Bible udi ulongesha ditabuja tshimana-kufunda anyi?
TSHIPENDU! DISHIMINYINANGANA! Padi muntu kampanda munemekibue mu tshinsanga umona se: dîna diende anyi lumu luende ndunyanga mu luapolo kansanga lua mashimi, udi udiumvua muenzejibue bua kulongolola malu. Udi mene nansha mua kufikisha badi bamupende aba ku bilumbu.
Eyowa, ditabuja tshimana-kufunda ndishiminyina bushuwa Nzambi Wa-Bukole-Buonso. Dilongesha edi didi diamba mudi Nzambi muikale nkayende mukebeshi wa njiwu yonso ne makenga adi akuata bantu. Biwikala witabuja tshimana-kufunda, udi mua kuela meji ne: Mutambe Bunene wa bifukibua bionso mmusangishe mukanda mùdì bualu bu ebu mua kubadibua: ‘Lelu, Jean neapete njiwu ku mashinyi, Fatou neapete disama dia malaria, nzubu wa Mamadou neupuke ku tshipepele tshikole’! Bushuwa, udiku mua kusakibua bua kusadila Nzambi wa mushindu’eu anyi?
‘Kadi bikala Nzambi kayi mukebeshi wa makenga etu, nenku nnganyi mukuabu?’ ke mudi bitabi ba tshimana-kufunda bakonka. Ousmane, nsongalume mutela mu tshiena-bualu tshishale, wakadiebeja yeye muine pa bualu ebu. Kadi kavua ne bua kubuka anyi kuelangana meji bua kufika ku bulelela. Wakalonga ne: Nzambi mmudibingishe ku dimushiminyina edi ku diambuluisha dia malongesha adi mu Dîyi diende difundisha ku spiritu, Bible. (2 Timote 3:16) Nunku, tukonkononayi tshidi Bible wamba pa bualu ebu.
Wa kudiula nnganyi?
Mvula ya bipupu, mpepele mikole, bikumina—bipupu bia nunku bitu misangu mivule bibikidibua ne: bienzedi bia Nzambi. Pabi Bible kêna uleja ne: Nzambi udi wenzeja bipupu bia nunku nansha. Tangila njiwu ivua mienzeke ku Moyen-Orient kukadi nkama ya bidimu. Bible udi utuambila ne: mupanduki umuepele ku tshipupu etshi wakamba ne: ‘Kapia kafuma kudi Nzambi [Miaku ya tshiena-Ebelu idi yumvuija misangu mivule nkuba] kakatuluka mu diulu, kakosha mikoko ne bansongalume bavua bayilama, kakabashidisha.’—Yobo 1:16.
Nansha muvua muntu eu mufue ne buôwa mua kuela meji ne: Nzambi ke uvua mutuale kapia aku, Bible udi uleja ne: Nzambi kavua wa kudiula nansha. Bala wewe muine Yobo 1:7-12, ne neumvue se: nkuba eu kavua mukebesha kudi Nzambi, kadi nkudi Muluishi wende—Satana Diabolo! Ki mbua se: makenga onso adi afuma buludi kudi Satana. Kadi mbimueneke patoke se: kakuena kabingila ka kudiula Nzambi to.
Mu bulelela, bantu ke badi ne bua kudiudibua misangu yonso padi malu anyanguka. Dipangila mu tulasa, ku mudimu, peshi mu malanda a nsombelu wa bantu didi mua kufumina ku dipanga kuenza madikolela ne didibidija dimpe anyi imue misangu ku dibenga kuangata bakuabu ne mushinga. Bia muomumue, masama, njiwu, ne lufu bidi mua kufumina ku kalengu. Ee, disuika patupu dia mukaba wa bukubi padi muntu wendesha mashinyi didi dikepesha bikole njiwu ya kufuaye padi mashinyi atonkoka. Mukaba wa bukubi kauvua mua kushintulula bualu nansha bumue bu tshimana-kufunda tshìdì katshiyi kushintulula tshikale tshitumika. Luondapu ne mankenda a mubidi biakanyine bushuwa bidi kabidi bikepesha bikole lufu lua tshikoso. Nansha bimue binyangu bidi bitambe kumanyika bu “bienzedi bia Nzambi” bushuwa, mbienzedi bia bantu—bumpianyi bubi bua ku dinyangakaja dia buloba kudi bantu.—Fuanyikija ne Buakabuluibua 11:18.
“Bikondo ne malu kaayi malongolola”
Bushuwa, kudi malu mabi a bungi adi kaayi kumanya bikebeshi bilelela. Kadi, tangila tshidi Bible wamba mu Muambi 9:11: ‘Ngakatangila kabidi muinshi mua dîba ne: bena lubilu lukole kabena bapita bakuabu mu kulumbila lubilu misangu yonso, nansha bena bukitu kabena bapitapita bakuabu bukole mu mvita; bena meji kabatu bapeta biakudia bionso; bena lungenyi kabatu bapeta bubanji buonso; [“nansha mene aba badi ne dimanya kabatu banyishibua; bualu bikondo ne malu kaayi malongolola bidi bibatulukila bonso,” NW].’ Pa nanku kakuena kabingila ka kuitaba ne: Mufuki udi mu nyima mua njiwu yonso, nansha ne: badi bafue mu njiwu aba mbantu banyokibue mu mushindu kampanda.
Yezu Kristo muine wakabipisha ngelelu wa meji wa tshimana-kufunda. Pa kutela njiwu kampanda ivua mimanyike bimpe kudi bamuteleji bende, Yezu wakakonka ne: ‘Bantu aba dikumi ne muanda mukulu, bakupukilabu kudi tshibumba tshia tushola mu Siloama, tshiakabashipa, nudi nuelangana meji ne: bobo bavua batambe bonso ba mu Yeruzaleme bubi anyi? Ndi nuambila ne: nansha.’ (Luka 13:4, 5) Mbimueneke patoke se: Yezu wakateka tshipupu etshi ku “bikondo ne malu kaayi malongolola,” ki nku buenzeji bua Nzambi nansha.
Bipeta bibi bia dipanga bupuangane
Kadi, netuambe munyi bua lufu ne masama kabiyi kumvuija? Bible udi ufila diumvuija edi kadiyi njingakanyi dia nsombelu wa muntu: ‘Bonso badi bafua mu Adama.’ (1 Kolinto 15:22) Lufu ndutatshishe bukua-bantu katshia nkambua wetu Adama walonda njila wa bupidia. Anu bu muvua Nzambi mudimuije, Adama wakashiila ndelanganyi yende bumpianyi bua lufu. (Genese 2:17; Lomo 5:12) Bua nanku, tudi mua kueyekela nkambua wetu bonso Adama masama onso. Matekete etu mapiana adi kabidi muji wa ditekeshibua ku muoyo ne mapangila a mu nsombelu wetu.—Musambu wa 51:5.
Tangila tshilumbu tshia bupele. Ditabuja tshimana-kufunda ndikankamije misangu mivule bakengi bua kudilekelelabu ku nsombelu wabu wa dikenga. ‘Ke tshivua ne bua kutufikila,’ ke mudibu bitabuja. Kadi, Bible udi uleja ne: dipanga bupuangane dia muntu ke dia kudiula, ki ntshimana-kufunda nansha. Bamue badi balua bapele padibu ‘banowa bivuabu bakune’ mu lulèngù anyi mu dinyangakaja dia mpetu. (Galatia 6:7; Nsumuinu 6:10, 11) Miliyo mivule ya bantu badi mu bupele bualu badi batatshishibua kudi bakokeshi bena lukuka. (Fuanyikija ne Yakobo 2:6.) “Muntu mmukokeshe muntu bua kumukengesha,” ke mudi Bible wamba. (Muambi 8:9, NW) Kakuena tshijadiki bua kueyekela Nzambi anyi tshimana-kufunda bupele buonso.
Ditabuja tshimana-kufunda—Bipeta biadi binyangi
Kadi tshikuabu tshijadiki tshikole tshidi tshibenga ditabuja tshimana-kufunda ntshia buenzeji budi ditabuja edi mua kuikala nabu pa badi baditaba. Yezu wakamba ne: “Mitshi yonso idi mimpe itu yakuama mamuma mimpe; kadi mitshi mibi itu yakuama mamuma mabi.” (Matayo 7:17) Tukonkononayi dimue dia ku “mamuma” a ditabuja tshimana-kufunda—mushindu udidi ne buenzeji pa mushindu udi bantu bangata majitu abu.
Ngumvuilu muimpe wa muntu pa majitu ende udi ne mushinga. Ntshimue tshia ku bintu bidi bisaka baledi bua kutabalela mêku abu, bena mudimu bua kukumbaja midimu yabu ne muoyo umue, bena matanda bua kupatula bintu bimpe. Ditabuja tshimana-kufunda didi mua kumusha ngumvuilu eu. Tshilejilu, ela meji ne: mashinyi a muntu kampanda adi ne tshilema. Bikalaye ne ngumvuilu muimpe menemene wa bujitu buende, udi ne bua kualongoluesha kakuyi dijingakana bua muoyo wende yeye muine ne bua mioyo ya badiye muambule. Ku luseke lukuabu, muitabi wa tshimana-kufunda udi mua kulengulula njiwu eyi, pa kuela meji ne: dinyanguka nedienzeke anu pikalabi ‘disua dia Nzambi’!
Eyowa, ditabuja tshimana-kufunda didi mua kufikisha muntu bipepele ku ditanaji, lulèngù, dipanga kuitaba bujitu bua bienzedi biende kampanda, ne ku ngikadilu mikuabu mibi ya bungi.
Ntshipumbishi ku malanda etu ne Nzambi anyi?
Ditambe bubi ku bionso, ditabuja tshimana-kufunda didi mua kushipa ngumvuilu wa muntu wa majitu, anyi tshidiye ne bua kuenzela Nzambi. (Muambi 12:13) Mufundi wa misambu udi usaka bantu bonso bua ‘kuteta, kulabula, ne kumvua ne: Yehowa udi muakane.’ (Musambu wa 34:8) Nzambi mmuteke malu malomba kampanda bua aba bikala mua kuanyisha buimpe buende.—Musambu wa 15:1-5.
Bualu bumue bulomba ndinyingalala. (Bienzedi 3:19; 17:30) Dinyingalala didi diumvuija ditaba bilema bietu ne dienza mashintuluka adi akengedibua. Bu mutudi bapange bupuangane, buonso buetu tudi ne bilema bia bungi bitudi ne bua kunyingalela. Kadi bitaba muntu bua se: mmukuatshibue ku buenzeji bua tshimana-kufunda, bidi bualu bukole bua kujingaye bua kunyingalala anyi bua kuanyisha bujitu bua bilema biende.
Mufundi wa misambu wakamba bua Nzambi ne: “Bulenga-bunangi buebe mbuimpe butambe muoyo.” (Musambu wa 63:3, NW) Kadi, ditabuja tshimana-kufunda ndituishishe miliyo ya bantu se: Nzambi ke mubakebedi wa makenga. Mu bulelela, ebi mbisamishe mutshima wa bavule bua bualu buende, pa kukanga tshiibi ku dikala diabu ne malanda mashême a bushuwa ne Mufuki. Tuamba kuaka tuamba eku, mmunyi muudi mua kunanga muntu uudi umona bu mukukebedi wa makenga ne mateta? Nunku, ditabuja tshimana-kufunda didi diteka tshipumbishi pankatshi pa Nzambi ne bantu.
Mupikula ku tshinyangu tshia tshimana-kufunda
Nsongalume Ousmane, mutela ku ntuadijilu eku, uvua ku kale mukuatshibue ku bupika bua ditabuja tshimana-kufunda. Kadi, pakamuambuluisha Bantemu ba Yehowa bua kukonkonona ngelelu wende wa meji ku butoke bua Bible, Ousmane wakafika ku dilekela ditabuja diende mu tshimana-kufunda. Bu bipeta, wakapeta ngumvuilu muondoke wa disulakana ne mmuenenu mupiamupia, ne muimpe wa muoyo. Kupita apu, mmulue kumanya Yehowa bu Nzambi “wa dinanga ne luse, kayi ufika munda lukasa, muule tente ne bulenga ne bulelela.”—Tshimuangi 34:6, MMM.
Ousmane mmulue kabidi kujingulula se: nansha mudi Nzambi kayi ulongolola malu onso a mu nsombelu wetu, udi ne dilongolola diende bua matuku atshilualua.a Tudi tubala mu 2 Petro 3:13 ne: “Bilondeshile dilaya diende, tudi bindile diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia, muajamabo kudi buakane.” (MMM) Bantemu ba Yehowa mbambuluishe miliyo ya bantu bua kukolesha ditekemena dia kuikala ne muoyo wa kashidi bu bena mu “buloba bupiabupia” ebu bulaya. Mbasue kukuambuluisha pebe.
Bu muudi wenda udiunda mu dimanya dijalame dia Bible, neulue kuitaba se: matuku ebe adi alua kaena masuikakaja ku tshimana-kufunda kampanda tshiudi kuyi mua kukokesha. Mêyi a Mozese kudi bena Izalele ba kale adi akuata mudimu bimpe: “Ndi muteke muoyo ne lufu kumpala kuebe, dibenesha ne mulawu; ne udi ne bua kusungula muoyo bua ushale ne muoyo, wewe ne ndelanganyi yebe, pa kunanga Yehowa Nzambi webe, pa kuteleja dîyi diende ne pa kumulamata.” (Dutelonome 30:19, 20, NW) Eyowa, udi ne disungula dia kuenza bua matuku ebe atshilualua. Kaena mu bianza bia tshimana-kufunda nansha.
[Mêyi adi kuinshi]
a Bua dikonkonona dimpe dia didianjila-kumanya dia Nzambi, tangila Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu dia 15 Kasuamansense 1984, mabeji 3, 4-7, (mu Mfualanse).
[Bimfuanyi mu mabeji 6, 7]
Bipupu ebi kabivua ‘bienzedi bia Nzambi’ nansha
[Mêyi a dianyisha]
Foto wa U.S. Coast Guard
OMS
FOTO WA ONU 186208/M. Grafman