TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • re nshap. 38 dib. 272-279
  • Samunayi Yah bua malumbuluisha ende!

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Samunayi Yah bua malumbuluisha ende!
  • Buakabuluibua—Nkomenu wabu munene ukadi pabuipi!
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • ‘Halleluyah​—Yehowa udi Mukalenge!’
  • Dibaka dia Muan’a mukoko dikadi pabuipi!
  • Mukaji wa Muan’a mukoko mmudilongolole
  • Ba diakalenga ng’aba badi babikidibue
  • Muaba wa Yezu mu milayi
  • Disungidibua mu tshikondo tshia disokolodibua dia Yezu Kristo
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
  • Badi bimba musambu mupiamupia wa ditshimuna
    Buakabuluibua—Nkomenu wabu munene ukadi pabuipi!
  • Dibutudibua dia tshimenga tshinene
    Buakabuluibua—Nkomenu wabu munene ukadi pabuipi!
  • “Samunayi Yah!”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
Tangila bikuabu
Buakabuluibua—Nkomenu wabu munene ukadi pabuipi!
re nshap. 38 dib. 272-279

Nshapita wa 38

Samunayi Yah bua malumbuluisha ende!

1. Mmêyi kayi adi Yone umvua “bu dîyi dikole dia musumba munene mu diulu”?

BABILONE MUNENE kashienaku nansha! Bushuwa, ndumu kayipu lua disanka! Nenku, kabiena bikemesha padi Yone umvua mbila ya disanka ne ya kusamuna nayi mu diulu! “Kunyima kua malu aa meme kumvua bu dîyi dikole dia musumba munene mu diulu. Bakamba ne: ‘Halleluyah!a Lupandu ne butumbi ne bukole mbia Nzambi wetu, bualu malumbuluisha ende mmalelela ne makane. Bualu wakumbaji dilumbuluisha pa ndumba munene uvua unyanga buloba ne masandi ende, ne wasombuedi mashi a bapika bende ku tshianza tshiende mene.’ Ne bakamba tshiakabidi diakamue ne: ‘Halleluyah!’b Ne muîshi wende udi utungunuka ne kubanda kashidi ne kashidi.”​—Buakabuluibua 19:1-3.

2. (a) Muaku “Halleluyah” udi umvuija tshinyi, ne kuwumvua misangu ibidi mpindieu kudi Yone kudi kumvuija tshinyi? (b) Nnganyi udibo bapesha butumbi bua dibutuka dia Babilone Munene? Umvuija.

2 Halleluyah bushuwa! Muaku eu udi umvuija “Samunayi Yah, nuenu tshisamba,” “Yah” bu tshikepeshilu tshia dîna dia Nzambi, Yehowa. Ebi bidi bituvuluija musengelelu eu wa mufundi wa misambu: “Tshintu tshionso tshidi tshieyela​—tshisamune Yah. Samunayi Yah!” (Musambu wa 150:6) Mu tshitupa etshi tshia Buakabuluibua, Yone udi umvua musumba wa tungimba tua mu diulu, tutshionkomoka ne disanka, tuimba “Halleluyah!” misangu ibidi, ebi bidi bileja ntungunukilu wa disokolola dia Nzambi dia bulelela. Nzambi wa mu Mifundu ya tshiena-Greke ya bena nkristo nyeye muine Nzambi wa mu Mifundu ya tshiena-Ebelu, Yehowa ndîna diende. Nzambi eu wakakeba dipona dia Babilone wa kale walumbuluishi ne wabutudi mpindieu Babilone Munene. Butumbi budi buende bua muanda eu munene! Bukole buakakebesha muinshi muinshi dikuluka diende budi buende, kadi, ki mbua matunga avuaye mutumike nawu bu tshiamu tshia mudimu bua kukeba kabutu kende nansha. Tudi ne bua kuitaba patoke ne: lupandu luetu tudi balupetele kudi Yehowa nkayende.​—Yeshayi 12:2; Buakabuluibua 4:11; 7:10, 12.

3. Bua tshinyi ndumba munene mmukumbanyine menemene dilumbuluisha edi?

3 Bua tshinyi ndumba munene mmukumbanyine bushuwa dilumbuluisha edi? Bilondeshile mukenji uvua Yehowa mupesha Nowa​—ne ku butuangaji buende kudi bukua-bantu buonso—​diela mashi panshi kapayi bualu didi ne tshibawu tshia lufu. Tshibawu etshi bakatshiambulula mu Mikenji ivua Nzambi mupesha Izalele. (Genese 9:6; Nomba 35:20, 21) Kabidi, mu mikenji ya Mozese, dienda masandi ku mubidi anyi mu nyuma divua ne tshibawu tshia lufu. (Lewitiki 20:10; Dutelonome 13:1-5) Munkatshi mua bidimu binunu ne binunu, Babilone Munene mmupie tshibawu tshia mashi, udi kabidi muendi wa masandi munene. Tshilejilu, mukandu wa Ekleziya Katolike udi ukandika badiambike balume bua kusela bakaji mmufikishe ba bungi ku bienzedi bikuate bundu bia dienda masandi, lelu’eu, bavule ba kudibo mbapie disama dia SIDA. (1 Kolinto 6:9, 10; 1 Timote 4:1-3) Kadi, mpekatu yende minene, eyi ‘idi miunguija mushiki too ne mu diulu,’ mbienzedi biende bidi binyingalaja bia masandi a mu nyuma​—adiye muende pa kulongesha mashimi ne pa kudia malanda ne bena tshididi banyanguke. (Buakabuluibua 18:5) Ndekelu wa bionso, bu muapetshiye tshibawu tshiende, musumba munene wa mu diulu udi wambulula mpindieu Halleluyah muibidi.

4. Kuamba se: muîshi wa Babilone Munene udi “utungunuka ne kubanda kashidi ke kashidi” kudi kufuanyikija tshinyi?

4 Babilone Munene mmuoshibua mushindu umue ne tshimenga tshitshimuna, ne muîshi wende “udi utungunuka ne kubanda kashidi ne kashidi.” Padi tshimenga kampanda tshioshibua kudi biluilu bitshimunyi, muîshi udi utungunuka ne kubanda mu lupolo luonso lutshidi butue ne kapia. Muntu wateta mua kutshiibakulula patshidi butue ebu bufuiima newosheke ne bishadile bidi biupuke bitshidi ne kapia. Bu mudi muîshi wa Babilone Munene ne bua kubanda “kashidi ne kashidi” bu tshimfuanyi tshia dilumbuluishibua diende dia nkomenu, muntu nansha umue kakuibakulula tshimenga atshi tshibipe. Ntendelelu wa dishima wajiminyi bua kashidi. Eyowa, bushuwa: Halleluyah!​—Fuanyikija ne Yeshayi 34:5, 9, 10.

5. (a) Ntshinyi tshidi bakulu 24 ne bifukibua binayi bidi ne muoyo benza ne bamba? (b) Bua tshinyi dipunguluja dia Halleluyah eu ndilenga ditambe Halleluyah mimba kudi tungimba tua mu Ekleziya ya mu bukua-buena-nkristo?

5 Mu tshikena-kumona kampanda tshitukadi bakonkonone, Yone wakamona bifukibua binayi bidi ne muoyo binyunguluke nkuasa wa bumfumu, pamue ne bakulu 24 badi baleja bapianyi ba Bukalenge mu muanzu wabu wa butumbi mu diulu. (Buakabuluibua 4:8-11) Katataka udi ubamona tshiakabidi benda bimba Halleluyah muisatu bua kumanyisha dibutuka dia Babilone Munene. “Ne bakulu makumi abidi ne banayi ne bifukibua binayi bidi ne muoyo bakinamina ne bakatendelela Nzambi udi musombe pa nkuasa wa bumfumu, ne bakamba ne: ‘Amen! Halleluyah!’”c (Buakabuluibua 19:4) Nunku, tshiona etshi tshilenga tshia Halleluyah muimba kudi tungimba tshidi tshisambakana ne “musambu mupiamupia” wa butumbi muimbila Muan’a mukoko. (Buakabuluibua 5:8, 9) Badi batuma mpindieu dipunguluja dia butshimunyi, didi ditumbisha Yehowa Mfumu Mutambe bunene bua mudiye mutshimune ndumba munene, Babilone Munene. Halleluyah eyi mmisheme kupita Halleluyah idibo bimba kudi tungimba tua Ekleziya ya bukua-buena-nkristo, idi ipepeja lumu lua Yehowa, peshi Yah. Mêyi aa a bena mpala-ibidi bavua bapendeshisha dîna dia Yehowa akapuwishibua!

6. “Dîyi” didi diumvuika ndia nganyi, didi dilomba baditeleji bua kuenzabo tshinyi, ne mbanganyi badi bandamuna ku dibikila edi?

6 Mu 1918 ke muakatuadija Yehowa kufuta ‘aba badi batshina dîna diende, bakese ne banene’​—ba kumpala ba kudibo mbena nkristo bela manyi bavua bashale bena lulamatu too ne ku lufu, bakabiishaye e kubapesha muaba mu diulu mu milongo ya bakulu 24. (Buakabuluibua 11:18) Bakuabu badi badisangisha kudibu bua kuimba Halleluyah, bualu Yone udi wamba ne: “Kabidi, dîyi kampanda diakumvuika difumina ku nkuasa wa bumfumu diamba ne: ‘Samunayi Nzambi wetu, nuenu bapika bende buonso, aba badi bamutshina, bakese ne banene.’” (Buakabuluibua 19:5) “Dîyi” edi ndia Mutuadi-wa-dîyi wa Yehowa, Muanende menemene, Yezu Kristo, udi muimane “munkatshi mua nkuasa wa bumfumu.” (Buakabuluibua 5:6) “Bapika bende buonso” badi bimba, ki ng’anu mu diulu, kadi ne pa buloba padibu balombodibua kudi bela manyi bena mu kasumbu ka Yone. Ne disanka dinene badi batumikila dîyi-dituma edi: “Samunayi Nzambi wetu!”

7. Kunyima kua dibutudibua dia Babilone Munene, mbanganyi basamuna Yehowa?

7 Eyowa, bena mu musumba munene badi pabo munkatshi mua bapika aba. Bituadije ku 1935 badi benda bapatuka mu Babilone Munene, ne dilaya edi dia Nzambi ndibakumbanyine: “Neabeneshe badi batshina Mfumu, bana ne bakulumpe.” (Musambu wa 115:13, Mukenji Mulenga) Kunyima kua dibutudibua dia Babilone mufuane ndumba, ba kudibo binunu bivule nebatuadije ‘kusamuna Nzambi wetu’​—pamue ne kasumbu ka Yone ne misumba ya mu diulu. Pashishe, aba babiishibua ku lufu pa buloba, né bavua bantu banene peshi ba milongo mishadile kumpala kua lufu luabu, nebimbe Halleluyah mikuabu pumvuabu ne: Babilone Munene wajiminyi bua kashidi. (Buakabuluibua 20:12, 15) Yehowa asamunyibue bua ditshimuna diende dia dikema pa ndumba mukulakaje!

8. Biona bia misambu ya disamuna nayi Nzambi miumvua kudi Yone bidi ne bua kutusaka ku dienza tshinyi mpindieu, diambedi Babilone Munene kayi muanji kubutudibua?

8 Ndisakibua kayipu bua kudifila bajima mu mudimu wa Nzambi mu tshikondo etshi! Basadidi buonso ba Yehowa badiku mua kudifila ne muoyo umue mu dimanyisha dia malumbuluisha a Nzambi ne dia ditekemena dia mpatshi dia Bukalenge, ne kuenza nunku bituadije ku mpindieu, diambedi Babilone Munene kayi muanji kutonkodibua ne kubutudibua!​—Yeshayi 61:1-3; 1 Kolinto 15:58.

‘Halleluyah​—Yehowa udi Mukalenge!’

9. Bua tshinyi Halleluyah wa ndekelu udi utamba kumvuika bikole?

9 Kudi tubingila tukuabu tua kusankila anu bu mudi Yone utungunuka ne kutuambila ne: “Ne meme kumvua bu dîyi dia musumba munene ne bu mutoyi wa mâyi mavule ne bu mutoyi wa makubakuba makole. Bavua bamba ne: ‘Halleluyah,d bualu Yehowa Nzambi wetu, Wa-Bukole-Buonso, watuadiji kukokesha bu mukalenge.’” (Buakabuluibua 19:6) Halleluyah eu wa ndekelu ke udi ukumbaja ditumba dinayi, peshi diakanangana. Ndipunguluja dikole dia musumba munene wa tungimba tua mu diulu, didi ne tshiona tshilenga kupita mêyi a tshisumbu tshia tungimba kayi tuonso pa buloba, ndinene kupita dipuma dia mâyi kayi dionso pa buloba, ndikole dikuate buôwa kupita kukungula kua dikubakuba kayi dionso pa buloba. Binunu ne binunu bia mêyi a mu diulu adi asankidila muanda eu: “Yehowa Nzambi wetu, Wa-Bukole-Buonso, watuadiji kukokesha bu mukalenge.”

10. Mmu ngumvuilu kayi mutudi mua kuamba ne: Yehowa watuadiji kukokesha bu mukalenge kunyima kua dibutuka dia Babilone Munene?

10 Kadi, bua tshinyi kuamba ne: Yehowa watuadiji kukokesha? Kukadi binunu bia bidimu, kangimba kampanda wakamba ne: “Nzambi udi Mukalenge wanyi wa kale tô ne mpindiu.” (Musambu wa 74:12, Mukanda wa Nzambi) Bukalenge bua Yehowa buikale bua kalekale, bua tshinyi musumba wa tungimba tua mu diulu ne pa buloba udi mua kuimba ne: “Yehowa . . . watuadiji kukokesha bu mukalenge”? Bualu, kunyima kua dibutudibua dia Babilone Munene, Yehowa kakuikala kabidi ne muluishi mudibandishi udi mua kupumbisha anyi kutshingulula kukuabu ditumikila didi dimuakanyine bu mudiye Mfumu wa bifukibua bionso to. Bitendelelu bia dishima kabiakusaka kabidi balombodi ba pa buloba ku dimutombokela nansha. Tshikondo tshiakapona Babilone wa kale pa muaba wende wa bukokeshi bua pa buloba bujima, Siyona wakumvua dimanyisha edi dia ditshimuna: “Nzambi webe wavu mukalenge!” (Yeshayi 52:7) Kunyima kua diledibua dia Bukalenge mu 1914, bakulu 24 bakamanyisha ne: “Tudi tukusakidila, Yehowa Nzambi, . . . bualu wangatshi bukokeshi buebe bunene ne watuadiji kukokesha bu mukalenge.” (Buakabuluibua 11:17) Mpindieu kunyima kua dibutudibua dia Babilone Munene lubila elu ludi luedibua tshiakabidi: “Yehowa . . . watuadiji kukokesha bu mukalenge.” Nzambi nansha umue muenza kudi muntu kênaku kabidi bua kutontolola bumfumu kabuyi mikalu bua Nzambi mulelela Yehowa!

Dibaka dia Muan’a mukoko dikadi pabuipi!

11, 12. (a) Mmiaku kayi ivua Yeruzaleme wa kale muambile Babilone wa kale, pa nanku wakashiya tshilejilu kayi bua Yeruzaleme mupiamupia ne Babilone Munene? (b) Bua kutshimunyibua kua Babilone Munene, musumba wa mu diulu udi wimba ne umanyisha tshinyi?

11 “Wewe mukaji muena lukuna wanyi”! Ke mêyi avua Yeruzaleme, muaba uvua ntempelo bua ntendelelu wa Yehowa, muambe bua Babilone mutendeledi wa mpingu. (Mika 7:8) Bia muomumue, “tshimenga tshinsantu, Yeruzaleme Mupiamupia,” muenza ne bela manyi 144 000, bine aba badi benza mukaji musela, badi ne kabingila ka kuakula bua Babilone Munene bu mukaji muena lukuna wende. (Buakabuluibua 21:2) Ndekelu wa bionso, ndumba munene wapetshi buluishi, diakabi ne kabutu. Majimbu ende a ntendelelu wa ba-demon ne bashikuluji bende ba malu mu mitoto mbapangile bua kumusungila. (Fuanyikija ne Yeshayi 47:1, 11-13.) Nditshimuna kayipu dinene bua ntendelelu mulelela!

12 Bu muajiminyi kashidi Babilone Munene, ndumba mukuate muendi, bituadijile apa, tudi mua kutuma ntema yetu kudi mukaji mukezuke utshidi kamama, mbuena-kuamba ne: mukaji musela wa Muan’a wa mukoko. Ke bualu kayi musumba wa mu diulu udi usamuna Yehowa ne musangelu, wamba ne: “Tusankayi ne tutshionkomoke ne disanka, ne tumupeshayi butumbi, bualu dibaka dia Muan’a mukoko diafiki ne mukajende mmudilongolole. Eyowa, bavua bamuanyishile bua kuvuadikibua tshilamba tshia lin mufinuke wengelela ne mukezuke, bualu lin mufinuke udi uleja bienzedi bia buakane bia bansantu.”​—Buakabuluibua 19:7, 8.

13. Mu kupita kua siekele, mmushindu kayi uvua dibaka dia Muan’a mukoko dilongolodibua?

13 Mu kupita kua siekele, Yezu mmulongolole dibaka edi dia mu diulu ne dinanga dionso. (Matayi 28:20; 2 Kolinto 11:2) Mmukezule bela manyi 144 000 ba Izalele wa mu nyuma, bua kumonaye mua “kuleja tshisumbu [etshi] kudiye yeye muine mu bukenke buatshi buonso, katshiyi ne katoba, nansha mifudi, peshi kantu kakuabu ka muomumue, kadi bua tshikale tshinsantu ne katshiyi ne kalema.” (Efeso 5:25-27) Bua kumona mua kupeta “difutu dia dibikila dia Nzambi, dibikila dia mu diulu,” muena nkristo yonso muela manyi uvua ne bua kuvuula bumuntu buende bukulukulu ne bienzedi biabu, e kuvuala bumuntu bupiabupia bua bena nkristo ne kuenza midimu ya buakane ‘ne muoyo wende mujima, anu bu udi wenzela Yehowa.’​—Filipoi 3:8, 13, 14; Kolosai 3:9, 10, 23.

14. Mmushindu kayi wakateta Satana mua kunyanga aba bavua ne bua kulua bena mu kasumbu ka mukaji wa Muan’a mukoko?

14 Bituadije mu dituku dia Pentekoste wa 33 B.B., Satana uvua utumika ne Babilone Munene bua kuteta mua kunyanga bena mu kasumbu ka mukaji mulaya wa Muan’a mukoko. Pabuipi ne ndekelu wa siekele wa kumpala, wakamiamina mamiinu aa ntendelelu wa ku Babilone mu tshisumbu. (1 Kolinto 15:12; 2 Timote 2:18; Buakabuluibua 2:6, 14, 20) Mupostolo Paulo udi wakula bua babutudi ba ditabuja mu miaku eyi: “Bantu ba mushindu’eu mbapostolo ba dishima, bena mudimu ba didinga, badi badikudimuna bu bapostolo ba Kristo. Ne kakuena mene tshia kukema bualu Satana muine udi utungunuka ne kudikudimuna bu muanjelu wa butoke.” (2 Kolinto 11:13, 14) Mu kupita kua siekele, bukua-buena-nkristo butontolodi, mushindu umue ne bitupa bikuabu bia Babilone Munene, mbudivuadike mabanji ne masanka a buneme, “bilamba bikunzubile ne bikunze kunzuu, . . . ne ngolo, ne mabue a mushinga mukole ne busanga.” (Buakabuluibua 17:4) Kasumbu ka bamfumu bende ne ba-pape bakadia malanda ne ba-amperere bedi ba mashi panshi, bu mudi Constantin ne Charlemagne. Kabutu buanji kudivuadika “bienzedi bia buakane bia bansantu.” Anu bu mudi mukaji musela muena mashimi, bushuwa bukua-buena-nkristo buakadienza tshiamu tshia mudimu tshia nshindamenu mu midimu ya budingi ya Satana. Ndekelu wa bionso, budi bujimina kashidi!

Mukaji wa Muan’a mukoko mmudilongolole

15. Mmushindu kayi udibo batuibua tshitampi, ne ntshinyi tshidi yonso wa ku bena nkristo bela manyi mulombibue bua kuenza?

15 Nunku, mpindieu, kunyima kua bidimu bitue ku 2 000, bena mu kasumbu ka mukaji 144 000 mbadilongolole buonso buabo. Kadi, ndîba kayi ditudi mua kuamba se: ‘Mukaji wa Muan’a mukoko ukadi mudilongolole’? Ku kakese ku kakese, bituadije ku dituku dia Pentekoste wa 33 B.B., bena kuitabuja bela manyi “bakatuibua tshitampi ku spiritu munsantu mulaya” bua “dituku dia dipikudibua pa kusumbibua.” Anu bu muakabiumvuija mupostolo Paulo, Nzambi “wakatutua kabidi tshitampi tshiende ne wakatupesha tshieya bua etshi tshivua bua matuku atshilualua, mbuena-kuamba ne: spiritu, mu mitshima yetu.” (Efeso 1:13; 4:30; 2 Kolinto 1:22) Muena nkristo muela manyi yonso udi “mubikidibue ne musungula,” ne mmudileje kabidi “muena lulamatu.”​—Buakabuluibua 17:14.

16. (a) Ndîba kayi divua mupostolo Paulo mutuibue tshitampi, ne mmunyi mutudi babumanye? (b) Ndîba kayi dikala mukaji wa Muan’a mukoko mumane ‘kudilongolola’ menemene?

16 Kunyima kua makumi a bidimu bia ditetshibua, Paulo nkayende wakamba ne: “Ndi muluangane mvita milenga, ngajikiji lubilu luanyi, ndi mulame dibatuja. Bituadije ku mpindieu mbandamine tshifulu tshia butumbi tshia buakane, tshikala Mukalenge, mulumbuluishi muakane, ne bua kumpesha bu difutu mu dituku adi, kadi ki ng’anu meme nkayanyi, kadi, ne aba buonso bakananga dimueneka diende.” (2 Timote 4:7, 8) Mbimueneke patoke se: mupostolo ukavua mutuibue tshitampi, nansha mutshivuaye mu mubidi ne muindile bua kufuila ditabuja. Bia muomumue, tshikondo netshilue tshikala aba buonso ba ku bela manyi 144 000 batshidi pa buloba ne bua kutuibua tshitampi, muntu yonso pa nkayende, bu bumpianyi bua Nzambi. (2 Timote 2:19) Nebienzeke nunku pikala mukaji wa Muan’a mukoko mumane kudilongolola​—tshitupa tshinene tshia bela manyi 144 000 tshimane kupeta difutu mu diulu, ne aba batshidi pa buloba bamane kuanyishibua ne batuibue tshitampi bua lulamatu luabo.

17. Ndîba kayi dikala dibaka dia Muan’a mukoko mua kuenzeka?

17 Pakumbana tshikondo atshi bilondeshile kalendrié ka Yehowa, pikala bela manyi buonso 144 000 bamane kutuibua tshitampi, banjelu nebalekelele mpepele inayi ya dikenga dinene. (Buakabuluibua 7:1-3) Diambedi, dilumbuluisha nedikumbajibue pa ndumba, Babilone Munene. Pashishe, Kristo mutshimunyi neaditue lubilu mu mvita ya Armagedon bua kubutula bishadile bia bulongolodi bua Satana ne, ndekelu wa bionso, neakupe Satana ne ba-demon bende mu dijimba. (Buakabuluibua 19:11 too ne 20:3) Pikalaku bela manyi bapanduka ku mvita eyi pa buloba, kakuyi mpata nebaye mu diulu bua kupeta difutu diabo katupa kakese kunyima kua Yezu mumane kujikija mvita yonso nkong bua kudisangisha pamue ne balunda babo, bena mu kasumbu ka mukaji musela. Dîba adi, mu tshikondo tshikala Nzambi mulongolole, dibaka dia Muan’a mukoko nedikale mua kuenzeka!

18. Mmushindu kayi udi Musambu wa 45 ujadika dilondangana dia mianda pa bidi bitangila dibaka dia Muan’a mukoko?

18 Mianda idi mu mulayi wa mu Musambu wa 45 idi ijadika dilondangana edi dia mianda. Tshia kumpala, Mukalenge mubanjija udi mu lubilu pa kabalu mutangile ku ditshimuna baluishi bende. (mvese wa 1-7) Pashishe, dibaka didi dienzeka, mukaji musela wa mu diulu muambuluisha pa buloba kudi bansongaji batshidi tumama, mbuena-kuamba ne: benzejanganyi nende ba mudimu, peshi musumba munene. (mvese wa 8-15) Ndekelu wa bionso, bipeta bia dibaka edi bidi bimueneka, ne bukua-bantu babiishibua ku lufu badi bafikishibua ku bupuangane ku buludiki bua “bana ba mukalenge bateka pa buloba bujima.” (mvese wa 16-17) Bushuwa, dibaka dia Muan’a mukoko didi ne mabenesha manene!

Ba diakalenga ng’aba badi babikidibue

19. Diakalenga dinayi dia ku masanka a diakalenga muanda-mutekete mu Buakabuluibua ntshinyi, ne mbanganyi badi balabula diakalenga edi dia pa buadi?

19 Yone udi umanyisha mpindieu dinayi dia ku masanka a diakalenga muanda-mutekete mafunda mu Buakabuluibua: “Ne yeye [muanjelu udi usokoluela Yone malu aa] kungambila ne: ‘Funda: Ba diakalenga ng’aba badi babikidibue ku didia dia dilolo dia dibaka dia Muan’a mukoko.’ Yeye kungambila kabidi ne: ‘Aa mmêyi malelela a Nzambi.’” (Buakabuluibua 19:9)e Aba badi babikidibue ku “didia dia dilolo dia dibaka dia Muan’a mukoko” mbena mu kasumbu ka mukaji musela. (Fuanyikija ne Matayi 22:1-14.) Bela manyi buonso badi benza musumba wa bena luendu lua mazengu bua kusambakena ne musedi mba diakalenga bualu mbapete dibikila edi. Bavule ba ku babikidibue bakadi baye mu diulu, muenzekela didia dia dilolo dia dibaka. Aba batshidi pa buloba badi pabo ba diakalenga, bualu mbapete dibikila edi. Muaba wabo ku didia dia dibaka mmumana kulama. (Yone 14:1-3; 1 Petelo 1:3-9) Pabiishibuabo bua muoyo wa mu diulu, apu mukaji, mu bungi buende bujadika ne buonso bamane kudisanga pamue, neasanke pamue ne Muan’a mukoko mu dibaka edi dia diakalenga kadiyi mikalu.

20. (a) Nngumvuilu kayi udi nende miaku eyi: “Aa mmêyi malelela a Nzambi”? (b) Mmunyi muvua miaku ya muanjelu milenge Yone ku mutshima, ne ndiandamuna kayi diakapeshaye mupostolo?

20 Muanjelu udi usakidila ne: “Aa mmêyi malelela a Nzambi.” Muaku “malelela” udi nkudimuinu wa muaku wa tshiena-Greke a·le·thi·nosʹ udi umvuija “-a bushuwa” anyi “-a kueyemenyibua.” Bu mudi mêyi aa afuma bushuwa kudi Yehowa, adi malelela ne a kuitaba. (Fuanyikija ne 1 Yone 4:1-3; Buakabuluibua 21:5; 22:6.) Bu muvuaye mubikidibue ku difesto dia dibaka edi, Yone wakasanka bikole pa kumvua mêyi aa ne pa kumona mu lungenyi mabenesha malamina kasumbu ka mukaji. Bushuwa, biakamulenga ku muoyo bikole, ne muanjelu wakenzejibua bua kumubela, anu bu mudi Yone ubiamba ne: “Nenku meme kutua mpala panshi ku makasa ende bua kumutendelela. Kadi, yeye kungambila ne: ‘Wadimuka! Kuenji nanku! Ndi anu muinebe mupika ne umue wa ku bana benu badi ne mudimu wa kufila bumanyisha budi butangila Yezu. Tendelela Nzambi.’”​—Buakabuluibua 19:10a.

21. (a) Buakabuluibua udi ufila bumanyishi kayi pa bidi bitangila banjelu? (b) Bena nkristo badi ne bua kuikala ne mmuenenu kayi kudi banjelu?

21 Ku ntuadijilu too ne ku ndekelu, Buakabuluibua udi ufila bumanyishi bua dikema pa bidi bitangila lulamatu ne mitalu ya banjelu. Badi pabo bamue ba ku aba bavuabo batumika nabo bua kufikisha bulelela busokolola. (Buakabuluibua 1:1) Badi beleshangana diboko ne bantu mu bumanyishi bua lumu luimpe ne mu ditshikija bipupu bia mu tshimfuanyi. (Buakabuluibua 14:6, 7; 16:1) Bakaluangana ku luseke lua Yezu bua kuipata Satana ne banjelu bende mu diulu, nebaluangane kabidi ku luseke luende ku Armagedon. (Buakabuluibua 12:7; 19:11-14) Bushuwa, batu basemena pabuipi menemene ne buntu bua Yehowa. (Matayi 18:10; Buakabuluibua 15:6) Nansha nanku, badi’anu bapika badipuekeshi ba Nzambi. Mu ntendelelu mukezuke, kakutu ditendelela banjelu nansha kakese, nansha ntendelelu mutshintshikila wa Nzambi ku butuangaji bua “munsantu” kampanda anyi muanjelu kansanga. (Kolosai 2:18) Bena nkristo badi batendelela Yehowa nkayende, batuma milombo yabo kudiye mu dîna dia Yezu.​—Yone 14:12, 13.

Muaba wa Yezu mu milayi

22. Muanjelu udi wambila Yone tshinyi, ne miaku eyi idi yumvuija tshinyi?

22 Muanjelu udi wamba mpindieu ne: “Bualu, mêyi a milayi akafundibua ku spiritu wa Nzambi bua kufila bumanyishi budi butangila Yezu.” (Buakabuluibua 19:10b) Mmushindu kayi? Mmu ngumvuilu wa se: mulayi wonso mufunda ku spiritu wa Nzambi udi wakula mu mushindu kampanda peshi kansanga bua Yezu ne bua mudimu udiye ukumbaja mu malongolola a Yehowa. Mulayi wa kumpala wa mu Bible uvua umanyisha dilua dia dimiinu. (Genese 3:15) Yezu wakalua Dimiinu edi. Masokolola akafidibua pashishe akakumbaja luibaku lunene lumuepele lua kujadika bulelela bua milayi pa tshishimikidi tshia dilaya edi. Mupostolo Petelo wakambila Korneyi, muena kuitabuja wa mu bisamba bia bende ne: “Bua bualu buende [Yezu] baprofete buonso badi bafila bumanyishi ebu.” (Bienzedi 10:43) Kunyima kua bidimu bitue ku 20, mupostolo Paulo wakamba ne: “Bungi bua malaya a Nzambi kabuena ne bualu, akalua Eyowa ku diambuluisha diende [Yezu].” (2 Kolinto 1:20) Kunyima kua bidimu bikuabu 43, Yone nkayende udi utuvuluija ne: “Bulelela buakamueneka ku butuangaji bua Yezu Kristo.”​—Yone 1:17.

23. Bua tshinyi muanzu muzangame ne bukokeshi bia Yezu kabiena bibipisha ntendelelu utudi tukumbajila Yehowa?

23 Ebi kabienaku bibueja mbipishilu kampanda mu ntendelelu utudi tukumbajila Yehowa anyi? Tòo. Tuvuluke mubelu wa didimuija wa muanjelu: “Tendelela Nzambi.” Yezu katu muanji kuteta mua kufuilakana ne Yehowa nansha kakese. (Filipoi 2:6) Bushuwa, mbambile banjelu buonso bua ‘kuinamina [Yezu],’ ne bifukibua bionso bidi ne bua kuitaba muanzu wende muzangame “bua mu dîna dia Yezu tshinu tshionso tshitue panshi.” Kadi, utabalele bua se: muanda eu udi wenjibua “bua butumbi bua Nzambi Tatu” ne ku dîyi-dituma diende. (Ebelu 1:6; Filipoi 2:9-11) Yehowa wakapesha Yezu bukokeshi buende bunene, ne pa kuitaba bukokeshi ebu, tudi tupesha Nzambi butumbi. Kubenga bua kukokela bukokeshi bua Yezu kudi kumvuija kupidia Yehowa Nzambi yeye muine.​—Musambu 2:11, 12.

24. Mmianda kayi ya dikema ibidi itudi bindile bua kumona dikumbana diayi, pa nanku mmiaku kayi itudi ne bua kuambulula petu?

24 Pa nanku, tuambululayi mu buobumue miaku ya mbangilu ya Musambu wa 146 too ne wa 150: “Samunayi Yah!” Musumba munene wa bimbi ba Halleluyah udianjile kuimba ditshimuna dia Yehowa pa nsangilu wa bitendelelu bia dishima bia Babilone pa buloba bujima! Disanka dikaleku, bualu dibaka dia Muan’a mukoko dikadi pabuipi!

[Mêyi adi kuinshi]

a Tangila New World Translation Reference Bible, note kuinshi kua dibeji.

b Tangila New World Translation Reference Bible, note kuinshi kua dibeji.

c Tangila New World Translation Reference Bible, note kuinshi kua dibeji.

d Tangila New World Translation Reference Bible, note kuinshi kua dibeji.

e Tangila kabidi Buakabuluibua 1:3; 14:13; 16:15.

[Kazubu mu dibeji 273]

“Mukanda mutumina Sodomo ne Gomore”

Muinshi mua tshiena-bualu etshi, tshikandakanda tshia Daily Telegraph tshia ku Londres tshia mu dia 12 Kasuabanga 1987 tshiakapatula lungenyi kampanda lufila mu Tshisangilu tshia bamfumu ba Ekleziya wa Angleterre. Lungenyi lupatula luvua lulomba diipata mu Ekleziya dia “bena nkristo” balume bavua basangila ne balume nabu. Mufundi ne kamona-kamba, Godfrey Barker, wakamba ne: “Malaba, muepiskopo wa ku Canterbury uvua muambe ne mmuenenu mubi ne: ‘Bu munsantu Paulo mua kufundila Ekleziya wa bena Angleterre, tudi mua kudiebeja menemene mukanda wa mushindu kayi uvuaye mua kubafundila.’” M. Barker nkayende wakumvuija ne: “Mukanda wa kutumina Sodomo ne Gomore, ke diandamuna,” ne kusakidilaye ne: “Dr Runcie [muarkepiskopo] udi wela meji ne: mukanda eu neufuanangane ne mukanda mutumina bena Lomo Nsh. 1.”

Mufundi wakatela mêyi a Paulo mu Lomo 1:26-32 ne: “Nzambi wakabafila ku nkuka ya bundu. . . . Balume badi benza malu a bundu ne balume nabo . . . pabo bamanye bimpe dilumbuluisha dia Nzambi: aba badi benza malu bu nunku mbakumbanyine lufu, mbatungunuke ne kuenza malu a mushindu’eu kabidi badi banyisha aba badi baenza.” Wakakomesha ne: “Munsantu Paulo uvua utabalela bena kuitabuja. Kadi Dr. Runcie udi uditashisha yeye bua bamfumu ba Ekleziya.”

Bua tshinyi muarkepiskopo eu mmupetangane ne muanda wa mushindu’eu? Tshikandakanda tshia Daily Mail tshia ku Londres tshia dia 22 Kasuamansense 1987 tshivua ne tshiena-bualu etshi mu maleta manene: “‘Mfumu wa Ekleziya umue pa basatu mmuendi wa masandi a mulume ne mulume nende.’ . . . Kampanye ka diipata bashadi ba ne balume nabo ‘nekakangishe Ekleziya wa Angleterre.’” Luapolo eyi yakatela miaku idi ilonda eyi ya mfumu wa Ekleziya udi Sekretere muludiki wa Nsangilu wa bena nkristo bakaji bashadi ba ne bakaji nabo ne balume bashadi ba ne balume nabo: “Bianyishibua lungenyi elu; nebikale kudiina mu mâyi kua Ekleziya, ne muarkepiskopo wa ku Canterbury mmumanye muanda eu bimpe. Tudi tutshinka ne: mwayene wa bamfumu ba Ekleziya wa bena Angleterre 30 anyi 40 pa lukama mbendi ba masandi a balume ne balume nabo. Ne buobo ke badi bapita kutumika mu mudimu wa Ekleziya.” Dikepela dia bungi bua bena kuitabuja ndifumine pamu’apa ku mbipilu wa mudimu eu mudibo buwule tente kudi balume bashadi ba ne balume nabo.

Ndipangadika kayi diakangatabo kudi Tshisangilu tshia bamfumu ba Ekleziya? Bavule ba ku bena mu Tshisangilu, bamfumu 388 (peshi 95 pa lukama) bakasungula bua kutekesha dipangadika mu tshilumbu etshi. Tshikandakanda tshia The Economist tshia mu dia 14 Kasuabanga 1987 tshiakamanyisha ne: “Ekleziya wa Angleterre udi ubenga bienzedi bia diangatangana dia balume ne balume nabo, kadi mu mushindu mutuyisha. Mu lumingu elu, tshisangilu tshinene tshia bedi ba mikenji ne bangatshi ba mapangadika tshia Ekleziya, pa kulama mu lungenyi bamfumu ba tshitendelelu bashadi ba ne balume nabo, ntshiangate dipangadika dia se: bishilangane ne masandi a bajike ne a basele, bienzedi bia disangila dia balume ne balume nabo ki mmpekatu to, ‘tshidibo benza ki ndisangila diena-dîna to,’ bualu ‘disangila dia mulume ne mukaji didi diumvuija didifila dijima mu disangila didi dienzeka mu dibaka dia kashidi.’” Pa kuleja dishilangana ne dimanyisha disunguluke difila kudi mupostolo Paulo mu Lomo 1:26, 27 ne mmuenenu wa muarkepiskopo wa ku Canterbury, tshikandakanda tshia The Economist tshiakapangadija ditela dia miaku ya Paulo ku mutu kua mifundu eyi: “Munsantu Paulo uvua mumanye tshivuaye wamba.”

Yezu kabidi uvua mumanye tshivuaye wamba ne wakatshiumvuija mu mêyi masunguluke. Wakamba ne: “Mu Dituku dia dilumbuluisha, malu neikale mapepele bua tshimenga tshia Sodomo” kupita bua bamfumu ba bitendelelu bakapepeja mukenji wende. (Matayi 11:23, 24) Apa, Yezu uvua utumika ne ngakuilu wa dinekesha, mu mipinganyi, bua kuleja se: bamfumu ba bitendelelu, bakabenga Muana wa Nzambi ne malongesha ende, bavua bena dipiila dikole kupita bena Sodomo. Yuda 7 udi wamba ne: Bena Sodomo bakapeta “tshibawu tshia bulumbuluishi tshia kapia ka kashidi,” mbuena-kuamba ne: dibutuka dia kashidi. (Matayi 25:41, 46) Nunku, mmushindu kayipu wakoleshibua dilumbuluisha dia bamfumu ba bitendelelu badiambi ba mudibo bena nkristo badi, mumue ne bampofo, bapambuisha bena kuitabuja babo bafofome ne babasesuisha kule ne mikenji mipuangane ya nsombelu mulenga mijadika kudi Bukalenge bua Nzambi, e kubasaka mu bienzedi bia dilekelela buenzavi ne bia tshiendenda bia bena mu bulongolodi ebu! (Matayi 15:14) Pa bidi bitangila bitendelelu bia dishima, Babilone Munene, dîyi difume mu diulu didi dimanyisha muanda eu wa lukasa: “Patukayi munkatshi muende, tshisamba tshianyi, binuikala kanuyi basue kubuelakana nende mu mpekatu yende, ne binuikala kanuyi basue kupeta tshitupa tshia ku bipupu biende.”​—Buakabuluibua 18:2, 4.

[Bimfuanyi mu dibeji 275]

Halleluyah inayi idi yumvuika mu diulu, itumbisha Yehowa bua ditshimuna diende dia nkomenu pa Babilone Munene

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu