TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w99 1/5 dib. 8-13
  • “Malu aa adi ne bua kuenzeka”

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • “Malu aa adi ne bua kuenzeka”
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Mu katupa kîpi emu, dikumbana didi dienza buôwa
  • Bantu ba mu tshikondo tshiende bavua ne bua kumona dikenga dinene
  • Dikumbana dikuabu didi kumpala
  • Dilumbuluisha didi kumpala!
  • Neupandishibue patumika Nzambi anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
  • “Ntshinyi tshikala tshimanyinu tshia dikalaku diebe?”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1994
  • Bapandishibue ku “tshipungu tshibi”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • “Utuambile, malu aa neenzeke dîba kayi?”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2013
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
w99 1/5 dib. 8-13

“Malu aa adi ne bua kuenzeka”

‘Yezu kubandamuna ne: Malu aa adi ne bua kuenzeka, kadi ki [ntshianji kuikala] nshikidilu to.’​—MATEWUSE 24:4-6, MMM.

1. Ntshiena-bualu kayi tshidi ne bua kukoka ntema yetu?

KAKUYI mpata, utu uditatshisha bua malu adi atangila muoyo ne matuku ebe atshilualua. Nenku udi ne bua kuteya kabidi ntema ku tshiena-bualu tshiakakoka ntema ya Charles Russell kale mu 1877. Russell, eu wakalua kuenza Société Watch Tower, wakafunda kakanda ka Le but et la manière du retour de notre Seigneur (Angl.). Kakanda aka ka mabeji 64 kavua kakula bua dipingana dia Yezu, anyi dilua diende ditshivua kumpala. (Yone 14:3) Umue musangu pavuabu pa Mukuna wa Olive, bapostolo bakebeja bua dipingana adi ne: “Ntshikondo kayi tshikala malu aa, ne ntshinyi tshikala tshimanyinu tshia dikalaku [anyi “dilua,” Muanda Mulenga Lelu] diebe ne tshia nkomenu wa ndongoluelu eu wa malu?”​—Matayo 24:3, NW.

2. Bua tshinyi kudi mmuenenu mivule idi ibengangana pa malu akadianjila Yezu kuamba?

2 Utu mumanye ne mumvue diandamuna dia Yezu anyi? Diandamuna edi didi mu Evanjeliyo isatu. Mulongeshi D. A. Carson udi wamba ne: “Nshapita mikese ya mu Bible mmikebeshe dipanga kupetangana dia bungi munkatshi mua bumvuiji ba Mifundu kupita mukanda wa Matayo 24 ne mikuabu idi mifuanangane nawu bu mudi Mâko 13 ne Luka 21.” Pashishe udi ufila mmuenenu wende​—muikale kabidi anu mukuabu wa ku mmuenenu ya bantu idi ibengangana. Mu siekele mushale eu anyi kumpala mene, mmuenenu mivule ivua ileja dipanga ditabuja. Bantu bavua bayifila bavua bamba ne: Yezu kavua muanji kuamba malu atudi tubala mu Evanjeliyo nansha, ne se: bavua bashintulule mêyi ende pashishe, anyi ne: malu akamanyishaye akapanga kukumbana​—mmuenenu mienzeja kudi ngenyi ya bedi ba Mifundu mpata. Mumvuiji kampanda wa Bible uvua mene wangata Evanjeliyo wa Mâko ‘ne mmuenenu wa nkindi ya Buena-Buddha ya Mahayana’!

3. Ntshinyi tshidi tshiambuluishe Bantemu ba Yehowa bua kujingulula mulayi wa Yezu?

3 Kadi, Bantemu ba Yehowa badi bitaba mudi Bible muikale mulelela ne wa kueyemena kusangisha ne malu avua Yezu muambile bapostolo banayi bavua nende pa Mukuna wa Olive matuku asatu kumpala kua lufu luende. Kubangila mu tshikondo tshia Charles Russell, ku kakese ku kakese bantu ba Nzambi mbapete ngumvuilu mutoke menemene wa mulayi uvua Yezu mumanyishe pa mukuna eu. Mu bidimu bikese bishale ebi, Tshibumba tshia Nsentedi ntshitokeshe kabidi mmuenenu wabu wa mulayi eu. Ukadi mumanye malu au, pa kumona mudiwu ne buenzeji pa nsombelu webe anyi?a Tuanjibi kuambulula.

Mu katupa kîpi emu, dikumbana didi dienza buôwa

4. Bapostolo bavua mua kuikala bele Yezu nkonko bua matuku atshilualua bua tshinyi?

4 Bapostolo bavua bamanye ne: Yezu uvua Masiya. Nenku pakumvuabu wakula bua lufu luende, dibika ku lufu ne dipingana, bavua ne bua kuikala badiebeje ne: ‘Bu Yezu mua kufua ne kuya, mmunyi mudiye mua kukumbaja malu a dikema adi bantu bindile bua Masiya kuenza?’ Pashishe, Yezu wakakula bua nshikidilu wa Yelushalema ne ntempelo uvuamu. Bapostolo bavua mua kuikala badiebeje ne: ‘Ntshikondo kayi ne mmunyi muenzekabi?’ Mu dikeba bua kumvua malu aa, bapostolo bakebeja ne: “Utuambile diba dienzeka malu aa ne tshimanyinu tshialeja tshikondo tshidi malu aa ne bua kumueneka.”​—Mako 13:4, MML; Matayo 16:21, 27, 28; 23:37–24:2.

5. Mmunyi muvua malu avua Yezu muambe makumbane mu siekele wa kumpala?

5 Yezu wakadianjila kumanyisha ne: kuvua ne bua kuikala mvita, nzala, bipupu bia masama, bikumina, lukuna ne dikengesha bena Kristo, ba-masiya ba dishima, ne diamba dia lumu luimpe lua Bukalenge miaba yonso. Pashishe nshikidilu uvua ne bua kulua. (Matayo 24:4-14; Mâko 13:5-13; Luka 21:8-19) Yezu wakamba malu aa ku ntuadijilu kua tshidimu tshia 33 B.B. Mu makumi a bidimu akalonda, bayidi bende bamana kudimuija bavua mua kujingulula ne: malu madianjila kumanyisha avua bushuwa amueneka mu mushindu wa pa buawu. Eyowa, miyuki ya kale idi ijadika ne: tshimanyinu tshivua tshikumbane tshikondo atshi, kufikishabi ne ku dibutula ndongoluelu wa malu wa bena Yuda kudi bena Lomo mu 66 too ne mu 70 B.B. Mmunyi muakenzekabi?

6. Ntshinyi tshiakenzeka pankatshi pa bena Lomo ne bena Yuda mu 66 B.B.?

6 Mu tshidimu tshia 66 B.B., mu muvu wa été wa munya mukole mu Yudeya, ba-Zelote bena Yuda bakaluisha basalayi balami bena Lomo mu tshitudilu pabuipi ne ntempelo wa mu Yelushalema, kujudijabu tshimvundu miaba mikuabu mu ditunga. Mu mukanda kampanda, Mulongeshi Heinrich Graetz udi ulonda ne: “Cestius Gallus, ngovena wa mu Sulia uvua ne mudimu wa kulama lumu lua biluilu bia bena Lomo, . . . kavua mua kushala mutangile buntomboji buenda butangalaka miaba yonso kayi wenza madikolela bua kubuimanyika. Wakakunguija basalayi bende, ne balombodi ba provense ya pabuipi apu bakatuma basalayi babu ku budisuile.” (History of the Jews) Tshiluilu etshi tshia bantu 30 000 tshiakajingila Yelushalema. Bamane kuluangana mutantshi, bena Yuda bakanyemena munda mua ngumbu pabuipi ne ntempelo. “Mu matuku atanu malondangane, bena Lomo bavua bakeba bua kupula bimanu ne kubuela munda, kadi misangu yonso bavua ne bua kunyema bia-mvita bivua bena mu Yudeya bakupa. Anu mu dituku disambombo ke muakafikabu ku diupula tshitupa tshia lumbu tshia ku Nord tshivua buludiludi ne ntempelo.”

7. Bua tshinyi bayidi ba Yezu bakamona malu mu mushindu mushilangane ne bena Yuda ba bungi?

7 Elabi meji muvua bena Yuda ba mu siekele wa kumpala ne bua kuikala bayumbakane, bualu kuonso aku bavua bela meji ne: Nzambi uvua ne bua kubakuba buobu ne tshimenga tshiabu tshinsantu! Kadi, bakavua badimuije bayidi ba Yezu ne: dikenga dikole divua dindile Yelushalema. Yezu ukavua mumanyishe ne: ‘Matuku nealue adi badi nebe lukuna bakuelela lupangu, nebakunyunguluke, nebakutshintshimike ku nseke yonso, nebakukume panshi ne bana badi nebe; kabena bashiya dibue dimue pa mutu pa dikuabu.’ (Luka 19:43, 44) Kadi abi bivua biumvuija ne: bena Kristo bonso bavua munda mua Yelushalema mu 66 B.B. bavua ne bua kufua anyi?

8. Ndikenga kayi divua Yezu mudianjile kumanyisha, ne mbanganyi bavua “basungula” bavuabu ne bua kukepesha bungi bua matuku bua bualu buabu?

8 Pavuaye wandamuna bapostolo pa Mukuna wa Olive, Yezu wakadianjila kumanyisha ne: “Mu matuku awo, nemuikale dikenga didi kadiyi dianji kufika katshia [“Nzambi,” NW] wafuka bintu bionso ku ntuadijilu too ne mpindiewu. Kashidi, dikenga dia mushindu ewu kadiakufika kabidi. Bu Mfumu kayi mukepeshe matuku awu, [“mubidi,” NW] nansha umue ka[u]vua mua kupanda; kadi bua basungula bende, udi muakepeshe.” (Markuse 13:19, 20, MMM; Matayo 24:21, 22) Nenku bavua ne bua kukepesha matuku ne kupandisha “basungula.” Basungula abu bavua banganyi? Kabavua bena Yuda bantomboji bavua bamba muvuabu batendelela Yehowa eku babenge Muanende nansha. (Yone 19:1-7; Bienzedi 2:22, 23, 36) Basungula balelela ba mu tshikondo atshi bavua bena Yuda ne bantu bavua kabayi bena Yuda bavua bitabuje Yezu bu Masiya ne Mupandishi. Nzambi uvua musungule bantu aba, ne mu Pentekoste wa mu 33 B.B., uvua mubavuije tshisamba tshipiatshipia tshia mu nyuma, ‘Isalele wa Nzambi.’​—Galatia 6:16; Luka 18:7; Bienzedi 10:34-45; 1 Petelo 2:9.

9, 10. Mmunyi muvua matuku a mvita ya bena Lomo makepesha, ne tshipeta tshivua munyi?

9 Bavuaku ‘bakepeshe’ matuku au ne basungula bela manyi ba mu Yelushalema kupandabu anyi? Mulongeshi Graetz udi wamba ne: “[Cestius Gallus] wakamona ne: kabivua bia meji bua kutungunuka ne diluisha baluanganyi ba dikima, ne kutuadija mvita ya musangu mule mu tshikondo atshi tshikavua mvula ya muvu wa automne pa kubanga . . . ne mifuane kupangisha bua kutuadila basalayi biakudia ne bia-mvita. Pamu’apa bua bualu abu wakamona bitambe kuikala bia budimu bua kulekela mvita.” Nansha bikala meji a Cestius Gallus avua a mushindu kayi, basalayi bena Lomo bakumbuka ku tshimenga. Bakajimija bantu ba bungi bashipa kudi bena Yuda bavua babalonda.

10 Diumbuka adi kadiyi ditekemena dia bena Lomo diakambuluisha “mubidi”​—bayidi ba Yezu bavua mu njiwu munda mua Yelushalema—​bua kupanduka. Miyuki ya kale idi yamba ne: pakamueneka mpunga eu, bena Kristo bakanyema tshitupa atshi. Mmunyipu muvua Nzambi muleje bukokeshi budiye nabu bua kudianjila kumanya matuku atshidi alua ne kujadikila batendeledi bende lupandu! Kadi ntshinyi tshiakafikila bena Yuda bavua kabayi bena kuitabuja bakashala mu Yelushalema ne mu Yudeya?

Bantu ba mu tshikondo tshiende bavua ne bua kumona dikenga dinene

11. Ntshinyi tshiakamba Yezu bua “tshipungu etshi”?

11 Bena Yuda ba bungi bavua bela meji ne: ndongoluelu wabu wa ntendelelu, mushindamene mu ntempelo, uvua ne bua kutungunuka kashidi. Kadi Yezu wakamba ne: “Angatayi tshilejilu pa mutshi wa mfiku. Padiwu wasa tutamba tutekete, mabeji asasa, nudi numanya ne: tshitshia tshia luya tshikadi pabuipi. Bia muomumue, nuenu penu panuamona bionso abio, numanye ne: [“Muana wa muntu,” NW] ukadi pabuipi, ukadi ku tshiibi. Bulelela ndi nnuambila ne: tshipungu etshi katshiakupita malu aa kaayi menzeke. Diulu ne buloba nebipite, kadi miaku yanyi kayena ipita to.”​—Mateus 24:32-35, Mukenji Mulenga, disendamija miaku ndietu.

12, 13. Ntshinyi tshivua bayidi mua kuikala bumvue pavua Yezu utela miaku “tshipungu etshi”?

12 Mu bidimu bivua bitangile ku tshia 66 B.B., bena Kristo bavua mua kuikala bamone muvua bivule bia ku bitupa bia kumpala bia tshimanyinu etshi tshienza ne bintu bia bungi bienda bikumbana​—mvita, nzala ne diamba dia lumu luimpe lua Bukalenge miaba yonso. (Bienzedi 11:28; Kolosai 1:23) Kadi ntshikondo kayi tshivua nshikidilu mua kulua? Ntshinyi tshivua Yezu musue kumvuija pakambaye ne: ‘Tshipungu etshi [tshiena-Greke: genea] katshiakupita’? Misangu mivule Yezu uvua ubikila bena Yuda ba mu tshikondo tshiende bavua bamubenge, pamue ne bamfumu ba bitendelelu ne: ‘tshipungu tshibi, tshibule bulamate.’ (Mateus 11:16; 12:39, 45; 16:4; 17:17; 23:36, MM) Nenku pavuaye pa Mukuna wa Olive, wakakula kabidi bua “tshipungu etshi,” bushuwa kavua wakula bua tshisamba tshijima tshia bena Yuda ba bikondo bionso to, peshi kavua wakula bua balondi bende, nansha muvuabu ‘tshisamba tshisungula.’ (1 Petelo 2:9) Yezu kavua wamba ne: “tshipungu etshi” ndupolo kampanda lua tshikondo nansha.

13 Kadi, Yezu uvua mutume meji kudi bena Yuda bavua bamubenge tshikondo atshi, bavua ne bua kumona dikumbana dia tshimanyinu tshivuaye mumanyishe. Bua ditela dia “tshipungu etshi” mu Luka (Lukas) 21:32 (MM), Mulongeshi Joel Green udi wamba ne: “Mu Evanjeliyo Muisatu, ‘tshipungu etshi’ (ne biambilu bisuikilaku) tshitu pa tshibidilu tshiumvuija mushindu kampanda wa bantu badi babenga dilongolola dia Nzambi. . . . [Tshidi tshifunkuna] bantu badi bela dilongolola dia Nzambi nyima ne tshitshiu.”b

14. “Tshipungu” atshi tshiakamona malu kayi, kadi mmunyi muvua nsombelu mushilangane bua bena Kristo?

