“Nuikale ne ntema, nuteleje bimpe!”

BUA kulonga bimpe, bidi bikengela nangananga kumanya mua kuteleja. Kuteleja bimpe kudi mua kutupandisha. Pakavua Yehowa musue kumbusha bena Isalele mu bupika mu Ejipitu, wakambila Mose malu avua akengela kuenza bua muanjelu kashipi ban’a bute ba bena Isalele to; ke Mose kunungena pende bakulu ba bena Isalele malu aa. (Ekes. 12:21-23) Bakulu kuambila pabu dîku dionso malu aa. Bantu bavua ne tshia kuateleja ne ntema. Kadi bakaateleja anyi? Bible udi wamba ne: ‘Bena Isalele bonso bakenza bu muakambila Yehowa Mose ne Alona.’ (Ekes. 12:28, 50, 51) Ke bena Isalele kupanduka.

Yehowa udi utulongolola lelu’eu bua kutupandisha kupite ne muvuaye muenze bua bena Isalele. Mbimpe tuteleje bilenga malu onso adiye utuambila. Tudi tumvuila malu aa mu bisangilu. Kadi wewe, bisangilu ebi bitu bikuambuluisha menemene anyi? Nebikuambuluishe bilondeshile mushindu uudi nangananga uteleja.

Utu ukuata malu manene adibu bamba mu bisangilu anyi? Utu ne tshibidilu tshia kukeba lumingu luonso mushindu wa kutumikila ne kuambila bantu bakuabu malu aa anyi?

Fila mutshima webe

Tudi ne bua kulongolola anyi kufila mitshima yetu bua malu atudi tulonga mu bisangilu kutuambuluishawu bikole. Bua kumvua tshilumbu etshi bimpe, tuanji kutangila mianda yakenzeka mu matuku a Mukalenge Yehoshafata. Yehoshafata wakalamata Yehowa ne kunanga ntendelelu mulelela ne muoyo umue. Bible udi wamba ne: ‘Wakumbusha bitendeledi bia ku mikuna ne mpingu ya Ashera mu ditunga dia Yuda.’ Kutumaye baludiki ba ditunga, bena Lewi ne bakuidi bua kulongeshabu bantu Mikenji ya Yehowa mu tshimenga ne mu tshimenga tshionso tshia ditunga dia Yuda. Kadi bualu bua dikema, Bible udi wamba kabidi ne: “Kavua mumbushe bitendeledi bia ku mikuna” to. (2 Kul. 17:6-9; 20:33, MMM) Bivua anu bua mushindu mubi uvuabu batendelela Yehowa ne kabidi bua mushindu uvua ntendelelu wa nzambi ya dishima muela miji bikole, kupangabu mua kumujikija.

Bua tshinyi bantu kabakalonda Yehoshafata mutantshi mule? Mukanda wa Nzambi udi wamba ne: ‘Bantu bonso kabakafila mitshima yabu kudi Nzambi wa batatu’abu’ to. Bakumvua, kadi e kupanga kulonda. Imue misangu bakamona se: kabivua biakanyine kuya kufila milambu ku Yelushalema to. Kadi tshilumbu menemene tshivua se: ditabuja kadivua mu mitshima yabu nansha.

Bua kubenga kupingana mu malu mabi, longolola mutshima webe bua kuitaba malu adi Yehowa ukuambila. Kadi newenze munyi? Sambila. Ulombe Nzambi bua ne: malu adiye utulongesha ikale akusankisha. (Mus. 27:4; 95:2) Nebikuambuluishe bua wikale ne dianyisha bua bana betu badi balekela Yehowa ukuata nabu mudimu bua kulongesha tshisamba tshiende nansha mudibu bapange bupuangane. Nebikusake bua kuela Yehowa tuasakidila kabiyi anu bua malu mapiamapia adiye utulongesha to, kadi kabidi ne bua mudiye utufikisha ku diumvua malu atukadi balonge bilenga. Wewe mupete dijinga dia kuenza disua dia Nzambi anu bu mudibi, neusambile ne: ‘Unyishe njila webe, Yehowa, uvuije mutshima wanyi mutshima umue udi utshina dîna diebe.’​—Mus. 86:11.

Ikala ne ntema

Kudi bintu bia bungi bidi mua kutupangisha mua kuteleja ne ntema mu bisangilu. Tshilejilu: malu adi matutonde, mitoyi ya pambelu anyi dipatuka ne dibuela dia badi munda, dibenga kudiumvua bimpe; ne nansha mukodi wa bana batekete. Kadi ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kushala ne ntema?

Mêsu atu atuambuluisha bikole bua kushala ne ntema. Nanku tangila muntu udi wakula. Padiye ufila mvese (nansha wewe mumumanye bimpe), bulula Bible, nubale nende pamue. Wadimuka, kuikadi ukenzakana dîba dionso ukeba bua kumanya kudi ka-mutoyi konso kafumina to! Bualu wewe ukenzakana eku ne eku, kuakulonda muntu udi ulongesha bimpe to.

Pikala “ntatu” ikupangisha bua kulonda bidibu balongesha bimpe, ulombe Yehowa bua abatamije meji ebe ne akupe muoyo wa kuteleja bilenga. (Mus. 94:19; Filip. 4:6, 7) Ikala usambila bikole padibi bikengedibua. (Mat. 7:7, 8) Yehowa ke udi mulongoluele basadidi bende bisangilu. Umanye ne: mmusue bua bikuambuluishe.​—1 Yone 5:14, 15.

Mua kuteleja miyuki

Imue misangu, udi mua kuvuluka malu malenga auvua mumvue mu muyuki kampanda. Kadi, kuteleja muyuki kakuena kumvuija anu kukongoloja ngenyi minene to. Muyuki udi bu luendu. Nansha mutudi mua kumona bintu bilenga mu luendu, tshitutu tuipatshila nkufika kutudi tuya. Ngamba-malu utu pende ne tshituye wipatshila: utu ujinga kufikisha bantu ku nkomenu kampanda peshi ku dienza bualu kansanga.

Tuangatayi tshilejilu tshia muyuki wakenzela Yoshua bena Isalele udi mu Yoshua 24:1-15. Uvua ukeba bua bantu balamate Yehowa ne mutshima umue; bua kabatendeledi mpingu mu mushindu nansha umue bu muvua bena matunga avuabu nau mutumba benza. Bualu ebu buvua ne mushinga anyi? Eyowa. Pa kumona bungi bua bantu bavua batendelela nzambi ya dishima, kabivua bipepele bua bena Isalele kulamata Yehowa bimpe to. Bantu bakitaba tshivua Yoshua ubalomba ne muoyo mujima. Bakamba ne: “Yehowa atukande bua katumulekedi bua kukuatshila nzambi mikuabo mudimu. . . . Netukuatshile Yehowa mudimu.” Bakakuatshila Yehowa mudimu anu bu muakambabu.​—Yosh. 24:16, 18, 31.

Paudi uteleja muyuki, ukebe tshipatshila tshiawu. Ukebe bua kumanya mushindu udi malu adi ngamba-malu wamba afikisha ku tshipatshila etshi. Udiebeje tshidi muyuki ukulomba bua kuenza.

Mua kuteleja padibu bela nkonko ya kuandamuna

Batu bela bateleji nkonko ya kuandamuna mu bisangilu bidi bilonda ebi: Dilonga dia Tshibumba tshia nsentedi, Dilonga dia Mukanda dia Tshisumbu ne mu bimue bitupa bia Tshisangilu tshia Mudimu.

Kuteleja mu bisangilu ebi nkufuanangane ne kuteleja bakuabu patudi tuyikila amue malu. Kadi bua kutuambuluishabi menemene, mbimpe kuteleja ne ntema. Tangila bimpe kudi malu aya matangile. Tangila mudi mulombodi unemenena pa tshiena-bualu ne malu manene adimu. Andamuna nkonko munda-munda. Uteleje padi bakuabu bandamuna. Kuteleja mandamuna a bakuabu kudi mua kutuambuluisha bua kumvua malu atukadi bamanye mu mukuabu mushindu. Andamuna pebe bua kuleja ditabuja diebe patoke.​—Lomo 1:12.

Wewe udianjila kudilongela malu adi mu programe, neuteleje bakuabu padibu bandamuna ne neulonde bisangilu bimpe. Pikalaku kakuyi dîba dia kulonga malu onso bimpe, elamu dîsu nansha mu minite mikese tshianana bua kumanya malu akulabu mu bisangilu; nanku nebikuambuluishe bua kulonda bisangilu bimpe.

Mua kuteleja mu mpuilu ne mu mpungilu

Kutu bintu bivule bitu mua kutupangisha bua kuteleja bimpe mu mpuilu ne mu mpungilu kupita ne bitu mu bisangilu bia tshisumbu. Kadi tuenze tshinyi bua tuetu kuteleja bimpe?

Ulale kumpala kua dîba. Wikale ne tshiena-bualu mu mutu dituku dionso kumpala kua programe kutuadijaye. Bala tshiena-bualu tshia muyuki wonso, ne teta bua kupeta ngenyi ikalabu mua kupatulamu. Ikala ubala mvese padibu bambila bateleji bua kuyibala. Udi mua kufunda malu manene a muyuki mu mêyi makese bua kumona mua kushala ne lungenyi lushindika pa malu adi mu programe. Funda malu audi musue kutumikila ne makuabu adi mua kukuambuluisha mu buambi. Ikalayi nuyikila pa amue malu a mu mpuilu mu diya ne mu dipingana dituku dionso. Nebikuambuluishe bua malu au kushalawu mu mutu muebe.

Longeshayi bana mua kuteleja

Baledi buobu bikale baya ne bana babu (nansha ba batekete) mu bisangilu, mu mpuilu ne mu mpungilu, bana aba nebapete ‘meji abafikisha ku lupandu.’ (2 Tim. 3:15, MMM) Bua kulongesha bana mua kuteleja, bidi bikengela kubamanya bimpe, bualu bana bonso kabatu mumue to. Mibelu idi ilonda eyi idi mua kukuambuluisha.

Udi mua kulongolola bikondo bidi bana mua kusomba kumbelu talalaa ne kubalaku anyi kutangila bimfuanyi mu mikanda yetu ya Bantemu. Ki mbimpe kupesha bana bintu bia kunaya nabi dîba dia bisangilu nansha. Anu bu muvuabi kale mu tshikondo tshia bena Isalele, bana badi ne bua kulua mu bisangilu bua ‘kumvua ne kuyila.’ (Dut. 31:12) Patuku mushindu, bamue baledi batu bapesha nansha bana babu ba batekete menemene mukanda udi ne malu adibu bakonkonona mu tshisangilu. Padi bana batantamana, ubaleje mua kudilongolola bua kuandamuna mu bisangilu.

Bible udi uleja ne: kuteleja ne kutumikila Yehowa mbana ba muntu. Tshilejilu, tangila mêyi adi Mose wambila bena Isalele aa: ‘Ndi nnuleja muoyo nansha lufu, diakalenga nansha mutshipu. Nanku sungulayi muoyo. Nunange [Yehowa Nzambi] wenu, nuteleje dîyi diende, numulamate.’ (Dut. 30:19, 20, MMM) Lelu’eu kabidi, tudi ne tshia kuteleja malu adi Yehowa utuambila ne kuatumikila ne disanka dionso bua Nzambi kutuanyishaye ne kutupeshaye muoyo wa tshiendelele. Nenku, bua tshinyi kubenga kulondaku mubelu wa Yezu wa mushinga eu? “Nuikale ne ntema, nuteleje bimpe!”​—Luka 8:18, Mukanda wa Mvidi Mukulu [Mishonyi, MMV].