Bapikula kudi bulelela
MU États-Unis, bantu bapite pa muliyo mujima mbela mu lukanu. Ku buobu aba, bantu batue ku binunu bisatu mbakosela tshibawu tshia lufu. Difuanyikijila mu lungenyi nsombelu eu. Udi mua kumvua bishi? Lungenyi lua ditekemena bu nunku ludi bushuwa lukuatshisha buôwa. Pabi, mu ngumvuilu kampanda, bantu bonso badi mu nsombelu umue-umue. Bible udi wamba ne: “Bonso mbenze mpekatu ne kabena bafika ku butumbi bua Nzambi.” (Lomo 3:23, NW) Eyowa, bu ndelanganyi ya Adama, tudi “bakuatshibue mu lukanu” kudi ngikadilu wa mpekatu. (Lomo 5:12) Tudi tumvua buenzeji bua dikuatshibua dietu dituku dionso, bu muakumvua mupostolo muena nkristo Paulo, wakafunda ne: ‘Ndi mmona mukenji mukuabu mu mubidi wanyi udi uluangana ne mukenji wa mu meji anyi, ne udi umbueja mu bupika bua mukenji wa bubi udi mu mubidi wanyi.’—Lomo 7:23.
Bu tshipeta tshia ngikadilu wetu wa mpekatu, yonso wa kutudi udi muinshi mua tshibawu tshia lufu, mu ngakuilu wa mu tshimfuanyi, bualu Bible udi wamba ne: “Difutu dia bubi ndufu.” (Lomo 6:23) Muimbi wa misambu Mozese wakaleja bimpe menemene nsombelu wetu: “Bidimu makumi muanda-mutekete ke bionso bitudi nabi—bidimu makumi muanda-mukulu, bituikala ne bukole; kadi bionso bidibi bitutuadila ndutatu ne kanyinganyinga; muoyo udi upita lukasa, ne tudi baye.”—Musambu 90:10, Today’s English Version; fuanyikija ne Yakobo 4:14.
Muteke mu meji dikuatshibua dia bukua-bantu ku bupika bua mpekatu ne lufu, Yezu wakambila balondi bende ne: “Bulelela nebunupikule.” (Yowanese 8:32, MMM) Ne miaku ayi, Yezu uvua walabajila balondi bende ditekemena dia tshintu kampanda tshitambe bunene kupita budikadidi ku bukokeshi bua bena Roma—uvua ubapetesha dilekelela ku mpekatu ne disungidibua ku lufu! Mmunyi muvuabu mua kupeta dilekelela edi? “Bianu[p]a Muana budishikaminyi,” ke muakamba Yezu, “nenuikale badishikamine bulelela.” (Yone 8:36) Eyowa, pa kufila muoyo wende, “Muana,” Yezu, wakambuluisha bu mulambu wa dibuikidila bua kusumbulula tshivua Adama mujimije. (1 Yone 4:10) Etshi tshiakunzulula njila bua bukua-bantu buonso buena butumike kusungidibuabu ku bupika bua mpekatu ne lufu. Muana umuepele mulela wa Nzambi wakafua “bua eu yonso udi uleja ditabuja kudiye kabutudibu kadi apete muoyo wa kashidi.”—Yone 3:16, NW.
Nunku bulelela bùdì mua kutupikula budi bunyungulukila anu Yezu Kristo. Aba badi balua balondi ba mu makasa ende badi ne ditekemena dia kupikudibua ku mpekatu ne lufu padi Bukalenge bua Nzambi buangata bukokeshi bujima bua malu a pa buloba. Nansha mpindieu, aba badi bitabuja bulelela bua Dîyi dia Nzambi badi bapeta budikadidi bulelela. Mu mishindu kayi?
Budikadidi ku buôwa bua bafue
Miliyo ya bantu lelu’eu badi mu buôwa bua bafue. Bua tshinyi? Bualu bitendelelu biabu mbibalongeshe ne: ku lufu anyima udi umbuka mu mubidi ne uya mu muaba wa mu nyuma. Ke bua tshinyi bidi tshibidilu mu amue matunga bua balela ba mufue kuenzabu dilàlà dia pambelu didi dienza matuku mavule a munya ne butuku. Ebi bidi biangata dimba misambu ne dîyi dikole ne dimba dia ngoma. Bàdì bafuishe badi bitabuja ne: dienza nunku nedisankishe mufue ne nedikandike bua spiritu wende alue kumuenekela badi ne muoyo. Malongesha a dishima a Bukua-buena-nkristo pa bidi bitangila bafue mmambuluishe anu bua kutungunuja tshilele etshi.
Kadi, Bible udi usokolola bulelela budi butangila ngikadilu wa bafue. Udi wamba patoke ne: anyima webe ng’wewe mene, ki ntshitupa tshiebe kampanda tshikena kumanya tshidi ne muoyo panyima pa lufu nansha. (Genese 2:7; Yehezekele 18:4) Kupita apu, bafue kabena bakengeshibua mu inferno wa kapia, peshi bikale bantu badi mu muaba wa mu nyuma badi mua kuikala ne buenzeji kudi ba-muoyo nansha. “Kadi bafue,” ke mudi Bible wamba, “kabena bamanye bualu bumue . . . Kakuena mudimu, kakuena kulongolola kua malu, kakuena lungenyi anyi meji mu Muaba wa Bafue [lukita] kûdi uya.”—Muambi 9:5, 10.
Malelela aa a mu Bible mmapikule bantu bavule ku bupika bua buôwa bua bafue. Kabena kabidi bafila milambu ya mushinga mukole bua kutuyisha bankambua babu, kabena nansha balakana se: banangibue babu badi mu dikengeshibua dikena luse bua mpekatu yabu. Mbalonge ne: Bible udi ufila ditekemena dia dikema bua badi bafue, bualu udi utuambila ne: mu tshikondo tshishindika kudi Nzambi, nekuikale “dibiishibua dia bakane ne bakena bakane.” (Bienzedi 24:15, NW; Yone 5:28, 29) Nenku, bafue badi mpindieu bikisha patupu, bienze bu badi mu tulu tukole.—Fuanyikija ne Yone 11:11-14.
Bulelela bua bidi bitangila ngikadilu wa bafue ne ditekemena dia dibiishibua budi mua kutupikula ku dipanga ditekemena bidi lufu mua kutuala. Ditekemena dia mushindu eu diakakolesha bena dibaka kampanda mu États-Unis pakafua muan’abu wa balume wa bidimu binayi mu njiwu kampanda. “Kudi muaba mushale buashi mu nsombelu wetu ùdì kauyi mua kuujibua too ne patuamona kabidi muanetu wa balume ku diambuluisha dia dibiishibua,” ke mudi mamuende wamba. “Kadi tudi bamanye ne: dikenga dietu ndia mutantshi muîpi patupu, bualu Yehowa mmulaye bua kukupula binsonji bietu bia kanyinganyinga.”—Buakabuluibua 21:3, 4.
Budikadidi ku buôwa bua matuku atshilualua
Ntshinyi tshidi matuku atshilualua makulamine? Buloba buetu nebuoshibue mu tshioshilu tshia nikleere anyi? Dinyanguka dia nsombelu ya pa buloba nedivuije dibulunge dietu kadiyi kusombela anyi? Dinyanguka dia nsombelu wa tshitembu nedisake ku dikondakana dia malu ne ku mbuelakanyi anyi? Ebu ke buôwa bulelela bua bantu bavule lelu’eu.
Kadi, Bible udi ufila budikadidi ku buôwa bukole bua nunku. Udi utushindikila ne: “buloba budi muomumue tshiendelele.” (Muambi 1:4) Yehowa kakafuka dibulunge dietu anu bua kubutudibuadi patupu kudi bantu bakena ne bukokeshi nansha. (Yeshaya 45:18) Kadi, Yehowa wakafuka buloba bua kuambuluishabu bu tshisombedi tshia mparadizu bua dîku dia bantu bàdì mu buobumue. (Genese 1:27, 28) Dilongolola diende ki ndishintuluke to. Bible udi utuambila ne: Nzambi ‘neabutule badi babutula buloba.’ (Buakabuluibua 11:18) Pashishe, ‘badi ne mitshima mipuekele nebapiane buloba,’ ke mudi Bible wamba, ‘mioyo yabu neyisanke mu ditalala dikumbane.’—Musambu 37:11.
Dilaya edi ndia kueyemena, bualu Nzambi katu ushima. Yehowa wakamba ku butuangaji bua muprofete wende Yeshaya ne: “Muaku udi upatuka mukana muanyi kawena upingana kundi tshianana kauyi muanji kukumbaja tshindi musue, kauyi muenze bualu bundi muutumine.” (Yeshaya 55:11, MMM; Tito 1:2) Pa nanku, tudi mua kutekemena ne dieyemena dikumbana dia dilaya dia Nzambi difunda mu Bible mu 2 Petro 3:13 (MMM): “Bilondeshile dilaya diende, tudi bindile diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia, muajamabo kudi buakane.”
Budikadidi ku buôwa bua muntu
Bible udi utupetesha bilejilu bia kutemba ku bantu bia balume ne bakaji bakaleja dipanga buôwa mu bulamate buabu kudi Nzambi. Ku buobu aba kuvua Gideona, Balaka, Debola, Danyele, Esetê, Yelemiya, Abigayila, ne Yaele—bua kutela anu bakese patupu. Balume ne bakaji aba bena lulamatu bakaleja mmuenenu wa mufundi wa misambu wakafunda ne: “Mu Nzambi mene mundi ngeyemena, tshiyi ne buôwa. Bantu badi bamanye mua kungenzela tshinyi?”—Musambu 56:11.
Mu siekele wa kumpala, bapostolo Petelo ne Yone bakaleja dikima dia muomumue pakabatuminabu dîyi kudi bamfumu ba malu a Nzambi bua kulekelabu diyisha. ‘Katuena bamanye mua kuenza bualu bukuabu,’ ke muakandamunabu, ‘anu kuambila bantu malu atuakumona ne atuakumvua.’ Bu tshipeta tshia dikandamana dikole diabu, Petelo ne Yone bakedibua pashishe mu lukanu. Panyima pa dilekeledibua diabu dia tshishima, bakatuadijilula mudimu wabu ne bakatungunuka ne ‘kuamba dîyi dia Nzambi ne dikima.’ Katupa kakese Petelo ne bapostolo bakuabu bakatuadibua kumpala kua Sanhedrin wa bena Yuda. ‘Tuakanukandika bikole ne: kanuyishi bantu mu dîna edi,’ ke muakabambila muakuidi munene, ‘ne tangilayi, nuenu nuakuuja Yeruzaleme tente ne diyisha dienu.’ Petelo ne bapostolo bakuabu bakandamuna ne: “Tudi ne bua kutumikila Nzambi, bu mfumu, pamutu pa kutumikila bantu” (NW).—Bienzedi 4:16, 17, 19, 20, 31; 5:18-20, 27-29.
Mu mudimu wabu wa diyisha dia lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi, Bantemu ba Yehowa badi badienzeja bua kuidikija mitalu ya bena nkristo ba mu siekele wa kumpala. Nansha bansonga munkatshi muabu batu badileja misangu mivule kabayi ne buôwa pa kumanyisha ditabuja diabu kudi bakuabu. Tangila bimue bilejilu.
Stacie, mushikankunde, utu ne bundu bua tshileledi. Bu tshipeta, kuyukila ne bakuabu pa bidi bitangila ditabuja diende kuvua bualu bukole kumpala. Tshiakenzaye ntshinyi bua kutshimuna bundu buende? “Mvua ndonga Bible ne nshindika se: mvua mumvue bimvua ngakula,” ke mudiye wamba. “Biakabipepeja bikole, ne mvua ne dieyemena divule mu meme muine.” Lumu luimpe lua Stacie bakalufunda mu tshikandakanda tshia muaba au. Tshiena-bualu, tshifunda kudi mulongeshi wa mu tshilongelu tshiende, tshiakumvuija ne: “Ditabuja dia [Stacie] ndimueneke dimupeteshe bukole bua kuluangana ne bifimpakaji bivule bidi mipiankunde mipite bungi yumvua. . . . Utu umvua ne: mudimu muenzela Nzambi udi ne bua kuikala pa muaba wa kumpala mu lungenyi luende.”
Tommy wakatuadija kulongela malu a mu Bible kudi baledi bende patshivuaye ne bidimu bitanu patupu. Nansha muvuaye ne bidimu bishadile, wakangata dipangadika dia dikima bua ntendelelu mulelela. Pavua eku balongi nende ba mu kalasa bazola bimfuanyi bileji bia matuku a diikisha, Tommy uvua uzola bimfuanyi bia Mparadizu mulaya wa Nzambi. Bu mupiankunde, Tommy wakabambisha ne: bavule ba ku balongi bavua bakema bua mitabuja a Bantemu ba Yehowa. Pamutu pa kushalaye mupuwe bua buôwa bua balongi, wakebeja umue wa ku balongeshi bende né uvua mua kulombola diyukidilangana dia nkonko ne mandamuna ne balongi nende bua se: andamune ku nkonko yabu yonso musangu umue. Wakapeta dianyisha, ne bumanyishi buimpe buakafidibua.
Pavuaye ne bidimu 17, Markietta wakapeta mpunga mulenga wa kuakula ne bakuabu mu kalasa kende pa bidi bitangila ditabuja diende. “Tuvua bapeshibue mudimu wa kuenza muyuki,” ke mudiye wamba. “Ngakasungula tshiena-bualu tshianyi mu mukanda wa Les jeunes s’interrogent—Réponses pratiques.a Ngakasungulamu nshapita itanu ne ngakafunda biena-bualu ku tablo. Ngakalomba balongi bua kutekabu biena-bualu ebi mu mulongo uvuabu bamone mutambe kuikala ne mushinga.” Diyukidilangana ne balongi diakalonda. “Ngakaleja balongi mukanda,” ke mudi Markietta ukoma, “ne bungi kampanda bua balongi bakalomba kopi umue. Nansha mulongeshi wanyi wakamba ne: uvua dijinga ne umue.”
Udi mua kupikudibua kudi bulelela
Anu bu mutuamonyi, bulelela bùdì mu Bible budi ne buenzeji bupikudi pa bantu ba bidimu bionso badi bamulonga ne balama mukenji wende mu mutshima. Budi bubapikula ku buôwa bua bafue, buôwa bua matuku atshilualua, ne ku buôwa bua muntu. Ndekelu wa bionso, tshia-bupikudi tshia Yezu netshipikule bukua-bantu buena butumike ku mpekatu ne lufu. Ndisanka kayipu dikalaku bua kuikala ne muoyo wa kashidi mu buloba bua mparadizu, kakuyi diedibua kabidi mu lukanu kudi ngikadilu wetu mupiana wa mpekatu!—Musambu 37:29.
Udiku mua kusua kumanya bivule pa bidi bitangila mabenesha adi Nzambi mulaye anyi? Bikalabi nanku, ntshinyi tshiudi ne bua kuenza? Yezu wakamba ne: “Etshi tshidi tshiumvuija muoyo wa kashidi, dipeta diabu dia dimanya diebe wewe Nzambi umuepele mulelela, ne eu uwakatuma, Yezu Kristo.” (Yone 17:3, NW) Nunku, biwikala musue kulabula budikadidi buvua Yezu mulaye bayidi bende, udi ne bua kulonga malu adi atangila Yehowa Nzambi ne Muanende. Udi ne bua kumanya tshidi disua dia Nzambi ne pashishe kudienza, bualu Bible udi wamba ne: “[“Bulongolodi ebu,” NW] budi bujimina ne lukuka luabu kabidi; kadi yeye udi wenza mudi disua dia Nzambi udi ushalaku tshiendelele.”—1 Yone 2:17.
[Mêyi adi kuinshi]
a Mupatula kudi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Tshimfuanyi mu dibeji 7]
Muinshi mua Bukalenge bua Nzambi, ndekelu wa bionso bukua-bantu nebupikudibue ku mpekatu ne lufu