Munafumi Nsañu Yakuzatisha muChihandilu niMudimu Wanetu AkwaKristu Mukanda waKupompa
JUNE 1-7
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KUTACHIKA 44-45
“Yosefu Nayanakeni Amanakwindi”
(Kutachika 44:1, 2) Hakuleja nikalama ketala dindi, nindi, Inzeshaku njeki janawa amayala kudya mwomwashikila ñovu jawu jakusenda, yishili mali awu mutunwa twanjeki jawu wejima wawu. 2 Shaku lupasa lwami, lwolupasa Iwasiliva, mukanwa kanjeki yakabinda kawu, nimali indi atidiku. Yena welili mwamulejeliyi Yosefu.
“Ami Yami Nzambi?”
Yosefu hakuyikwatila kafuta. Watumini antu nakuyikwata amanakwindi nawu aneyi lupasa. Chelili awani lupasa mwipakumuna daBenjamini, wejima wawu ayitwalili kudi Yosefu. Aha dinu Yosefu nawani ndalu yakwilukilahu neyi chakwila amanakwindi anabalumuki. Yuda diyi wadiña nakuhoshelaku ejima. Walembeli nindi ayitiyili luwi, nakuhosha nindi wejima wawu 11 ekali anduñu muEjipitu. Yosefu wayilejeli nindi Benjamini hohu diyi wukushala muwuduñu muEjipitu, ilaña wejima wawu atela kufunta.—Kutachika 44:2-17.
Yuda wakwili nawushona nindi: “Mwivumu damama yindi munashali yena hohu nitata yindi wamukeña.” Awa mazu atela amukwatili Yosefu kumuchima, muloña diyi wadiña mwana kaYakoba wamukulumpi wamuvweleliwu kudi Racheli, wafwili hampinji yavwalileñayi Benjamini. Kufwana tata yindi, chakubula nikujina Yosefu wamwanukileña Racheli. Hadaha dichuma chaletesheli Yosefu yamukeñi nankashi Benjamini.—Kutachika 35:18-20; 44:20.
Yuda watwalekelihu nakulemba kudi Yosefu nindi yabuli kumwilisha Benjamini kwikala nduñu. Wadihanini kwikala nduñu kulonda Benjamini amulekiku. Wakunkulwili namazu awushona nindi: “Indi ami nukuya ñahi kudi tata yami chakadi kansi? Nakenda kamona kutama kwakamonayi tata.” (Kutachika 44:18-34) Wamwekesheli hatooka nindi nahimpi chikupu. Bayi neyi wamwekesheli nindi nahimpi hohuku, ilaña wamwekesheli cheñi wushona, kwakamena akwawu niluwi.
Haniyi mpinji Yosefu wakañenyi kuduñumika. Wamwekesheli chatiyileñayi. Wayihañilimu añamba jindi nawa watwili ikumbu chakwila antu ejima adiña muchipañu chaFwaro achitiyili. Nkumininaku wayilejeli amanakwindi nindi: “Yami mana kwenu Yosefu.” Wayikumbatili amanakwindi iku anahayami nawa wayanakeneni hayuma yejima yamwililiwu. (Kutachika 45:1-15) Wamwekesheli chilwilu chekala naYehova, wanakenaña chakufuma hamuchima. (Masamu 86:5) Dichitwelaña ninetu?
(Kutachika 44:33, 34) Dichi dinu mwani, anleki ami kambuñeyi nishali kunu nihiñi mudi yena, nili nduñu yambala yamwanta wami, wumuleki kansi ayi nawana kwindi. 34 Indi ami nukuya ñahi kudi tata yami chakadi kansi? Nakenda kamona kutama kwakamonayi tata.
(Kutachika 45:4, 5) Yosefu wayilili ana kwindi, nindi, Swilenu mwani kwakwihi. Hiyakuswila kwakwihi. Nindi, Yami mana kwenu Yosefu mwalandili muEjipitu. 5 Ichi dinu bayi mutiya chikelaku, bayi mudizuwila nachina chimwanlandili ninzi munuku; muloña Nzambi diyi wantemeshelañahu dehi kulonda nihembi wumi wawantu.
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kutachika 44:13) Hiyakutabola mahinawu akuvwala, hiyakutwika cheñi yisenda hayimbulu yawu wejima wawu, hiyakufunta cheñi kumukala.
it-2 813
Kutabula Mahina
Hinjila yamwekesheleleñamu aYudeya niantu akuMusela nawu ananeñi neyi atiya mazu akwila nawu ntaña yawu nafwi. Kakavulu adiña hohu nakutabula chakuvwala hantulu, bayi neyi kutabula chakuvwala chejima chakwila muntu yakañanyi kuchivwala cheñiku.
Muntu watachi kutabula chakuvwala wasonekawu muBayibolu hiRubeni, mwana kaYakoba wawedi, chelili yafunti kuwana Yosefu mwibuku damenji mwosiyi, watabwili chakuvwala chindi nakuhosha nindi: “Kansi kwosi, indi ami nukuyahi?” Chineli Rubeni diyi wadiña wedi, wadiña namudimu wakwakamena manakwindi. Tata yindi Yakoba chamulejeliwu nawu mwanindi nafwi, niyena watabwili chakuvwala chindi nakuvwala yisasa, hakumudilaña mwanindi (Kut 37:29, 30, 34), nawa muEjipitu, amanakwaYosefu niwena amwekesheli nawu ananeñi hamukwatiliwu Benjamini wukombi kuhitila mukutabula yakuvwala yawu.—Kut 44:13.
(Kutachika 45:5-8) Ichi dinu bayi mutiya chikelaku, bayi mudizuwila nachina chimwanlandili ninzi munuku; muloña Nzambi diyi wantemeshelañahu dehi kulonda nihembi wumi wawantu. 6 Muloña nzala yinaholoki dehi mwituña nyaka yiyedi iyi, kunashali nawa yikwawu yitanu yakabula kudimawu antu kumuna. 7 Nzambi wantemeshelañahu dehi kulonda kuyihemba mushaluhu hamaseki, kulonda kuyihandisha namwini antu amavulu nankashi. 8 Dichi dinu hiyenu mwantemesheli ninzi kunuku, Nzambi diyi wantemesheli, nañilishi dehi tata yaFwaro, nimulopu wamukala windi wejima, ninyuli yetuña daEjipitu dejima.
w04 8/15 15 ¶15
Kuhela Hakadi Muloña
Yumanyi yinateli kutukwasha kubula kuhembela nkunyi antu atuhelaña chakadi muloña? Ilukenu nenu akwankunyi netu hiSatana niandemoni. (Aefwesesa 6:12) Hela chakwila antu amakwawu atukabishilañamu hohu mumushikila, amavulu akabishaña antu jaNzambi chakubula kwiluka hela muloña wakuyiluwañesha kudi akwawu. (Danyeli 6:4-16; 1 Timotewu 1:12, 13) Yehova “wakeñaña nindi antu ejima ayamwini nawa nindi ekali nakwiluka kwalala kwakwiluka chalala.” (1 Timotewu 2:4) Eña, hamuloña wakubula kuyihembela nkunyi, amakwawu adiña akwankunyi netu ichi hiyamanakwetu akwaKristu. (1 Petulu 2:12) Kubombelahu, tunateli kudizila kudi Yosefu mwana kaYakoba. Hela chakwila Yosefu wakabakeni chikupu muloña wawamanakwindi, hayifuntishilili katamaku. Muloñadi? Welukili nindi wadiña naYehova, nawa diyi wawahishileña yuma kulonda yashikiji nkeñelu Yindi. (Kutachika 45:4-8) Yehova nateli kwiteja yuma yatama kutumwekena kulonda kulemeshelamu ijina dindi.—1 Petulu 4:16.
