CHIBAABACHAKUDIZA 41
KAMINA 13 Kristu, Diyi Chakutalilahu Chetu
Yuma Yitukudizila kuMafuku aYesu 40 Akukumishaku Hamaseki
“Amumweni hadi mafuku 40, nawa wahosheleña nsañu yaWanta waNzambi.”—YILW. 1:3.
TUKUDIZA
Chitunateli kwimbujola yuma yeliliyi Yesu mumafuku indi akukumishaku 40 hamaseki.
1-2. Chumanyi chamwekeni hayileñawu atumbanji twaYesu ayedi kuEmawusi?
HIIFUKU daNisani 16, 33 C.E. Atumbanji twaYesu ananeñi nankashi nawa anatiyi woma. Ayedi hakachi kawu anafumi muYerusalema nawa anayi kuEmawusi, mukala wekala hadi makilomita 11 kufuma muYerusalema. Awa amayala ananeñi muloña Yesu, iyala adiña nakulondelawu anamujahi. Yuma yachiñejañawu nawu Mesiya wukuyilila yinazatiki wanyi. Ilaña kudi chuma chakuhayamisha chikukeña kumwekana.
2 Muntu abula kwilukawu nenzi nawa natachiki kwendela hamu nawu. Atumbanji anakumulumbulwila chinatiyiwu hayuma yinamumwekeni Yesu. Iwu iyala natachiki kuyileja yuma yikabula kuvulamenawu. “Kutachikila kumazu aMosi nimazu awaTuprofwetu ejima,” nayilumbulwili nindi Mesiya wateleleli kukabakana nikufwa. Awa amayala asatu chinashikiwu kuEmawusi, iwu iyala anabuli kwilukawu nadilumbululi nindi, diyi Yesu anasañuliwu! Tunateli kufwikija muzañalu watiyiliwu atumbanji chelukiliwu nawu Mesiya wamumi!—Luka 24:13-35.
3-4. Chumanyi chayimwekeneni atumbanji twaYesu, nawa yumanyi yitukudiza muchinu chibaaba? (Yilwilu 1:3)
3 Yesu wamwekeni kudi atumbanji twindi kakavulu mumafuku indi akukumishaku 40 hamaseki. (Tañenu Yilwilu 1:3.) Hayina mpinji, akakumulondela Yesu aneñeli nawa atiyili woma, ekalili antañishi nawa akakushimwina aWanta amuzañalu, achikuhwelelu nawa ahamuka.a
4 Kudiza yuma yayiwahi yamwekeni muchihandilu chaYesu kunateli kutukwasha nankashi. Muchinu chibaaba tukudiza Yesu chazatishiliyi iyi mpinji (1) kukolesha atumbanji twindi, (2) kuyikwasha kulonda atiyishishi Nsona, nawa (3) kuyidizisha kulonda akazateña nyidimu kumbidi. Muniji njila jejima, tukumona chitunateli kumwimbujola Yesu.
KOLESHENUÑA AKWENU
5. Muloñadi atumbanji twaYesu chakeñekeleña kuyikundeja?
5 Atumbanji twaYesu akeñekeleña kuyikolesha. Muloñadi? Amakwawu ashili matala awu, yisaka nijibizininsi hakwila amulondeleña Yesu mpinji yejima. (Mat. 19:27) Amakwawu ayidiwileña muloña ekalili atumbanji twindi. (Yow. 9:22) Adihanini muniyi njila muloña elukili nawu Yesu wadiña Mesiya akaniniwu. (Mat. 16:16) Ilaña Yesu chamujahiliwu, chamwekeni neyi yuma yachiñejeleñawu yikamwekana wanyi nawa aneñeli chikupu.
6. Yumanyi yeliliyi Yesu chasañukiliyi?
6 Chakadi nikujina Yesu wamweni atumbanji twindi chaneñeliwu, bayi neyi chinjikijilu chakumwekesha nawu anazeyi kuspirituku, ilaña muloña wakufwisha muntu alemesheliwu nankashi. Dichi hadodenadina ifuku dasañukiliyi, watachikili kukolesha amabwambu jindi. Chakutalilahu, wamwekeni kudi Mariya Mandaleni hadilileñayi iku wudi kwijamu dindi. (Yow. 20:11, 16) Wamwekeni cheñi kudi atumbanji ayedi ashimunawu kumatachikilu achinu chibaaba. Nawa wamwekeni kudi kapostolu Petulu. (Luka 24:34) Yumanyi yitunateli kudizila kuyuma yeliliyi Yesu? Talenu yuma yamwekeni hampinji yamwekeniyi katachi.
7. Neyi chinashimuniwu haYowanu 20:11-16, Yesu wamweni Mariya nakwiladi nantetemena haNisani 16, nawa chumichi chamuletesheli Yesu kwiladi? (Talenu cheñi mwevulu.)
7 Tañenu Yowanu 20:11-16. Nantetemena haNisani 16, ambanda amavulu ashinshika ayili kwiluña kwamujiikiliwu Yesu. (Luka 24:1, 10) Tuhanjekenu hayuma yamumwekeneni mumbanda wumu, Mariya Mandaleni. Mariya chashikiliyi kwijamu, wawanini mujimba mwijamu mwosi. Wayili lufuchi nakuyileja aPetulu naYowanu nawa wayilondeleleña hanyima hayileñawu kwijamu lufuchi. Chawaniniwu nawu mwijamu mwosi mujimba, awa amayala afuntili kwitala. Ilaña Mariya nehi. Washalili kwenoku nakudila. Welukili wanyi nindi Yesu nakumumona. Wamweni iwu mumbanda washinshika chadilileñayi nawa wakeñeleña kumukundeja. Wamwekeni kudi Mariya nawa welili chuma chapela chamukundejeli chikupu. Wahosheli nindi nawa wamwinkeli mudimu walema, wakuya nakuyileja amanakwindi nindi yena anamusañuli.—Yow. 20:17, 18.
Mwimbujolenu Yesu kuhitila mukusha maana kuyuma yinakuhitamu amanakwenu niahela kulonda mwiluki chimunateli kuyikundeja (Talenu paragilafu 7)
8. Tunateli kumwimbujola ñahi Yesu?
8 Tunateli kumwimbujola ñahi Yesu? Kudi yuma yikwawu yitunateli kuyilila amanakwetu niahela hakwila atwalekihu kumukalakela Yehova neyi, kufwana Yesu, tuneluki kukala kunakumonawu nawa tuhosha nawu munjila yawushona. Talenu yuma yamumwekeneni muhela wejina Jocelyn, wafwishili muhelindi mumaposu. Wahosheli nindi: “Hadi tukweji twatuvulu natwalekelihu kuneña chikupu.” Hela chochu, manakwetu niñodindi amutambikili kwitala dawu, amutiyilili nakanañachima nawa amulejeli nawu walema kumesu aNzambi. Jocelyn wahosheli nindi: “Natiyili neyi Yehova nayizatishi wena kunzambula mukaluñalwiji kadi nampepela yafwana nakuñusha muwatu. Ankwashili kwikala neyena dakutwalekahu kumukalakela Yehova.” Ninetu tunateli kukolesha akwetu neyi tuyitiyililaña nakanañachima chinakutulejawu yuma yidi kunyichima munjila yawushona, nankeñelu yakuyikolesha atwalekihu kumukalakela Nzambi.—Rom. 12:15.
KUYIKWASHA KUTIYISHISHA NSONA
9. Kukalanyi kwamweniwu atumbanji twaYesu, nawa Yesu wayikwashili ñahi?
9 Atumbanji twaYesu etejeli Izu daNzambi nawa esekeli kudizatisha muchihandilu chawu. (Yow. 17:6) Ilaña kufwa kwaYesu hamutondu wakuyandishila kwayiluwañesheli. Yesu welukili nindi ajinokeleña, bayi neyi hakwikala nanyichima yatamaku, ilaña muloña atiyishishili wanyi nsona. (Luka 9:44, 45; Yow. 20:9) Dichi wayidizishili kulonda atiyishishi Nsona. Talenu cheliliyi mwenimu hampinji yamwekeniyi kudi atumbanji ayedi munjila yaya kuEmawusi.
10. Yesu wayikwashili ñahi atumbanji twindi kwiluka nawu diyi Mesiya? (Luka 24:18-27)
10 Tañenu Luka 24:18-27. Talenu Yesu hashikeneni kudishimuna kudi awa amayalaku. Ilaña wehwili malwihu. Muloñadi? Hadaha wakeñeleña ashimuni yuma yadiña nakutoñojokawu niyadiña munyichima yawu. Nawa ashimwini. Amulejeli nawu akuhweleli nawu Yesu wakamwina aIsarela kuchiyuulu chawaRoma chatama. Hanyima yakushimuna yuma yayakamishileña, Yesu wazatishili Nsona kulonda ayikwashi awa amayala kutiyishisha yuma yamwekeni. Hadodina ifuku namelela, Yesu wadiña nampinji yakuhanjeka nawatumbanji amakwawu hayoyeniyi nsañu. (Luka 24:33-48) Yumanyi yitunateli kudizila kuniyi nsañu?
11-12. (a) Yumanyi yitunateli kudizila kudi Yesu chadizishileñayi chalala chamuBayibolu? (Talenu cheñi nyevulu.) (b) Nortey amukwashili ñahi kudi muntu wamudizishileña Bayibolu?
11 Tunateli kumwimbujola ñahi Yesu? Chatachi, neyi munakudizisha atudizi aBayibolu, yihulenu malwihu akuyikwasha kwiluka chinakutoñojokawu niyuma yidi munyichima yawu. (Yish. 20:5) Neyi mwiluka chinakutiyawu, yikwashenu kulonda eluki chinateli kuwanawu nsona yinateli kuyikwasha yinesekani nakukala kunakumonawu. Tondolwelenu kuyileja yuma yatela kwilawu. Ilaña yikwashenu eluki chakuzatisha nsona niyishina yamuBayibolu muchihandilu chawu. Talenu chuma chamumwekeneni manakwetu wakuGhana wejina daNortey.
12 Nortey watachikili kudiza Bayibolu hadiñayi nayaaka 16. Hela chochu, hashimbwili wanyi, chisaka chindi chatachikili kumukañesha. Chumanyi chamukwashili kutwalekahu kwikala wakola? Muntu wamudizishileña Bayibolu wazatishili Matewu kapetulu 10 nakumulumbulwila nindi akaKristu alala akayikabisha. Nortey wahosheli nindi: “Chatachikili kukabishawu, nelukili nami nawani chalala.” Ntañishi yindi wamukwashili cheñi kutoñojoka haMatewu kapetulu 10:16 kulonda ekali wababala nawa wakalemesha hampinji yinakuhanjekayi nsañu yakuhwelelayi nawantaña jindi hetala. Chapapatisheweliyi, Nortey wakeñeleña nindi atachiki wupayiniya, ilaña atata yindi akeñeleña nawu yayi kuyunivesiti. Chatela amuleji Nortey yuma yatela kwilayi, ntañishi yindi wamwihwili malwihu nawa wamukwashili kutoñojoka haNsona. Yumanyi yafuminimu? Nortey watachikili mudimu wampinji yejima. Atata yindi amuhañili hetala. Nortey watiyaña ñahi hayuma yamumwekeneni? Wahosheli nindi: “Chakadi nikujina nafuukwili chachiwahi.” Neyi ninetu tukwasha akwetu kutoñojoka hansona, tunateli kuyikwasha kwikala akaKristu apama.—Efwe. 3:16-19.
Mwimbujolenu Yesu kuhitila mukukwasha antu amakwawu kutoñojoka haNsona (Talenu paragilafu 11)d
KWASHENU AMAYALA “EKALI YAWAANA”
13. Chumanyi cheliliyi Yesu hakwila mudimu waTata yindi atwalekihu kuwuzata? (AEfwesesa 4:8)
13 Hadiñayi hamaseki, Yesu wazatili chiwahi mudimu wamwinkeliwu kudi Tata yindi nawu azati. (Yow. 17:4) Yesu wadiña wanyi nachilwilu chakwila nawu, ‘Neyi wunakukeña neyi mudimu awuzati chiwahi, wuzati eyi aweni.’ Hampinji yazatiliyi mudimu windi wakushimwina hadi yaaka yisatu nachikunku, wadizishili amakwawu kuzata mudimu. Henohu kanda afunti mwiwulu, Yesu wenkeli atumbanji twindi—amakwawu adiña nayaaka yamuma 20—mudimu wakwakamena anyikoku aYehova alema niwakulombola mudimu walema wakushimwina nikutañisha. (Tañenu AEfwesesa 4:8.) Yesu wazatishili ñahi mafuku indi 40 akukumishaku kukwashi awa amayala adihana, ashinshika nawa adikita kulonda “ekali yawaana”?
14. Yesu wayikwashili ñahi atumbanji twindi kupama kuspiritu mumafuku indi akukumishaku 40 hamaseki? (Talenu cheñi mwevulu.)
14 Yesu wayifumbili atumbanji twindi chakadi kuyihita mumbadi ilaña munjila yayiwahi. Chakutalilahu, Yesu wamweni nindi amakwawu hakachi kawu adiña nachilwilu chakujinoka, dichi wayifumbili. (Luka 24:25-27; Yow. 20:27) Wayikwashili kusha muchima hamudimu wakubiña kubadika hanyidimu yakumujimba. (Yow. 21:15) Wayanukishili kubula kusha maana hakukooleka kunateli kutambwilawu amakwawu mumudimu waYehova. (Yow. 21:20-22) Wolweli yitoñojoka yaheña yadiñawu nayu haWanta nawa wayilejeli kusha muchima hakushimwina nsañu yayiwahi. (Yilw. 1:6-8) Akulumpi anateli kudizilaku yumanyi kudi Yesu?
Mwimbujolenu Yesu kuhitila mukukwasha amayala kulonda ashikuhu kuzata nyidimu yikwawu (Talenu paragilafu 14)
15-16. (a) Akulumpi anateli kumwimbujola ñahi Yesu? Lumbululenu. (b) Kufumba kwamukwashili ñahi Patrick?
15 Akulumpi anateli kumwimbujola ñahi Yesu? Atela kudizisha amayala, kushilahu niatwansi, kulonda ashikihu kuzata nyidimu.b Akulumpi hiyatela kukuhwelela antu anakudizishawu kwikala awaninaku. Atela kuyifumba munjila yayiwahi kulonda awa amanakwetu atwansi eluki yuma ekali adizoza, ashinshika nawa adihana kukalakela amakwawu.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.
16 Talenu manakwetu wejina daPatrick kufumba chikwamukwashili. Hadiñayi kansi wadiña nachilwilu chakuhosha nakuzuwa, nikubula kumwekesha luwi kudi ahela. Mukulumpi wumu wapama wamweni kuzeyazeya kwaPatrick nawa wamufumbili chiwahi chakadi kuhita mumbadi. Parick wahosheli nindi: “Elili chiwahi kunfumba. Natiyileña kutama neyi nimona amanakwetu amakwawu anakuyinka nyidimu yinakeñeleña. Ilaña kufumba kwaniwu mukulumpi kwankwashili kusha maana hakukalakela amanakwetu niahela mukudizoza chatela nishi maana hakutambwila chifulu hela kukoleka muchipompelu.” Chafuminimu, Patrick amutondeli kwikala mukulumpi hadiñayi muyaaka yakutachikila yamuma 20.—Yish. 27:9.
17. Yesu wamwekesheli ñahi nindi wayikuhweleleli atumbanji twindi?
17 Yesu wayinkeli atumbanji twindi mudimu wakushimwina nikutañisha. Hadaha atumbanji adimweni kwikala abula kushikilamu kuzata iwu mudimu. Hela chochu, Yesu wajinokeli wanyi neyi akukañanya kuzata iwu mudimu, nawa wayilejeli mwenimu. Hakumwekesha nindi nayikuhweleli, Yesu wahosheli nindi: “Neyi chantemesheliyi Tata, ninami nawa inakuyitemesha.”—Yow. 20:21.
18. Akulumpi anateli kumwimbujola ñahi Yesu?
18 Akulumpi anateli kumwimbujola ñahi Yesu? Akulumpi eluka nyidimu ahanaña nyidimu. (Fwili. 2:19-22) Chakutalilahu, akulumpi anateli kwinka atwansi nyidimu yakuwahisha nikwakamena Itala daWanta. Hanyima yakuyinka mudimu, anateli kuyikuhwelela nawu anateli kuwuzata owu mudimu kuhitila mukuyidizisha nikuyikuhwelela nawu akuzata owu mudimu chiwahi. Mukulumpi atondawu katataka wejina daMatthew wahosheli nindi watiyaña kuwaha neyi akulumpi eluka nyidimu amudizisha chiwahi kuzata owu mudimu nawa akuhwelela nawu wukuwuzata chiwahi. Wahosheli nindi, “Neyi niluwañesha ankwashileña kumona chinatela kudizila kuyiluwa yami nikuzata chiwahi mpinji yikwawu.”c
19. Yumanyi yitwatela kufwilaña kwila?
19 Yesu wazatishili mafuku indi akukumishaku 40 hamaseki kukolesha, kutañisha nikudizisha amakwawu. Dichi tufwileña kumwimbujola chikupu. (1 Pet. 2:21) Wukutukwashaña kwila mwenimu. Kafwampi watukana nindi: “Nukwikalaña nanenu mafuku ejima kushika nikukukuma kwanshakaminu yamakonu.”—Mat. 28:20.
KAMINA 15 Hamekenu Wedi waYehova!
a Nyikanda yaNsañu Yayiwahi ninyikanda yikwawu yamuBayibolu yashimuna mpinji yamwekeniyi Yesu asañwiliwu yashiyashana kudi antu amakwawu, chidi neyi kudi Mariya Mandaleni (Yow. 20:11-18); kudi ambanda amakwawu (Mat. 28:8-10; Luka 24:8-11); kudi atumbanji ayedi (Luka 24:13-15); kudi Petulu (Luka 24:34); kudi apostolu amakwawu kufumishaku Tomasi (Yow. 20:19-24); kudi apostolu, kushilahu niTomasi (Yow. 20:26); kudi atumbanji 7 (Yow. 21:1, 2); kudi atumbanji akubadika ha 500 (Mat. 28:16; 1 Kor. 15:6); kudi manakwindi Yakoba (1 Kor. 15:7); kudi apostolu ejima (Yilw. 1:4); nawa kudi apostolu adiña kwakwihi naBetani. (Luka 24:50-52) Mpinji jikwawu jamwekeniyi ajisoneka wanyi.—Yow. 21:25.
b Mpinji yikwawu amayala ashikahu adi nayaaka 25 kushika ku 30 ayitondaña kwikala ankoñi añinza. Hela chochu, awa amayala atela kuzata hawukulumpi hadi yaaka yayivulu.
c Neyi munakukeña kwilukilahu nsañu yikwawu hachimunateli kukwasha amanakwetu atwansi kushikahu kuzata nyidimu, talenu Kaposhi Kakutalila kaAugust 2018, mafu 11-12, mapara. 15-17, nikaApril 15, 2015, mafu 3-13.
d KULUMBULULA MWEVULU: Hanyima yakumukwasha kutoñojoka haNsona, kadizi waBayibolu nafuukulihu kunata yuma yakuzatisha haKrisimansi.