Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu
LUMINGU LUA DIA 4-10/3
BIUMA BIA DÎYI DIA NZAMBI | MISAMBU 16
17
“Yehowa, Mpokolo wanyi wa buimpe”
Nuenu bansonga, nudi mua kupeta nsombelu wa disanka
KEBA BALUNDA BIMPE
11 Bala Misambu 16:3. Davidi uvua mumanye tshivua tshikengela kuenza bua kupeta balunda bimpe. Wakapeta “disanka dia bungi” pavuaye usomba ne bantu bavua banange Yehowa. Bu mudi Bible ubabikila ne: “bansantu,” bavua bakezuke mu bikadilu ne bena bululame. Ke muvua mufundi mukuabu wa misambu mumvue pende bua balunda bavuaye musungule. Wakafunda ne: “Ndi mulunda wa bonso badi bakutshina ne wa badi balama mêyi ebe matuma.” (Mis. 119:63) Anu mutuvua bamone mu tshiena-bualu tshishale, nansha wewe udi mua kupeta balunda bimpe ba bungi munkatshi mua bantu badi batshina Yehowa ne bamutumikila. Bushuwa, mu bantu abu mudi bantu ba bidimu bishilashilangane.
‘Mona buimpe bua Yehowa’
Davidi wakamba ne: ‘Yehowa udi luanyi luseke lua bumpianyi buanyi ne lua lupanza luanyi; wewe mene udi unjadikila luseke luanyi lua bumpianyi. Mionji ya luidi yakupona mu miaba mimpe bua bualu buanyi.’ (Mus. 16:5, 6) Davidi uvua ne dianyisha bua “tshitupa” tshiende, mmumue ne: kuikala mu malanda mimpe ne Yehowa ne kuikala ne diakalenga dia kumuenzela mudimu. Anu bu Davidi, tudi mua kupeta ntatu, kadi tudi ne malu mimpe a bungi a kudi Nzambi. Nunku, tutungunukayi ne kuikala ne disanka mu ntendelelu mulelela ne tuikalayi misangu yonso ‘tuelangana meji’ bua ntempelo wa mu nyuma wa Yehowa.
Tuteke Yehowa kumpala kuetu misangu yonso
2 Tuetu bonso tudi mua kupetela malongesha a bungi mu malu avua menzekele bantu badi bamanyike bikole badibu batele mu Bible bu mudi Abalahama, Sala, Mose, Luta, Davidi, Esête, mupostolo Paulo ne bakuabu kabidi. Kadi miyuki ya bantu badi kabayi bamanyike bikole idi payi mua kutuambuluisha. Tuetu tuela meji bua miyuki ya mu Bible bidi mua kutuambuluisha bua kuenza malu umvuangana ne mêyi a mufundi wa Misambu a ne: ‘Ngakuteka Yehowa kumpala kuanyi misangu yonso; bualu bua yeye udi ku tshianza tshianyi tshia balume, tshiena nyungishibua.’ (Mus. 16:8) Mmunyi mutudi mua kumvua mêyi aa?
3 Misangu ya bungi musalayi uvua ukuata muele wa mvita ne tshianza tshia balume, ne ngabu uvuaye ukuata ku tshianza tshia bakaji kavua umujika ku luseke lua dia balume to. Kadi bavua bamukuba kudi mulunda wende uvua uluangana pabuipi nende ku dia balume. Yehowa neatukube bituikala bamuvuluke ne tuenza disua diende. Nunku tumone mudi kukonkonona miyuki ya mu Bible mua kukolesha ditabuja dietu bua ‘tuteke Yehowa kumpala kuetu misangu yonso.’
Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi
Yehowa mmukunange bikole menemene
Bala Zekâya 2:8. Bu mudi Yehowa mutunange, udi umvua mutudi tumvua ne udi uzuka bua kutukuba. Patudi tukenga, udi ukenga pende. Ke bualu kayi mbikumbane bua kusambila ne: “Undame bu kamonyi ka dîsu diebe.” (Mis. 17:8) Dîsu ntshintu tshitu tshiumvua bikole nansha padi kantu kakese koku kalengamu. Ntshitupa tshia mubidi tshidi ne mushinga wa bungi. Nunku padi Yehowa utufuanyikija ne kamonyi ka dîsu diende, udi anu bu udi wamba ne: ’Muntu yonso udi unuenzela bibi nuenu bantu banyi, udi unyanga tshintu tshianyi tshia mushinga mukole.’
LUMINGU LUA DIA 11-17/3
BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | MISAMBU 18
‘Yehowa ke Musungidi wanyi’
w09-F 1/5 14 §4-5
Udi umvua tshidi bimfuanyi bia mu Bible biumvuija anyi?
Bible utu kabidi ufuanyikija Yehowa ne bintu bidi kabiyi ne muoyo. Udi wamba buende ne: udi “Dibue dia Isalele,” ne “mukuna wa dibue” ne “muaba mukolesha wa kusokemena.” (2 Samuele 23:3; Misambu 18:2; Dutelonome 32:4) Ntshinyi tshidi tshienza bua bamufuanyikije ne bintu ebi? Mukuna wa dibue utu anu mujalame bikole kawuyi unyunga to. Bia muomumue Yehowa Nzambi mmuaba wa muimpe wa kusokemena utudi mua kunyemena bua kuikala mu bukubi.
5 Mu mukanda wa Misambu mbakule bikole bua bumuntu bua Yehowa mu ngakuilu wa mu tshimfuanyi. Tshilejilu Misambu 84:11 udi ufuanyikija Yehowa ne “dîba ne ngabu” bualu yeye udi Mpokolo wa butoke, ne muoyo ne bukubi. Ku lukuabu luseke, Misambu 121:5 udi wamba ne: “Yehowa udi dileji ku tshianza tshiebe tshia balume.” Anu mutu dileji ditukuba ku nsese mikole ya dîba, Yehowa udi mua kukuba batendeledi bende ku malu adi mua kubakebela ntatu, ubabuikila ne mundidimbi wa “tshianza” tshiende anyi wa “mapuapua” ende.—Yeshaya 51:16; Misambu 17:8; 36:7.
it-2-F 1168 §6
Dîyi
Nzambi udi umvua mêyi a batendeledi bende. Bantu bonso badi benzela Nzambi mudimu ne nyuma ne bulelela badi mua kumubila batuishibue ne: udi umvua mêyi abu, nansha bobu bakula muakulu kayi. Nansha muntu yeye kayi muakule dîyi dipatuka, musambile munda munda, Nzambi wetu udi mumanye mioyo ya bantu “udi uteleja” anyi utuma ntema. (Mis 66:19; 86:6; 116:1; 1Sm 1:13; Neh 2:4) Nzambi udi umvua miadi ya badi batua mikemu padibu bamudidila bakeba diambuluisha. Udi kabidi umvua mêyi a bantu badi bamuluisha ne mmumanye meji abu mabi adibu belela batendeledi bende.—Gen 21:17; Mis 55:18, 19; 69:33; 94:9-11; Yel 23:25.
Mua kupita ne kanyinganyinga
2. Ela meji. Paudi utangila malu akadi makufikile, udiku uvuluka ntatu iuvua mukumbane mua kupita nayi anu ku diambuluisha dia Yehowa anyi? Patudi tuela meji a muvua Yehowa mutukuatshishe anu bu muvuaye ukuatshisha batendeledi bende pa kale, tudi tupeta ditalala dia munda ne tumueyemena kadi bikole. (Mis. 18:17-19) Mukulu kampanda diende Joshua udi wamba ne: “Ndi mufunde masambila anyi akadi Yehowa muandamune. Bidi bingambuluisha bua kuvuluka misangu imvua mmulomba tshintu kampanda tshisunguluke ne umpesha anu tshimvua natshi dijinga menemene.” Kakuyi mpata, tuetu tuela meji a mukadi Yehowa mutuambuluishe misangu ne misangu, tudi tupetulula bukole butudi nabu dijinga bua kunanukila padi malu matutonde.
Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi
it-1 437 §2
Mukeluba
Badi batela bakeluba padibu bakula bua dikalanganaku dia Yehowa bamba ne: “Nendileje kuudi muaba au ne nengakuile nebe pa mutu pa tshibuikidiji . . . munkatshi mua bakeluba babidi badi pa mutu pa mushete wa Bujadiki.” (Eks 25:22; Nom 7:89) Ke bualu kayi bavua bamba ne: Yehowa mmusombe “pamutu [anyi pankatshi] pa bakeluba.” (1Sm 4:4; 2Sm 6:2; 2Bk 19:15; 1Ku 13:6; Mis 80:1; 99:1; Yes 37:16) Bakeluba bavua “tshimfuanyi tshia ditempu” dia Yehowa didiye yeye muine mubande (1Ku 28:18) ne masala abu ke avua bu bubukubi ne wowu ke avua ambuluisha bua ditempu diye lubilu lukole. Ke bualu kayi Davidi wakela kasala wakula bua muvua Yehowa mulue pa lukasa bua kumusungila. Tshilejilu wakamba ne: Yehowa “uvua mubande pa mukeluba, kuluaye wenda ubuuka,” eyowa, “pa mapuapua a tshifukibua tshia mu nyuma.”—2Sm 22:11; Mis 18:10.
LUMINGU LUA DIA 18-24/3
BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | MISAMBU 19-21
“Diulu didi diamba butumbi bua Nzambi”
Bantu bonso bambe butumbi bua Yehowa
DAVIDI muana wa Yese uvua mulami wa mikoko mu musoko wa Beteleme kutuadija ku buana too ne pakakolaye. Uvua misangu ne misangu utangila diulu dialabale dibuikila tente ne mitoto ivua ikenka ibalakana butuku pavuaye ulama mikoko ya tatuende, musombe nkayende mu mpata muvuaye uyidishila! Kakuyi mpata, wakavuluka bintu bionso bia dikema abi dîba diakafundaye ku bukole bua nyuma muimpe ne kuimba mêyi mimpe adi mu Musambu wa 19 eu ne: ‘Diulu didi diamba butumbi bua Nzambi; bia mu diulu bibaluluke bidi bimuenesha midimu ya bianza biende. Mukunda wabi udi uya mu miaba yonso ya pa buloba, ne mêyi abi adi aya too ne kumfudilu kua buloba.’—Musambu 19:1, 4.
2 Diulu dia Yehowa didi dikemesha didi dimanyisha butumbi buende kakuyi dîyi, kadiyi dipatula muaku munya ne butuku. Bifukibua bidi anu bitungunuka ne kumanyisha butumbi bua Nzambi ne bantu badi badimona bapuekele menemene padibu bamona bintu bidi kabiyi biakula ebi bimanyisha butumbi bua Nzambi pa buloba bujima. Kadi dimanyisha edi dia mu tshimuma dia bifukibua bidi kabiyi biakula ki ndikumbane nkayadi to. Badi bakankamija bantu bena lulamatu bua kudisangabu pabu kudibi bua kumanyisha butumbi bua Yehowa ne dîyi dikole. Mufundi wa Misambu kampanda udibu kabayi batele dîna diende wakambila batendeledi ba lulamatu mêyi aa: ‘Nuambike Yehowa butumbi ne bukole. Nuambike Yehowa butumbi budi buakanangane ne dîna diende.’ (Musambu 96:7, 8) Bantu badi badia malanda mimpe ne Yehowa badi ne disanka dia bungi menemene dia kuenza tshidibu babalomba etshi. Kadi kuambika Nzambi lumu ntshinyi?
Bifukibua bidi biamba butumbi bua Nzambi!
8 Pashishe, Davidi udi umvuija bualu bukuabu budi bukemesha: ‘Munkatshi muabi [mu diulu didi dimueneka edi] muakashimikileye dîba nzubu wa ntenta, didi bu mubaki wa mukaji palupukaye mu nzubu muende, ne didi disanka bua kuendadi luendu luadi bu mudi [muntu udi ne bukole bua bungi] usanka. Dipatuka diadi didi kumfudilu kua diulu, ne kunyunguluka kuadi kudi kufika ku ndekelu kua diulu; kakuena tshintu tshidi tshisokoka ku munya wende.’—Musambu 19:4-6.
9 Patudi tufuanyikija bunene bua dîba ne bua mitoto mikuabu, dîba ki nditambe bukese ne ki nditambe bunene ku yonso to. Kadi mmutoto wa dikema, ndipite mabulunge adi adinyunguluka ku bunene. Mukanda kampanda udi wamba ne: bujitu buadi “mbupite bua buloba misangu mitue ku 330 000.” Dîba nkayadi didi ne bujitu bupite mene bua mabulunge adi adinyunguluka onso masangisha. Dîba didi dienzeja bua buloba kunyunguluka mu mutantshi wa kilometre miliyo 150 nadi, kabuyi buya kule anyi busemena pabuipi nadi. Anu bungi bukese menemene patupu bua bukole budi mu dîba ke budi bufika pa buloba, kadi bungi ebu mbukumbane bua bintu kuikala ne muoyo.
10 Mufundi wa Misambu udi wakula bua dîba mu ngakuilu wa mu tshimfuanyi, udibikila ne: “muntu udi ne bukole bua bungi” udi unyema ku ditengu dimue too ne ku dikuabu mu munya ne wikisha butuku mu “ntenta.” Pakadi dîba (anyi mutoto udi ne bukole bua bungi eu) pa kubuela, bantu pa buloba badi badimona anu bu didi disua kubuela mu “ntenta” bua kuikisha. Mu dinda, didi dimueneka bu didi dipatuka diakamue, dikenka bimpe anu ‘bu mubaki wa mukaji ulupuka [anyi upatuka] mu nzubu muende.’ Bu muvua Davidi mulami wa mikoko, uvua mumanye bimpe mashika makole avuaku butuku. (Genese 31:40) Wakavuluka muvua nsese ya dîba imupetesha yeye ne bintu muaba uvuaye luya pa lukasa. Bushuwa, dîba kadivua dipungile mu “luendu” luadi kumbukila ku Est ditangile ku Ouest to, kadi divua bu “muntu udi ne bukole bua bungi,” mudilongolole bua kutuadijilula luendu luende.
Bufuki budi bumanyisha butumbi bua Nzambi
‘Tangilayi bimpe’ bifukibua bia Yehowa: Yezu wakatuambila bua ‘kutangila nyunyi ya mu diulu bimpe’ ne bua kulongela ku ‘bilongo bia mu mpata.’ (Mat. 6:26, 28, NW) Kuenza nunku kudi kukolesha ditabuja dietu, kutusaka bua kueyemena Mufuki wetu ne kudi kutuambuluisha bua kuleja dianyisha bua meji, bua bukole bua kutupandisha nabu ne bua dinanga didi nadi Yehowa. Pamutu pa kulekela midimu ya mu bulongolodi ebu ikubueja mu ditanaji, udienzeje bua kupeta dîba dia kubandila bintu bia dikema bidi Yehowa mufuke ne kuela meji bua tshidibi bitulongesha bua Nzambi wetu Munene.—Mus. 19:1.
Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi
Udi mua ‘kuvula bumuntu bua kale’
10 Ikala mutuishibue ne: mikenji ya Yehowa ke idi mimpe kupita mikuabu yonso. Bualu bonso budi Yehowa utulomba bua kuenza butu anu bua diakalenga dietu. Bantu batu banemeka mikenji yende batu badiangata ne mushinga, balua ne nsombelu wa nsongo, ne bapeta disanka dilelela. (Mis. 19:7-11) Ku lukuabu luseke, badi babenga kutumikila mikenji yende batu bapola anu tshidibu bakuna bualu mbaditue mu malu a mubidi. Mona tshilejilu tshia muntu mukuabu diende Elie, bavua bamukoleshe kudi baledi badi banange Yehowa. Kadi ku bunsonga buende wakatuadija kusomba ne balunda babi, kudituaye mu nsombelu wa dinua bintu bidi bikuata, wa tshiendenda ne buivi. Elie udi wamba muvuaye wenda ulua muntu wa biji bia lukasa ne wa tshikisu. Udi ulonda bua dibenga kutumikila mikenji ya Nzambi wamba ne: “bua kuamba malu mudiwu, ngakenza malu onso avuabu bandongeshe ne: muena Kristo kena ne bua kuenza to.” Kadi Elie kavua mupue malu avuaye mulonge patshivuaye muana muoyo to. Ndekelu wa bionso wakatuadijilula kulonga Bible. Wakadienzeja bikole bua kulekela bibidilu biende bibi ne kubatijibuaye mu 2000. Mmalu mimpe kayi avua Elie mupete bua ditumikila mikenji ya Yehowa? Udi wamba ne: “mpindieu ndi ne ditalala mu lungenyi ne kondo ka muoyo kakezuke.” Anu mudi bualu buvua bufikile Elie ebu buleja, bantu badi babenga kutumikila mikenji ya Yehowa badi badienzela bibi bobu nkayabu. Nansha nanku Yehowa mmusue kubambuluisha bua bashintuluke.
LUMINGU LUA DIA 25-31/3
BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | MISAMBU 22
Bible ukavua muakule malu a bungi a lufu lua Yezu
Bakapeta Masiya
16 Bivua mua kumueneka bu ne: Nzambi uvua mulekele Masiya. (Bala Musambu wa 22:1.) Mâko udi utuambila ne: pa dîba 3 mu mapingaja, Yezu wakela lubila lukole wamba ne: ‘Eloi, Eloi, lama sabakatani? Kukudimuna kua muaku ne: Nzambi wanyi, Nzambi wanyi, wakundekela tshinyi?’ (Mâko 15:34) Pavua Yezu muambe ne: Nzambi mmumulekele, kabivua bileja ne: katshivua mueyemene tatuende to. Uvua mumanye ne: Nzambi kavua mua kumukuba kudi baluishi bende dîba dia lufu luende to. Eu uvua mushindu wa Yezu kuleja ne: uvua ne bua kulamata Nzambi misangu yonso. Mulayi udi mu Musambu wa 22:1 wakakumbana pavua Yezu muele lubila ne: “Nzambi wanyi, Nzambi wanyi, wakundekela tshinyi?”
Bakapeta Masiya
13 Davidi wakamba ne: bantu bavua ne bua kupenda Masiya. (Bala Musambu wa 22:7, 8.) Bantu bakapenda Yezu pavuaye ukenga ku mutshi. Matayo udi wamba ne: ‘Bapitshi ba mu njila bakamupenda, bakakupa mitu yabu, bakamba ne: wewe mupudi wa ntempelo ne mumuibaki wa matuku asatu udisungile, biwikala Muana wa Nzambi, utuluke ku mutshi.’ Bakuidi banene ba Nzambi, bafundi ne bakulu bakamuseka bamba ne: ‘Yeye wakadi usungila bakuabu, kena mumanye mua kudisungila. Yeye udi Mukalenge wa Isalele; atuluke biende ku mutshi, netumuitabuje. Yeye udi weyemena Nzambi; Nzambi amusungile, bikaleye mumusue; bualu bua yeye wakamba ne: ndi Muana wa Nzambi.’ (Mat. 27:39-43) Yezu wakakenga, kadi wakashala anu mupuwe kayi wamba bualu bubi nansha bumue. Mmutushile tshilejilu tshimpe tshitambe.
Bakapeta Masiya
14 Bavua ne bua kuelela bilamba bia Masiya nshobo. Davidi wakamba ne: ‘Badi babanyangana bilulu bianyi munkatshi muabu, badi belela bivualu bianyi nshobo.’ (Mus. 22:18) Ke tshivua tshienzeke menemene. Bible udi wamba ne: panyima pa basalayi bena Lomo bamane kupopela Yezu ku mutshi, bakelela bilamba biende nshobo ne kubiabanyangana.—Mat. 27:35; bala Yone 19:23, 24.
Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi
Tuikalayi ne kanemu bua bisangilu bietu bia tshijila
7 Kudi mishindu itudi mua kuleja patoke mutudi tumeka bisangilu bietu. Umue mushindu ngua kuikalamu bua kuimba misambu ya Bukalenge. Misambu ya bungi mmifunda bu masambila ne tudi ne bua kuyimba ne kanemu. Mupostolo Paulo wakatela mêyi a mu Musambu wa 22 adi akumbanyina Yezu adi amba ne: ‘Nengambile bana betu dîna diebe, munkatshi mua bena ekeleziya nengimbe misambu ya kukutumbisha nayi.’ (Ebelu 2:12) Nunku, tudi ne bua kudienzeja bua kuikala bamane kusomba kumpala kua mulombodi kubangisha kuakula ne pashishe kuimba ne meji matuma ku diumvuija dia mêyi a musambu. Ngimbilu wetu aleje meji avua nawu mufundi wa Misambu wakafunda ne: ‘Nensakidile Yehowa ne mutshima wanyi mujima, mu tshipungu tshia bantu bakane ne mu disangisha diabu.’ (Musambu 111:1) Bulelela, kuimba misambu ya kutumbisha nayi Yehowa mbumue bua ku malu mimpe menemene atudi tufikila kumpala mu bisangilu ne tubenga kupatuka kumpala kua kujikabi.
Tutumbishayi Yehowa ‘munkatshi mua ba mu tshisumbu tshia bantu ba Nzambi’
Anu bu muvuabi kale, lelu wa ndaya mbalongolole bua muena Kristo yonso ajikule ditabuja diende “munkatshi mua ba mu [tshisumbu].” Mushindu umue udibu bapeshe muntu yonso bua kujikula ditabuja diende nunku ngua kufila mandamuna a nkonko idibu bela bateleji mu bisangilu bietu bia tshisumbu. Katupepeji malu mimpe atudi tupetela mu mandamuna aa to. Tshilejilu, mandamuna adi aleja mushindu wa kutantamena ntatu peshi wa kuyepuka adi akolesha dipangadika dia bana betu dia kutungunuka ne kulonda mêyi a mu Bible. Mandamuna adi umvuija mvese idibu bafile kadi kabayi bayitele anyi mandamuna adi ne ngenyi ya malu adi muntu mukebulule mu mikanda adi mua kukankamija bakuabu bua kuikala ne bibidilu bimpe bia didilongela.
LUMINGU LUA DIA 1-7/4
BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | MISAMBU 23-25
“Yehowa udi Mulami wanyi”
“Bantu badi bakeba Yehowa kabakupangila tshintu tshimpe nansha tshimue”
5 Davidi uvua usua kuamba tshinyi pavuaye muambe ne: batendeledi ba Yehowa kabena mua ‘kupangila tshintu tshimpe nansha tshimue’? Tudi mua kumanya tshivuaye usua kuamba tuetu bakonkonone mêyi a buena aa adi mu Misambu 23. (Bala Misambu 23:1-6.) Davidi mmutuadije musambu eu ne mêyi a ne: “Yehowa udi Mulami wanyi. Tshiakupangila tshintu nansha.” Mu mvese mikuabu idi ilonda Davidi mmutele bintu bidi ne mushinga wa bungi bu mudi: malu mimpe avua Yehowa mumuenzele bualu uvua wangata Yehowa bu Mulami wende. Yehowa wakamulombola mu “mu njila ya buakane,” ne wakamuambuluisha mu bikondo bimpe ne bibi kayi umulekela to. Davidi uvua mumanye ne: kavua mua kupangila ntatu mu nsombelu uvuaye nende “miaba ya [Yehowa ya] kudishila nyama idi ne bisonsa bia bungi” to. Misangu mikuabu uvua udiumvua mutekete mu mikolo, bienze anu bu ne: uvua wendela “mu tshibandabanda tshia mîdima mikole” muvuaye mua kutuilangana ne baluishi. Kadi bu muvua Yehowa Mulami wende, Davidi ‘kavua utshina bualu bubi’ to.
6 Nunku muaba eu tudi bapete diandamuna dia lukonko luetu lua ne: Mmu ngumvuilu kayi muvua Davidi ‘kayi mupangile tshintu tshimpe nansha tshimue’? Uvua ne bionso bivua bikengedibua bua kuikala mu malanda mashême ne Yehowa. Kabivua bikengela ikale anu ne bintu bia bungi bia ku mubidi bua kuikalaye ne disanka to. Davidi uvua usanka bua bionso bivua Yehowa umupesha. Tshivua ne mushinga wa bungi kudiye mmushindu uvua Yehowa umufuta ne umukuba.
Bukole bua kutukuba nabu: “Nzambi udi tshinyemenu tshietu”
21 Tshikuabu tshidi Yehowa utupesha bua kutukuba mbiakudia bia mu nyuma pa dîba diabi. Mmupeshe ‘mupika wa lulamatu udi mudimuke’ mudimu wa kutudisha biakudia bia mu nyuma bua tupetele bukole mu Dîyi diende. Mupika wa lulamatu eu udi ukuata mudimu ne mikanda, bu mudi tshibejibeji tshia Tshibumba tshia Nsentedi ne tshia Réveillez-vous! pamue ne bisangilu ne mpuilu ne mpungilu bua kutupesha ‘biakudia pa dîba diabi,’ tuambe ne: bitudi nabi dijinga, pa dîba ditudi tubijinga. (Matayi 24:45) Kutuku muanji kumvua bualu kampanda mu bisangilu (bu mudi mu mandamuna, mu muyuki anyi mene mu disambila) buvua bukupeteshe bukole ne busambi biuvua ukengela anyi? Tshiena-bualu kampanda tshia mu bibejibeji bietu katshituku tshianji kukusaka bua kushintulula bualu kampanda mu nsombelu webe anyi? Umanye ne: Yehowa udi utupesha bionso ebi bua kutukuba mu ditabuja.
Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi
Nanga malu makane ne muoyo webe mujima
YEHOWA udi ulombola batendeledi bende ‘mu njila ya buakane’ ku diambuluisha dia Bible ne nyuma wende. (Mus. 23:3) Kadi bu mutudi bena mapanga, bitu bitufikila bua kusesuka mu njila wende. Bidi bikengela kudienzeja bua kupingana mu njila eu ne kuenza malu makane. Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kuenza nunku? Anu bu Yezu, tudi petu ne bua kunanga ne kuenza malu makane.—Bala Musambu wa 45:7.
2 ‘Njila ya buakane ntshinyi?’ Njila eyi idi yumvuija kuikala ne nsombelu udi umvuangana ne mikenji miakane ya Yehowa. Mu tshiena Ebelu ne mu tshiena Greke, muaku “buakane” udi umvuija kulamata bikole ku mikenji ya bikadilu. Bu mudi Yehowa muikale ‘lupangu lua buakane,’ batendeledi bende badi basanka bua yeye kubaleja njila muakane udibu ne bua kulonda.—Yel. 50:7.
3 Bua tuetu kusankisha Nzambi bikole, tudi ne bua kudienzeja ne muoyo wetu wonso bua kutumikila mikenji yende miakane. (Dut. 32:4) Tudi ne bua kutuadija kulonga Bible bua kumanya malu adi atangila Yehowa Nzambi. Patudi tuenda tulonga malu adi amutangila, tudi tusemena pabuipi nende bikole ne tunanga buakane buende. (Yak. 4:8) Tudi kabidi ne bua kutumikila mibelu idi mu Dîyi diende patudi tujinga kuangata mapangadika a mushinga mu nsombelu wetu.
LUMINGU LUA DIA 8-14/4
BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | MISAMBU 26-28
Muvua Davidi mushale ne lulamatu lukole kudi Yehowa
Endela mu njila wa muoyo-mutoke
8 Davidi wakasambila ne: “Unkonkonone, O Yehowa, ne untete; ulengeje tuonyi tuanyi ne mutshima wanyi.” (Musambu 26:2, NW) Tuonyi tutu munda menemene mua mubidi. Mu ngakuilu wa mu tshimfuanyi, tuonyi tudi tuleja meji a munda menemene ne mudi muntu udiumvua. Ne mutshima wa mu tshimfuanyi udi uleja muntu mujima wa munda: tshidi tshimusaka bua kuenza malu, meji ne lungenyi luende. Nunku pavua Davidi ulomba Yehowa bua amukonkonone, uvua umulomba bua yeye kukeba ne kukonkonona meji ende a munda ne lungenyi luende.
9 Davidi wakalomba Nzambi bua yeye alengeje tuonyi ne mutshima wende. Mmunyi mudi Yehowa ulengeja tshitudi bikale munda muetu? Davidi wakimba ne: ‘Nemvudijile Yehowa disanka, wakumpa lungenyi; bulelela, mu mêba a butuku [“tuonyi tuanyi,” NW] tudi tunyisha.’ (Musambu 16:7) Bidi bisua kumvuija tshinyi? Bidi biumvuija ne: mibelu ya Nzambi ivua ilenga bitupa bia munda menemene bia Davidi ne ishalamu, mikale yakaja meji avuaye wela munda menemene ne majinga ende. Nunku ke mudibi mua kutuenzekela petu bituikala tuela meji ne dianyisha pa mibelu itudi tupeta ku diambuluisha dia Dîyi dia Nzambi, dia baleji-mpala bende ne dia bulongolodi buende, ne tulekela mibelu eyi ijama bikole munda muetu. Kusambila pa tshibidilu Yehowa bua yeye kutulengeja mushindu’eu nekutuambuluishe bua kuenda mu muoyo-mutoke.
Endela mu njila wa muoyo-mutoke
12 Davidi wakatela bualu bukuabu buakakolesha muoyo-mutoke wende, wamba ne: “Tshiena mushikame ne bantu badi balonda malu a mashimi, tshiena mbuelakana ne badi basokoka malu mabi abo mu lubombo. Ndi nkina disangisha dia benji ba malu mabi, tshiena mushikame ne bantu babi.” (Musambu 26:4, 5) Davidi kavuaku usomba ne bantu babi to. Uvua mukine malunda mabi.
13 Kadi tuetu? Tutuku tubenga bua kusomba ne bantu badi balonda malu a mashimi ku diambuluisha dia televizion, bindidimbi bia ku video, filme, ku Internet ne mu mishindu mikuabu anyi? Tudiku ntanta mule ne bantu badi basokoka tshidibu bikale anyi? Bamue batudi tupetangana nabu mu tulasa anyi ku mudimu badi mua kudingidija mudibu balunda betu eku bikale ne mayele mabi. Tudiku basue bushuwa kushemeja malanda ne bantu badi kabayi bendela mu bulelela bua Nzambi anyi? Batontolodi nansha bobu bamba mudibu ne muoyo muimpe, badi mua kusokoka lungenyi luabu lua kutupambuisha bua katusadidi kabidi Yehowa to. Netuambe tshinyi bikala bamue munda mua tshisumbu tshia bena Kristo bikale bena mpala ibidi? Bobu pabu badi basokoka tshidibu bikale menemene. Jayson, udi mpindieu musadidi wa mudimu, uvua ne balunda ba mushindu’au patshivuaye nsonga. Udi wamba bua bualu buabu ne: “Dimue dituku umue wabu wakangambila ne: ‘Bionso bitudi tuenza mpindieu kabiena ne mushinga to bualu palua ndongoluelu mupiamupia, netuikale tukadi bamane kufua. Katuakuikala bamanye ne: tuvua bajimije tshintu kampanda nansha.’ Mêyi ende au akantabuluja. Tshiena musue kuikala mufue dîba didi ndongoluelu mupiamupia ulua nansha.” Ne budimu buonso, Jayson wakakosa nabu malanda. Mupostolo Paulo wakatudimuija ne: “Kanudingibu; malunda mabi adi anyanga malu makane a bantu.” (1 Kolinto 15:33) Mbia mushinga mukole bua tuetu kuepuka malunda mabi. Ki mmuomu anyi?
Endela mu njila wa muoyo-mutoke
17 Tabernakle ne tshioshelu tshia milambu tshivuamu, ke tshivua muaba mene wa ntendelelu wa Yehowa mu Isalele. Davidi muikale uleja muvuaye usanka bua muaba au, wakasambila ne: ‘Yehowa, ndi nnanga muaba uudi mushikame mu nzubu muebe, ne muaba udi butumbi buebe bushikame.’—Musambu 26:8.
18 Tudiku banange kudisangisha miaba itudi tulonga malu a Yehowa anyi? Nzubu yonso wa Bukalenge ne ndongamu udi wenzekelamu pa tshibidilu wa dilongesha bantu malu a mu nyuma, ke muaba mene wa ntendelelu mulelela mu tshitupa tshiudi musombele. Kabidi, ku tshidimu tshionso tutu tuenza mpungilu, mpuilu ya tshijengu ne mpuilu ya pa buayi ya dituku dimue. Mu bisangilu bionso ebi batu batuvuluijamu “mikenji” ya Yehowa. Tuetu bafike ku ‘ditamba kuyinanga,’ netuikale ne dijinga dikole dia kubuela mu bisangilu ne netuikale ne ntema patudi tubuelamu. (Musambu 119:167) Bushuwa, bidi bitukolesha patudi tudisangisha pamue ne bena kuitabuja netu badi baditatshisha bua diakalenga dietu ne badi batuambuluisha bua tuetu kushala mu njila wa muoyo-mutoke!—Ebelu 10:24, 25.
Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi
Yehowa udi usungila muntu udi ukenga
15 Mufundi wa Misambu Davidi wakamba ne: “Nansha biandekela tatu wanyi ne mamu wanyi, Yehowa neangambule.” (Musambu 27:10) Mmunyipu mudibi bitukolesha patudi tumanya ne: dinanga dia Yehowa ndipite dinanga dia muledi yonso wa pa buloba! Nansha mudibi bisama padi muledi ukubenga, ukukengesha anyi ukulekelela, kabiena bishintulula mushindu udi Yehowa ukutabalela nansha. (Lomo 8:38, 39) Uvuluke ne: Yehowa udi ukoka bantu badiye munange. (Yone 3:16; 6:44) Nansha bantu bakuabu bakuenzela tshinyi, Tatu webe wa mu diulu yeye mmukunange!
LUMINGU LUA DIA 15-21/4
BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | MISAMBU 29-31
Dinyoka mmushindu udi Nzambi uleja mudiye mutunange
it-1-F 863 §10
Mpala
‘Kusokoka mpala’ kudi kumvuija malu a bungi bilondeshile muaba udibu bakuakuila. Patu Yehowa usokoka mpala wende bitu biumvuija misangu ya bungi ne: kena kabidi wanyisha muntu anyi umukuatshisha ne bukole buende to. Yehowa udi usokoka muntu anyi tshisumbu tshia bantu mpala wende padibu kabayi bamutumikila, anu bu muakenzaye ne tshisamba tshia Isalele. (Yobo 34:29; Mis. 30:5-8; Yesh. 54:8; 59:2) Mu nsombelu mikuabu bidi mua kuleja ne: Yehowa udi udikanda bua kudimuenesha pa kuenza tshienzedi anyi kuandamuna, bualu muindile tshikondo tshidiye mupangadije yeye nkayende. (Mis. 13:1-3) Pavua Davidi mulombe Yehowa ne: “Umbusha mpala webe ku mpekatu yanyi,” uvua ulomba Yehowa bua amubuikidile mpekatu yende, anyi ayikupule.—Mis. 51:9; fuanyikija ne Mis. 51:9; 10:11.
Tudi tuindila Yehowa ne disanka
Tudi mua kufuanyikija mushindu udi dinyoka dia Yehowa dituambuluisha ne mushindu udi bimuma bikola. Bible udi wamba bua dinyoka dia kudi Nzambi ne: ‘Didi dikuamisha bantu badi benzejibua kudidi mamuma a ditalala, mamuma a buakane mene.’ (Ebelu 12:11) Anu mudibi bikengela ne bimuma binenge mutantshi bua kubobabi, ke mudibi bikengela bua tuetu petu tupitshisha mutantshi kampanda bua kushisha kushintulula lungenyi luetu padi Yehowa utunyoka. Tshilejilu, bu tuetu mua kuenza tshilema ne buobu kutumbusha midimu itudi tuenza mu tshisumbu, dijinga dietu dia kuindila Nzambi nedituambuluishe bua katuteketshi ku muoyo ne katulekedi ditabuja dietu. Mu nsombelu wa nunku, mêyi a Davidi aa adi mua kutukolesha: “Tshiji [tshia Nzambi] tshidi tshia katupa, luse luende ndua kashidi, mu dilolo mudi muadi, mu dinda mbila ya disanka.” (Musambu 30:5, MMM) Tuetu tuindila Nzambi ne lutulu ne tutumikila mibelu itudi tupeta mu Dîyi diende ne mu bulongolodi buende, netuikale ne tshikondo tshituela “mbila ya disanka.”
Dinyingalala bua mpekatu dilelela ntshinyi?
18 Bidi bikengela bua muntu udibu bipate ikala ubuela bisangilu pa tshibidilu, utumikila mibelu idi bakulu bamupeshe bua kuikala kusambila ne kudilongela, bua kulejaye ne: mmunyingalale bushuwa. Bidi bikengela kabidi ikala udienzeja bua kuepuka malu avua mamufikishe ku mpekatu wende au. Mbimpe ikala mutuishibue ne: yeye wenza muende muonso bua kulengeja malanda ende ne Yehowa, Yehowa neamufuile luse ne muoyo mujima, ne bakulu nebamuambuluishe bua kupingana mu tshisumbu. Padi bakulu bajinga kumanya bikala muntu mmunyingalale bua mpekatu uvuaye muenze, mbimpe bikale bamanye ne: muntu ne muntu udi wende mushindu. Nunku mbimpe batangile bualu bua muntu ne muntu bimpe menemene kabayi bakolesha malu to.
Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi
Malu manene a mu mukanda wa kumpala wa Misambu
Misambu 31:23—Mmunyi mudibu bafuta muena diambu difutu dikole? Difutu didibu bamba muaba eu ndinyoka. Muntu muakane udi upeta difutu dia bilema bidiye wenza mu mpukapuka padi Yehowa umupesha dinyoka. Kadi bu mudi muena diambu kayi musue kulekela malu ende mabi, badi bamufuta ne dinyoka dikole.—Nsumuinu 11:31; 1 Petelo 4:18.
LUMINGU LUA DIA 22-28/4
BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | MISAMBU 32-33
Bua tshinyi mbimpe kutonda mpekatu munene?
Dilekelelangana bilema dia Yehowa didi ditupandisha ku dipanga ditekemena
7 Bituikala benzele Nzambi mpekatu minene pa kushipa mikenji yende, bidi mua kutukolela bua kutonda mpekatu yetu, nansha kudi Yehowa. Ntshinyi tshidi mua kutuenzekela mu nsombelu wa mushindu’eu? Mu Musambu wa 32, Davidi wakitabija ne: “Pamvua mupuwe [pamutu pa kutonda] mifuba yanyi ivua ishekelela bua kutua kuanyi kua mikemu dituku dijima. Bualu munya ne butuku tshianza tshiebe [tshia Yehowa] tshiakannemena bujitu. Tshitalela tshia muoyo wanyi kushintuluka kuenza bu mu munanga wa mushipu.” (Mvese 3, 4) Kukeba mua kusokoka mpekatu wende ne kubenga kuteleja kondo kende ka muoyo kapie tshibawu bivua bishekeleja Davidi mutomboki. Dibungama diakakepesha bukole buende e kuenzaye bu mutshi mûme, kawuyi ne mutalela wa kupetela muoyo. Bushuwa, uvua mua kuikala musame mu lungenyi ne mu mubidi. Nansha bia munyi, wakajimija disanka diende. Pikala umue wa kutudi mu nsombelu wa mushindu’eu, tshidiye mua kuenza ntshinyi?
Nzambi udi “musue kubuikidila bantu mibi”
8 Davidi wakanyingalala, kuambaye ne: ‘Ngakatonda bubi buanyi kuudi, tshiakasokoka dipambuka dianyi ku buakane. Wewe wakandekelela dipila dia bubi buanyi.’ (Musambu 32:5) Muaku “wakandekela,” udi uleja muaku wa mu tshiena Ebelu udi umvuija nangananga “kujula” anyi “kumbusha.” Muaba eu udi umvuija kumbusha “dipila, bubi, tshilema.” Nunku, mu bulelela Yehowa wakajula mibi ya Davidi, kuyumbusha, kuyaye nayi kule. Kakuyi mpata, bualu ebu buakasulakaja Davidi ku bujitu bua kondo ka muoyo kavua kamupisha. (Musambu 32:3) Tuetu petu tudi mua kuikala ne dieyemena kudi Nzambi udi umbusha mibi ya bantu badi bamulomba luse ku diambuluisha dia ditabuja diabu mu mulambu wa Yezu wa kupikula nawu bantu.—Matayi 20:28.
Ditonda mpekatu didi diondapa mu nyuma
Kunyima kua Davidi mumane kutonda mpekatu wende, kakatungunuka anu ne kudimona bu muntu uvua kayi kabidi ne mushinga nansha. Mêyi ende adi mu misambu yakafundaye bua ditonda mpekatu adi aleja disulakana diakumvuaye ne dipangadika diende dia kusadila Nzambi ne lulamatu. Tshilejilu, bala Musambu wa 32. Mu mvese 1 tudi tubala ne: ‘Disanka didi kudi muntu udi ne ditomboka diende diumushibue, ne udi ne bubi buende bubuikidibue!’ Nansha mpekatu yeye bunene kayi, muntu udi mua kupetulula nsombelu muimpe bikalaye munyingalale ne muoyo mujima bua bubi buende. Umue mushindu wa yeye kuleja ne: mmunyingalale ne muoyo mujima nkuitaba bujitu buonso bua bienzedi biende bibi abi anu muakenza Davidi. (2 Samuele 12:13) Kakakeba bua kudibingisha kumpala kua Yehowa anyi bua kuela bakuabu tshilumbu atshi pambidi to. Mvese 5 udi wamba ne: ‘Ngakatonda bubi buanyi kûdi, tshiakasokoka dipambuka dianyi ku buakane. Ngakamba ne: Nentonde matomboka anyi kudi Yehowa; ne wewe wakandekelela dipila dia bubi buanyi.’ Ditonda mpekatu dia bushuwa didi disulakaja muntu, bualu kuondo kende ka muoyo kakakumulubakaja kabidi bua malu mabi avuaye muenze to.
Biuma bia mu Dîyi dia Nzambi
Malu manene a mu mukanda wa kumpala wa Misambu
Misambu 33:6—‘Mupuya’ wa mukana mua Yehowa ntshinyi? Mupuya eu n’nyuma muimpe anyi bukole budi Yehowa wenza nabu mudimu, buvuaye mufuke nabu diulu. (Genese 11, 2) Badi baubikila ne: mupuya wa mukana muende bualu udi anu bu mupuya wa bukole udibu mua kutuma kule bua kuenza malu kampanda.
LUMINGU LUA DIA 29/4–5/5
BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | MISAMBU 34-35
‘Tumbisha Yehowa dîba dionso’
Tutumbishayi dîna dia Yehowa diatshimue
11 ‘Nemvudijile Yehowa disanka bikondo bionso, kumutumbisha kuanyi nekuikale mukana muanyi misangu yonso.’ (Musambu 34:1) Bu muvua Davidi wenda unyemakana, uvua ne bua kuikala ne lutatu bua kupeta biakudia, kadi anu bu mudi mêyi aa aleja, majinga ende kaavua amupangisha bua kutumbisha Yehowa. Udi tshilejilu tshimpe tshitudi mua kulonda patudi mu ntatu. Nansha tuetu mu kalasa, ku mudimu, mu buambi anyi ne bena Kristo netu, dijinga dietu dinene dikale dia kutumbisha Yehowa. Anji elabi meji ku bintu bia bungi bidi mua kutusaka bua kumutumbisha! Tshilejilu, bintu bidi Yehowa mufuke bidi bia bungi menemene, ne katuena mua kubimanya bionso anyi kabiena mua kupanga kutusankisha. Tangila kabidi malu adiye muenze ku diambuluisha dia bulongolodi buende budi pa buloba. Mu matuku etu aa, Yehowa mmuenze mudimu ne bantu ba lulamatu mu mushindu wa dikema nansha mudibu bapange bupuangane. Mmunyi mutudi mua kufuanyikija midimu ya Nzambi ne ya bantu badi bena pa buloba ebu batumbisha? Kuenaku utua ku tshia Davidi uvua mufunde kabidi ne: ‘Mukalenge, kakuena umue bu wewe munkatshi mua nzambi ya patupu; kakuenaku minga midimu bu midimu yebe.’—Musambu 86:8.
Tutumbishayi dîna dia Yehowa diatshimue
13 ‘Muoyo wanyi neutumbile mu Yehowa; badi bapuekele nebumvue lumu elu, nebasanke.’ (Musambu 34:2) Muaba eu Davidi kavua uditumbisha bua malu avuaye muenze nansha. Tshilejilu, kavua muditumbishe bua muvuaye mudinge mukalenge wa mu Gata to. Uvua mumanye ne: Yehowa uvua mumulame pavuaye mu Gata ne uvua mupanduke anu bua bualu buende. (Nsumuinu 21:1) Nunku Davidi kavua utumbila mu yeye nkayende to, kadi mu Yehowa. Ke bualu kayi bantu bapuekele bavua balua kudi Yehowa. Yezu uvua pende utumbisha dîna dia Yehowa, ne bualu ebu buvua bukoka bantu bapuekele bavua basue bua Nzambi abalongeshe. Lelu’eu, bantu bapuekele ba mu bisamba bionso badi balua mu tshisumbu tshia bena Kristo bela manyi tshia pa buloba bujima tshidi Yezu ulombola. (Kolosai 1:18) Padi bantu aba bumvua mudi basadidi ba Nzambi badi ne budipuekeshi aba batumbisha dîna diende ne padibu bateleja mukenji wa mu Bible udi nyuma wa Nzambi ubambuluisha bua kumvua, mioyo yabu idi ibasaka bua kutumbisha pabu Yehowa.—Yone 6:44; Bienzedi 16:14.
Tutumbishayi dîna dia Yehowa diatshimue
15 ‘Ngakakeba Yehowa, ne yeye wakitaba kundi, wakansungila ku malu onso angakatshina.’ (Musambu 34:4) Bualu ebu buvua ne mushinga kudi Davidi. Ke bualu kayi wakamba kabidi ne: ‘Muena dikenga eu wakadila kudiye, ne Yehowa wakamumvuila, wakamusungila ku makenga ende onso.’ (Musambu 34:6) Patudi tudisangisha ne bena Kristo netu, tudi ne malu a bungi a kulondelangana a mudi Yehowa mutuambuluishe bua kutantamena ntatu adi atukolesha. Dilondelangana dia malu edi didi dikolesha ditabuja dia bena Kristo netu, anu muvua mêyi a Davidi makoleshe ditabuja dia balunda bende. Balunda ba Davidi ‘bakatangila kudi [Yehowa] bakadi ne mpala yabu mikenke ne disanka; mpala yabu kayena ikuatshika bundu tshiendelele.’ (Musambu 34:5) Nansha muvuabu banyema Mukalenge Shaula, kabavua ne bundu. Bavua bashindike ne: Nzambi uvua wambuluisha Davidi, ne mpala yabu ivua ne disanka. Bia muomumue, bantu bapiabapia pamue ne bena Kristo bakadi benze matuku a bungi badi batangila kudi Yehowa bua abakuatshishe. Bu mukadibu badimuene nkayabu mudiye ubambuluisha, mpala yabu idi ne disanka idi ileja mudibu badisuike bua kushala balamate anu Nzambi.
Bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi
Malu manene a mu mukanda wa kumpala wa Misambu
Misambu 35:19—Davidi uvua musue kuamba tshinyi pakalombaye bua baluishi bende kabavinyi dîsu? Kuvinya dîsu kuvua mua kuleja ne: baluishi ba Davidi bavua basanka bua muvua malu mabi avuabu bamuenzela akumbana. Davidi uvua ulomba bua bualu abu kabuenzeki to.