Kutaña Bayibolu
(Kutachika 45:1-15) Yosefu hatwesheli kuduñumika kumesu awantu ejima emenuku, hakubilela nindi, Yilenu antu ejima edikumu. Chadishimwiniyi Yosefu kudi ana kwindi hikwemeni muntuku. 2 Yosefu hakudila ikumbu dadeni. AEjipitu achitiyili, niantu akwitala daFwaro achitiyili. 3 Yosefu hakuyila ana kwindi, nindi, Yami Yosefu, tata yami wudi kwoku? Ana kwindi hiyatwesheli kumwakulaku, muloña amutiyili woma kumesu indi. 4 Yosefu wayilili ana kwindi, nindi, Swilenu mwani kwakwihi. Hiyakuswila kwakwihi. Nindi, Yami mana kwenu Yosefu mwalandili muEjipitu. 5 Ichi dinu bayi mutiya chikelaku, bayi mudizuwila nachina chimwanlandili ninzi munuku; muloña Nzambi diyi wantemeshelañahu dehi kulonda nihembi wumi wawantu. 6 Muloña nzala yinaholoki dehi mwituña nyaka yiyedi iyi, kunashali nawa yikwawu yitanu yakabula kudimawu antu hela kumuna. 7 Nzambi wantemeshelañahu dehi kulonda kuyihemba mushalahu hamaseki, kulonda kuyihandisha namwini antu amavulu nankashi. 8 Dichi dinu hiyenu mwantemesheli ninzi kunuku, Nzambi diyi wantemesheli, nañilishi dehi tata yaFwaro, nimulopu wamukala windi wejima, ninyuli yetuña daEjipitu dejima. 9 Nyakalenu muyi kudi tata, mwakamuleji nenu, Mwaneyi Yosefu nahoshi nindi, Nzambi nañilishi dehi mwanta waEjipitu yejima; twaya kunu kunidami, bayi wakalabaku. 10 Wakashakama mwituña daGosheni, wakekali kwakwihi nanami, nineyi, nianyaneyi, niezukulu eyi, nimpembi jeyi ninyikoku yeyi, niñombi jeyi, niyuma yeyi yejima; 11 nakakudiishila kwenoku, muloña kunashali nyaka yanzala yikwawu yitanu; kuchina wakenza kamona wuzweñi, nineyi, niantaña jeyi, niantu eyi ejima. 12 Ichi dinu mesu enu anamoni, nimesu amwanyikami Benjamini, yami aweni nidi nakuhosha nenu nakanwa kami. 13 Kamushimwinenu tata yami mpuhu yami yamunu muEjipitu yejima, niyuma yimunamoni yejima. Mwakanyakali kumuleta tata yami kunu. 14 Wamunoñaminini mwanyikindi Benjamini kunshiñu, hakudila; niyena Benjamini hakudilila hanshiñu yindi. 15 Hakupwepujola ana kwindi ejima nakudilila hadi wena. Chanakumishuwu, ana kwindi hiyakuhanjika nindi.
JUNE 8-14
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KUTACHIKA 46-47
“Kumanisha Nzala”
(Kutachika 47:13) Mwituña dejima mwadiñi mwosi yakudyaku, muloña nzala yaswejeli nankashi, niituña daEjipitu niituña daKenani ayekeleli nanzala.
w87 5/1 15 ¶2
Kuhandisha Antu Mumpinji Yanzala
Yaaka 7 yayakuda yamanini, nawa nzala yatachikili neyi chashimwiniyi Yehova, bayi neyi mwituña daEjipitu hohuku, ilaña “hejima hahita iseki.” Chelili antu adiña nanzala atachiki kumwabila Fwaro nawu yayinki yakuda, Fwaro wayilejeli nindi: “Yenuña kudi Yosefu, [nawa mwili] mwonsu mwakuyilejayi.” Yosefu watachikili kuyilandisha aEjipitu yakuda sampu nichamanini mali adiñawu nawu. Dichi wayitejeli kufweta ayimuna. Nkumininaku, antu enjili kudi Yosefu nakumwila nawu: “Tulandi ninetu nimpata jetu nayakudya, ninetu nimpata jetu twakela anduñu jaFwaro.” Dichi Yosefu wamulandilili Fwaro mpata yejima yawaEjipitu.—Kutachika 41:53-57; 47:13-20.
(Kutachika 47:16) Yosefu nindi, Letenu yimuna yenu. Neyi mali anamani nikuyinka yakudya nayimuna yenu.
(Kutachika 47:19, 20) Tukumini dakufwa tuhu, mesu eyi atutalaña, ninetu nimpata jetu? Tulandi ninetu nimpata jetu nayakudya, ninetu nimpata jetu twakela anduñu jaFwaro; twinki nimbutu kulonda tuhandi, tubuli kufwa, mpata yakenda kela mahembi hohu. 20 Dichi Yosefu wamulandilili Fwaro ituña daEjipitu dejima; muloña aEjipitu ejima alandishili mahawu nanzala yamwenuwu yaswejeli nankashi. Ituña delili dambala daFwaro.
(Kutachika 47:23-25) Yosefu wayilili antu, nindi, Lelu nayilandi dehi, ninenu muyantu aFwaro nimpata jenu jaFwaro; tambulenu mbutu jenu oju, mwakadimi. 24 Chimwamba kashika hamwaka wakudya mwakaambulaña maseka atanu; dimu daFwaro, maseka awana enwenu aweni, ekali mbutu, iji jakudima, iji jakudya, nikwenwenu, nikwawantaña jenu nikudya kwawanyanenu anyanya. 25 Wena nawu, Wunatuhandishi; nkaka yetu atutoñuhu mwani, tukwikala anduñu jaFwaro.
Wanta Wunakwila Nkeñelu yaNzambi Hamaseki
Kuvula Kwayakuda. Antu mukaayi anakufwa nzala yakapwelendendi yakuspiritu. Bayibolu yashimwini nawu: “Mwanta Yehova nindi, Tiyenu, kwakenza mafuku inakaleta nzala mwituña, hinzala yayakudyaku, hela mpwila yamejuku, yakela nzala yakutiya mazu aYehova.” (Amosa 8:11) Komana enimbu amuWanta waNzambi niwena afwaña nzala yakapwelendendi? Yehova washimwineñahu dehi chaambu chikekala hakachi kawantu jindi nawayilumbu jindi nindi: ‘Tiyenu, ambuñami akadaña, hakwila enu mwakatiyaña nzala. Tiyenu, ambuñami akanwaña, hakwila enu mwakatiyaña mpwila. Tiyenu, ambuñami akatiyaña kuwaha, hakwila enu mwakatiyaña nsonyi.” (Isa. 65:13) Komana munamoni chinashikijewi iwu wuprofwetu?
Yakuda yakuspiritu yinakuvula neyi chavulaña menji mukaloña keneni nawa kakunama. Nyikanda yetu yashindamena haBayibolu, mazu akukwata nimavidiyo, kupompa kwetu kwahachipompelu, kupompa kwamaneni ninsañu jikwawu jekala haWebu Sayiti yetu hiyakuda yayivulu nankashi yitunakutambwila mukanu kaayi mudi antu adi nanzala yakuspiritu. (Ezek. 47:1-12; Yoweli 3:18) Himwazañalalaña hakumona yikaninu yaYehova yakuyinka yakuda mafuku ejima chiyinakushikijewaku? Mwazataña nañovu kulonda mudeña kumesa yaYehova mafuku ejima?
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kutachika 46:4) Ami nakaya neyi muEjipitu, ami nawa nakakuleta cheñi chalala. Yosefu wakakukwata chikasa chindi hamesu eyi.
it-1 220 ¶1
Yilwilu Nikuzatisha Yidi Yamujimba
Kukwata hamesu amuntu wunafwi. Mazu amulejeliwu Yakoba kudi Yehova akwila nawu “Yosefu wakakukwata chikasa chindi hamesu eyi” (Kut 46:4), amwekesheleña nawu Yosefu diyi wakajika mesu aYakoba neyi nafwi, mudimu wadiña wamwana wawedi. Dichi chinamwekani neyi Yehova wamulejeleña Yakoba nindi Yosefu diyi watela kwikala nawuswa wakwikala wedi.—1Ku 5:2.
(Kutachika 46:26, 27) Antu ejima ayili naYakoba muEjipitu, Afumini mumayindi, kubomba niañodi jawanyana kaYakoba, antu ejima adiñi makumi atanu nadimu natanu nawumu. 27 Anyana kaYosefu, avwalikili kudi yena muEjipitu, adiñi antu ayedi. Antu ejima akumutaña waYakoba ayili muEjipitu adiñi makumi atanu namakumi ayedi.
nwtsty nsañu yakudiza yidi haYil 7:14
Antu ejima adiña 75: Stefwanu wazatishili wanyi vasi yidi yejima yamuNsona jachiHeberu hakuchinda namba yawantu amuchisaka chaYakoba adiña muEjipitu nindi adiña 75. Iyi namba hiyekala munsona jaMasoretic jamuNsona jachiHeberuku. Kut 46:26 yahosha nawu: “Antu ejima ayili naYakoba muEjipitu, Afumini mumayindi, kubomba niañodi jawanyana kaYakoba, antu ejima adiñi makumi atanu nadimu natanu nawumu.” Vasi 27 yatwalekahu nawu: “Antu ejima akumutaña waYakoba ayili muEjipitu adiñi makumi atanu namakumi ayedi.” Haniyi nsona antu ayichinda munjila jiyedi, namba yatachi yinakutena amuchisaka chindi hohu nawa namba yamuchiyedi yinakutena ejima ayili muEjipitu. Namba yawantu amuchisaka chaYakoba ayitena cheñi haKwi 1:5 nihaKuh 10:22, hatenawu namba ya “70”. Chakadi nikujina Stefwanu washimwini namba yamuchisatu mwabombeleli antaña jaYakoba amavalu. Amakwawu ahoshaña nawu iyi namba mwabombela anyana niejikulu anyana kaYosefu, aManase naEfweremi, atenawu mukubalumuna kwaSeptuagint kwekala haKut 46:20. Amakwawu ahoshaña nawu mwabombela añodi janyana kaYakoba, abula kubombelawu kunamba yatenawu haKut 46:26. Hadaha “75” diyadiña namba yawantu ejima. Hadaha iyi namba yatela yadiña muNsona jachiHeberu jazatishileñawu mumafuku awapostolu. Hadi yaaka yinahitihu, antu adiza Bayibolu eluka nawu “75” diyi namba yekala haKut 46:27 nihaKwi 1:5 muSeptuagint yachiGiriki. Kubombelahu, mu 1950, awanini yikunku yiyedi yanyivuñilu yahaKaluñalwiji Kafwa yaKwi 1:5 yakusoneka muchiHeberu, nihena hadiña “75.” Hadaha dihashidameneni namba yashimwiniyi Stefwanu. Hichikweti muloña nakwiluka wunsahu walalaku, ilaña namba yashimwini Stefwanu yinakumwekesha njila yambukaku yakuchindilamu antu amuchisaka chaYakoba.
Kutaña Bayibolu
(Kutachika 47:1-17) Yosefu hakuya nakumuleja Fwaro, nindi, Nitata yami niana kwami anafumi dehi kwituña daKenani anenzi dehi, ninyikoku yawu, nimpembi jawu, niñombi jawu, niyuma yawu yejima; adi mwituña daGosheni. 2 Waambwiluhu ana kwindi atanu hakuyishikija kudi Fwaro. 3 Fwaro wayiihwili ana kwindi, nindi, Mwakalakalaña mudimwinyi? Wena hiyakumwila Fwaro, nawu, Etu ambuñeyi tudi atubiña, ninetu niankaka jetu. 4 Hiyakumwila Fwaro, nawu, Tunenzi nakushakama mwituña; muloña kwosi kwakudiishila yimuna yetwetu ambuñeyuku; muloña nzala yasweja dehi mwituña daKenani; dichi dinu mwani, atwiteji etu ambuñeyi tushakami mwituña daGosheni. 5 Fwaro walejeli Yosefu, nindi, Tata yeyi nawana kweyi anenzi dehi kudeyi; 6 ituña daEjipitu odu; katuñishi tata yeyi nawana kweyi haswejela ituña kuwaha; ashakami kwawu mwituña daGosheni; neyi hadi amayala wunamoni kubabala, yinki wukulumpi wakumudimu wayimuna yami. 7 Yosefu wamwiñiijili tata yindi Yakoba, wamushili kumesu aFwaro; Yakoba hakumukiswila Fwaro nkisu. 8 Fwaro hakumwihula Yakoba, nindi, Nyaka yeyi yiwunahandi yiñahi? 9 Yakoba hakumwila Fwaro, nindi, Nyaka yami yinakimbuki yinashiki munyaka nkulakaji namakumi asatu; nyaka yinahandami yantesha hohu yatama, hiyinashiki munyaka yahandili ankaka jami hakimbukilañawuku. 10 Yakoba hakumukiswila Fwaro nkisu, hakwidika mwadiñiyi Fwaro. 11 Yosefu watuñishili tata yindi nawana kwindi, wayinkeli mpata yawu ayiheti yiikali yawu mwituña daEjipitu, hohaswejela ituña kuwaha, mwomwituña daRamesesa, mwomwahosheliyi Fwaro. 12 Yosefu wadiishili nitata yindi, niana kwindi, niantaña jatata yindi ejima yakudya, mwomwahita majiku awu. 13 Mwituña dejima mwadiñi mwosi yakudyaku, muloña nzala yaswejeli nankashi, niituña daEjipitu niituña daKenani ayekeleli nanzala. 14 Yosefu wakuñwili mali ejima niadiñi mwituña daEjipitu, nimwituña daKenani, natidiku yalandiluwu; Yosefu watweli mali mwitala daFwaro. 15 Chamanini mali ejima mwituña daEjipitu nimwituña daKenani, aEjipitu ejima hiyakuya kudi Yosefu, nawu, Twinki yakudya, indi tufwili tuhu kumesu eyi? Mali etu anamani. 16 Yosefu nindi, Letenu yimuna yenu. Neyi mali anamani nikuyinka yakudya nayimuna yenu. 17 Atweli yimuna yawu kudi Yosefu; Yosefu wayinkeli yakudya yakuhimpa natuwalu, nanyikoku nampembi, nañombi, nayimbulu. Wayihandishili nayakudya yakuhimpa nayimuna yawu yejima wena mwakowu.
JUNE 15-21
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KUTACHIKA 48-50
“Atushinakaji Eluka Yuma Yayivulu Yinateli Kutulejawu”
(Kutachika 48:21, 22) Isarela wamwilili Yosefu, nindi, Yami nukufwa onu; ilaña Nzambi wakekala nenu, wakayifuntisha cheñi mwituña dawankaka jenu. 22 Hakwila ami nakwinki mukandu wumu wunabuli kwinkahu ana kweyi, diwu nayamukili aAmori nampoku yami yakabali, nawuta wami wamukunji.
it-1 1246 ¶8
Yakoba
Henohu Yakoba kanda yafwi, wayikiswilili ejikulu indi, anyana kaYosefu, nawa welili chamulejeliwu kudi Nzambi, wasambilili kukiswila Efweremi wadiña kansi kuhiñahu dinu Manase. Nawa Yakoba wamulejeli Yosefu wadi kutambwila maseka ayedi amaheta atambwileña anyana awedi nindi: “Nakwinki mukandu wumu wunabuli kwinkahu ana kweyi, diwu nayamukili aAmori nampoku yami yakabali, nawuta wami wamukunji.” (Kut 48:1-22; 1Ku 5:1) Chineli Yakoba walandili mpata kwakwihi naShekemi kudi anyaka kaHama (Kut 33:19, 20), chinamwekani neyi ichi chikaninu chamukaniniwu Yosefu chamwekesheleña chikuhwelelu chaYakoba, wahosheli mazu awuprofwetu nindi anyanindi akemika aKenani mushindu neyi kwiji wachikoña dehi nampoku yindi yakabali niwuta wamukunji. (Talenu aAMORITE.) Maseka ayedi atambwililiyi Yosefu mwabombeleli maluña anyanya ayedi enkeliwu muchidi waEfweremi niwaManase.
(Kutachika 49:1) Yakoba wayitambikili anyanindi, nindi, Pompenu dinu kulonda niyileji yimwamba kamona hanyaka yakukuminina.
it-2 206 ¶1
Mafuku Akukuminina
Wuprofwetu waYakoba Waprofweteliyi Kwakwihi Nakufwa. Yakoba chayilejeliyi anyanindi nindi, “Pompenu dinu kulonda niyileji yimwamba kamona hanyaka yakukuminina” hela “mafuku akumbidi” (AT), wateneneña mpinji yakumbidi yikatachika kushikijewa mazwindi. (Kut 49:1) Hadi yaaka kubadika ha 200 yahitilihu henohu ichi chuma kanda chimwekani, Yehova wamulejeleñahu dehi nkaka yaYakoba Abarama (Abarahama) nindi anyanindi akayikabisha hadi yaaka 400. (Kut 15:13) Dichi, muniyi njila, iyi mpinji yakumbidi yahosheleñayi Yakoba “[ya]hanyaka yakukuminina,” yadi kutachika hanyima yakumana kwayaaka 400 yakuyikabisha. (Neyi munakukeña kwiluka nsañu yikwawu yahosha haKutachika 49, talenu yibaaba yahosha hadi anyana kaYakoba hejina-hejina) Mukuhita kwampinji wuprofwetu wowumu wadi kushikijewa kudi “Isarela waNzambi” wakuspiritu.—Ñal 6:16; Rom 9:6.
(Kutachika 50:24, 25) Yosefu wayilili ana kwindi, nindi, Ami hinukufwa; ilaña Nzambi chalala wakenza nakuyitala, wamba kayifumisha mwituñidi nakuyitwala mwituña dashiikiliyi Abarahama naIsaka naYakoba nakusanyika chakusanyika. 25 Yosefu wayilili anyana kaIsarela, nindi, Sanyikenu. Nindi, Nzambi chalala wakenza nakuyitala, ninenu mwakasenda mafwahami nakuyifumisha kunu.
w07 6/1 28 ¶10
Atushinakaji—hiNkisu Kudi Atwansi
Atushinakaji atela cheñi kwikala chakutalilahu chachiwahi kudi akwawu akakwitiya. Yosefu mwana kaYakoba wakoñeli chuma chapela chachikuhwelelu muwushinakaji windi, chumichi chakwashili yihita yayivulu yawakwakudifukula alala ahiñili hanyima yindi. Wadiña nayaaka 110 yakusemuka hampinji ‘yalejeli mwakelawu namafwahindi,’ nindi neyi aIsarela hiyakufuma muEjipitu, akasendi mafwahindi. (Aheberu 11:22; Kutachika 50:25) Kuna kuleja kwaheni chinjikijilu chakwila nawu kwadiña kuchiñeja kudi Isarela hampinji yakuzata neyi anduñu hadi yaaka yayivulu yalondeleluhu hanyima yakufwa kwaYosefu, nawu kukekala kukulewa muwuduñu.
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kutachika 49:19) Gadi, chendu chawatupondu chakamulamakesha; ilaña yena wakalamakesha katutu kawu.
w04 6/1 15 ¶4-5
Antu Amushimekaña Nzambi Akiswilewa
Henohu kanda eñili Mwituña daChikaninu, aIsarela akumuchidi waGadi alombeli nawu ashakami kumusela wakaloña Yodana kulonda ahembeleñamu yimuna. (Kuchinda 32:1-5) Hela chochu, adi kumonaña kukala kwakuvulu. Nyichidi yadi kushakama kumujika, yadi kwikala yakiñewa muloña wachinekineki chaYodana chadi kukañeshaña kuyilukuka kudi amashidika. (Yoshuwa 3:13-17) Hela chochu, mukanda waThe Historical Geography of the Holy Land wasonekawu kudi George Adam Smith, wahosheli hamaluña adiña kumusela nawu: “Maluña adiña muArabia mwesekana ahumokeli ejima chakwila hosi hashalilihu mukolekuku. Chafuminimu ashalili hatooka chakwila ayimweneña kudi akwakukimboka, hakachi kanawa akwakukimboka amakwawu adiña nakukeñela yakuda kumaluña wenawa chaaka nichaaka.”
Muchidi waGadi wadi kutwesha ñahi kushakama? Muwuprofwetu wankakulula yawu Yakoba waprofweteliyi kwakwihi nakufwa, wahosheleñahu dehi nindi: “Gadi, chendu chawatupondu chakamulamakesha; ilaña yena wakalamakesha katutu kawu.” (Kutachika 49:19) Hakutachika, iwu wuprofwetu wamwekeneña neyi wamukunkulwayi. Ilaña, wamwekeshaña nawu muchidi waGadi wakalamakesha katutu kawu. Yakoba wayilejeli nindi neyi ela mwenimu, atupondu akatemuka, nawa aGadi akafwila chikupu kuyilamakesha kukatutu kawu.
(Kutachika 49:27) Benjamini hikañwidi wavunyaña chakuvunya; hantetemena wakadya yanakwatiyi, hamelela wakaanzañana yanapupiyi.
it-1 289 ¶2
Benjamini
Ñovu jakushinda janyana kaBenjamini, ajimwekesheli muwuprofwetu waYakoba waprofweteliyi kwakwihi nakufwa hahosheliyi nindi: “Benjamini hikañwidi wavunyaña chakuvunya; hantetemena wakadya yanakwatiyi, hamelela wakaanzañana yanapupiyi.” (Kut 49:27) Akakwasha njita awaBenjamini ayilukili nawu adiña nawuswa wakuzuña chazatishileñawu malekenyi, azatishileña chikasa chachidiilu hela chachipiku hakwasa “lusuki lwamuntu” chakadi kulweza. (Ans 20:16; 1Ku 12:2) Nsompeshi Ehudi wazatishileña chipiku wafumini kumutaña waBenjamini diyi wajahili Mwanta Egeloni. (Ans 3:15-21) Twatela cheñi kwiluka netu “hantetemena” yawanta waIsarela muchidi waBenjamini, hela chakwila wadiña ‘wakehelamu nankashi,’ mwafumini mwanta waIsarela watachi, Sawulu mwana kaKishi, wadiña nañovu yakuzuña nawa washindili aFwilisitinu. (1 Sa 9:15-17, 21) Munjila yoyimu “hamelela,” muza waIsarela, mumuchidi waBenjamini mwafumini Mwadi Esita niChilonda, Modekayi, wakiñili aIsarela kudi Wanta wawaPeresi.—Esi 2:5-7.
Kutaña Bayibolu
Kutachika 49:8-26) Eyi Yuda, yeyi akahamekawu ana kweyi; chikasa cheyi chakekala hanshiñu yawayilumbu jeyi; anyana katata yeyi akakubandamina. 9 Yuda himwana kamutupa; eyi mwanami, wunafumi hezaña hakunana, hakubulamana neyi mutupa, neyi mukaji wamutupa kwaamu; wukumuvuloka hinyi? 10 Hela nkuunyi yawanta hiyakafuma kudi Yudaku, hela mutondu wamukwakuyula hiwakafuma mukachi kanyendu yinduku nichakenzayi Shilo; yenowu diyi yamba kovwahilawu antu amumatuña. 11 Hakukasila mwana kachimbulu chindi kumuvinyu, nimwana kachimbulu chindi wamukaji kumuvinyu wasweja kuwaha; mahinindi akuvwala nayikosi muvinyu, niyikovwelu yindi nayikosi mumashi amawundu avinyu. 12 Mesu indi akakekema navinyu, nimaji indi akatooka to-o namayeli. 13 Zebuluni wakashakama kuchikumu chakaluñalwiji; wakekala chikumu chakukuñikila maatu; ñinza yindi yakahita kuZidoni. 14 Isakari hichimbulu chakola, nabulamani hakachi kamayinda anyikoku; 15 wamweni kwakunookela nindi kwakuwahi, niituña nindi dadiwahi; wafukamini kuchifwiji kulonda asendi yisenda, hakwikala nduñu wakukalakesha kudi akwawu. 16 Dani wakasompesha antu indi, neyi muchidi wumu wamuIsarela. 17 Dani wakela kapela munjila, wakela chihidi mwakuhitila antu, nakusuma tututu twakawalu, nimuntu wakandamahu wakahinukila hanyima. 18 Ami natalilili wamwinu weyi, eyi Yehova. 19 Gadi, chendu chawatupondu chakamulamakesha; ilaña yena wakalamakesha katutu kawu. 20 MuAsheri mwakafuma yakudya yindi yikweti manji; wakaleta tuyakudya twatuwahi twakudya anyanta. 21 Nafwatali hinkayi yanombuwu, wahoshaña mazu aweni amawahi. 22 Yosefu himwana kachikabu chasonaña, hichikabu chekala kukaseloki, nyitayi yindi yatandaña nakumotoka ikoli. 23 Akwakwasola namata anyikunji anamumweshi kalula, anamwasoli, anamukabishi. 24 Kwinza yena wuta windi saña wakolela, nimakasindi ayikolesheli, namakasa aMukwañovu waYakoba, nejina daKabiña, Ilola daIsarela, 25 naNzambi yatata yeyi, diyi wakakukwashaku, naChinaweji, diyi wakakukoolekesha, nakukooleka kwakufuma muluzwizu lwamwiwulu, nakukooleka kwakufuma mwinyiñi mwishina, nakukooleka kwamayeli nalusemu. 26 Nkisu jatata yeyi jinasweji ñovu jinabadiki jawana anvwalili, jashika nikwakuma mapidi ahaya nyaka; jakekala hamutu waYosefu, mwomumbambamutu kachi kanona wadiñi waambuka nawana kwindi.
JUNE 22-28
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KWIDIKA 1-3
“Ami Yami Mwomunekalila Kwami”
(Kwidika 3:13) Mosi hakumwila Nzambi, nindi, Tiya, chinakaya kudi anyana kaIsarela, chinakayila nami, Nzambi yawankakulula jenu nantemeshi ninzi kudenu, niwena akañila nawu, ijina dindi hinyi? Indi ami nakayila namidi?
Lemeshenu Ijina daYehova Dabadika
Tañenu Kwidika 3:10-15. Mosi hadiñayi nayaaka 80 yakusemuka, Nzambi wamwinkeli mudimu walema nankashi: “Wuyifumishi antu ami anyana kaIsarela muEjipitu.” Mosi wakwili nakalemesha kuhitila mukwihula lwihu lwalema nankashi. Mosi wehwili nindi: ‘Ijina deyi yeyinyi?’ Chineli ijina daNzambi adilukili dehi, indi Mosi watalishili mudihi hakwihula ilu lwihu? Chakadi nikujina wakeñeleña kwilukilahu yuma yayivulu kutalisha hadi muntu wemeneneñaku idi ijina, dikwila nawu yikuma yadi kuleñela antu jaNzambi eteji nawu mwalala Wakayamwina. Kwakama kwaMosi kwadiña kwalema, muloña aIsarela adiña muwuduñu hadi yaaka yayivulu. Hadaha adi kujinoka neyi chakwila Nzambi yawankakulula jawu wadi kuyamwina. AIsarela amakwawu atachikili nikudifukula kudi anzambi a_muEjipitu.—Ezek. 20:7, 8.
(Kwidika 3:14) Nzambi wamwilili Mosi, nindi, AMI YAMI MWOMUNEKALILA KWAMI. Wamwilili nindi, Wakayili anyana kaIsarela, neyi, YAMI diyi nantemeshi kudenu.
kr 43, chikasha
MWATALISHA IJINA DANZAMBI
IJINA dakwila nawu Yehova dafuma kwiizu dachiHeberu datalisha mukwila nawu “kwikala.” Dichi antu amavulu eluka nawu ijina daNzambi datalisha mukwila nawu “Wakojejaña Yuma Kwikalaku.” Iku kulumbulula kunamuteleli chikupu Yehova muloña diyi Nleñi wayuma yejima. Wakojejeli iwulu nimaseki niyileñaleña yinateli kudifukula kudi yena kwikalaku nawa natwalekuhu kuzata kulonda yashikiji nkeñelu yindi.
Hanu dinu, mazu amwakwiluwu Mosi kudi Yehova halwihu lwehwiliyi lwasonekawu haKwidika 3:13, 14 atalisha mudihi? Mosi wehwili nindi: “Chinakaya kudi anyana kaIsarela, chinakayila nami, Nzambi yawankakulula jenu nantemeshi ninzi kudenu, niwena akañila nawu, Ijina dindi hinyi? Indi ami nakayakula namidi?” Yehova wakwili nindi: ‘Ami Yami Mwomunekalila Kwami.’
Ilukenu nenu, Mosi hamwihwili Yehova kulonda yamuleji ijina dindiku. Mosi niaIsarela adiña eluka ijina daNzambi. Mosi wakeñeleña Yehova yamuleji yuma yikukolesha chikuhwelelu chindi, iyi yuma yadi kumwekena mwatalisha ijina dindi. Dichi, hakwakula nindi, ‘Ami Yami Mwomunekalila Kwami,’ Yehova wamwekesheleña chikuma chalema hadi yomweni chakwila nawu nateli kwila chuma chidi chejima kulonda yashikiji nkeñelu yindi. Chakutalilahu, Yehova wekalili Mukwakwamwina, Mukwakuhana Nshimbi, Mukwakuhana yuma yikwawu kudi Mosi niaIsarela. Dikwila nawu, Yehova watondaña yomweni chuma chinakukeña kwikalayi kulonda yashikiji yikaninu yindi kudi antu jindi. Hela chochu, ijina daYehova hidakumina hohu hakwila chuma chinakukeña kwikalayiku. Dabombelamu niyuma yakojejañayi yileñaleña yindi kwikala kulonda yashikiji nkeñelu yindi.
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kwidika 2:10) Mwana wakulili, wamutweli kudi mwana kaFwaro wamumbanda, hakwikala mwanindi. Wamutumbili ijina dindi, nindi Mosi, nindi muloña namuzambwili mumeji.
g04 4/8 6 ¶5
Mosi Wadiña Kwoku Tahindi Hinsañu Yakulumbisha Hohu?
Komana mwalala tunateli kukuhwelela netu mwana kamwanta wakuEjipitu nateli kunona mwana wamuchidiwu? Eña, Nsakililu yawaEjipitu yatañishileña nawu kwila yuma yamuchidiwu kunateli kuletesha muntu kuya mwiwulu. Kutalisha hakunona anyana, mukwakuvumbujola Joyce Tyldesley washimwini nindi: “Ambanda amuEjipitu adimweneña nawu esekana nawamayala amuEjipitu. Adiluñishileña nshimbi niwuswa wowumu, nimunsañu jikwawu, nawa . . . ambanda adiña nakunona anyana akunona.” Mukanda wumu wakushankulu wahosha hakunona anyana washimuna mumbanda wumu wakuEjipitu wabalumwini añamba jindi kwikala anyanindi. Ilaña yahosha hansañu yakwiñija mama yaMosi kulonda yamuhembeña, Bayibolu yaThe Anchor Bible Dictionary yahosha nawu: “Wuseya wamufweteleñawu Mama yaMosi wamuvwala . . . wesekeni nawuseya watiyañeneñawu kufweta muntu weñijileñawu mudimu wakuhemba mwana wakunona muMesopotamiya.”
(Kwidika 3:1) Mosi wadiishilaña nyikoku yamuku windi Yetero, kapristu kakuMidiyani. Watweli nyikoku kunyima yesaña, washikili kumpidi yaNzambi kwokuHorebi.
w04 3/15 24 ¶4
Yikuma Yamaneni Kufuma muMukanda waKwidika
3:1—Yetero wadiña kapristu wamuchidinyi? Mumafuku awankakulula mutu wachisaka wakalakeleña neyi kapristu muchisaka chindi. Yetero mwamweni wadiña mutu wachisaka chamuchidi wawaMidiyani. Chineli aMidiyani adiña anyana kaAbarahama kuhitila mudi Ketura, elukili yuma yatela kwilawu hakudifukula kudi Yehova.—Kutachika 25:1, 2.
Kutaña Bayibolu
(Kwidika 2:11-25) Hamafuku ana, chakuliliyi Mosi, wayili kudi ana kwindi, watalili yiteli yawu. Wamweni kaEjipitu hakweta mana kwindi kaHeberu. 12 Watalili niniku niniku, chamweniyi kwosi muntuku wamujahili kaEjipitu, wamuswekeli muwusekulula. 13 Wayiluku nawa ifuku dikwawu damuchiyedi, hakumona amayala ayedi aHeberu hiyakulwisha. Wamwilili wakoñeli mukwawu chatama, nindi, wukumweteladi mukwenu? 14 Yena nindi, indi eyi nakwilishi mulopu wetu, ninsompeshi yetu, hinyi? Wuneli neyi wunjahi neyi chiwajaha kaEjipitu, tahindi? Mosi watiyili woma, nindi, komana chumichi anachiluki. 15 Fwaro chatiyiliyi chumichi wakeñeli kumujaha Mosi. Ilaña Mosi wamutemukili Fwaro, wayili nakushakama mwituña daMidiyani; hakushakama kwishima. 16 Kapristu wakuMidiyani wadiñi nawanyanindi awambanda atanu nayedi. ayili nakutaha meji, enzesheli muyizawu, anwishi nyikoku yatata yawu. 17 Atubiña ayili nakuyihaña, Mosi wanyamukili wayikwashiluku, wanwishili nyikoku yawu. 18 Chafuntiluwu kudi tata yawu Reyuweli, yena hakuyila nindi, lelu munanyakelidi kufunta? 19 Wena nawu, iyala kaEjipitu natupulwishi kudi atubiña, natutahili meji, nanwishi anyikoku. 20 Yena hakuyila anyanindi, nindi, Hayodihi? Aka! Munamushiyi nawa! Mutambikenu enzi kunu adyi yakudya. 21 Mosi wetiyili kushakama nayenowu iyala, wamwinkeli mwanindi Zipora. 22 Yena wavweli mwana weyala, Mosi wamutumbili ijina dindi, nindi Gereshomi, nindi, Muloña nashakami muwenyi mwituña dambala. 23 Woho, mafuku amavulu ahitamu nikuhitamu, mwanta wakuEjipitu afwa nikufwa. Anyana kaIsarela ashishumokeli nawuduñu wawu, hiyakudila, kudila kwawu kwadililuwu nawuduñu wawu kwashikili kudi Nzambi. 24 Nzambi watiyili chakwabawu, Nzambi waanukili chatiyeñeniyi dehi naAbarahama, naIsaka, naYakoba. 25 Nzambi wamweni anyana kaIsarela, Nzambi washiluhu muchima.
JUNE 29–JULY 5
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KWIDIKA 4-5
“Nakekalaña Naneyi Chiwakahoshaña”
(Kwidika 4:10) Mosi wamwilili Yehova, nindi, Ala Mwanta wami! Ami neluka kuhosha wanyi! Kanda dehi niilukañahu dehi kuhoshaku, hela ichi chiwunahoshi nanami kambuñeyi hineluki kuhoshaku, ami kwami nalemendenda mukanwa, idimi dami dalema.
(Kwidika 4:13) Yena nindi, Ala Mwanta wami! Atemeshi mwani, yowu wunatemeshi yowu.
Indi Yehova Wamonaña—Ñahi Antu Aleyaleyaña?
“Nashikilamu wanyi.” Hadaha munateli kutoñojoka nenu himwatelela kwikala mukwakushimuna nsañu yayiwahiku. Ambuña aYehova amakwawu ashinshika akushankulu atoñojokeleña nawu hiyashikila mukukalakala nyidimu yayinkeleñayi Yehovaku. Talenu chakutalilahu chaMosi. Chamwinkeluwu mudimu kudi Yehova, Mosi wahosheli nindi: “Ala Mwanta wami! Ami neluka kuhosha wanyi! Kanda dehi niilukañahu dehi kuhoshaku, hela ichi chiwunahoshi nanami kambuñeyi hineluki kuhoshaku, ami kwami nalemendenda mukanwa, idimi dami dalema.” Hela chakwila Yehova wamukolesheli, Mosi wakwili nindi: “Ala Mwanta wami! Atemeshi mwani, yowu wunatemeshi yowu.” (Kwid. 4:10-13) Indi Yehova welili ñahi?
(Kwidika 4:11, 12) Yehova wamwilili nindi, Indi wamwinkeli muntu kanwa hinyi? Indi wamwinkeli muntu hela wumama, hela kujika matu hela kutona, hela wuputamesu, hinyi? Hiyami Yehovaku, tahindi? 12 Yaku dinu, ami nakekala nakanwa keyi, nakakuleja mwejima muwakahosha.
Komana Mwamumonaña “Wakamonewaña”?
Henohu Mosi kanda yafunti kuEjipitu, Nzambi wamudizishili chishina chalema. Chimwahitili mpinji, Mosi wasonekeli chishina chenichi mumukanda waYoba nindi: ‘Kumutiya Yehova woma wowu maana.’ (Yoba 28:28) Hakwila amudizishi Mosi kwikala nawoma wamuchidiwu nikuzata mwamaana, Yehova wamulejeli chaambu chekala hakachi kawantu naNzambi Wañovu Yejima. Wamwihwili nindi: ‘Indi wamwinkeli muntu kanwa hinyi? Indi wamwinkeli muntu hela wumama, hela kujika matu hela kutona, hela wumputamesu, hinyi? Hiyami Yehovaku, tahindi?’—Kwid. 4:11.
Chumanyi chadiziliyi? Mosi hateleli kutiya womaku. Amutemesheli kudi Yehova, wamwinkeli Mosi yuma yejima yakeñekeleña hakushimuna nsañu yaNzambi kudi Fwaro. Nawa cheñi, Fwaro hadiña nañovu yakwesekana naYehovaku. Kafwampi, bayi neyi diyi yadiña mpinji yatachi yawambuña Nzambi kwikala muwubanji mwituña daEjipituku. Hadaha, Mosi watoñojokeleña chikupu Yehova chakiñiliyi Abarahama, Yosefu niMosi yomweni hampinji yayuulileñawu aFwaro akunyima. (Kutach. 12:17-19; 41:14, 39-41; Kwid. 1:22–2:10) Hamuloña wakumukuhwelela Yehova, ‘Wakamonewaña,’ Mosi wayili nakudimona naFwaro chakubula kutiya woma nawa washimwini mazu ejima amulejeluwu kudi Yehova nawu yahoshi.
(Kwidika 4:14, 15) Kuzuwa kwaYehova kwamubutukilili Mosi, hakumwila nindi, Aroni, kaLevi, himana kweyuku? Namwiluki yena weluka kuhosha chachiwahi. Ninochu yena hakwinza nakukukinkilila; chakukumonayi wukutiya kuwaha mumuchima windi. 15 Wakahoshaña nindi yena, wakashaña mazu mukanwa kindi, ami nakekala nakanwa keyi, nakekala ninakanwa kindi nakayilejaña chimwakela.
Indi Yehova Wamonaña—Ñahi Antu Aleyaleyaña?
Yehova hamulekesheli Mosi kuzata iwu mudimuku. Hela chochu, Yehova watondeli Aroni nindi yekali nkwashi yaMosi hakuzata iwu mudimu. (Kwi. 4:14-17) Ilaña, yaaka yahiñiluhu, Yehova wamukwashili Mosi nawa wamwinkeli yuma yakeñeleñayi hakwila yatweshi kuzata mudimu wamwinkeliyi Nzambi. Makonu, munateli kukuhwelela nenu Yehova nateli kusañumuna akwenu akakwitiya apama kulonda ayikwashi ninenu kuzata mudimu wenu wakushimwina. Sweje-e dinu, Izu daNzambi datukonkomwenaña nawu Yehova nateli kutwinka ñovu yakuzata mudimu watwinkayi.—2 Kor. 3:5; talenu chikasha chinakwila nawu “Yaaka Yinazañaleli Nankashi Muchihandilu Chami.”
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kwidika 4:24-26) Munjila yawu hakaminuwu, Yehova wamubulakeni, wakeñeli kumujaha. 25 Zipora wanoneni ilola datwa waalamishili mwanindi, wamuketwili muvumbu windi, wawunatilili kunyendu yindi, nindi, Ami nakumoni Wiyala wamashi. 26 Nzambi amuumbaku nikumuumbaku. yena mumbanda hakwila nindi, Eyi wiyala wamashi, nakwalamisha kwalamishiliyi mwanindi.
w04 3/15 28 ¶4
Malwihu Kufuma Kudi Antañi
Mazu aZipora akwila nawu “wiyala wamashi” ambukaku. Amwekeshaña nawu wadiña muntu wamuchidinyi? Chelili yeteji yuma yakeñekeleña muchitiyañenu chakwalamisha, Zipora wetejeli chitiyañenu chakwikala nawubwambu naYehova. Muchitiyañenu chaNshimbi chenjili nakukwatayi nawaIsarela, Yehova wadiña neyi iyala nawa antu akwatiliyi nawu adiña neyi mumbanda. (Yeremiya 31:32) Dichi, chamwililiyi Yehova (kuhitila mudi kañelu wamwimeneneñaku) nindi “wiyala wamashi,” chinamwekani neyi Zipora wetejeli kwovwahila nshimbi jejima jadiña munichi chitiyañenu. Chadiña neyi wetejeli kwikala mumbanda munichi chitiyañenu chakwalamisha nawa Yehova Nzambi wadiña neyi iyala. Chineli washikeneni kwovwahila yuma yakeñeleñayi Nzambi, wumi wamwanindi hiwadiña cheñi muwubanjiku.
(Kwidika 5:2) Fwaro welili nindi, Yehova hinyi mwaka nitiyi mwizu dindi, ninzi niyumbuku aIsarela? Ami hinamwiluka Yehovaku, niaIsarela hinakayumbaku kwamuku.
it-2 12 ¶5
Yehova
‘Kwiluka’ hikwatalisha mukuhosha hohu nawu neluka chuma hela muntuku. Chisupi Nabali welukili ijina daDavidi ilaña wehwili nindi, “Davidi yowinyi ntahi?” chatela yehuli nindi, “Himuntu wamuchidinyi?” (1 Sa 25:9-11; esekejenu 2 Sa 8:13.) Fwaro niyena wamwilili Mosi mwomumu nindi: “Yehova hinyi mwaka nitiyi mwizu dindi, ninzi niyumbuku aIsarela? Ami hinamwiluka Yehovaku, niaIsarela hinakayumbaku kwamuku.” (Kwi 5:1, 2) Chahosheliyi mwenimu, Fwaro watalishili mukwila nindi wamwilukili Yehova nindi diyi Nzambi walala wanyi hela nindi hakweti ñovu hadi Mwanta wawaEjipitu nihayuma yawuku, hela kwikala nañovu yakushikija nkeñelu yindi neyi chashimwiniwu aMosi naAroniku. Ichi dinu Fwaro niaEjipitu ejima kushilahu niaIsarela, akwiluka mwatalishili adina ijina, nimuntu idemeneneñaku. Neyi chamulejeliwu Mosi kudi Yehova, akwiluka neyi Nzambi nashikiji nkeñelu Yindi hadi aIsarela, kuyisubula, kuyinka Ituña daChikaninu, nikushikija chitiyañenu Chindi chakaniniyi ankakulula jawu. Neyi chahosheli Nzambi nindi, “Mwakeluka nenu, ami yami Yehova Nzambi yenu.”—Kwi 6:4-8; talenu ALMIGHTY.
Kutaña Bayibolu
(Kwidika 4:1-17) Mosi waakwili nindi, Wena kwawu hiyakañitiyaku, hiyakatiya mwizu damuku, akela nawu, Yehova hanadimwekeshi kudeyuku. 2 Yehova wamwilili nindi, chumanyi chidi muchikasa cheyi? Nindi, Mbwechi. 3 Nindi, Yinati heseki. Wayinatili heseki, yabalumukili kapela, Mosi hakukatemuka. 4 Yehova hakumwila Mosi, nindi, Ololaku chikasa cheyi wukakwati kumukila. Yena wolweli chikasa chindi wakakwatili, kabalumukili cheñi mbwechi muchikasa chindi. 5 Yehova nindi, Kulonda aketiyi nawu Yehova, Nzambi yawankakulula jawu, Nzambi yaAbarahama, Nzambi yaIsaka, Nzambi yaYakoba, nadimwekeshi kudeyi. 6 Yehova wamwilili cheñi, nindi, Iñijaku chikasa cheyi muntulu yeyi. Weñijili chikasa chindi muntulu yindi. Chachiidishiliyi kutala chikasa chindi chinakwati dehi musoñu wambumba, chineli dehi to-o neyi mpemba. 7 Nindi, Iñijaku cheñi chikasa cheyi muntulu yeyi. Weñijili cheñi chikasa chindi muntulu yindi, chachiidishiliyi muntulu yindi kutala chinabalumuki dehi cheñi neyi mujimba windi wunashaluku. 8 Yehova nindi, Neyi akaleka kukwitiya hela kusha muchima kuchinjikijilu chakusambila nehi, aketiya chinjikijilu chakukuminina. 9 Chakela neyi akaleka kwitiya hela yinjikijilu iyi yiyedi, neyi akabula kutiya nimwizu deyi, wakatambuli meji mukaloña wakayimwañili heseki dawuma, owu meji wakatambula mukaloña akabalumuka mashi heseki dawuma. 10 Mosi wamwilili Yehova, nindi, Ala Mwanta wami! Ami neluka kuhosha wanyi! Kanda dehi niilukañahu dehi kuhoshaku, hela ichi chiwunahoshi nanami kambuñeyi hineluki kuhoshaku, ami kwami nalemendenda mukanwa, idimi dami dalema. 11 Yehova wamwilili nindi, Indi wamwinkeli muntu kanwa hinyi? Indi wamwinkeli muntu hela wumama, hela kujika matu hela kutona, hela wuputamesu, hinyi? Hiyami Yehovaku, tahindi? 12 Yaku dinu, ami nakekala nakanwa keyi, nakakuleja mwejima muwakahosha. 13 Yena nindi, Ala Mwanta wami! Atemeshi mwani, yowu wunatemeshi yowu. 14 Kuzuwa kwaYehova kwamubutukilili Mosi, hakumwila nindi, Aroni, kaLevi, himana kweyuku? Namwiluki yena weluka kuhosha chachiwahi. Ninochu yena hakwinza nakukukinkilila; chakukumonayi wukutiya kuwaha mumuchima windi. 15 Wakahoshaña nindi yena, wakashaña mazu mukanwa kindi, ami nakekala nakanwa keyi, nakekala ninakanwa kindi nakayilejaña chimwakela. 16 Yena wakakuhoshelañaku kudi antu, chakela yena wakekala neyi diyi kanwa keyi, eyi neyi wakekala neyi Nzambi yindi. 17 Wakasendi muchikasa cheyi mbwechi oyu, wakeli nachu yinjikijilu.