TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • mwbr21 ngondo wa 1 dib. 1-11
  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu (1/2021)

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu (1/2021)
  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu—2021
  • Tumitu tua bualu
  • LUMINGU LUA DIA 4-10/1
  • LUMINGU LUA DIA 11-17/1
  • LUMINGU LUA DIA 18-24/1
  • LUMINGU LUA DIA 25-31/1
  • LUMINGU LUA DIA 1-7/2
  • LUMINGU LUA DIA 8-14/2
  • LUMINGU LUA DIA 15-21/2
  • LUMINGU LUA DIA 22-28/2
Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu—2021
mwbr21 ngondo wa 1 dib. 1-11

Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu

LUMINGU LUA DIA 4-10/1

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | LEWITIKI 18-19

“Shala mukezuke mu bikadilu”

w19.06 28 §1

Mua kudikuba ku bumue bua ku mateyi a Satana

Pavua Yehowa utela malu mabi avua bisamba biena mutumba bienza, wakambila bena Isalele ne: “Kanuena ne bua kuenza malu adibu benza mu buloba bua Kanâna mundi nya nenu. . . . Buloba budi ne bukoya, ne nembupeshe dinyoka bua tshilema tshiabu.” Ku mêsu kua Nzambi wa tshijila wa Isalele, nsombelu wa bena Kanâna uvua wa bukoya bua bungi, bienze bua buloba buvuabu basombele buikale ne bukoya, bunyanguke.​—Lew. 18:3, 25.

w17.02 20 §13

Yehowa udi ulombola bantu bende

13 Bamfumu ba bisamba bikuabu bavua balombodibua kudi meji a buntu adi ne mikalu. Tshilejilu, bamfumu bena Kanâna ne bantu bavuabu balombola bakenza malu mabi matambe bu mudi: bibindi, diangatangana dia mulume ne mulume anyi dia mukaji ne mukaji, dilala ne nyama, dilambula bana ne ditendelela dia mpingu. (Lewitiki 18:6, 21-25) Bualu bukuabu, bamfumu ba mu Babilona ne ba mu Ejipitu kabavua ne mikenji ya muomumue ivua yakula bua bukezuke ivua nayi bantu ba Nzambi to. (Nomba 19:13) Kadi bantu ba Nzambi bavua bamona muvua balombodi babu bavua ne lulamatu babakankamija bua kulama ntendelelu wabu mukezuke, kuikala mukezuke ku mubidi ne kuepuka bukoya bua malu a masandi. Bulelela, Yehowa uvua ubalombola.

w14 1/7 7 §2

Ntshinyi tshienza Nzambi bua malu mabi?

Kadi netuambe tshinyi bua bantu badi babenga ne muoyo mujima bua kushintulula bienzedi biabu ne aba badi batungunuka ne kuenza malu mabi? Elangana meji ku mulayi muimpe eu: ‘Badi ne mitshima miakane nebashikame mu buloba, badi ne mutshima umue mutoke nebajalame. Kadi nebajimije bantu babi pa buloba, nebumushepu bena tshitungu.’ (Nsumuinu 2:21, 22) Buenzeji bua bantu babi nebujike. Pikala bantu mu nsombelu wa ditalala eu, badi batumikila Nzambi nebumbuke ku dipanga bupuangane ku kakese ku kakese.​—Lomo 6:17, 18; 8:21.

Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

w06 15/6 22 §11

“Mona mundi munange mikenji yebe!”

11 Bualu buibidi bua mu Mikenji ya Mose buvua buleja muvua Nzambi uditatshisha bua bantu bende buvua mu mukenji wa dipumbulula. Yehowa wakambila bena Isalele bavua ne madimi ne: pavuabu banowa bintu bia mu madimi abu, bavua ne bua kuanyishila bapele bua kupumbulula bivua bishala. Bena madimi kabavua ne bua kunowa bintu bionso bivua kumpenga kua madimi abu anyi kabavua ne bua kupinganyina tumuma tua mvinyo peshi tua olive tuvua tushala mu madimi to. Kabavua ne bua kupinganyina bisumbu bia ntete bivua bishala ku mpukapuka mu madimi. Nzambi uvua mulongolole bualu ebu ne dinanga bua kuambuluisha bapele, benyi, bana ba nshiya ne bakaji ba mu lufuila. Bulelela, kupumbulula kuvua kubalomba mudimu wa bungi, kadi kuvua kubambuluisha bua kubenga kulomba ka pa luse.​—Lewitiki 19:9, 10; Dutelonome 24:19-22; Musambu 37:25.

LUMINGU LUA DIA 11-17/1

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | LEWITIKI 20-21

“Yehowa udi uteka tshisamba tshiende ku luseke”

w04 15/10 11 §12

Kudi Malu Adi Ne Bua Kukusaka Bua Kutekemena Mparadizu Anyi?

12 Kadi kudi bualu kampanda butudi katuyi ne bua kulengulula to. Nzambi wakambila bena Isalele ne: ‘Nutumikile mikenji yonso ingakunuambila lelu, bua nuenu nuikale ne bukole, ne bua nuenu nubuelamu, ne bua nuenu nupiane buloba.’ (Dutelonome 11:8) Mu Lewitiki 20:22, 24, badi bamba kabidi bua buloba ebu ne: ‘Nuenu nutumikile mêyi anyi ne mikenji yanyi, nubienze; buloba bundi munupe bua kushikamamu kabunuluki. Kadi meme ngakanuambila ne: Nenupiane buloba buabu, nennupabu, buloba budi buule tente ne mabele ne buitshi.’ Eyowa, bua kupiana Buloba Bulaya bivua bikengela kudia malanda mimpe ne Yehowa Nzambi. Nzambi wakanyishila bena Babulona bua kutshimuna bena Isalele ne kubumbusha mu buloba buabu bualu kabavua bamutumikile to.

it-1-F 1106 §1

Bumpianyi

Ntshintu tshionso tshivua muntu uvua ufua ushila mupianyi anyi bantu bavua ne bua kumupingana; ntshintu tshivua muntu upiana pavuaye upingana pa muaba wa nkambua wende anyi wa muntu mukuabu uvuaku kumpala. Mu tshiena Ebelu muaku wa pa muanda udibu batela nnachal (anyi dîna nachalah). Udi umvuija dipesha muntu bumpianyi, anyi dibuangata padi muntu udiye upingena katshiyiku. (Nom 26:55; Yhz 46:18) Kudi misangu itubu batela muaku wa pa muanda yarash bua kuakula bua “diangata tshintu bu bumpianyi,” kadi badi bawutela misangu ya bungi bua kuakua bua “diangata tshintu” kabiyi bualu muntu mmupingane mukuabu to. (Gen 15:3; Lew 20:24) Muaku eu udi umvuija kabidi “dinyenga tshintu; anyi dipata bantu,” bualu butu basalayi benza. (Dut 2:12; 31:3) Patubu bakula bua bumpianyi mu tshiena Greke batu batela muaku mufuanangane ne kleros udi umvuija “nshobo,” umvuija kabidi “tshitupa” anyi “bumpianyi” bua mu dîku.​—Mat 27:35; Bz 1:17; 26:18.

it-2-F 438 §5

Nyunyi

Panyima pa mvula wa kabuto, Noa wakalambula ‘bifukibua bidi bikumbane bidi bibuka,’ pamue ne nyama. (Gen 8:18-20) Anu pine apu, Nzambi wakanyishila bantu bua kudia nyunyi, kadi kubenga kudia mashi ayi. (Gen 9:1-4; tangila kabidi Lew 7:26; 17:13.) Tshikondo atshi bavua bamanya ne: imue nyunyi ivua miakanyine pavua Nzambi witaba bua bamulambulayi; Bible kena uleja ne: kuvua nyunyi ivua Nzambi muambe ne: kayivua miakanyine kudia to, too ne pakalua Mikenji ya Mose. (Lew 11:13-19, 46, 47; 20:25; Dut 14:11-20) Mu Bible ki mbambe malu masunguluke avua enza bua bambe imue nyunyi ne: kayivua mikumbane bua malu a ntendelelu to. Ya bungi ya kudiyi ivu nyunyi itu idia munyinyi anyi idia bintu bibole, kadi ki nyonso to. (Tangila KATODI.) Pakapunga Nzambi tshipungidi tshipiatshipia, dikandika edi diakimana anu muvuaye muleje Petelo mu tshikena kumona.​—Bz 10:9-15.

Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

it-1-F 1180

Diditapa

Mikenji ya Nzambi ivua mikandike nangananga diditapa pambidi bua muntu mufue. (Lew 19:28; 21:5; Dut 14:1) Ivua mibakandike nanku nangananga bualu Isalele uvua tshisamba tshia tshijila kudi Yehowa, tshintu tshiende tshia pa buatshi. (Dut 14:2) Ke bualu kayi bena Isalele bavua ne bua kudilama ku bienzedi bionso bia ditendelela dia mpingu. Bualu bukuabu, bena Isalele bavua bamanye tshidi tshienzeka padi muntu ufua, ne bavua ne ditekemena dia dibishibua dia bantu ku lufu; nanku kabivua biakanyine bua bobu kuikala banyingalala bua bafue, bafika too ne ku diditapa mputa pambidi nansha. (Dan 12:13; Eb 11:19) Kukandika bena Isalele bua kabaditapi pambidi kuvua ne bua kuikala kubasake kabidi ku dinemeka mubidi wa muntu mufuka kudi Nzambi.

LUMINGU LUA DIA 18-24/1

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | LEWITIKI 22-23

“Mudi bibilu bivuabu benza mu Isalele wa kale bitutangila”

it-1-F 884-885

Tshibilu tshia mampa kaayi mela Luevene

Mu dituku dia kumpala dia Tshibilu tshia mampa kaayi mele Luevene divua dia masangisha a tshijila, kabidi dia nsabatu. Dituku dibidi, mu dia 16 ngondo wa Nisana, bavua batuadila muakuidi munene tshisumbu tshia orje ya kumpala ivuabu bapuola mu madimi, bualu yoyi ke ntete ya kumpala ivua ikola mu Palestine. Kumpala kua kuenza tshibilu atshi, kabavua mua kudia ntete mipiamipia, mampa, anyi ntete mikanga ivuabu bafuma ku dipuola nansha. Muakuidi munene uvua ulambula ntete ya kumpala ayi pavuaye wangata tshisumbu tshiayi utshikupa eku ne eku, ku lukuabu luseke benda balambula tshimpanga tshia mukoko wa tshidimu tshimue kawuyi kalema bu mulambu wa kuosha, bafila kabidi mulambu wa ntete muela mafuta, ne mulambu wa bintu bia kunua. (Lew 23:6-14) Kakuvua mukenji uvua ulomba bua kuoshabu ntete anyi bukula buayi pa tshioshelu bu muakalua bakuidi kutuadija kuenza to. Pa kumbusha dilambula dia bintu bia kumpala biia pa madimi, bavua balongolole kabidi bua dîku dionso anyi muntu yonso uvua ne bumpianyi mu Isalele afile milambu ya kuela nayi Nzambi tuasakidila mu tshibilu atshi.​—Eks 23:19; Dut 26:1, 2; tangila BINTU BIA KUMPALA BIA PA MADIMI.

Diumvuija diatshi. Bavua badia mampa kaayi mela Luevene tshikondo atshi bilondeshile mêyi matume avua Yehowa muambile Mose mu Ekesode 12:14-20, mu mêyi au muvua mukenji uvuabu benzejibue bua kulonda udi mu mvese wa 19 eu: “Kanuikadi ne luevene mu nzubu yenu munkatshi mua matuku muanda mutekete.” Mu Dutelonome 16:3 badi babikila mampa kaayi mela luevene ne: “mampa a dikenga;” mampa au avua avuluija bena Yuda tshidimu tshionso muvuabu bumbuke mu Ejipitu lubilu lubilu (pavuabu kabayi nansha ne dîba dia kuela luevene mu bukulua buvuabu basope [Eks 12:34]). Nanku bivua bibavuluija dikenga ne kasuba kavuabu bamone mu Ejipitu kumpala kua Nzambi kubapikula; Yehowa muine wakabambila ne: “bua wewe kuvuluka dituku dinuvua bapatuke mu Ejipitu matuku ebe onso a muoyo.” Dipeta diabu dia budikadidi ne ditaba diabu dia Yehowa bu Mupikudi wabu ke diakasaka bena Isalele ku dienza tshimue tshia ku bibilu binene bisatu bivuabu benza ku tshidimu etshi.​—Dut 16:16.

it-2-F 527 §1

Pentekoste

Kabavua bafila ntete ya kumpala ya blé bu muvuabu bafila ya kumpala ya orje nansha. Bavua bangata bia dikumi bibidi bia efa wa bukula bua ble bunefuke (litre 4,4) belamu luevene bua kuenza mampa abidi. Bavua ne bua ‘kufuma nawu miaba ivuabu basombele,’ biumvuika ne: mampa au avua ne bua kuikala anu bu avuabu badia ku mabu matuku onso, kabavua baenza anu bua midimu ya tshijila nansha. (Lew 23:17) Bavua bafila mampa au pamue ne milambu ya kuosha, ne mulambu wa mpekatu, kabidi ne mulambu wa diumvuangana, ne ban aba mikoko ba mpanga babibdi. Muakuidi uvua uteka bianza biende muinshi mua mampa ne bipesa bia munyinyi wa mikoko abi, ubituma kumpala ne panyima kumpala kua Yehowa bua kuleja ne: bavua bamulambulabi. Pavuabu bajikija dilambula mampa ne mikoko ayi, mpindieu bivua bishala bia muakuidi kudia bu mulambu wa diumvuangana.​—Lew 23:18-20.

w14 15/5 29 §11

Udiku uya kumpala pamue ne bulongolodi bua Yehowa anyi?

11 Bulongolodi bua Yehowa budi buenza malu bua diakalenga dietu padibu butulomba bua kutumikila mubelu wa mupostolo Paulo eu: “Tutabalelanganayi muntu ne muntu bua kusakangana ku dinanga ne ku bienzedi bimpe, katuyi tulekela kudisangisha kuetu pamue bu mudi tshilele tshia bakuabu, kadi tuikale tukankamijangana, tutamba kuenza nunku nangananga bu munudi numona dituku dienda disemena pabuipi.” (Eb. 10:24, 25) Bisangilu bia ku tshidimu ne masangisha makuabu a ntendelelu bivua bikoleshe bena Isalele mu nyuma. Kabidi, masangisha aa ne tshibilu tshia bitandatanda bia mu matuku a Nehemiya bivua bikondo bia disanka. (Ekes. 23:15, 16; Neh. 8:9-18) Tudi tupeta masanka a muomumue mu bisangilu, mu mpuilu ne mpungilu yetu. Tuenze bua bintu ebi bituambuluishe bikole bua tuikale ne makanda a mu nyuma ne disanka.​—Tito 2:2.

Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

w19.02 3 §3

Lama muoyo webe mutoke!

3 Padibu bamba ne: batendeledi ba Nzambi badi ne muoyo mutoke, bidi biumvuija ne: mbanange Yehowa ne muoyo mujima ne mbamulamate bikole, benza bua disua diende dikale kumpala mu mapangadika onso adibu bangata. Mona tshidibu bamba bua ngikadilu eu mu Bible. Muaku wa mu tshiena Ebelu udibu bakudimune ne: “muoyo mutoke,” udi ne lungenyi lua tshintu tshijima, tshimpe, anyi katshiyi kalema. Tshilejilu, Mikenji ya Mose ivua yamba ne: nyama ivua bena Isalele balambula Yehowa ivua ne bua kuikala mimpe. (Lew. 22:21, 22) Kabavua banyishile bantu ba Nzambi bua kulambula nyama uvua kayi mukolo, kayi ditshi, anyi kayi dîsu to; peshi kabavua mua kulambula nyama uvua ne disama nansha. Yehowa uvua musue bua nyama ikale mujima, muimpe, anyi kayi kalema. (Mal. 1:6-9) Tudi tumvua bua tshinyi Yehowa utu utabalela tshilumbu tshia tshintu tshidi tshimpe anyi tshidi tshijima. Patudi tusumba tshintu, ni ntshimuma, ni mmukanda, ni ntshiamu tshia mudimu, katuena mua kuangata tshidi masoso masoso anyi katshiyi ne bitupa bikuabu to. Tudi tuangata anu tshidi tshimpe, tshijima, anyi katshiyi kalema. Ke tshidi Yehowa musue pende bua dinanga ne lulamatu bitudi nabi kudiye. Mmusue ne: bikale bu tshintu tshimpe, tshijima, anyi katshiyi kalema

LUMINGU LUA DIA 25-31/1

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | LEWITIKI 24-25

“Tshidimu tshia budikadidi, ne budikadidi bua matuku atshilualua”

it-2-F 137-138

Budikadidi

Nzambi wa budikadidi. Yehowa nNzambi wa budikadidi. Wakapetesha tshisamba tshia Isalele budikadidi pakabumbushaye ku bupika bua bena Ejipitu, kubambilaye ne: bobu batumikila mikenji yende, kabavua mua kukengela tshintu nansha. (Dut 15:4, 5) Davidi wakakula bua “bukubi” munda mua bibumba bia Yelushalema. (Mis 122:6, 7) Nansha nanku, Mikenji ya Mose ivua yamba ne: muntu yeye mulue mupele, uvua mua kudipanyisha mu bupika bua kupeta tshia kudidisha ne tshia kupesha bena mu dîku diende. Kadi muntu au uvua ne bua kupeta budikadidi ku bupika abu mu tshidimu tshia muanda mutekete. (Eks 21:2) Mu tshidimu tshia budikadidi (tshivua tshidimu tshia 50 tshionso), bavua bamanyisha budikadidi bua bantu bonso mu buloba bua Isalele. Muena Ebelu yonso uvua ku bupika uvua upeta budikadidi, muntu ne muntu upingana mu buloba bua bumpianyi buende.​—Lew 25:10-19.

it-1-F 1107 §7

Bumpianyi

Bu muvua maloba ashala bumpianyi bua bena mu dîku dimue mu bipungu bionso, kakuvua mushindu wa kuapanyishi bua kashidi nansha. Pavuabu bapana maloba, bua kumanya mushinga wawu bavua batshinka anu mushinga wa bintu bivuawu mua kupatula, bela mushinga au bilondeshile bungi bua bidimu bivua bishale bua kufikila ku tshidimu tshia budikadidi, tshidimu tshivuabu bapingajila bena bintu bionso bivua bikuatshibue anyi bisumbibue, bivua benabi kabayi babipikule kumpala kua tshidimu tshia budikadidi kufikatshi. (Lew 25:13, 15, 23, 24) Mukenji eu uvua utangila kabidi nzubu ivua mu bimenga bivua kabiyi binyunguluka kudi bimanu, bivuabu bangata bu misoko. Bua nzubu ya mu bimenga bivua binyunguluka kudi bimanu, pavua muntu upanyisha nzubu, yeye musue kumupikula, uvua anu ne tshidimu tshimue kumbukila ku dituku divuaye mumupanyishangane; tshianana nzubu au uvua ushala wa muntu uvua mumusumbe au bua kashidi. Kadi bua nzubu ivua mu bimenga bia bena Lewi, bukenji bua kuyipikula buvua bushala kashidi bualu bena Lewi kabavua ne bumpianyi nansha bumue bua buloba nansha.​—Lew 25:29-34.

it-2-F 69-70

Tshidimu tshia budikadidi

Pavua bena Isalele batumikila mukenji wa tshidimu tshia budikadidi, bivua biepula tshisamba ku nsombelu utudi tumona lelu eu mu matunga a bungi mudi bitupa bia bantu binene anu bibidi: tshia badi babanji ba menemene, ne badi bapele ba menemene. Disanka divua muntu yonso upeta mu ditumikila mukenji au divua dikolesha tshisamba tshijima bualu kakuvua muntu uvua udimona muzajibue anyi kayi mua kupeta tshintu bua dipangila dia makuta nansha; kadi muntu yonso uvua mua kuenza mudimu ne bipedi ne mamanya ende bua disanka dia tshisamba tshijima. Bu muvua Yehowa ubenesha buloba bua bupatule bintu bia bungi, ne bu muvuaye ulongesha tshisamba tshiende, pavua bena Isalele batumikila mukenji au bavua bapeta disanka dia kuikala balombodibue kudi bukalenge buimpe menemene, ne batanta ku diambuluisha dia bukokeshi bua kudi Nzambi nkayende.​—Yes 33:22.

Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

w09 1/10 18 §4

Padibu bakuenzela bibi

Pavua muena Isalele ututa muena Isalele nende ne umushipa dîsu, mikenji ivua mitabe bua kunyokabu uvua muenze bibi. Kadi, ki nguvuabu bashipe dîsu anyi bena mu dîku diabu bavua badisombuela to. Mikenji ivua ilomba udibu benzele bibi bua kuya ne tshilumbu etshi kudi bakokeshi bavuabu bateke balumbuluishi bua kutshikosabu bimpe. Pavuabu bajadika ne: mututshianganyi eu uvua muenze tshilema etshi ku budisuile, bavua ne bua kumunyoka pende bilondeshile tshilema tshiende bua kupangisha disombuela divua kadiyi dimpe. Kadi kudi malu makuabu atudi mua kuamba.

LUMINGU LUA DIA 1-7/2

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | LEWITIKI 26-27

“Mua kupeta dibenesha dia kudi Yehowa”

w08 15/4 4 §8

Tulekele ‘malu a patupu’

8 Mmunyi mudi “Mamona” anyi biuma mua kulua nzambi? Tshilejilu, ela meji bua dibue kampanda divua mu mpata mu Isalele wa kale. Bavua mua kuibaka nadi nzubu anyi tshibumba. Kadi pavuabu badivuija ‘dikunji’ anyi ‘dibue disonga,’ divua dilua tshilenduishi bua batendeledi ba Yehowa. (Lew. 26:1) Bia muomumue, makuta atu ambuluisha. Tudi mua kusumba nawu bintu bitudi nabi dijinga ne kuafila kabidi bua mudimu wa Yehowa. (Muam. 7:12; Luka 16:9) Kadi tuetu bateke dikeba dia makuta kumpala kua mudimu wetu wa buena Kristo, makuta adi alua nzambi wetu. (Bala 1 Timote 6:9, 10.) Bu mudi dikeba dia bubanji dilue tshintu tshia mushinga ku mêsu kua bantu, mbimpe tuikale ne mmuenenu muimpe mu bualu ebu.​—1 Tim. 6:17-19.

it-2-F 753 §2

Buôwa

Mushindu uvua Yehowa muenze mudimu ne Mose ne malu avuaye muenze nende biakenza bua bantu ba Nzambi bamumvue buôwa (mohra, mu tshiena Eb. Dut 34:10, 12; Eks 19:9) Bavua ne ditabuja bavua ne ditshina diakanyine dia bukokeshi buvua nabu Mose. Bakajingulula ne: Nzambi uvua wakula nabu ku butuangaji buende. Bena Isalele bavua kabidi ne bua kutshina (kunemeka) muaba munsantu wa Yehowa. (Lew 19:30; 26:2) Mbuena kuamba ne: bavua ne bua kuleja kanemu bua muaba munsantu au, batendelela Yehowa mu mushindu uvuaye muanyishe ne muleje, benza kabidi malu bilondeshile mikenji yende.

w91 1/3 3 §10

“Ditalala dia Nzambi” dilame muoyo wenu

10 Yehowa wakambila tshisamba ne: “Binualonda mêyi, anyi binuatumikila mikenji yanyi, binuayenza, nunnupe mvula mu tshidimu tshia mvula, ne buloba nebukuame bintu bia bungi, mitshi ya mu madimi neyikuame mamuma a bungi. Nennupe ditalala mu buloba, nenulale tulu, ne bantu kabena banutshingisha; nengipate nyama mibi mu buloba buenu, ne kabena balua ne muele wa mvita mu buloba buenu. Meme nengendakane munkatshi muenu, nengikale Nzambi wenu, ne nuenu nenuikale bantu banyi.” (Lewitiki 26:3, 4, 6, 12) Tshisamba tshia Izalele tshivua mua kuikala ne ditalala, bualu tshivua mu dikubibua (sécurité) ku luseke lua baluishi batshi, tshivua ne bintu bivule bia ku mubidi ne tshivua ne malanda masheme ne Yehowa. Kadi, bua kupeta mabenesha aa, tshivua ne bua kuanyisha Mikenji ya Nzambi.​—Musambu wa 119:165.

Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

it-2-F 564-565

Disama

Tshipeta tshia dibenga kutumikila mikenji ya Nzambi. Nzambi ukavua mudimuije bena Isalele ne: bobu babenge kutumikila tshipungidi tshiende nabu, uvua ne bua ‘kubatumina masama.’ (Lew 26:14-16, 23-25; Dut 28:15, 21, 22) Mu Bible mujima, badi basuikakaja dikala ne makanda ku mubidi ani mu nyuma ne dibenesha dia kudi Nzambi (Dut 7:12, 15; Mis 103:1-3; Nsu 3:1, 2, 7, 8; 4:21, 22; Bua 21:1-4), ku lukuabu luseke, badi basuikakaja masama ne mpekatu anyi ne dipanga bupuangane. (Eks 15:26; Dut 28:58-61; Yes 53:4, 5; Mat 9:2-6, 12; Yne 5:14) Nunku, nansha mudibi ne: kudi misangu ivua Yehowa mutue bantu disama diakamue pavuabu benze mpekatu, tshilejilu pavuaye mutue Mîyama, Uziya ne Gehazi nsudi (Nom 12:10; 2Ku 26:16-21; 2Bk 5:25-27), bidi bimueneka ne: misangu ya bungi, masama ne bipupu bia masama bivua bikuate bantu anyi bisamba bivua anu bipeta bia malu mabi avuabu benze. Bavua bapuole anu tshivuabu bakune, bapete dikenga anu bilondeshile malu mabi abu. (Gal 6:7, 8) Mupostolo Paulo wakamba bua bantu bavua badifile ku malu a bukoya a masandi ne: Nzambi “wakabalekela ku malu a bukoya bua mibidi yabu ifuishibue bundu munatshi muabu . . . ne badipetela dinyoka dionso didi dikumbanangane ne tshilema tshiabu.”​—Lom 1:24-27.

LUMINGU LUA DIA 8-14/2

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | NOMBA 1-2

“Yehowa udi ulongolola bantu bende”

w94 1/12 8 §4

Muaba mulelela wa ntendelelu wa Yehowa mu nsombelu yetu

4 Bu wewe mua kumuena muulu bu nyunyu bena Izalele bavua batudila mu tshipela, ntshinyi tshiuvua mua kumona? Uvua mua kumona kamponyi kalabale, kadi kalongolola bimpe ne kenza ne nzubu ya ntenta miasa mu milongo muvua bantu batue ku miliyo isatu anyi kupita apu, baditeka mu bisumbu bilondeshile diditapulula dia bisa bisatu ku nore, ku sude, ku este ne ku weste. Pawudi utapa dîsu pabuipi menemene, udi kabidi mua kumona tshikuabo tshisumbu tshia nzubu pabuipi ne munkatshi mua kamponyi. Mu tusumbu tunayi etu tukese tua nzubu ya ntenta muvua tshisa tshia Lewi. Munkatshi menemene mua kamponyi, ku muaba mukosolola ne tshimanu tshia tshilamba, kuvua kuasa nzubu wa pa buende. Nzubu eu uvua “ntenta wa bisangilu,” anyi tabernakle, uvua “bena meji” ba bena Izalele bibake bilondeshile plan wa kudi Yehowa.​—Nomba 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Ekesode 35:10.

it-1-F 385 §5

Tshitudilu

Tshitudilu tshia bena Isalele tshivua tshinene bikole. Ku bungi bua nantu bufunda bua balume 603 550 baluanganyi ba mvita budibu bakuile kuulu eku, mbimpe kusangisha kabidi bakaji ne bana, bakulakaje ne baleema, bena Lewi 22 000, ne “tshisumbu tshinene tshia bantu basambakane” ba ku babende, pamuapa bungi busanga buvua miliyo 3 anyi kupita apu. (Eks 12:38, 44; Nom 3:21-34, 39) Katuena anu bajadike bunene buvua tshitudilu tshia nanku mua kuikala to; bantu badi batshinka manene mashilashilangane. Pakayabu kuasa tshitudilu atshi mu bibandabanda bia Moaba dia muamua dia Yeliko, Bible udi wamba ne: tshivua ‘tshiumbukile ku Bete-yishimota too ne ku Abele-shitima.’​—Nom 33:49.

Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

it-1-F 767

Mukanda wa mêna

Mmukanda uvuabu bungi bua bantu, misangu ya bungi bavua bafundamu mêna abu ne milongolongo ya bankambua babu bilondeshile bisa ne nzubu yabu. Katshivua anu dijinga kumanya bungi bua bantu patupu to. Mikanda ya mêna a bantu idi Bible wakuila ivua yambuluisha mu mishindu ya bungi bu mudi bua bitadi bia kubafutshisha, dituma bantu ku busalayi, anyi diabanyina bantu midimu ya kuenza ku muaba munsantu (bua bena Lewi).

LUMINGU LUA DIA 15-21/2

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | NOMBA 3-4

“Mudimu wa bena Lewi”

it-2-F 655 §1

Muakuidi

Mu tshipungidi tshia mikenji. Patshivua bena Isalele ku bupika mu Ejipitu, Yehowa wakajidila banabute balume ba bena Isalele bonso tshikondo tshiakashipaye banabute bonso ba bena Ejipitu mu tshipupu tshia dikumi. (Eks 12:29; Nom 3:13) Banabute bonso bavua ba Yehowa; uvua ubangata nanku anu bua bamuenzele mudimu wa pa buawu. Nzambi uvua mua kuteka banabute balume bonso abu bakuidi ne balami ba muaba wende munsantu, kadi wakamona ne: bivua bimpe bua kutekaye bantu balume ba mu tshisa tshia Lewi ku mudimu au. Ke bualu kayi wakanyishila tshisamba tshia Isalele bua kupingaja bantu balume ba mu tshisa tshia bena Lewi pa muaba wa banabute balume ba mu bisa bikuabu bionso 12 (mu bisa abi bavua babadilamu ndelanganyi ya Efelayima ne ya Manashe bana ba Jozefe bu bisa bibidi). Pakasangishabu banabute bavua kabayi bena Lewi, bakapeta ne: bavua bapite bantu balume bena Lewi ku bantu 273, ke Nzambi kutumaye dîyi bua bakuule yonso wa ku bantu 273 abu ku mushinga wa nshekele 5 (ndola 11), ne bavua bapesha Alona ne bana bende makuta au. (Nom 3:11-16, 40-51) Kumpala kua kuenza nanku, Yehowa ukavua muteke bantu balume bonso ba mu dîku dia Alona (bena Lewi) ku luseke bua mudimu wa buakuidi mu Isalele.​—Nom 1:1; 3:6-10.

it-2-F 133 §1

Bena Lewi

Midimu yabu. Bena Lewi bavua mêku asatu mafumine mu bana basatu ba Lewi aba: Gêshona (Gêshoma), Kohata, ne Melali. (Gen 46:11; 1Ku 6:1, 16) Bavua bapeshe bena mu dîku dionso dia ku asatu aa muaba pabuipi ne ntenta wa tshitendelelu mu tshipela. Bena Kohata ba mu dîku dia Alona bavua kumpala kua ntenta lua ku est, ne bena Kohata bakuabu bobu bavua lua ku sud. Bena Gêshona bavua lua ku ouest, ne bena Melali bavua lua ku nord. (Nom 3:23, 29, 35, 38) Mudimu wa bena Lewi uvua wa kuasa ntenta wa tshitendelelu, kumbutulakaja, ne kumuambula. Pavuabu bumbuka pa muaba, Alona ne bana bende bavua batulula tshilamba tshia kukosolola natshi Muaba Munsantu ne Muaba Mutambe bunsantu, batshibuikila mushete wa bujadiki, ne bioshelu, ne bintu bikuabu bivuabu benza nabi mudimu wa tshijila. Mpindieu bena Kohata bavua bambula bintu abi. Bena Gêshona bavua bambula bilamba bia ntenta, bibuikidiji, bilamba bia ku bibuelelu, bilamba bilembeleja bia lupangu ne mionji ya ntenta (bimueneka ne: mmionji ya ntenta wa tshitendelelu muine), ne bena Melali bavua bobu batabalela mikamba, makunji, ntaku ya ntenta mikale ne masoso, mpopo yende ne mionji (mionji ya lupangu luvua lunyunguluke ntenta wa tshitendelelu).​—Nom 1:50, 51; 3:25, 26, 30, 31, 36, 37; 4:4-33; 7:5-9.

it-2-F 133 §3

Bena Lewi

Mu tshikondo tshia Mose, bena Lewi bavua batuadija kuenza midimu yabu bu mudi wa diambula ntenta wa tshitendelelu ne bintu biende, anu pavuabu bakumbaja bidimu 30. (Nom 4:46-49) Bua midimu mikuabu bavua mua kuyenza pavuabu ne biidimu kubangila pa 25, kadi bidi bimueneka ne: kayivua midimu mikole bu mudi kuambula ntenta wa tshitendelelu to. (Nom 8:24) Mu tshikondo tshia mukalenge Davidi bakapuekesha bungi bua bidimu abi mu 20. Davidi wakafila kabingila ka dishintuluka adi ne: mbualu kabavua kabidi ne bua kuikala bambula ntenta wa tshitendelelu au to (bualu bakavua ne bua kupingana kudi ntempelo). Dienza midimu mikole divua dimana pavua muntu ukumbaja bidimu 50. (Nom 8:25, 26; 1Ku 23:24-26; tangila BIDIMU BIA MUNTU.) Bivua bikengela bena Lewi bikale bamanye Mikenji bikole, misangu ya bungi bavua babalomba bua kuyibala pa bantu ne kuyilongesha bantu bakuabu.​—1Ku 15:27; 2Ku 5:12; 17:7-9; Neh 8:7-9.

Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

w06 1/8 23 §13

Utshine Nzambi bua wikale ne meji!

13 Bu muvua Yehowa muambuluishe Davidi pavuaye mu lutatu, biakavudija ditshina diende dia Nzambi ne dieyemena divuaye nadi kudiye. (Musambu 31:22-24) Misangu isatu mimanyike bimpe, ditshina dia Nzambi dia Davidi diakakepa, biobi kulela ntatu minene. Musangu wa kumpala ndîba diakalongololaye bua balue ne mushete wa tshipungidi wa Yehowa mu Yelushalema muambula mu ditempu pamutu pa kuwambulabu pa makaya kudi bena Lewi muvua Mikenji ya Nzambi ilomba. Pavua Uza uvua ulombola ditempu adi mukuate ku Mushete wa tshipungidi bua kaudishindi, wakafua diakamue bua ‘dipanga diende’ dia kanemu. Bushuwa, Uza wakenza bubi bunene, njiwu e kumuenekayi, bionso ebi anu bualu Davidi kavua munemeke Mikenji ya Nzambi muvuabi bikengela to. Kutshina Nzambi kudi kumvuija kuenza malu mudiye yeye mulongolole.​—2 Samuele 6:2-9; Nomba 4:15; 7:9.

LUMINGU LUA DIA 22-28/2

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | NOMBA 5-6

“Mmunyi muudi mua kuidikija banazi?”

it-2-F 381 §1-382 §2

Munazi

Bantu bavua benza mutshipu wa bunazi bavua ne bua kunemekela mikenji minene isatu: 1) Kabavua ne bua kunua tshintu nansha tshimue tshidi tshikuata; kabavua nansha mua kudia tumuma tua mvinyo, nansha tubishi anyi tume, peshi kunua vinegre wa mvinyo to. 2) Kabavua ne bua kukosesha nsuki yak u mitu yabu nansha. 3) Kabavua ne bua kulenga tshitalu nansha tshia mulela wabu wa pabuipi bu mudi, tatuabu, mamuabu, anyi muanabu wa munda nansha.​—Nom 6:1-7.

Mitshipu ya pa buayi. Muntu uvua wenza mutshipu wa pa buawu eu uvua ne bua “kulua munazi [mmumue ne: muditshipe, muditeke ku luseke] kudi Yehowa,” ki mbua bantu bamutumbishe bua muvuaye kayi musue malu a makuta nansha. Kadi ‘uvua ushala wa tshijila kumpala kua Yehowa matuku onso a mutshipu wa bunazu buende.’​—Nom 6:2, 8; tangila kabidi Gen 49:26, dim.

Nunku mikenji ivuabu belele banazi ayi ivua ne mushinga wa bungi mu ntendelelu wa Yehowa. Banazi bavua anu bu muvua muakuidi munene; bua mudimu wa tshijila uvuaye wenza, kavua mua kulenga tshitalu nansha tshia mulela wa pabuipi nansha. Bua mudimu munene uvua nawu muakuidi munene ne bakuidi bindonda, Nzambi uvua mubakandike bua kabanu mvinyo anyi maluvu makuabu adi akuata pavuabu benza mudimu wabu wa tshijila kumpala kuende.​—Lew 10:8-11; 21:10, 11.

Bualu bukuabu, munazi (nazir, mu tshiena Eb.) uvua “ne bua kushala wa tshijila,ulekela nsuki yak u mutu kuende ilepa,” atshi tshivua tshimanyinu tshivua tshileja bantu bakuabu ne: uvua munazi wa tshijila. (Nom 6:5) Muaku umue umue wa mu tshiena Ebelu (nazir) eu mbawutele bakula bua mionji ya tumuma tua mvinyo ivua “kayiyi misonza” mu bidimu bia Nsabatu ya tshijila ne bia budikadidi. (Lew 25:5, 11) Bualu bukuabu bua dikema mbua ne: bavua babikila kabidi tshitata tshia or tshivua pa mutu pa tshilamba tshia kujingila ku mutu kua muakuidi munene, tshivuabu bafundapu ne: “Bunsantu mbua Yehowa” atshi ne: “tshimanyinu tshia tshijila tshia dibanjijibua [mu tshiena Eb., nezer, mufumine ku muji umue ne nazir].” (Eks 39:30, 31) Bia muomumue, bavua babikila kabidi tshifulu tshia bukalenge tshivua bakalenge bela manyi ba mu Isalele bavuala ku mitu yabu ne: nezer. (2Sm 1:10; 2Bk 11:12; tangila TSHIFULU TSHIA BUKALENGE; ne DIBANJIJA.) Mu tshisumbu tshia bena Kristo, mupostolo Paulo wakamba ne: mbapeshe muntu mukaji nsuki mile bu tshintu tshia kubuikila ku mutu kuende. Bualu abu ntshimanyinu tshia kuikala kumuvuluija natshi ne: mulume udi ku mutu kuende; udi ne bua kuvuluka misangu yonso bua kulonda mushindu udi Nzambi muteke bukokeshi. Nunku mikenji bu mudi wa dibenga kukosesha nsuki (tshitu katshiyi kudi muntu mulume), dibenga mvinyo, ne didienzeja bua kushala bakezuke, ivua ivuluija Munazi mushinga wa diditshipa diende ne ditumikila tshionso tshivua Yehowa umulomba bua kuenza.​—1Ko 11:2-16; tangila NSUKI; TSHILAMBA TSHIA KUBUIKILA KU MUTU; ne TSHIBIDILU.

Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

w05 15/1 30 §2

Nkonko ya babadi

Nansha nanku, Bunazi bua Shimishona buvua bua mushindu mukuabu. Kumpala kua kulelabu Shimishona, muanjelu wa Yehowa wakambila mamuende ne: ‘Mona, wewe newimite difu, neulele muana wa balume; dipaya kadibeyi ku mutu kuende; bualu bua muana eu neikale Munazi kudi Nzambi ku difu dia mamu wende, yeye neabange kusungila bena Isalele mu bianza bia bena Peleshete.’ (Balumbuluishi 13:5) Shimishona kavua muenze mutshipu wa Bunazi to. Nzambi ke uvua mumuteke Munazi, ne Bunazi buende buvua bua matuku ende onso a muoyo. Mukenji wa kubenga kulenga tshitalu kauvua umutangila to. Bu yeye ne bua kuulonda ne bu yeye mulenge tshitalu mu mpukampuka, mmunyi muvuaye mua kutuadijilula mudimu wa Bunazi bua matuku ende onso a muoyo uvua mutuadije katshia ku diledibua diende? Bulelela, malu malomba bua bantu bavua benza Bunazi bua matuku abu onso a muoyo avua mashilangane mu imue nsombelu ne a bantu bavua benza Bunazi bua ku budisuile.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu