‘Mukekali Azañalala Chikupu’
‘Wakanakani chawija chaYehova Nzambi yeyi . . . , nawa wukekali wazañalala chikupu.’—KUHITULUKA 16:15.
1. (a) Nyiloñanyi yaleteliyi Satana? (b) Hanyima yakwila Adama naEvu anadikañi, chumanyi chashimwineñahu dehi Yehova?
HAMPINJI Satana yakojejeliyi Adama naEvu kudikaña kudi Nleñi yawu, waleteli nyiloña yiyedi yalema chikupu. Muloña watachi, wajinokeli walala waYehova ninjila yanyulilu yindi yaloña. Muloña wamuchiyedi, Satana wahosheli nindi antu amukalakelaña Nzambi hamuloña wayuma yayililañayi. Muloña wamuchiyedi awilumbulwili chatiyakana mumpinji yaYoba. (Kutachika 3:1-6; Yoba 1:9, 10; 2:4, 5) Hela chochu, Yehova wanyakashanini kusompa iwu muloña. Hela hampinji yachidiñawu Adama naEvu mwitempa daEdeni, Yehova washimwineñahu dehi Chakamanishayi muloña weniwu. Washimwineñahu dehi hakwinza ‘kwalubutu,’ chikela neyi anamuchiki dehi lubutu kukatutu, niyena wakamuchika Satana kumutu chikupu.—Kutachika 3:15.
2. Indi Yehova walumbulwili ñahi chatiyakana hachakashikijayi wuprofwetu wasonekewa haKutachika 3:15?
2 Mukuhita kwampinji, Yehova walumbulwili chatiyakana haniwu wuprofwetu, dichi wamwekesheli walala wakushikijewa kwawu kwakukumishaku. Chakutalilahu, Nzambi wamulejeli Abarahama nindi ‘lubutu’ lukamwekana mukachi kachisaka chindi. (Kutachika 22:15-18) Mwijukulwa Abarahama weyala Yakoba wekalili tata yanyitaña 12 yamuIsarela. Mu 1513 B.C.E., nyitaña yeniyi chiyekalili muza, Yehova wayinkeli nshimbi yabombelelumu yawija yahachaaka. Kapostolu Pawulu wahosheli nindi yawija yeniyi “himwevulu wayuma yakenza.” (Akolose 2:16, 17; Aheberu 10:1) Yamwekesheleña yuma yikamwekana kwesekeja nakushikijewa kwankeñelu yaYehova yaLubutu. Kwanakana yawija yeniyi kwaleteli muzañalu weneni muIsarela. Kushinshikahu chanti hayawija yeniyi kunateli kukolesha chikuhwelelu chetu muyikaninu yalala yaYehova.
Lubutu Lunamwekani
3. Indi Lubutu luyakaninuwu wadiñanyi, nawa amuchikili ñahi kukatutu?
3 Chimwahitili yaaka kubadika ha 4,000 hanyima yawuprofwetu waYehova watachi, Lubutu lwakaniniyi lwamwekeni. Wadiñi Yesu. (Aŋalija 3:16) Hakwikala muntu waloña, Yesu watwalekeluhu nakashinshi kindi kushikila tuhu nikukufwa nawa chumichi chamwekesheli nawu yuma yahosheliyi Satana yadiña yakutwamba. Kubombelahu, chineli Yesu hadiñi nanshiduku, kufwa kwindi kwadiñi himulambu walema nankashi. Kuhitila mukufwa kwindi, Yesu wayiloñesheleli anyana kaAdama naEvu ashinshika njila yakupulukilamu kufuma kushindi nikufwa. Kufwa kwaYesu hamutondu wakuyandishila kwadiñi ‘hikuchika kukatutu’ kaLubutu luyakaninuwu.—Aheberu 9:11-14.
4. Indi mulambu waYesu awimwekesheleña ñahi?
4 Yesu wafwili haNisani 14, 33 C.E.a MuIsarela, Nisani 14 dadiñi hifuku damuzañalu dachawija chaPaseka. Hachaaka hachaaka hefuku denidi, yisaka yadileña yakudya yabombelelimu nimwana kamukoku wakadi wufwayi. Kwila mwenimu, chayanukishileña mudimu wazatili mashi amwana kamukoku hakupulwisha awedi aweniIsarela hampinji yajahiliyi kañelu awedi aweniEjipitu haNisani 14, 1513 B.C.E. (Kwidika 12:1-14) Mwana kamukoku wahaPaseka wemeneneñaku Yesu, owu kapostolu Pawulu yateneniyi nindi: ‘Paseka yetu yanalambuluwu dehi diyi Kristu.’ (1 Akorinda 5:7) Kudifwanaku namashi akana kamukoku kahaPaseka, mashi aYesu avwili ahanaña wamwinu kudi antu amavulu.—Yowanu 3:16, 36.
‘Nyikambu Yatachi Yawafu’
5, 6. Yesu amusañwili hefukwinyi, nawa chumichi achimwekesheli ñahi munshimbi? (b) Indi kusañuka kwaYesu kwaleñeleli ñahi kushikijewa kwawanewaña haKutachika 3:15 kwikala kwalala?
5 Hefuku damuchisatu, Yesu amusañwili kulonda kumwekesha kulema kwamulambu windi kudi Tata yindi. (Aheberu 9:24) Kusañuka kwindi akwimwekesheli hachawija chikwawu. Hefuku dahiñiluhu hanyima yaNisani 14 dadiñi hintachikilu yefuku daChawija chaMankendi akadi Iluñi. Hefuku dalondeleleñahu, haNisani 16, aIsarela aleteleña nyikaji yayakudya yakahila yañwiluwu, diyadiñi yatachi kwañula muIsarela, kulonda kapristu yakayimwekeshi kumesu aYehova. (Alevi 23:6-14) Muchaaka cha 33 C.E. chawahili chikupu chakwila Yehova wakañesheli ñovu yaSatana yawulumbu kujaha ‘chinsahu chindi chashinshika.’ HaNisani 16, 33 C.E., Yehova wamusañwili Yesu kufuma mudi afu nakumwinka wumi wakuspiritu wabulaña kufwa.—Chimwekeshu 3:14; 1 Petulu 3:18.
6 Yesu wekalili “nyikabu yatachi yawenawa anakami tulu [twakufwa].” (1 Akorinda 15:20) Kwambukaku nawantu asañwiluwu owu afwili mukuhita kwampinji, Yesu hafwili cheñuku. Ilaña wakandamini mwiwulu nakushakama kuchikasa chachidiilu chaYehova, oku kwachiñililiyi nakushika nimpinji yamwilishiliwu kwikala Mwanta waWanta waYehova wamwiwulu. (Masamu 110:1; Yililu 2:32, 33; Aheberu 10:12, 13) Kufuma tuhu hampinji yamwilishiliwu kwikala Mwanta, ichi Yesu wukweti wuswa wakumuchika chilumbu muneni, Satana, kumutu nikumujilumuna haya nyaka nikujilumuna mbutu yindi.—Chimwekeshu 11:15, 18; 20:1-3, 10.
Antu Amakwawu Amulubutu lwaAbarahama
7. Indi Chawija chaNyilungu chadiñi chumanyi?
7 Yesu diyi Lubutu luyakanini muEdeni nawa kuhitila mudi yena Yehova ‘wakakisañana nyidimu yaDiyabolu.’ (1 Yowanu 3:8) Hela chochu, hampinji yahosheliyi Yehova naAbarahama, wamwekesheli nindi ‘lubutu’ lwaAbarahama lwakavula nankashi. Lwakekala “neyi tutumbwa twamwiwulu, neyi wusekulula wekala hachikumu chakaluñalwiji.” (Kutachika 22:17) Kumwekana kwezanvu dikwawu ‘dalubutu’ lwenilu akwimwekesheli kuhitila muchawija chikwawu chamuzañalu. Chimwahitili mafuku 50 kufuma haNisani 16, aIsarela anakeni Chawija chaNyilungu. Nshimbi yanichi chawija yahoshaña nawu: “Mwakashikijaña mwifuku dalondelaña musabata jitanu najiyedi, mwakachindi mafuku makumi atanu, himwakamulambula Yehova mulambu wawuña wawiha. Mwakaleta kumatalenu mankendi akunyinkesha ayedi amabañu ayedi awuña walembuluka akwocha neluñi, hiyakudya yaYehova yakahila.”b—Alevi 23:16, 17, 20.
8. Chumanyi chadimena chamwekeni haPentekosta 33 C.E.?
8 Hampinji yadiñayi Yesu hamaseki, chawija chaNyilungu achilukili nawu Pentekosta (dafuma kwizu dachiGreek dalumbululaña “makumi atanu”). HaPentekosta 33 C.E., Kapristu Muneni wabadika, Yesu Kristu wasañukili, wechilili spiritu yajila hezanvu danyanya dawatumbanji 120 apompeli hamu muYerusalema. Dichi atumbanji wenawa ekalili anyana kaNzambi niamana kwaYesu Kristu awayishewa. (Aroma 8:15-17) Ekalili munza wawuha, ‘Isarela wambala waNzambi.’ (Aŋalija 6:16) Kufuma kukadizanvu kanyanya kawanyana awayishewa, munza weniwu wakavula nakushika ku 144,000.—Chimwekeshu 7:1-4.
9, 10. Indi chipompelu chaweniKristu awayishewa achimwekesheli ñahi hampinji yaPentekosta?
9 Chipompelu chaweniKristu awahishewa achimwekesheli namankendi eluñi ayedi amwekesheleñawu kumesu aYehova haPentekosta yidi yejima. Mankendi akweti iluñi amwekesheleña nawu eniKristu awayishewa achidi neluñi danshidi yakusemuka nachu. Hela chochu, atela kumusolomoka Yehova kuhitila mumulambu wefutu danyiloña daYesu. (Aroma 5:1, 2) Muloñadi wakwikala namankendi ayedi? Chumichi achitalishili kuwalala wakwila nawu anyana kaNzambi awayishewa mukuhita kwampinji, akatambikewa kufuma kumazanvu ayedi—izavu datachi dafumini kudi aYudeya akumujimba, nawa dakukumishaku dafumini kudi aJentili.—Aŋalija 3:26-29; Aefwesesa 2:13-18.
10 Mankendi ayedi yalambwileñawu haPentekosta afumineña kunyikabu yatachi yatidiku yañwileñawu. Kudifwanaku, eniKristu wenawa avwalika lwakuspiritu ayitenaña nawu “nyikabu yatachi yahayuma yindi yaleñeliyi.” (Yakoba 1:18) Diwu antu atachi kuyanakena nshidi jawu kuhitila mumashi aYesu avwili, nawa chumichi chaleñelaña kwikala chapela kuyinka wumi wabulaña kufwa mwiwulu, mwayulañawu naYesu muWanta windi. (1 Akorinda 15:53; Afwilipi 3:20, 21; Chimwekeshu 20:6) Hakwikala anyana amwiwulu, mumpinji yakumbidi “Wakayiyula [nyuza] nambwechi yachikuñu” nawa akamumona ‘Satana hakamuchikawu kunyedu yawu.’ (Chimwekeshu 2:26, 27; Aroma 16:20) Kapostolu Yowanu nindi: “Diwu alondaña Kana kamukoku kwayañayi kwejima. Diwu akuuliluwu mukachi kawantu ekali nyikabu yaNzambi niyaKana kamukoku yatachi.”—Chimwekeshu 14:4.
Ifuku Dinakukonkomwena Kupuluka
11, 12. (a) Chumanyi chamwekeneña Hefuku Dakwanakena Nshidi? (b) Nkiswinyi yatambwilileñawu aIsarela kufuma kunyilambu yayizamba yañombi niampembi?
11 Hefuku da 10 daEtanimi (nkumininaku aditeneneña nawu Tishri),c aIsarela adiña nakwanakana chawija chamwekesheleña chiyakazatishawu nkisu yamulambu wefutu danyiloña daYesu. Hefuku denidi muza wejima wapompeleña hamu Hefuku daKwanakena Nshidi kulonda kuyilambwilaku nyilambu yakubuta nshidi jawu.—Alevi 16:29, 30.
12 Hefuku daKwanakena Nshidi, kapristu muneni wajahileña iyoña dañombi wachizamba, nakwiñila Mwasweja Kujila, nakusampula mashi amakwawu mapampa katanu natuyedi kumbidi yaChimbañu, dichi chemeneneñaku kulambula mashi kumesu aYehova . Iwu mulambu wadiñi wanshidi jakapristu muneni “niakwetala dindi,” niatupristu anyanya niaLevi. Kuhiñahu, kapristu muneni hakunona ampembi ayedi. Hakujahahu wumu kulonda kulamumbula hanshidi “yawantu.” Mashi amakwawu ampembi yeniwu ayisampwileña kumbidi yaChimbañu Mwamweni Mwajila. Kufumahu, kapristu muneni hakunañika makasindi hamutu wampembi wamuchiyedi nakwiteja kuluwa kwawanyana kaIsarela. Hanyima yanichi hakumumbaku mpembi mumasaña kulonda kusenda nshidi yamuza munjila yachifwikija.—Alevi 16:3-16, 21, 22.
13. Indi yuma yamwekeni Hefuku daKwanakena Nshidi yamwekeshaña ñahi mudimu wakalakalañayi Yesu?
13 Neyi chiyamwekesheli iyi nyidimu, Kapristu Muneni wabadika, Yesu, wazatishaña mashi indi alema hakwanakena nshidi. Chatachi, kulema kwamashi indi kunatalishi kudi “itala dakuspiritu” daweniKristu awayishewa a 144,000, kuyiteja kwikala aloña nikwikala nañimenu yayiwahi kudi Yehova. (1 Petulu 2:5; 1 Akorinda 6:11) Ichi achimwekesheli kuhitila mumulambu wañombi. Dichi akweti kukooleka kwakutambwila wuswana wawu wakwiwulu. Chamuchiyedi, kulema kwamashi aYesu akwizatishaña kwimenaku yihita yawantu amakwawu amukuhwelela Kristu, neyi chinamwekeshi mulambu wampembi. Antu wenawa akayinka wumi wahaya nyaka hanu heseki, wuswana wajimbesheli Adama niEvu. (Masamu 37:10, 11) Kuhitila mumashi indi avwili, Yesu wasendeli nshidi yawantu, wukwila neyi mpembi wachifwikija wasendeli nshidi yawaIsarela mumasaña.—Isaya 53:4, 5.
Zañalalenu Kumesu aYehova
14, 15. Chumanyi chamwekeni hampinji yaChawija chaYisolu, nawa chumichi chayanukishileña aIsarela chumanyi?
14 Hanyima Yefuku daKwanakena Nshidi, aIsarela adiñi nakwanakana Chawija chaYisolu, chadiñi chawija chakuzañalesha chikupu muchaka chaweni Yudeya. (Alevi 23:34-43) Chawija chenichi chatachikileña hefuku daEtanimi da 15 nakushika ha 21 kubombelaku nifuku da 22 dakupompa kwalema mukakweji. Chadiña hichinjikijilu chakukumishaku kupompesha yuma yakwañula nawa yadiñi himpinji yakuhameka kuwaha kwaNzambi kwabadika. Hansañu yanichi, Yehova wayilejeli antu ahwilili kuchawija nindi: ‘Yehova Nzambi yeyi wukakukiswila muyuma yejima yamwiha deyi nimunyidimu yejima yamakaseyi, nawa wukekali wazañalala chikupu.’ (Kuhituluka 16:15) Iyi yadiñi mpinji yamuzañalu weneni chikupu!
15 Hampinji yachawija chenichi, aIsarela ashakamineña muyisolu hadi mafuku atanu nayedi. Dichi chayanukishileña nawu hampinji yimu ashakamineña muyisolu mumasaña. Chawija chayinkeli mpinji yeneni yakutoñojokaña hanochu Yehova chakamenañayi hamu neyi tata yawantu. (Kuhituluka 8:15, 16) Chineli ejima wawu, aheta niatuzweñi ashakamineña muyisolu yadifwana, aIsarela ayanukishileña nawu haniyi mpinji yachawija wejima wawu adiña esekana.—Nehemiya 8:14-16.
16. Indi Chawija chaYisolu chadiñi nakwimenaku chumanyi?
16 Chawija chaYisolu chadiña chawija chakwañula, mpinji yamuzañalu wakupompesha, nawa chamwekesheleña muzañalu wakupompesha owu akweti chikuhwelelu mudi Yesu Kristu. Kupompesha kwatachikili haPentekosta 33 C.E., hampinji yayiwayishiluwu atumbanji twaYesu 120 nakwikala mbadi ‘yawupristu wajila.’ Neyi chashakamineñawu aIsarela muyisolu hamafuku anti hohu, awayishewa eluka nawu ‘hiyenyi’ mukanu kaayi kabulaña kumwakama Nzambi. Akweti chikuhwelelu chakushakama mwiwulu. (1 Petulu 2:5, 11) Iku kupompesha kwaweniKristu ashalahu kunashiki kumakumishilu munanu ‘mafuku akukuminina,’ chineli a 144,000 akukumishaku anayipompeshi.—2 Timotewu 3:1.
17, 18. (a) Chumanyi chinakumwekesha nawu niantu amakwawu awaninañamu nkisu mumulambu waYesu, bayi neyi eniKristu awayishewa hohuku? (b) Hiyanyi makonu ahetelaña kuChawija chaYisolu chadifwanaku, nawa ichi chawija chakuzañalesha chikakuma mpinjinyi?
17 Hampinji yaChawija chaYisolu chadiñi chalema chikupu kulambula añombi 70. (Kuchinda 29:12-34) Kuchinda kwa 70 kunakwimenaku 7 kuyilisha kwikala kapampa 10, iku hikuchinda kwemenaku kuwanina kwamwiwulu niiseki muBayibolu. Dichi, mulambu waYesu wakakoolekesha antu ashinshika kufuma kuyisaka yejima 70 yawantu afuma kudi Nowa. (Kutachika 10:1-29) Kwesekeja nanichi, makonu kupompesha kunavuliluku kunabombelumu niantu kufuma kunyuza yejima yakuhwelela mudi Yesu nawa akweti chikuhwelela chakushakama muparadisa hanu heseki.
18 Kapostolu Yowanu wamweni iku kupompesha kwamakonu muchimwenu. Chatachi, watiyili kubidika kwakwenzala antu akukumishaku a 144,000. Kuhiñahu, hakumona “izaza deneni dakadi kutwesha kudichinda kudi muntu,” anemani kumesu aYehova niYesu, “anakwati nyitayi yanyikoma kumakasawu.” Wenawa “anafumi kuyihuñu oyu yeneni,” nakwinza mukaayi kakatataka. Niwena hiyenyi mukanu kaayi kamakonu, anakutalila nachikuhwelelu mpinji oyu ‘Kana kamukoku . . . hakekalayi kabiña kawu, nakuyilombolaña kutuseloki twamenji awumi.’ Hampinji yeniyi, “Nzambi wakakombola madilu ejima kumesu awu.” (Chimwekeshu 7:1-10, 14-17) Chawija chaYisolu chadifwanaku chikashika kumakumishilu achu hanyima yakwila Yaaka Nkulakaji yaKuyula kwaKristu yinamani dehi hakela izaza deneni hamu niantu ashinshika akasañuka anayinki dehi wumi wahaya nyaka.—Chimwekeshu 20:5.
19. Indi kutoñojoka hayawija yawaIsarela chinatweshi kutwihetesha ñahi?
19 Ninetu nawa tunateli kwikala ‘amuzañalu’ hampinji yitunakutoñojoka chalumbulula yawija yawaYudeya akushankulu. Chamuzañalu hakwiluka nawu Yehova waloñesheli yuma yikamwekana kumpinji yakumbidi hanochu wuprofwetu windi wahaniniyi muEdeni chiwakashikijewa, nawa chamuzañalu hakumona neyi kushikijewa kwawuprofwetu weniwu walala wunakumwekana, chovu-chovu. Makonu, tweluka netu Lubutu lwamwekana dehi nawa netu alwichika dehi kukatutu. Hayinu mpinji hiMwanta wamwiwulu. Cheñi nawa 144,000 amavulu anamwekeshi dehi kushinshika kwawu nakushika nikukufwa. Chumanyi chinashaliku kuchikoña? Komana wuprofwetu weniwu wukashikijewa chikupu mpinjinyi? Malwihu wenawa akahanjekewa muchibaba chinahiñuhu.
[Tumazu twaheshina]
a Nisani yesekanaku naMarch niApril hakalenda yetu yamakonu.
b Muniwu mulambu wakunyinkesha wamankendi ayedi akweti iluñi, kapampa kakavulu kapristu walamineña mankedi muchikasa chindi, nikunyamuna makasa indi mwiwulu, nakuyihitañeshamu mankendi kufuma kumbadi yimu yachikasa nakuyitwala kumbadi yikwawu. Iku kuyihitañeshamu kwemeneneñaku kuhana yuma yalema kudi Yehova—Talenu Insight on the Scriptures, Volume 2, ifu 528, yasonekewa nawaYinsahu jaYehova.
c Ifuku daEtanimi hela Tishri desakanaku naSeptember niOctober hakalenda ketu kamakonu.
Munateli Kulumbulula?
• Indi Paseka yamwana kamukoku yamwekesheleña chumanyi?
• Kukuñwijanyi kwadiña nakumwekesha Chawija chahaPentekosta?
• Yumanyi Yefuku daKwanakena Nshindi yamwekesheleña chalumbululaña kulambula ifutu danyiloña daYesu?
• Munjilanyi kupompesha kwaweniKristu mwakwimwekesheleluwu naChawija chaYisolu?
[[Chati yidi hefu 24, 25]
Yuma: Kumwekesha:
Paseka Nisani 14 Mukoku wakujaha Yesu anamulambuli
haPaseka
Chawija Nisani 15 Sabata
chaMankendi
Akadi Iluñi Nisani 16 Bali anayilambuli Yesu anamusañuli
(Nisani 15-21)
↑
Mafuku 50
↓
Chawija Mankendi ayedi Yesu wayimwekesheli
chaNyilungu Sivani 6 anayilambuli ana kwindi
(Pentekosta) awayishewa
kudi Yehova
Ifuku Tishri 10 Chizamba chañombi Yesu waheni mashi
daKwanakena niampembi ayedi indi alema kukola
Nshindi anayilambuli muchidi wamuntu
wejima
Chawija Tishri 15-21 A Isarela Kupompesha
chaYisolu ashakamineña awahishewa
(Kupompesha, muyisolu ‘niezaza deneni’
Jitabanaka) namuzañalu
nawa azañaleleña
hakumuna,
alambwileña
ayizamba añombi 70
[Nyevulu yidi hefu 23]
Kufwana mashi ahaPaseka yakana kamukoku, mashi aYesu avwili ahanaña wamwinu kudi antu amavulu
[Nyevulu yidi hefu 24]
Nyikambu yatachi yabali yañwileñawu nakuyilambula haNisani 16 yemenañaku kusañuka kwaYesu
[Nyevulu yidi hefu 25]
Mankendi ayedi yalambwileñawu haPentakosta emeneneñaku chipompelu chaweniKristu awayishewa
[Nyevulu yidi hefu 26]
Chawija chaYisolu chamwekeshelaña muzañalu wakupompesha ashalahu ‘niezaza deneni’ kufuma kunyuza yejima