14 Tshipungu tshibi tshia baluishi bena Yuda tshivua mua kumona muvua tshimanyinu tshienda tshikumbana tshivua ne bua kumona kabidi ndekelu wa ndongoluelu wa bena Yuda. (Matayo 24:6, 13, 14) Bakamona bionso abi! Mu tshidimu tshia 70 B.B., tshiluilu tshia bena Lomo tshiakapingana, tshilombola kudi Titus muana wa Amperere Vespasien. Dikenga dia bena Yuda bavuabu bakangile kabidi mu tshimenga atshi kadiena mushindu wa kudiumvuija to.c Flavius Josèphe, eu uvua mumone malu aa ne ende abidi udi wamba ne: dîba divua bena Lomo bupule tshimenga, bena Yuda batue ku 1 100 000 bakafua ne bakaya ne bakuabu batue ku 100 000 mu bupika, ba bungi ba kudibu bakafua bikole bua nzala anyi mu miaba ivua bena Lomo baya kubandila manaya. Bulelela, dikenga dia mu 66 too ne mu 70 B.B. divua ditambe bunene divua bena mu Yelushalema ne ndongoluelu wa bena Yuda kabayi banji kumona anyi kabayi mua kumona kashidi. Mmunyipu muvuabi bishilangane bua bena Kristo bavua bateleje didimuija dia tshiprofete dia Yezu ne bumbuke mu Yelushalema kunyima kua diumbuka dia biluilu bia bena Lomo mu 66 B.B.! Bena Kristo “basungula” ne bela manyi ‘bakapanda’ anyi bakashala ne muoyo mu 70 B.B.​—Matewuse 24:16, 22, MMM.

Dikumbana dikuabu didi kumpala

15. Mmunyi mutudi mua kuikala bajadike ne: mulayi wa Yezu uvua ne bua kuikala ne dikumbana dipite bunene kunyima kua tshidimu tshia 70 B.B.?

15 Kadi kakuvua kujike to. Kumpala, Yezu uvua muleje ne: kunyima kua bamane kubutula tshimenga, uvua ne bua kulua mu dîna dia Yehowa. (Matayo 23:38, 39; 24:2) Wakaleja bualu ebu patoke mu mulayi wende wakamanyishaye pa Mukuna wa Olive. Mumane kuakula bua dilua dia “dikenga dinene,” wakamba ne: pashishe ba-Kristo ba dishima bavua ne bua kumueneka, ne bisamba bia bende bivua ne bua kudiatakaja Yelushalema munkatshi mua tshikondo tshile. (Matayo 24:21, 23-28; Luka 21:24) Bivua mua kuikala se: kuvuaku dikumbana dikuabu dipite bunene dia mulayi eu anyi? Malu menzeke adi aleja ne: bivua nanku. Patudi tufuanyikija Buakabuluibua 6:2-8 (mufunda kunyima kua dikenga diakakuata Yelushalema mu 70 B.B.) ne Matayo 24:6-8, kabidi ne Luka 21:10, 11, tudi tumona ne: mvita, biyole bia nzala ne masama a bipupu mu mushindu mupite kualabala bivua kumpala. Dikumbana edi dipite bunene dia mêyi a Yezu ndituadije kumueneka katshia Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima yabudika mu 1914.

16-18. Mmalu kayi atudi batekemene ikala mua kuenzeka kabidi?

16 Kukadi mpindieu makumi a bidimu, Bantemu ba Yehowa mbalongeshe ne: dikumbana dia tshimanyinu lelu’eu didi dijadika ne: “dikenga dinene” ditshidi kumpala. “Tshipungu” etshi tshibi netshimone dikenga adi. Bidi bimueneka ne: nekuikale kabidi tshitupa tshia kumpala (diluisha bitendelelu bia dishima), anu bu muvua mvita ya Gallus ya mu 66 B.B. mikale ntuadijilu wa dikenga diakakuata Yelushalema.d Nenku panyima pa lupolo lua tshikondo tshia bule kabuyi bumanyike, nshikidilu nealue​—kabutu ka buloba bujima, kafuanangane ne ka mu 70 B.B.

17 Pavuaye wakula bua dikenga ditshidi kumpala kuetu, Yezu wakamba ne: ‘Pajika dikenga dia matuku au [kabutu ka bitendelelu bia dishima], dîba nedifikuluke, ngondo kakukenka, mitoto neituke muulu, neipone, nebanyukule bukole buakadi buendesha bintu ebi mu diulu; pashishe, tshimanyinu tshia Muana wa muntu netshimueneke mu diulu; bisamba bionso bia pa buloba nebidile, nebimone Muana wa muntu ulua pa matutu a mu diulu ne bukole buende ne butumbi buende bunene.’​—Matayo 24:29, 30.

18 Nenku, Yezu nkayende udi wamba ne: ‘Pajika dikenga dia matuku au,’ muanda kampanda newenzeke muulu. (Tangila Yoele 2:28-32; 3:15.) Bualu ebu nebutambe kutshingisha ne kupapula bantu bena bupidia mu mushindu wa se: ‘nebadile.’ Bantu ba bungi ‘nebafue tshipuka bua buôwa ne bua ditekemena dia malu alua pa buloba.’ Kadi kabiakuikala nenku bua bena Kristo balelela nansha! Buobu ‘nebabanduluke, nebatangile muulu, bualu bua bupikudi buabu budi pabuipi.’​—Luka 21:25, 26, 28.

Dilumbuluisha didi kumpala!

19. Mmunyi mutudi mua kumanya tshikondo tshiakumbana mufuanu wa mikoko ne mbuji?

19 Tangila ne: Matayo 24:29-31 udi udianjila kuamba ne: (1) Muana wa muntu udi ulua, (2) dilua edi nedikale dia butumbi bunene, (3) banjelu nebikale nende, ne (4) bisamba bionso bia pa buloba nebimumone. Yezu udi wambulula malu aa mu mufuanu wa mikoko ne mbuji. (Matayo 25:31-46) Ke bua tshinyi tudi mua kukoma ne: mufuanu eu udi wakula bua tshikondo​—kunyima kua ntuadijilu wa dibudika dia dikenga—​tshialua Yezu ne banjelu bende ne tshiasombaye mu nkuasa wende wa butumbi bua kulumbuluisha. (Yone 5:22; Bienzedi 17:31; tangila 1 Bakelenge 7:7; Danyele 7:10, 13, 14, 22, 26; Matayo 19:28.) Nnganyi walumbuluishabu, ne tshipeta netshikale munyi? Mufuanu eu udi uleja ne: Yezu neatume ntema ku bisamba bionso, bienze bu se: mbidisangishe kumpala kua nkuasa wende wa bumfumu mu diulu.

20, 21. (a) Ntshinyi tshienzekela mikoko ya mu mufuanu wa Yezu? (b) Ntshinyi tshiafikila mbuji mu matuku atshilualua?

20 Nebateke balume ne bakaji badi bu mikoko ku dia balume dia Yezu. Bua tshinyi? Bualu bavua bakuate mudimu ne mishindu ivuabu nayi bua kuenzela bana babu ne Kristo malu mimpe. Bana babu ne Kristo aba mbena Kristo bela manyi bakokesha nende mu Bukalenge buende bua mu diulu. (Danyele 7:27; Ebelu 2:9–3:1) Mu diumvuangana ne mufuanu eu, bena Kristo miliyo mivule badi bu mikoko mbajingulule bana babu ne Yezu ba mu nyuma ne badi benza mudimu bua kubakuatshisha. Tshipeta tshidi se: musumba munene udi ne ditekemena dishindamene mu Bible dia kupanduka ku “dikenga dinene” ne pashishe kushala ne muoyo kashidi mu Mparadizu, buloba bukokesha kudi Bukalenge bua Nzambi.​—Buakabuluibua 7:9, 14; 21:3, 4; Yone 10:16.

21 Kadi mbishilangane bua mbuji! Matayo 24:30 udi uyileja mikale ‘idila’ padi Yezu ulua. Bushuwa, idi ne bua kudila, bualu neikale mimanyike mudiyi mibenge lumu luimpe lua Bukalenge, miluishe bayidi ba Yezu ne misue bukua panu budi butangile ku dijimina. (Matayo 10:16-18; 1 Yone 2:15-17) Yezu ke udi ujadika bantu badi bikale mbuji, ki mbayidi bende badi pa buloba nansha. Udi wamba bua mbuji eyi ne: ‘Neyiye mu [“kabutu,” NW] ka tshiendelele.’​—Matayo 25:46.

22. Ntshitupa kayi tshia mulayi wa Yezu tshidi tshiakanyine kabidi ntema yetu?

22 Bidi bitusankisha mutudi tuenda tumvua bimpe mulayi wa mu Matayo nshapita wa 24 ne wa 25. Nansha nanku, kudi tshitupa tshia mulayi wa Yezu tshidi tshiakanyine kabidi ntema yetu​—‘tshintu tshibipe tshidi tshikebesha kabutu tshimane mu muaba munsantu.’ Yezu wakabela balondi bende bua kujingulula bualu ebu ne kuikala badiakaje bua kuenza tshintu kampanda. (Matayo 24:15, 16, NW) “Tshintu [etshi] tshibipe” ntshinyi? Ndîba kayi diditshi tshimana mu muaba munsantu? Ne mmunyi mudi muanda eu utangila malu atudi bindile mpindieu ne mu matuku atshilualua? Tshiena-bualu tshidi tshilonda netshikonkonone malu aa.

[Mêyi adi kuinshi]

a Tangila biena-bualu bia dilonga mu nimero wa Tshibumba tshia Nsentedi tshia 15 Luishi 1994; 15 Kasuamansense 1995 ne 1 Kasuabanga 1995; ne 15 Tshimungu 1996.

b Mumanyi mupiluke wa mu Grande-Bretagne, G. R. Beasley-Murray, udi wamba ne: “Tshiambilu ‘tshipungu etshi’ katshiena ne bua kutatshisha bumvuiji ba Bible nansha kakese. Nansha muvua mu tshiena-Greke tshia ku ntuadijilu genea umvuija diledibua, ndelanganyi ne pa nanku tshisamba, . . . mu [Septante wa mu tshiena-Greke] mmutamba kukudimuna misangu mivule muaku wa tshiena-Ebelu dôr, mmumue ne: lukongo, lukongo lua bantu, anyi tshipungu mu ngumvuilu wa bantu ba tshikondo tshimue. . . . Mu mêyi akamba Yezu, muaku eu udi umueneka muikale ne mumvuija abidi: ku lumue luseke utu misangu yonso umvuija bantu ba mu tshikondo tshiende, ne ku lunga luseke utu misangu yonso ufila lungenyi lua didiulangana.”

c Mu mukanda mumana kutela, Mulongeshi Graetz udi wamba ne: imue misangu ku dituku bena Lomo bavua bapopela bena buloko 500 ku mitshi. Bavua bakosa bianza bia bakuabu bena Yuda bavuabu bakuate ne pashishe babapingaja mu tshimenga tshiabu. Nsombelu kayi ivuamu? “Makuta kaavua kabidi ne mushinga bualu kabavua mua kusumba nawu diampa. Bantu bavua bafuilakena biakudia bibi ne bikuate ne muengu mu misesu, dianza dia bisonsa bivua nyama idia, tshipese tshia tshiseba, anyi bintu bia bukoya bielela mbua. . . . Bitalu kabiyi bijiika bivua bienda bivula lukasalukasa biakavuija lupepele lua luya lukole lua mu muvu wa été tshiledi tshia masama a bipupu, ne bantu bakafua masama, nzala ne ku muele wa mvita.”

d Tshiena-bualu tshidi tshilonda netshiumvuije tshitupa etshi tshia dikenga ditshidi kumpala.

Udi muvuluke anyi?

◻ Mmunyi muakakumbana mêyi a mu Matayo 24:4-14 mu siekele wa kumpala?

◻ Mu tshikondo tshia bapostolo, mmunyi muvuabu bakepeshe matuku ne “mubidi” kupandawu, bu muvuabi bidianjila kumanyisha mu Matayo 24:21, 22?

◻ Mmalu kayi akaleja “tshipungu” tshitela mu Matayo 24:34?

◻ Mmunyi mutudi bamanye ne: mulayi mumanyisha pa Mukuna wa Olive uvua ne bua kukumbana kabidi mu mushindu mupite kualabala?

◻ Ndîba kayi ne mmunyi muakumbana mufuanu wa mikoko ne mbuji?

[Tshimfuanyi mu dibeji 12]

Bimfuanyi bia ku Tshibumba tshibakila Titus mu Lomo, bileja bintu bipawula pakabutulabu Yelushalema

[Mêyi a dianyisha]

Soprintendenza Archeologica di Roma

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu