Mushindu wa kuyikila bimpe ne bantu
BITU bikuteketele bua kuyikila ne bantu anyi? Bantu ba bungi (bena buôwa) batu batshina bua kuyikila ne bakuabu, nangananga padibu kabayi babamanye. Batu badiebeja ne: ‘Nengambe tshinyi? Nembange bishi? Nentungunuke ne muyiki munyi?’ Kadi bantu batu balabakane batu buobu basue kuakula kabayi bamina mate. Tshiabu tshilema, ki mbamanye mua kulekela bakuabu bakula pabu to; ne ki mbamanye mua kutelejangana to. Nanku tuetu bonso, bena buôwa ne balabakane, tudi dijinga ne kumanya mua kuyikila bimpe ne bantu.
Ubangishile kumbelu
Bua tshinyi kubenga kutuadijila kumbelu bua kulonga mua kuyikila ne bantu? Kuyikila bimpe ku nzubu kudi kuambuluisha dîku.
Bua tuetu kuyikila bimpe ne bantu, bidi bikengela kuanji kubananga ne mutshima mujima. (Dut. 6:6, 7; Nsum. 4:1-4) Tuetu basue muntu, netuyikile nende, ne netumuteleje padiye wakula. Tshikuabu tshintu nkuikala ne bualu buimpe bua kuamba. Tuetu bikale ne tshibidilu tshia kubala ne kulonga Bible, netupete bia bungi bia kuamba. Kakanda ka Tukonkononayi Mifundu dituku dionso nekatuambuluishe bikole. Tudi mua kupeta kabidi malu mu buambi. Tudi mua kubala malu mimpe anyi a tuseku. Bituikala ne tshibidilu tshia kuambila bena dîku bakuabu malu aa, nebipepele bua kuyikila ne bantu bakuabu.
Mua kuyikila ne muenyi
Bantu bavule batu belakana bua kuyikila ne muntu udibu kabayi bamanye. Kadi bu mudi Bantemu ba Yehowa banange Nzambi ne bantu nabu, batu balonga mua kuyikila ne bantu bua kubayisha bimpe. Kadi tshiakuambuluisha bua kumanya mua kuyikila bimpe ne bantu ntshinyi?
Filipoi 2:4 udi ne mubelu muakane. Udi wamba ne: “Muntu kakebi tshidi tshimusankisha amu yeye. Kadi elayi bonsu meji ku bidi bisankisha bakuabu.” (MMV) Tshidibi, wamanya amu ne: muntu utu kayi muanji kukumona, udi ukuangata bu muntu muenyi. Kadi udi mua kumupepejila malu munyi? Umutuile mimuemue ne umuele muoyo ne disanka. Kadi ki nkujike to.
Uvua mua kuikala mumukoseshe meji avuaye wela. Wewe kuyi wangata bidi mu mutu muende ne mushinga, ukeba bua alonde bidi mu webe mutu, neakuteleje bimpe anyi? Tòo; anji tangila tshiakenza Yezu, tshilejilu pakapetanganaye ne mukaji muena Samariya ku tshina tshia mâyi. Tshivua muntu mukaji eu ukeba yeye nkusuna mâyi. Kumpala kua Yezu kubuela mu malu a Nzambi, wakanji kubanga kuakula pende bua mâyi.—Yone 4:7-26.
Biwikale pebe utangila bantu bimpe, neujingulule bidi mu lungenyi luabu. Tshilejilu, muntu udi ne disanka anyi? Udi ne dibungama anyi? Ukadi muntu mukole anyi? Mmulema anyi? Kudi tshidi tshileja ne: udi ne bana anyi? Mmuena biuma anyi? Mmupele anyi? Bintu bia mu nzubu peshi bidiye muvuale bidi bileja ne: mmuena nzambi kampanda anyi? Paudi wela muntu muoyo kuyi upua malu aa muoyo, udi mua kumona ne: udi muntu bu yeye.
Binuayikila ne muntu tshiibi tshinjila kuyi umumona, newambe tshinyi? Udi mua kuikala ne buôwa. Mbimpe kutuadijila muyiki pa tshilumbu etshi.
Mu imue miaba, bua kuyikila bimpe ne muntu, bidi bikengela kuanji kudimanyisha: tshiudi, tshiudi muluile, tshiudi witabila Nzambi, tshiwakitabila bua kulonga Bible, ne mudi Bible mukuambuluishe. (Bien. 26:4-23) Kadi malu aa nga kuenza ne budimu mumanye bimpe tshiudi ukeba. Mpindieu muntu au neakuambile pende tshidiye, ne malu atuye witabuja.
Mu mikuabu miaba, batu bakidila benyi bimpe. Badi mua kukubueja diakamue mu lupangu anyi mu nzubu ne kukuambila bua kusomba. Wewe mumane kusomba, udi wanji kuebeja bena ku nzubu mudibu babike ne ubateleja; mpindieu badi pabu bakuteleja. Mu minga miaba kabidi, mbipite mene: muoyo nkayawu udi mua kuangata minite ya bungi. Anu mu muoyo amu, badi mua kumanya ne: nudi nupetangana nabu mu malu a bungi. Ke tshidi mua kukupesha mpunga wa kuyikila nabu malu a Nzambi bimpe.
Kadi mpindieu pikala bantu bakula miakulu mikuabu mu teritware wenu? Neubayishe munyi? Wewe mulonge nansha mua kuelangana muoyo tshianana, nebamone ne: udi nabu ku muoyo. Bidi mua kubasaka bua kukuteleja musangu mukuabu.
Mushindu wa kutungunuka ne muyuki
Bua muyiki kuyawu kumpala, anu wewe musue kumanya tshidi mu meji a muntu. Bikala muntu musue kuyikila nebe, umulombe bua apatule idi munda. Ukebe nkonko mimpe ya kumuela. Bua kuepuka mandamuna a tshikoso (bu mudi: eyowa anyi tòo), umuebeje meji adiye nawu munda. Tshilejilu, wewe mumane kutela bualu budi buenzeke, udi mua kumukonka ne: “Buebe wewe, tshivua tshifikishe ku muanda eu ntshinyi?” anyi ne: “Buebe wewe, kujikija bualu nkuenza tshinyi?”
Ikala uteleja bimpe diandamuna paudi wela muntu lukonko. Bua kuleja ne: udi umulonda, udi mua kuamba dîyi kampanda, kuitaba ne mutu peshi kunyungisha mubidi. Kumukoshi ku mêyi to. Umuteleje ne lungenyi luimpe. Yakobo 1:19 udi utubela ne: “Muntu yonso ikale ne lukasa ku diteleja, ne lujoko ku diakula.” (MMM) Paudi mpindieu wandamuna, bimueneke ne: uvua muteleje bimpe.
Kadi wamanya ne: muntu yonso kakuandamuna nkonko eyi to. Bamue batu bashikula anu mutu patupu peshi banyungisha makiki anyi batue mimuemue tshianana. Bakuabu mbena anu ‘eyo’ anyi ‘tòo.’ Kumvu bibi to. Ikala ne lutulu. Kuenzeji muntu bua kuyikila nebe ku bukole nansha. Pikala muntu musue kuteleja, umuyishe Dîyi dia Nzambi. Nealue kukumona bu mulunda kunyima kua matuku. Mpindieu, neadiumvue bimpe bua kukuambila meji adiye nawu.
Paudi uyikila ne bantu, ukebe mua kupingana matuku adi kumpala. Padi muntu ukuela nkonko ya bungi, wandamune tshitupa, ushiye lumue anyi ibidi bua musangu udi ulonda. Umuambile ne: neuye kukeba diandamuna dia kulua nadi. Yeye kayi mukuele lukonko, ujule lukonko luudi umona ne: ludi mua kumusankisha kumpala kua kumushiya. Pashishe umuambile ne: nendue kuluandamuna musangu udi kumpala. Mukanda wa Comment raisonner à partir des Écritures, broshire wa Ntshinyi tshidi Nzambi utulomba ne Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous! mmikanda idi mua kukukuatshisha bikole.
Patudi ne bena kuitabuja netu
Paudi upetangana ne Ntemu wa Yehowa uudi kuyi mumanye, utuku udianjila kukeba bua kumumanya anyi? Peshi utu ushala mupuwe? Dinanga didi ne bua kutusaka bua kukeba mua kumanyangana ne bana betu. (Yone 13:35) Kadi neutuadije munyi? Umuambile dîna diebe ne mpindieu umuebeje diende. Wewe mumuebeje bua akulondele muakamanyaye bulelela, nenuyikile bimpe ne nenumanyangane. Nansha wewe kuyi ne ludimi lupepele, mushindu uudi uditatshisha bua kuyikila nende udi uleja muudi mumunange, ne ke tshidi ne mushinga atshi.
Kadi bua Ntemu wa mu tshisumbu tshienu? Ikala umutabalela ne dîku diende. Tshilejilu, kunyima kua bisangilu udi mua kutela ngenyi ivua mikulenge. Idi mua kunuambuluisha nuenu bonso babidi. Udi mua kulonda bualu buimpe buudi mubale mu nimero mupiamupia wa Tshibumba tshia Nsentedi anyi wa Réveillez-vous! Tshipatshila tshiebe katshikadi tshia kuditumbisha peshi kudileja muudi mumanye malu to. Ulonde malu aa bua kuleja tshianana mudiwu makusankishe. Nudi mua kupeshangana ngenyi pa mushindu wa kuenza mudimu wa mu kalasa udi nawu umue wa kunudi. Nudi kabidi mua kulondelangana malu anudi bapete mu buambi.
Pa tshibidilu tutu tuakula bua bidi bantu bakuabu benza anyi bamba, bualu tudi tubatabalela. Kadi tudi kabidi mua kuelanganaku bilele. Bitudi tuamba bidi bikoleshangana mu mikolo anyi? Bua kuenza bimpe, tulamayi mibelu ya mu Dîyi dia Nzambi ku muoyo, tuikalayi ne dinanga dia buena dia Yehowa.—Nsu. 16:27, 28; Ef. 4:25, 29; 5:3, 4; Yak. 1:26.
Tutu tudilongolola kumpala kua kupatuka mu buambi, ki mmuomu anyi? Bua tshinyi mpindieu kubenga kulongolola kabidi ka-bualu kimpe ka kuambila balunda? Paudi ubala anyi uteleja bualu bulenga, ubulame bua kuya kubuambila bakuabu. Panyima, neulue kupeta malu a bungi a kuambilangana. Wewe wenza nunku, neumanye malu a bungi mapite pa a buatshia buila. Mbimpe nangananga miyiki yebe ileja ne: udi wanyisha Dîyi dia Nzambi bikole.—Mus. 139:17.