TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w21 ngondo wa 7 dib. 26-29
  • Nsombelu wa disanka undi mupete mu mudimu wa Yehowa

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Nsombelu wa disanka undi mupete mu mudimu wa Yehowa
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2021
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • DIYA MU AFRIQUE DU SUD!
  • DIBAKA NE MUDIMU MUPIAMUPIA
  • DIPINGANA KU BETELE
  • DIENZA KABIDI MUDIMU WA DIPATULA MIKANDA
  • MUDIMU MUKUABU MUPIAMUPIA!
  • Mvua mukolele mu Afrique du Sud pamue ne bulongolodi bua Yehowa
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
  • Mukanda wa kudi Biro
    Mudimu wetu wa Bukalenge—2006
  • Betele udi ukengela bena budisuile
    Mudimu wetu wa Bukalenge—1995
  • Udiku mua kudifila pebe anyi?
    Mudimu wetu wa Bukalenge—2001
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2021
w21 ngondo wa 7 dib. 26-29
John Kikot ne Laura.

MALU A MU NSOMBELU

Nsombelu wa disanka undi mupete mu mudimu wa Yehowa

MALONDA KUDI JOHN KIKOT

MUDIMU wa kumpala umvua muenze ku Betele wa Canada uvua wa kukomba mu nzubu muvuabu bapatuila mikanda. Ngakatuadija kuenza mudimu au mu 1958 pamvua ne bidimu 18. Nsombelu umvua nende uvua unsankisha, matuku makese pashishe ngatuadija kuenza mudimu ne tshiamu tshitu tshipempa bibejibeji. Mvua ne disanka dia katshia bua mumvua ku Betele!

Tshidimu tshiakalonda, bakamanyisha ku Betele ne: bavua dijinga ne bena budisuile bavua mua kuya kuambuluisha ku Betele wa Afrique du Sud, muvuabu ne bua kuela tshiamu tshinene tshipiatshipia tshia dipatuila mikanda. Ngakafila panyi dîna ku bena budisuile abu, ne biakansankisha bikole pavuabu bansungule. Bakasungula kabidi bana betu bakuabu basatu ba ku Betele wa Canada aba: Dennis Leech, Bill McLellan ne Ken Nordin. Bakatuambila ne: tuvua ne bua kuenza bidimu bia bungi mu Afrique du Sud.

Nunku ngakabikila mamu ku telefone meme kumuambila ne: “Mamu, ndi ne lumu luimpe lua kukuambila. Ndi nya mu Afrique du Sud!” Mamu kavua muntu wa utamba kuakula to. Kadi uvua ne ditabuja dikole ne uvua mu malanda mimpe ne Yehowa. Nansha muvuaye kayi muakule bia bungi, mvua mumanye ne: uvua mutue ku tshianyi. Ni nyeye, ni ntatu kakuvua muntu mubenge dipangadika dimvua muangate adi to, nansha muvuabu babungame bua mumvua nya kule menemene nabu.

DIYA MU AFRIQUE DU SUD!

Mu kawulu tumbuka ku Cape Town batangile ku Johannesburg ne Dennis Leech, Ken Nordin, ne Bill McLellan mu 1959

Tuetu bonso banayi mu tshisangilu patukavua ne bidimu 60 ku Betele wa Afrique du Sud mu 2019

Tuetu bonso banayi tuakanji kuya ku Betele wa Brooklyn bua kuenzaku ngondo isatu tulonga mua kupatula mikanda ne tshiamu tshinene tshipiatshipia atshi. Pashishe tuetu kuangata mazuwa bua kuya mu tshimenga tshia Cape Town mu Afrique du Sud. Nkavua ne bidimu 20 patupu. Tuakangata kawulu ku madilolo mu tshimenga atshi tuya batangile ku Johannesburg. Luvua luendu lule. Patshiatshia tuakanji kuimana mu katshimenga kakese ka Karoo kadi mu tshipela. Kuvua mpuishi ya bungi ne munya mukole. Tuakaponguela pa madidishi tuetu bonso banayi, tudiebeja ne: aka nkatshimenga ka mushindu kayi aka? Tuakasamisha mutu bua kumanya buvua butuindile kutuvua tuya. Panyima pa bidimu, tuakaya kuendakana miaba ayi, tuetu kufika ku dimona ne: mu tubimenga atu muvua muimpe ne muvua ditalala.

Munkatshi mua bidimu ndambu ngakenza mudimu ne tshiamu tshia Linotype tshivua tshikole mua kuenza natshi mudimu. Tshivua tshiela mishonyi ya maleta bua kupatula Tshibumba tshia Nsentedi ne Tabulukayi! Betele uvua upatula bibejibeji bietu mu miakulu ya mu Afrique du Sud ne mu mikuabu ya matunga makuabu a bungi a mu Afrike. Biakatusankisha bikole bua kumona ne: tshiamu tshipiatshipia tshia dipatuila mikanda tshituvua bayile atshi tshivua tshienza mudimu wa bungi.

Panyima pa bidimu, ngakenza mudimu mu biro bivua bitangila midimu mishilashilangane ya dipatula mikanda, diyabanya, ne mudimu wa dikudimuna. Mvua ne bia bungi bia kuenza ne mvua kabidi ne nsombelu wa nsongo.

DIBAKA NE MUDIMU MUPIAMUPIA

Meme ne Laura tuenza mudimu wa bumpanda-njila bua pa buabu mu 1968

Mu 1968, ngakasela muanetu wa bakaji mukuabu uvua mpanda-njila diende Laura Bowen. Uvua musombele pabuipi ne Betele apu. Uvua kabidi wenza mudimu wa difunda mu Tshibambalu tshia dikudimuna. Bikondo abi kabavua balongolole malu bua bena dibaka batshivua baselelanganaku bashale ku Betele to. Nanku bakatutuma bampanda-njila ba pa buabu. Biakansamisha mutu ndambu. Nkavua muenze bidimu dikumi ku betele kumvua ne muaba wa kulala ne tshiakudia misangu yonso; mmunyi mutuvua mua kukumbaja majinga etu anu ne tu makuta tukese tuvuabu bambuluisha natu bampanda-njila ba pa buabu? Ngondo yonso bavua batupesha ndola 35 ku muntu. Mine ayi bua kutupeshabu nayi anu tuetu bakumbaje mêba malomba, bapinganyine bantu misangu bungi bulomba, ne bafile kabidi mikanda bungi bulomba. Makuta au ke atuvua ne bua kufuta ku nzubu, kusumba biakudia, kufuta njila, kudiondopesha ne kusumba bintu bikuabu.

Bakatutuma bampanda-njila mu kasumbu kakuabu kakese pabuipi ne tshimenga tshia Durban lua ku Mbuu wa Inde. Muvua bantu bavule ba mu ditunga dia Inde, ba bungi ba kudibu bavua ndelanganyi ya bena mudimu bavua baye mu Afrique du Sud bua kuenza mudimu mu tshiapu tshia dienza nsukadi mu bidimu bia 1875. Nansha mukavuabu benza midimu mikuabu, batshivua anu balame bilele biabu ne batshivua badia biakudia bishême bilamba ndambilu wa kuabu. Bu muvuabu bakula Anglais, biakatupepejila malu bua kubayisha.

Bavua balomba bampanda-njila ba pa buabu bua kuyisha mêba 150 ku ngondo. Nunku meme ne Laura tuakalongolola bua kuyisha mêba asambombo dituku dia kumpala. Dituku adi kuvua munya mukole. Katuvua ne bantu ba kupinganyina anyi ba kulonga nabu Bible to. Tuvua ne bua kuyisha mêba asambombo au anu ku nzubu ne ku nzubu. Patukavua bamane kuyisha ndambu, ngakatangila ku dîba, meme kumona ne: tuvua benze anu minite 40 patupu. Meme kudiebeja ne: Bushuwa netukumbaje mudimu eu anyi?

Matuku makese pashishe tuakakaja malu etu bimpe. Dituku dionso tuvua tuambula kantu ka kudia ne termose wa kafe. Patuvua tujinga kuikisha, tuvua tuimanyika mashinyi etu muaba uvua dileji muinshi mua mutshi. Kuvua misangu ivua tubana tua bena mu Inde abu tulua kutunyunguluka ne tushala tutulengamine, bualu tuvua bashilangane nabu bikole. Mu matuku makese tshianana, tuakalua kujingulula ne: patuvua tuyisha mêba abidi anyi asatu a kumpala, mêba avua ashala a dituku avua aya lukasa lua dikema.

Tuvua ne disanka dia bungi dia kuyisha bena mu teritware au bavua bakididi ba benyi malu malelela a mu Bible! Bena mu Inde bavua bamanye malu, banemekangana, ne batshina Nzambi. Bena mu tshitendelelu tshia Hindu ba bungi bavua bitaba mukenji utuvua tubayisha. Bavua basue kulonga malu a mu Bible a Yehowa, a Yezu, ne adi atangila buloba bupiabupia bua ditalala budi bulua, ne ditekemena ditudi nadi bua bafue. Panyima pa tshidimu tshijima, tuakapeta balongi ba Bible 20. Dituku dionso, tuvua tudia tshiakudia tshietu tshinene ne bena mu dîku dimue dia ku mêku atuvua tulonga nawu Bible. Bivua bitusankisha be!

Kadi matuku makese pashishe, bakalua kututuma muaba mukuabu bua kuenza mudimu wa butangidi bua tshijengu ku muelelu kua Mbuu mulenga wa Inde. Lumingu luonso, bavua batuakidila mu dîku kampanda patuvua tukumbula bisumbu ne tuyisha ne bamanyishi bua kubakankamija. Tuvua tulua anu bu ba mu dîku adi, tusomba ne bana babu ne tuvua banange bimuna biabu. Tuetu bamane kuenza bidimu bibidi bijima, dimue edi Betele wakatubikila ku telefone. Muanetu uvua mutubikile au wakatuambila ne: “Tudi basue nupingane ku Betele.” Meme kumuandamuna ne: “Tudi ne disanka dia bungi dia kuikala muaba utudi eu.” Kadi nansha nanku tuvua badisuike anu bua kuya muaba wonso uvuabu batutuma.

DIPINGANA KU BETELE

Ku Betele mvua mu Tshibambalu tshia mudimu mumvua ne diakalenga dia kuenza mudimu pamue ne bana betu ba bungi bavua bashindame ne bapiluke. Bikondo abi, tshisumbu tshionso tshivua tshipeta mukanda uvua Betele utshitumina bilondeshile luapolo luvua mutangidi wa tshijengu utumina Betele yeye mumane kutshikumbula. Mu mikanda ayi bavua bakankamija bena mu bisumbu anyi babapesha buludiki buvua bukengedibua. Bana betu bavua benza mudimu wa bungi bua kukudimuna mikanda ivua ilua ku Betele mu muakulu wa Xhosa, wa Zulu, ne miakulu mikuabu mu Anglais. Pashishe bakudimuna ya mu Anglais idi Betele utumina bisumbu mu miakulu ya mu Afrike. Mvua ne dianyisha dia bungi bua mudimu mukole uvua bakudimunyi abu benza. Bakangambuluisha kabidi bua kumanya ntatu ivua bana betu bafiike ba mu Afrike batuilangane nayi.

Tshikondo atshi, bena mu Afrique du Sud bavua ne kansungansunga ka makoba. Bavua bakosele bantu ba dikoba dionso wabu muaba. Nanku bantu ba makoba mashilangane kabavua basomba pamue to. Bana betu bafiike bavua bakula miakulu yabu ya ku dibele, bayisha mu miakulu ayi, ne babuela mu bisangilu anu bia miakulu yabu ayi.

Tshivua mumanye bafiike ba mu Afrike ba bungi to, bualu mu teritware wa tshisumbu tshivuabu batutume bavua bakula anu Anglais. Kadi ngakalua kupeta mushindu wa kubamanya, kumanya bilele biabu ne bibidilu biabu. Ngakamanya ntatu ya bungi ivua bana betu bafiike batuilangana nayi bua bilele ne bitendelelu bia miaba ivuabu. Bana betu abu bavua ne dikima dia bungi be! Bavua balekele bilele bidi Bible ukandika ne batuilangane ne buluishi bukole bua kudi bena mu mêku abu ne bena mu misoko yabu bua dibenga kuenza malu a mîdima. Ku misoko bantu ba bungi bavua bapele. Ba bungi kabavua bamanye mukanda anyi balonge bikole to, kadi bavua banemeka Bible.

Ngakapeta diakalenga dia kuenza mudimu wa dilondesha bilumbu bia ku tubadi bivua bitangila budikadidi bua malu a ntendelelu ne dibenga kubuelakana mu malu a panu. Patuvua tumona lulamatu ne dikima divua nadi bana ba Bantemu pavuabu babipata mu tulasa bua dibenga kuenza masambila ne kuimba misambu ya bukua ntendelelu, bivua bikolesha ditabuja dietu bikole.

Bana betu bakapeta lutatu lukuabu mu kaditunga ka mu Afrike kavuabu babikila tshikondo atshi ne: Swaziland. Pakafua mukalenge Sobhuza II, bakalomba bena mu ditunga bonso bua kuenza mikiya ya madilu. Bantu balume bavua ne bua kukunguisha mu mitu, ne bantu bakaji bipidija nsuki. Bakakengesha bana betu bikole bua muvuabu babenga kuenza tshilele atshi tshivua mu diumvuangana ne ntendelelu wa bankambua. Lulamatu luabu kudi Yehowa luakatusankisha bikole! Tuakalonga malu a bungi adi atangila ditabuja, lulamatu, ne lutulu kudi bana betu ba mu Afrike abu. Tshilejilu tshiabu atshi tshiakakolesha ditabuja dietu bikole.

DIENZA KABIDI MUDIMU WA DIPATULA MIKANDA

Mu 1981, ngakatuadija kabidi kuenza mudimu wa dipatula mikanda yetu ku biamu, ngulombola ne ordinatere. Tshivua tshikondo tshimpe be! Mishindu ya mua kupatula mikanda ku biamu ivua yenda ishintuluka bikole. Umue wa ku bapanyi ba bintu wa mu ditunga adi wakapesha Betele tshiamu tshikuabu tshipiatshipia bua kutshiteta kayi mutulombe makuta to. Biakatuambuluisha bua kumbusha biamu bia Linotype tshitema bituvua nabi ne kupingaja pa muaba wabi biamu bitanu bipiabipia bia tshia buena tshituvua batete atshi. Tuakela kabidi tshiamu tshikuabu tshipiatshipia tshia dipatula natshi mikanda. Tuakabanga kupatula mikanda ya bungi kupita kumpala.

Ordinatere yakatuambuluisha kabidi bua kupatula mishindu mipiamipia ya mua kulongolola bitudi tufunda pa mabeji ne kubipatula mu miakulu ya bungi ku diambuluisha dia programe wa MEPS. Malu a biamu avua malue kuakana bikole menemene katshia tumbuka tuetu bonso banayi mu Canada baye kuenza mudimu ku Betele wa Afrique du Sud. (Yesh. 60:17) Tuetu bonso banayi tuvua basele bakaji bimpe bampanda-njila bavua banange Yehowa bikole. Meme ne Bill tutshivua anu tuenza mudimu ku Betele. Ken ne Dennis bakavua bobu balele bana.

Mudimu wa kuenza uvua wenda uvula ku Betele. Tuvua tukudimuna mikanda tuyipatula mu miakulu ya bungi, ne tuyitumina Betele mikuabu. Kadi bivua bikengela kuibaka nzubu mikuabu mipiamipia ya Betele. Nunku bana betu bakibaka imue ya kudiyi muaba mulenga wa katshia lua ku Ouest kua tshimenga tshia Johannesburg, kuyibanjijabu mu 1987. Tshivua diakalenga dimvua mupete dia kuenza mudimu miaba yonso ayi ne dia kuenza mudimu mu Komite wa filiale wa Afrique du Sud munkatshi mua bidimu bia bungi.

MUDIMU MUKUABU MUPIAMUPIA!

Biakatukemesha bikole pavuabu bambikile mu 2001 bua kuya kuenza mudimu mu Komite wa filiale wa États-Unis uvuabu bafuma ku dienza. Nansha muvuabi bitutonde bua kushiya mudimu utuvua tuenza ne balunda betu mu Afrique du Sud amu, tuvua ne disanka dia kutuadija nsombelu mupiamupia mu dîku dia Betele wa États-Unis.

Bivua bitutonde kabidi bikole bua kushiya mamuende wa Laura ukavua mukulakaje. Katuvua mua kumutabalela bikole patuvua tuya mu New York to. Kadi bana babu ne Laura basatu ba bakaji bakadifila bua kuambuluisha mamuabu au ku mubidi, mu lungenyi ne kumuambuluisha kabidi ne makuta. Bakatuambila ne: “Katuena ne mushindu wa kuenza mudimu wa ku dîba ne ku dîba to, kadi tuetu batabalele mamu nebinuambuluishe bua nutungunuke ne kuenza mudimu wenu.” Tudi tubela tuasakidila wa manza tente.

Tutuanyi ne mukajende bavua basombele mu Toronto mu Canada bavua pabu batabalela mamu ukavua pende mukamba. Tshikondo atshi, mamu ukavua musombele kua tutuanyi au bidimu bipite pa 20. Tudi ne dianyisha dia bungi bua muvuabu bamunange ne bamutabalele too ne pakaluaye kufua matuku makese tuetu bamane kufika ku New York. Bidi bisankisha bikole bua kuikala ne bena mu dîku badi bitaba bua kuakaja nsombelu wabu bua kumona mua kutabalela baledi bakadi bakulakaje nansha mudibi mua kuikala lutatu lukole!

Ngakenza mudimu wa dipatula mikanda yetu mu États-Unis munkatshi mua bidimu ndambu. Mikanda yetu eyi mbalue kuyakajilula bikole menemene mpindieu. Bidimu bidi panshi ebi ndi ngenza mudimu mu Tshibambalu tshia disumba dia bintu. Ndiakalenga dia katshia dia kuenza mudimu munkatshi mua bidimu 20 bishale ebi mu dîku dinene dia Betele wa États-Unis mukadi mpindieu bena mu dîku dia Betele batue ku 5 000 badi basombelaku pamue ne bakuabu batue ku 2 000 badi basombele pambelu!

Kukadi bidimu 60, tshivuaku mua kuela meji ne: eku ke kumvua mua kuikala to. Laura wanyi mmungambuluishe ne muoyo mujima mu bidimu bionso ebi. Bushuwa ndi ne nsombelu mulenga wa katshia! Tudi ne dianyisha dia bungi bua midimu yonso ituvua benze, tudi kabidi ne dianyisha bua bana betu bonso bimpe batuvua benze nabu midimu ayi, katuyi tupua muoyo bana betu ba mu Betele ya bungi ituvua bakumbule mu matunga mashilashilangane. Mpindieu unkadi ne bidimu bipite pa 80, tshiena ngenza kabidi mudimu wa bungi to, bualu kukadi bana betu ba bungi batshidi bansonga badi bakumbane bua kuenza mudimu eu.

Mufundi wa misambu wakafunda ne: “Tshisamba tshia diakalenga ntshidi Nzambi watshi muikale Yehowa.” (Mis. 33:12) Bushuwa mêyi aa mmalelela! Ndi ne dianyisha dia bungi bua mundi mupete disanka dia kuenza mudimu ne bantu ba Yehowa ba disanka.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu