TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w98 15/6 dib. 17-21
  • Bulongolodi bua Yehowa budi bukuatshisha mudimu webe

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Bulongolodi bua Yehowa budi bukuatshisha mudimu webe
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Dipanduka nansha muvuaku buluishi bua buloba bujima
  • Yehowa udi ubenesha buambi bua lukunukunu
  • Tudiakaje bilondeshile nsombelu ya bantu
  • Ntshinyi tshidi tshisaka Bantemu ba Yehowa?
  • Lukunukunu luetu bua kujikija bumanyishi
  • “Ndayi nuvuije bantu ba mu bisamba bionso bayidi”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2016
  • Kutuala bumanyishi mu “matunga wonso”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1994
  • Diambedi, lumu luimpe elu ludi ne bua kumanyishibua
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1994
  • Mudi lumu luimpe luenda luyishibua
    Shala ne muoyo kashidi!—Dilonga dia Bible dia nuenda nuyukila
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
w98 15/6 dib. 17-21

Bulongolodi bua Yehowa budi bukuatshisha mudimu webe

“Meme kumona muanjelu mukuabu ubuka munkatshi mua diulu, uvua ne lumu luimpe lua kashidi lua kumanyisha bu mukenji wa disanka.”​—BUAKABULUIBUA 14:6, NW.

1. Mmunyi mudi Bantemu ba Yehowa batetshibue, ne bua tshinyi mbatungunuke ne mudimu?

BUA TSHINYI mbia mushinga wa bungi bua kumanya mudimu udi nawu bulongolodi bua mu diulu bua Yehowa mu dikuatshisha mudimu wa bena nkristo? Ee, Bantemu ba Yehowa bavua mua kuikala bakumbaje mudimu wa diyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi mu bulongolodi ebu bua luonji kakuyi dikuatshisha dia biluilu bia Yehowa bia mu diulu anyi? Bantemu mbenze mudimu eu wa diyisha mu siekele wa ndongoluelu ya tshididi ya dinanga dinekesha dia buena-muetu ne ya batshikokesha nkaya, mu mvita ya buloba bujima ne mu makenga makuabu kabukabu. Bu kakuyi diambuluisha dia Yehowa, Bantemu bavua mua kuikala bapanduke ku tshipumbishi tshia buloba bujima tshia ngenyi mibafuikakajila, kansungasunga, ne misangu mivule dikengeshibua dia tshinyangu bivuabu babenzela anyi?​—Musambu 34:7.

Dipanduka nansha muvuaku buluishi bua buloba bujima

2. Ndifuanangana kayi didi pankatshi pa bena nkristo balelela ba mu siekele wa kumpala ne ba matuku etu aa?

2 Mu siekele eu wa 20, baluishi bena malu a Nzambi ne a tshididi mbateke bipumbishi bia mishindu yonso, bidi bilonda mikenji ne bikuabu, bua kukeba bua kupangisha anyi kushipa mudimu wa Yehowa. Mbakengeshe bana betu bena nkristo balume ne bakaji, babambe bibi, babasonguele ne babashiminyine malu​—mbashipe mene ba bungi—​misangu mivule ku buenzeji bua bamfumu ba bitendelelu bia Babilone Munene. Tudi mua kuamba anu muvuabi bua bena nkristo ba kumpala ne: ‘Bualu bua tshisumbu etshi, tudi bamanye ne: badi batshibanda kuonso.’ Anu muvua bamfumu ba bitendelelu bena Yuda ba mu tshikondo tshia Kristo baluangane ne nzadi ne mênu bua kuimanyika mudimu wende, ke mudi bamfumu ba bitendelelu ne batontolodi, badisange ne bena tshididi bananga babu bandumba, bakebe bua kuimanyika mudimu munene wa bantu ba Yehowa wa dilongesha ne difila bumanyishi.​—Bienzedi 28:22; Matayo 26:59, 65-67.

3. Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku muoyo-mutoke wa Henryka Żur?

3 Angata tshilejilu tshia bualu buakenzeka mu ditunga dia Pologne mu dia 1 Luabanya 1946. Henryka Żur, nsongakaji Ntemu wa bidimu 15 mufumine pabuipi ne Chełm, wakaya kufila Ntemu mukuabu, muanetu wa balume, bua kukumbula basankididi ba bulelela mu musoko uvua pabuipi apu. Bakabakuata kudi bena mu kasumbu ka basalayi bena Katolike babikila ne: Narodowe Siły Zbrojne (Basalayi ba ditunga). Bakatuta muanetu eu bikole menemene kadi wakapanduka. Kabivua nanku bua Henryka. Bakamukengesha bibi menemene munkatshi mua mêba mavule pavuabu bateta bua kumusaka ku bukole bua kuenzaye tshimanyinu tshia bena Katolike tshia nkuruse. Umue wa ku bavua bamukengesha wakamba ne: “Nansha wewe muikale ne ditabuja kayi munda muebe, enza anu tshimanyinu tshia bena Katolike tshia nkuruse. Tshianana disashi ndikuindile!” Muoyo-mutoke wende wakateketa anyi? Tòo. Bena bitendelelu aba ba tshikisu bakamukokela mu dîtu divua pabuipi apu ne kumuasabu tshingoma. Nansha nanku, uvua mutshimunyi! Bavua bapangile bua kunyanga muoyo-mutoke wende.a​—Lomo 8:35-39.

4. Mmunyi mudi tusumbu tua malu a tshididi ne a Nzambi tutete bua kushipa mudimu wa diyisha Bukalenge?

4 Munkatshi mua bidimu bipite pa lukama, mbenzele basadidi ba Nzambi ba matuku etu aa malu makole ne mu mushindu mupange kanemu. Bu mudi Bantemu ba Yehowa kabayi bena mu bitendelelu binene bidi ku buenzeji bua Satana ne kabayi nansha basue kuikalamu, badi babamona bu tshia mupawu tshiakanyine malu mabi onso a kansungasunga anyi buluishi bua kudi bena bitabataba. Mbabaluishe ne tshikisu tshionso kudi tusumbu tua bena tshididi. Mbashipe Bantemu bavule bua ditabuja diabu. Nansha matunga adibu babikila ne: ng’a demokrasi mmatete bua kuimanyika diyisha dia lumu luimpe. Kale mu 1917 mu Canada ne mu États-Unis, bamfumu ba bitendelelu bakasonguela Balongi ba Bible, bu muvua Bantemu bamanyike mu tshikondo atshi, bamba muvuabu banyangakaja bulongame. Bakela balombodi ba Société Watch Tower mu buloko kapayi bualu, bakalua kubalekela anu panyima.​—Buakabuluibua 11:7-9; 12:17.

5. Mmêyi kayi adi mambuluishe bua kukankamija basadidi ba Yehowa?

5 Satana mmutumike ne mishindu yonso idiye nayi bua kuteta bua kuimanyika mudimu wa bumanyishi wa bana babu ne Kristo ne banyanabu bena bulamatshi. Kadi, anu mudi malu mamona mavule aleja, nansha mifunu, dibatshingisha, tshinyangu tshia ku mubidi, maloko, tumponya tua disubishilangana, nansha lufu mene ki mbipuwishe Bantemu ba Yehowa. Ne ke mudibi bienzeke mu tshikondo tshionso tshishale etshi. Misangu ne misangu, mêyi a Elisha mmambuluishe bu dikankamija: ‘Kutshinyi nansha; bualu bua badi netu badi bapita badi nabu bungi.’ Kabingila kamue kadi se: banjelu ba lulamatu mbapite misumba ya Diabolo ku bungi!​—2 Bakelenge 6:16; Bienzedi 5:27-32, 41, 42.

Yehowa udi ubenesha buambi bua lukunukunu

6, 7. (a) Mmadikolela kayi a ku ntuadijilu avuabu benze bua kuyisha lumu luimpe? (b) Ndishintuluka kayi dikuatshishi diakenzeka kubangila mu 1943?

6 Mu siekele wa 20, Bantemu ba Yehowa mbatumike ne malubuluka mavule a mu malu a biamu bua kumona mua kudiundisha ne kuvudija luendu lua mudimu wa bumanyishi kumpala kua nshikidilu kuluaye. Kale mu 1914, Mpasata Russel, mulombodi wa kumpala wa Société Watch Tower, wakakankamija bua kutumika ne diapozitive ne bimfuanyi bidi binyunga, bileja pamue ne mumvuija mashindamene pa Bible makuata pa matadi a fono, bindidimbi bia malu a mu Bible bivua binenga mêba muanda-mukulu. Bavua babibikila ne: “Foto-drama wa bufuki.” Wakakemesha babandidi ba mu matunga mavule tshikondo atshi. Pashishe, mu bidimu bia 1930 ne bia 1940, Bantemu bakalua kumanyika bua diyisha diabu dia ku nzubu ne ku nzubu ne fono mipepele kuambula, batumika ne matadi a miyuki mikuata ya mu Bible mienza kudi J. F. Rutherford, mulombodi muibidi wa Société.

7 Mu 1943 bakela tshidia tshia dikima ku buludiki bua Nathan H. Knorr, mulombodi muisatu wa Société, pakapangadijabu bua kujadika kalasa bua ba-ministre mu tshisumbu tshionso. Bavua ne bua kuibidija Bantemu bua kuyisha ne kulongesha ku nzubu ne ku nzubu kakuyi dikuata mudimu ne matadi a fono. Kubangila anu pine apu, mbalongolole tulasa tukuabu bua kulongesha ba-misionere, bampanda-njila ba-ministre ba ku dîba ne ku dîba, bakulu ba mu bisumbu ne batangidi buomekela majitu mu filiale ya Société Watch Tower. Mbipeta kayi bidiku?

8. Mmunyi muvua Bantemu baleje ditabuja dikole mu 1943?

8 Kale mu 1943, munkatshi mua Mvita Mibidi ya Buloba bujima, kuvua anu Bantemu bazanzamuke 129 000 bavua mu mudimu mu matunga 54. Kadi, bavua ne ditabuja ne dipangadika dia se: Matayo 24:14 udi ne bua kukumbana kumpala kua nshikidilu kuluaye. Bavua batuishibue ne: Yehowa uvua ne bua kuenzeja bua bamanyishe diambedi mukenji wa mushinga wa didimuija kumpala kua dilondangana dia malu avua ne bua kutuisha ndongoluelu eu wa malu munyanguke ku tshibungubungu. (Matayo 24:21; Buakabuluibua 16:16; 19:11-16, 19-21; 20:1-3) Madikolela abu avua mafutshibue anyi?

9. Mmalu kayi adi aleja ne: mudimu wa bumanyishi mmulubuluke?

9 Kudi mpindieu matunga matue ku 13 adi ne Bantemu bazanzamuke bapite pa 100 000 badi mu mudimu mu dionso dia kudiwu. Mavule a kudiwu mmatunga mudi Ekleziya Katolike mutumbe. Nansha nanku, tangila tshidi tshienzeke: Brésil udi ne bamanyishi ba lumu luimpe bu 450 000, ne bantu bapite pa 1 200 000 bakabuela mu Tshivulukilu tshia lufu lua Kristo mu 1997. Mexique ntshilejilu tshikuabu, muikale ne Bantemu batue ku 500 000, bantu bapite pa 1 600 000 bavua mu musekelelu wa Tshivulukilu. Matunga makuabu a bena Katolike ng’aa: Italie (Bantemu bu 225 000), France (batue ku 125 000), Espagne (bapite pa 105 000) ne Argentine (bapite pa 115 000). Mu États-Unis, mudi bitendelelu bia bena Mishonyi, Katolike ne bena Yuda bipite bungi, mudi Bantemu batue ku 975 000 ne bantu bapite pa 2 000 000 bakabuela mu Tshivulukilu. Bushuwa, misumba minene idi yenda ipatuka mu Babilone Munene, nsangilu wa pa buloba bujima wa bitendelelu bia dishima, ne mu malongesha ende a majimbu ne itangila ku malaya a Nzambi mapepele ne mashindika a ‘diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia.’​—2 Petelo 3:13; Yeshaya 2:3, 4; 65:17; Buakabuluibua 18:4, 5; 21:1-4.

Tudiakaje bilondeshile nsombelu ya bantu

10. Mmunyi mudi nsombelu mishintuluke mu bimue bitupa?

10 Bavule ba ku badi batangile kudi Yehowa ku butuangaji bua Kristo Yezu bavua babapete mu mudimu wa ku nzubu ne ku nzubu. (Yone 3:16; Bienzedi 20:20) Kadi mbatumike ne ngenzelu mikuabu. Bikondo mbishintuluke, ne nsombelu ya malu a bubanji mmienzeje ne: bakaji ba bungi badi mpindieu bapatuka baya ku mudimu. Misangu mivule, munkatshi mua lumingu, bantu bakese ke badi mua kupeteka kumbelu. Nenku, Bantemu ba Yehowa mbadiakaje bilondeshile nsombelu eu. Anu bu Yezu ne bayidi ba kumpala, badi baya muaba udi bantu ne pa dîba didibu mua kubapeta.​—Matayo 5:1, 2; 9:35; Mâko 6:34; 10:1; Bienzedi 2:14; 17:16, 17.

11. Mmiaba kayi idi Bantemu ba Yehowa bayisha lelu’eu, ne kudi bipeta kayi?

11 Lelu’eu, Bantemu mbadilongolole ne badi bayisha bantu ne budimu miaba minene ya dimanyikila mashinyi, miaba idi magazen, biapu, biro ne miaba ya midimu, bilongelu, biro bia bampulushi, bisumbishidi bia kasolonyi, nzubu ya tshilala benyi ne ya bidiilu ne mu misesu. Bushuwa, badi bayisha muaba wonso udibu mua kupeta bantu. Ne padi bantu kumbelu, nenku Bantemu badi batungunuka ne kubakumbula kuine aku. Ngenzelu eu mupepele kuakaja ne mukuatshishi mmufikishe ku diabanya mikanda mivule miumvuiji ya Bible. Bantu badi bu mikoko badi bapeteka. Malonga mapiamapia a Bible adi atuadija. Ba-ministre badisuile bapite pa miliyo itanu ne tshitupa badi benda bakumbaja ne lukunukunu mudimu wa dilongesha mutambe bunene wa katshia ne katshia! Udiku ne diakalenga dia kuikala munkatshi muabu anyi?​—2 Kolinto 2:14-17; 3:5, 6.

Ntshinyi tshidi tshisaka Bantemu ba Yehowa?

12. (a) Mmunyi mudi Yehowa ulongesha bantu bende? (b) Mbuenzeji kayi budi nabu dilongesha edi?

12 Mmudimu kayi udi nawu bulongolodi bua mu diulu mu bionso ebi? Yeshaya wakamanyisha mu mulayi ne: “Bana bebe bonso nebikale [“bantu balongesha kudi,” NW] Yehowa, ditalala dia bana bebe nedikale dinene.” (Yeshaya 54:13) Yehowa udi ulongesha buena-muntu ebu bua buloba bujima budi mu buobumue ku diambuluisha dia bulongolodi buende budi bumueneka budi pa buloba​—ku Nzubu ya Bukalenge, mu mpungilu ne mu mpuilu. Kudi kupatuka buobumue ne ditalala. Dilongesha dia Yehowa ndipatule bantu basunguluke, balongesha bua kunangangana, ne kunanga muntu nabu bu buobu bine, ki mbua kukina bantu nabu, muaba wonso udibu mua kuikala basombele mu bulongolodi ebu bupanduludianganyi ne bupanduluke.​—Matayo 22:36-40.

13. Mmunyi mutudi mua kuikala bashindike ne: mudimu wa diyisha udi ku buludiki bua muanjelu?

13 Dinanga ke didi disaka Bantemu ba Yehowa bua kutungunuka ne kuyisha nansha mudiku kalèngù anyi dikengeshibua. (1 Kolinto 13:1-8) Mbamanye ne: mudimu wabu wa dipandisha mioyo mmulombuela mu diulu, anu mudi Buakabuluibua 14:6 (NW) wamba. Mmukenji kayi udibu bamanyisha ku buludiki bua muanjelu? “Nutshine Nzambi ne numupe butumbi, bualu bua dîba dia dilumbuluisha diende diafiki, ne tendelelayi Eu udi muenze diulu ne buloba ne mbuu ne mpokolo ya mâyi.” Diyisha dia lumu luimpe lua Bukalenge didi ditumbisha dîna dia Yehowa. Bantu badi babikidibua bua kufila butumbi kudi Nzambi Mufuki, ki nkudi bifukibua ne kudi lungenyi lua bidimenene ludi kaluyi mua kutulombola. Ne bua tshinyi mudimu wa buambi mmutambe kuikala ukengela mitalu? Bualu dîba dia dilumbuluisha diafiki​—dilumbuluisha dia Babilone Munene ne bitupa bikuabu bionso bia ndongoluelu wa malu udi umueneka wa Satana.​—Buakabuluibua 14:7; 18:8-10.

14. Mbanganyi badi baditue mu kampanye aka kanene ka dilongesha?

14 Kakuena muena nkristo mudilambule udi kayi ne bua kuenza mudimu eu wa buambi. Bakulu bakole mu nyuma badi bapita kumpala mu diyisha ne tshisumbu. Bampanda-njila balongesha badi ne bivule bia kuenza mu mudimu eu. Bamanyishi ba lukunukunu ba mukenji wa Bukalenge, nansha buobu ne mushindu wa kuyisha anu mêba makese ku ngondo anyi mavule, badi bamuangalaja mukenji ku ntengu yonso ya buloba.​—Matayo 28:19, 20; Ebelu 13:7, 17.

15. Ntshinyi tshidi tshileja buenzeji budi nabu diyisha dia Bantemu ba Yehowa?

15 Madikolela onso aa adiku ne buenzeji kudi bukua-bantu anyi? Tshijadiki tshimue tshipepele tshia se: adi ne buenzeji, mbungi bua misangu idibu baleje Bantemu ba Yehowa mu ndongamu ya TV ne mu ngumu ya mu bikandakanda. Misangu mivule bitangalaji bia ngumu ebi bitu bizangika tshisumi ne dipangadika dietu dia kuyisha muntu yonso. Bushuwa, lukunukunu luetu ne didifila misangu yonso bitu bishiya buenzeji bukole, nansha bikala bantu ba bungi babenga mukenji eu ne bautuadi!

Lukunukunu luetu bua kujikija bumanyishi

16. Mmuenenu kayi utudi ne bua kuleja mpindieu mu tshikondo tshikese tshidi tshishale etshi?

16 Katuena bamanye bule bua tshikondo tshidi tshishadile ndongoluelu eu wa malu, anyi katuena tujinga kubumanya padi anu kabingila ketu mu disadila Yehowa kikale kapeluke. (Matayo 24:36; 1 Kolinto 13:1-3) Kadi tudi bamanye ne: bua dinanga, bukole ne buakane bia Yehowa kumuenekabi, tudi ne bua kuyisha lumu luimpe “diambedi.” (Mâko 13:10) Pa nanku, nansha tuetu benze bidimu bia bungi mu dindila ne muoyo kulukulu difika dia nshikidilu wa bulongolodi ebu bubi, bupange buakane ne bua tshinyangu, tudi ne bua kuikala ne ngikadilu mumvuangane ne didilambula dietu ne lukunukunu bilondeshile nsombelu wetu. Tudi mua kuikala bakulakaje anyi tusama, kadi tudi anu mua kutungunuka ne kusadila Yehowa ne lukunukunu lutuvua nalu patutshivua bansonga anyi ne makanda mavule a mubidi. Pamu’apa katutshiena mua kufika kabidi ku dienza mêba a bungi mu mudimu bu mutuvua tuenza kumpala, kadi bushuwa tudi mua kulama ngikadilu wa mulambu wetu wa disamuna Yehowa.​—Ebelu 13:15.

17. Londa bualu bumona bukankamiji budi mua kutuambuluisha bonso.

17 Pa nanku, nansha bituikala bansonga anyi bakulumpe, tulejayi lukunukunu ne tumanyishayi mukenji wetu mulenga wa bulongolodi bupiabupia kudi bonso batudi tupeta. Tuikalayi bu muana wa bakaji muena bumama wa bidimu muanda-mutekete mu ditunga dia Australie wakaya ne mamuende mu magazen. Uvua mumvue bamba ku Nzubu wa Bukalenge mudibi bia mushinga bua bantu bonso kuyishabu, nenku wakela broshire ibidi miumvuiji ya Bible mu tshibuta tshiende. Pavua mamuende mumonangane ne disumba bintu ku tshibasa, muana wa bakaji eu wakajimina. Pavua mamuende umukeba, uvua kuaka naka ufila broshire kudi mukaji kampanda! Mamu eu wakaya bua kulomba luse bua mukodi udi muanende wa bakaji mua kuikala muenze mukaji au. Kadi mukaji eu uvua muitabe broshire ne bulenga buonso. Pakavua mamu eu muikale nkayende ne muanende wa bakaji, wakamukonka muvuaye mupete dikima dia kuakula ne muntu uvuaye kayi mumanye. “Ndi muambe anu ne: Lukasa, dilongolole, ndaku! Ne meme kuya!”

18. Mmunyi mutudi mua kuleja lungenyi lulenga?

18 Tuetu bonso tudi tukengela lungenyi lua buena lua muana eu muena Australie, nangananga bua kumona mua kumanyisha lumu luimpe kudi bantu batudi katuyi bamanye anyi mene kudi bamue banene. Tudi mua kutshina ne: badi mua kutuipata. Katupu muoyo mêyi akamba Yezu ne: ‘Kanutatshi ne muoyo ne: Tudiakuile munyi? nansha ne: Tuambe tshinyi?, bualu spiritu munsanto neanulongeshe dine diba adio mua nuenu kuamba.’​—Lukas 12:11, 12, Mukenji Mulenga.

19. Mmunyi muudi wangata mudimu webe?

19 Nenku eyemena diambuluisha dia spiritu wa Nzambi paudi uleja bantu lumu luimpe mu mushindu mulenga. Bantu miliyo batu misangu mivule baleja dieyemena diabu kudi balume ne bakaji badi kabayi bakanyine, badiku lelu ne makelela bajimina. Tudi beyemene Yehowa ne bulongolodi buende bua mu diulu​—Kristo Yezu, banjelu bansantu, ne bena nkristo bela manyi babiishibue—​badi ne muoyo bua kashidi! Pa nanku, vuluka ne: ‘Badi netu badi bapita badi nabu bungi’!​—2 Bakelenge 6:16.

[Mêyi adi kuinshi]

a Bua bilejilu bikuabu, tangila Annuaire des Témoins de Jéhovah 1994, mabeji 217-20.

Mmunyi muudi wandamuna?

◻ Mmudimu kayi udi bulongolodi bua mu diulu bua Nzambi buenze mu dipanduka dia bantu ba Yehowa?

◻ Ntusumbu kayi tua malu a tshididi ne a Nzambi tudi tuluishe Bantemu ba Yehowa mu siekele wa 20?

◻ Mmunyi mudi Bantemu ba Yehowa bakaje mudimu wabu bilondeshile nsombelu idiku?

◻ Ntshinyi tshidi tshikusaka bua kuyisha?

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Henryka Żur

[Bimfuanyi mu dibeji 18]

Japon

Martinique

États-Unis

Kenya

États-Unis

Bantemu ba Yehowa badi bayisha muaba wonso ne pa dîba dionso didibu mua kupeta bantu

[Tshimfuanyi mu dibeji 20]

Ku ntuadijilu mu siekele eu, bavua batumika ne fono bua kumuangalaja mukenji wa Bukalenge

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu