TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • g25 No. 1 dib. 6-9
  • Tula makuta ebe bimpe

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Tula makuta ebe bimpe
  • Tabulukayi!—2025
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • BUA TSHINYI BIDI NE MUSHINGA
  • TSHIA KUENZA
  • Muudi mua kutula makuta makese audi nawu
    Biena-bualu bikuabu
  • 2 | Kuba makuta ne bintu biebe
    Tabulukayi!—2022
  • Mua kutula makuta bilenga
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2009
Tabulukayi!—2025
g25 No. 1 dib. 6-9
Foto: 1. Mulume ne mukajende basombe muaba utubu badiila bayukila bua malu a makuta, muanabu wa bakaji panyima apu muaba utubu balambila. 2. Bateke telefone pa mabeji a malu makuta, mu telefone au muikale programe wa kuenza nende makumi.

TSHIA KUENZA PADI BINTU BIBANDA MUSHINGA

Tula makuta ebe bimpe

Patu bintu bibanda mushinga, bitu bitutatshisha tuetu bonso. Kadi kudiumvu mushikile to. Kudi malu audi mua kuenza adi mua kukuambuluisha.

BUA TSHINYI BIDI NE MUSHINGA

Wewe kuyi utula makuta ebe bimpe, bidi mua kukukebela tunyinganyinga ne ntatu ya bungi ya malu a makuta. Nansha wewe ne makuta makese, kudi malu a bungi audi mua kuenza adi mua kukuambuluisha bua kumanya mua kualama.

TSHIA KUENZA

Tula makuta bilondeshile audi nawu. Wewe uatula mushindu eu, kabiakutamba kukusamisha mutu to, ne nebikuambuluishe bua kuikala anu ne kadikuta ka kusumba tshintu nansha mu tshimpitshimpi.

Bua wewe kufika ku ditula makuta bilondeshile audi nawu, funda pa dibeji bungi bua makuta awikala upeta ku mudimu ne bua awikala utula. Pashishe udienzeje bua wikale anu utula makuta ku bintu biudi nabi dijinga menemene. Udienzeje kabidi bua wikale anu ulonda biuvua mufunde pa dibeji abi. Kadi difutu diebe diodi dishintuluke anyi mishinga ya bintu yoyi mishintuluke, mbimpe ushintulule pebe biukavua mufunde pa dibeji. Biwikala ukadi mu dibaka, nuangata mapangadika onso a malu a nunku pamue ne muena dibaka nebe.

Teta kuenza nunku: Pamutu pa kuangata bintu mabanza, mbimpe kubisumba ne makuta ku bianza kuoku mushindu. Bamue bantu badi bamona ne: padibu benza nanku, bidi bibambuluisha bua kutula makuta abu bimpe menemene ne kuepuka mabanza. Bualu bukuabu, biwikala ne konte ku banke, mbimpe wikale utangila bungi bua makuta audi muele ne audi mutule bua ngondo mujima. Wewe mumanye bungi bua makuta audi mushale nawu, kabiakukusamisha mutu to.

Mubelu wa kutula makuta bilondeshile audi nawu udi mua kumueneka mukole, kadi wewe mulongolole bungi bua makuta a kutula, kuakuwumona mukole, ne kuakutamba kusamisha mutu bua malu a makuta to.

‘Badika bungi bua makuta audi ne bua kutula.’​—Luka 14:28.


Dienzeja bua kulama mudimu webe. Mmalu kayi audi mua kuenza bua kulama mudimu webe? Amue a kudiwu ngowu aa: Ikala ufika ku mudimu pa dîba. Ikala umona mudimu webe mu mushindu muimpe. Leja ne: udi musue kuelesha bakuabu diboko, ne ikala muenji wa mudimu. Ikala unemeka bakuabu. Ikala utumikila mikenji ya ku mudimu, ne dienzeja bua kushikuluja mudimu.


Epuka butulavi. Diebeja ne: ‘Ntu ne tshibidilu tshia kutula makuta mapite bungi bua kusumba bintu bindi tshiyi nabi dijinga menemene anyi bidi mua kungenzela bibi anyi?’ Tshilejilu, bantu ba bungi batu batulakaja makuta abu ku bintu bibi, bu mudi ku bintu bia kunua bitu binyungulula mutu, ku manaya a makuta, ku dinua dia makanya, anyi ku dinua dipitshisha dia maluvu makole. Bintu ebi bidi mua kubakebela masama ne kubajimijila midimu yabu.

“Wa diakalenga mmuntu udi upeta meji . . . Kuapeta nkupite kupeta tshiamu tshia arjan.”​—Nsumuinu 3:13, 14.


Lama makuta bua malu a tshimpitshimpi. Kuoku mushindu, ikala ulama dikuta bua malu a tshimpitshimpi. Dikuta adi nedikuambuluishe bualu wewe musame, mujimije mudimu anyi bualu bua tshimpitshimpi bobu bukufikile, peshi mene bionso abi biobi bifikile muena mu dîku diebe, kuakusamisha mutu to.

‘Tshikondo ne malu adi kaayi matekemena bidi bitufikila buonso buetu.’​—Muambi 9:11.

Mibelu ya mua kulama makuta

Dibungu dia mulangi dikale ne makuta a binjanja ntente.

Ikala udia kumbelu.

Kuikala ne tshibidilu tshia ku kudia mu restoran anyi tshia kusumba bintu bimana kulamba, kudi mua kukutudisha makuta a bungi. Nansha mudi kulamba biakudia kumbelu kulomba dîba ne makanda, kudi mua kukuambuluisha bua kulama makuta a bungi. Nebikuambuluishe kabidi bua kuikala mutuishibue ne: tshiakudia tshiudi udia ntshimpe.

Ela meji bimpe kumpala kua kusumba bintu.

  • Enza liste wa biakudia biudi ukeba kusumba, ne usumbe anu biobi abi. Kusumbi bintu biuvua kuyi mulongolole bua kusumba to.

  • Wewe ne makuta bungi bukumbane, usumbe ndambu wa bimue bintu padibi bipueka mushinga. Kadi bimue bintu bidi mua kunyanguka lukasa, nanku mbimpe ubiteke muaba muimpe.

  • Nansha bobu baputule bintu mushinga, sumba bidi bimpe.

  • Buela mu site ya ku Enternete bua kusumba bintu bia bimpe, bua kuepuka diya mu magazen muudi mufuane kusumba bintu biuvua kuyi mulongolole bua kusumba, ne bua umanye mushindu uudi utula makuta. Bobu bapanyina bintu ku Enternete muaba unudi, kuenaku mua kuteta kubisumbilaku pebe anyi?

  • Sumba bintu muaba udibu babiputula mushinga. Konka mishinga ya bintu miaba mishilashilangane bua umanye muaba udi bia mushinga mutekete. Tudi mua kuenza kabidi nanku patudi tukeba kuelesha nzembu ne mulonda wa mâyi.

Ela meji kumpala kua kusumba bintu bipiabipia.

Kumpanyi itu yenza telefone ne biamu bikuabu itu itungunuka ne kupatula bintu bipiabipia bua kupeta makuta a bungi. Nunku imana udiebeje ne: ‘Kusumba telefone udi mupatuke eu nekungambuluishe menemene anyi? Bidi bikengela anu ndekele undi nende mpindieu anyi? Nansha biobi bikengela ne: mmulekele, anu utshidi upatukilaku eu ke undi ne bua kusumba anyi?’

Longolola bintu biudi nabi, utungunuke ne kuenza nabi mudimu.

Tabalela bintu biudi nabi bimpe bu mudi tshiamu tshia mashika ne ditshiuwa dia nzembu, ne ubilongueshe padibi binyanguka. Pamuapa mbimpe wewe kuikala usumba bintu bia kale anyi bia malu mantonde.

Dikunyina biebe biakudia.

Ikala udikunyina biebe biakudia bua kuikadi utula makuta a bungi bua kubisumbila bena mu dîku diebe to. Wewe udikunyinabi nanku, udi mua kupeta bia kupana anyi bia kuabanyinangana.

“Malu adi bantu badi benza mudimu ne muoyo mujima balongolola adi bushuwa afika ku dikumbana.”​—Nsumuinu 21:5.

Tuarte tua ku banke.

“Matuku onso, meme ne mukajanyi, tutu tukonka mishinga ya bintu bitutu tusumba pa tshibidilu. Tutu kabidi tutabalela mushindu ututu tuenza mudimu ne tuarte tuetu tua kuangata natu makuta ku banke.”​—Miles wa mu Angleterre.

Karnet, bike, ne tshisumbu tshia nsapi ya mashinyi.

“Kumpala kua meme ne mukajanyi ne bana betu balela basatu kuya kusumba biakudia mu magazen, tutu tuanji kuenza liste wa bitudi nabi dijinga.”​—Jeremy wa mu États-Unis.

Ndongamu wa malu a kuenza ku dituku ne kamua ka makumi.

“Tutu tutungunuka ne kuenza muetu muonso bua kusumba anu bintu bitudi balongolole bua kusumba. Tutu kabidi tuteka dikuta ku luseke bua malu a tshimpitshimpi.”​—Yael wa mu Israël.

Lusapi lua kukangula nalu maalu ne tournevis.

“Meme ne mukajanyi tudi balongeshe bana betu balela ne: mbimpe kulongolola bintu padibi binyanguka pamutu pa kubilekela diakamue bua kusumba bipiabipia. Mu bintu abi mudi mashinyi etu ne bia mu nzubu. Meme ne mukajanyi tutu tudienzeja bua kubenga kusumba bintu bitshidi bipatukilaku.”​—Jeffrey wa mu États-Unis.

“Ntu ntula makuta makese bualu ntu ndikunyina bianyi biakudia ne mmuna nzolo. Bidi bingambuluisha too ne bua kupesha bantu bisekiseki bintu nkuna.”​—Hono wa mu Myanmar.

Tatu kampanda upuola bikunyibua bishilashilangane mu budimu.
    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2025)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu