzeki mu tshikondo tshia mashika.”​—Markuse 13:14-18, MMM, disendamija miaku ndietu.

19 Yezu kakamba ne: anu bantu bavua mu Yelushalema ke bavua ne bua kumbukamu, bienze bu se: uvua ubambila bua bapatuke mu nsangilu wa ntendelelu wa bena Yuda. Kabidi, didimuija diende kadivua diamba bua kushintulula bitendelelu nansha​—kumbuka mu tshia dishima ne kubuela mu tshilelela. Bushuwa, bayidi ba Yezu kabavua dijinga ne didimuija bua kumbuka mu tshitendelelu tshimue ne kubuela mu tshikuabu nansha; bakavua balue bena Kristo balelela. Ne mvita ya mu 66 B.B. kayivua misake balondi ba Buena-Yuda ba mu Yelushalema ne mu Yudeya mujima bua kulekela tshitendelelu atshi ne kuitaba Buena-Kristo nansha. Mulongeshi Heinrich Graetz udi wamba ne: aba bakipata bena Lomo bavua benda banyema bakapingana mu tshimenga: “Ba-Zelote, benda bimba misambu ya mvita ne disanka, bakapingana mu Yelushalema (dia 8 Kasuamansense), mioyo ibatuta bua ditekemena dia disanka dia budikadidi ne dipanda. . . . Nzambi kavuaku mubambuluishe bua luse bu Muvuaye muambuluishe bankambua babu anyi? Ba-Zelote kabavua batshina tshivua mua kuenzeka mu matuku atshivua alua nansha.”

20. Mmunyi muvua bayidi ba kumpala balonde didimuija dia Yezu bua kunyemena ku mikuna?

20 Kadi mmunyi muvua basungula bavua bungi bushadile tshikondo atshi batumikile mubelu wa Yezu? Pa kumbuka mu Yudeya ne kunyemena ku mikuna dia muamua dia Yadene, bakaleja ne: kabavua bena mu ndongoluelu wa bena Yuda wa malu a tshididi anyi a nzambi. Bakashiya madimi ne nzubu, kabayi nansha bangata bintu bia mu nzubu yabu. Bu muvuabu ne dishindika dia se: Yehowa uvua ne bua kubakuba ne kubakuatshisha, bakatuma ntendelelu wende kumpala kua tshintu tshikuabu tshionso tshivua mua kumueneka ne mushinga.​—Mâko 10:29, 30; Luka 9:57-62.

21. Ntshinyi tshitudi katuyi ne bua kutekemena pikala “tshintu tshibipe” mua kuela mvita?

21 Mpindieu tangila dikumbana dinene menemene. Munkatshi mua makumi mavule a bidimu, tudi tuambila bantu bua bapatuke mu bitendelelu bia dishima ne babuele mu ntendelelu mulelela. (Buakabuluibua 18:4, 5) Bantu miliyo mivule mbenze nanku. Mulayi wa Yezu kawena uleja ne: padi anu dikenga dinene dibudika, bisumbu bia bantu nebinyemene mu ntendelelu mukezuke nansha; bushuwa, bena Yuda ba bungi kabavua bakudimune mitshima mu 66 B.B. to. Kadi, bena Kristo balelela nebikale ne kabingila kakole bua kulonda didimuija dia Yezu ne bua kunyema.

22. Ditumikila dietu dia mubelu wa Yezu bua kunyemena ku mikuna didi mua kumvuija malu kayi?

22 Bua mpindieu katuena mua kuikala ne mumvuija onso adi atangila dikenga dinene nansha, kadi tudi anu mua kukoma ne: buetu tuetu dinyema diakamba Yezu kadiakuikala dia kuya muaba kampanda wa pa buloba apa to. Bantu ba Nzambi bakadi batangalake buloba bujima, miaba mitue ku yonso. Kadi tudi mua kuikala bashindike ne: padibi bikengela kunyema, bena Kristo nebatungunuke ne kuleja dishilangana dilelela pankatshi pabu ne malongolodi a bitendelelu bia dishima. Bidi kabidi ne mushinga bua muvua Yezu mudimuije bua kubenga kupingana kumbelu bua kuangata bilamba anyi bintu bikuabu. (Matayo 24:17, 18) Nenku mateta adi mua kuikala alua kumpala a mushindu utudi tumona bintu bia ku mubidi; biobi ke tshintu tshia mushinga mutambe bunene anyi, peshi lupandu ludi lulua bua bantu bonso badi ku luseke lua Nzambi ke ludi ne mushinga wa bungi? Bushuwa, dinyema dietu didi mua kumvuija imue ntatu ne dipangila bimue bintu. Netuikale badiakaje bua kuenza tshionso tshidi tshikengedibua, anu bu muakenza binetu ba mu siekele wa kumpala bakanyema mu Yudeya batangile ku Pérée, dia muamua dia Yadene.

23, 24. (a) Mmuaba kayi umuepele utuapeta bukubi? (b) Mbuenzeji kayi budi didimuija dia Yezu didi ditangila ‘tshintu tshibipe tshimane mu muaba munsantu’ ne bua kuikala nabu kutudi?

23 Tudi ne bua kuikala bajadike ne: tshisokomenu tshietu tshidi anu Yehowa ne bulongolodi buende budi bufuane mukuna. (2 Samuele 22:2, 3; Musambu 18:2; Danyele 2:35, 44) Eu ke muaba utuapeta bukubi! Katuakuidikija bantu bikala mua kunyemena mu “nyongolo” ne basokoma “mu mabue a mikuna minene”​—malongolodi ne bisumbu bienza kudi bantu bidi mua kushala katantshi kakese kunyima kua kabutu ka Babulona Munene nansha. (Buakabuluibua 6:15; 18:9-11) Bulelela, nsombelu idi mua kukola menemene anu bu muvuayi mua kuikala mikolele bakaji bavua ne mafu bakanyema mu Yudeya mu 66 B.B., anyi muntu yonso uvua ne bua kuenza luendu mu tshikondo tshia mashika ne mvula. Kadi tudi mua kuikala bashindike ne: Nzambi neafile mushindu wa kupanduka. Kubangila ku mpindieu, tukoleshayi dieyemena dietu kudi Yehowa ne Muanende udi ukokesha mpindieu bu Mukalenge.

24 Katuena ne tshia kutshinyina malu alua kuenzeka nansha. Yezu kavua musue bua bayidi bende ba mu tshikondo atshi bikale ne buôwa, ne ki mmusue bua tuetu kutshina, nansha mpindieu anyi mu matuku adi kumpala. Wakatudimuija bua tuikale badilongolole mu mitshima ne mu meji etu. Tuamba eku tuela kuaka, kabakunyoka bena Kristo ba butumike pikala kabutu mua kukuata bitendelelu bia dishima ne bitupa bikuabu bia ndongoluelu eu mubi nansha. Nebajingulule ne nebateleje didimuija bua ‘tshintu tshibipe tshimane mu muaba munsantu.’ Nebenze malu ne dipangadika bashindamene pa ditabuja diabu kadiyi kunyungisha. Katupuku muoyo tshiakalaya Yezu ne: ‘Wananukila too ne ku nshikidilu neasungidibue.’​—Mâko 13:13.

[Mêyi adi kuinshi]

a “Bavua balama mabendele a bena Lomo ne kanemu kakole mu ntempelo ya ku Lomo; bena Lomo bavua batamba kunemekela mabendele abu pavuabu batshimuna mvita. . . . [Bua basalayi aba dibendele] divua pamu’apa tshintu tshitambe tshijila ku bionso bivua pa buloba. Musalayi muena Lomo uvua uditshipila ku dibendele diende.”​—The Encyclopædia Britannica, mpatuidi wa 11.

b Tudi ne bua kumanya ne: nansha mudi dikumbana dia mêyi a Yezu mu 66 too ne mu 70 B.B. mua kutuambuluisha bua kumvua mushindu wakumbanawu mu dikenga dinene, dikumbana edi dia kale ne ditudi bindile kaena mua kufuanangana mu tunungu tuonso to, bualu mêyi aa adi akumbana mu nsombelu mishilangane.

c Tangila Tshibumba tshia Nsentedi, 15 Luabanya 1976, dibeji dia 165 too ne dia 168 (Mfual.).

Udi muvuluke anyi?

◻ Mmunyi muvua “tshintu tshibipe tshidi tshikebesha kabutu” tshidileje patoke mu siekele wa kumpala?

◻ Bua tshinyi mbiakanyine bua kuela meji ne: “tshintu tshibipe” tshia mu matuku etu aa netshimane mu muaba munsantu mu matuku atshidi alua?

◻ Mmvita kayi yela “tshintu tshibipe” ivua Buakabuluibua mudianjile kuamba?

◻ ‘Ndinyema’ dia mushindu kayi dikalabu mua kutulomba?

[Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Babulona Munene mmubikila ne: ‘mamu wa bakaji ba masandi’

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Nyama wa luonji mukunze kunzuu wa mu Buakabuluibua nshapita wa 17 ke “tshintu tshibipe” tshiakamba Yezu

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Nyama wa luonji neele bitendelelu mvita ya kabutu

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu