Kapetulu 11
Twalekenuhu Kwikala Nakuwunda Muchisaka Chenu
1. Yumanyi yaleñelaña yisaka kwaambokelamu?
AKOLEKA antu ekala muyisaka mwekala kukeña, luwi, nikuwunda. Tunakuhweleli netu, dichekala nichisaka chenu. Chawushona, yisaka yayivulu hiyashakamaña mukuwundaku nawa ambokelamu muloña wayuma yashiyashana. Yumanyi yaleñelaña yisaka kwaambokelamu? Mukanu kapetulu tukuhanjeka hayuma yisatu. Muyisaka yikwawu, antu ambokelamu munsakililu. Muyisaka yikwawu nawa, anyana akweti anvwali akuwanamu. Amakwawu niwena, kufwila kuwana mwakuhandila hela kufwila maheta kwayileñelaña kwaambokelamu. Hela chochu, yuma yinateli kwaambula chisaka chimu hiyinateli kwaambula chikwawuku. Komana chaambu chidi hadihi?
2. Kudihi kwawanañawu antu amakwawu maana akuyilombola muchisaka, nawa kudihi kwatela kuwanawu maana amawahi?
2 Yitoñojoka dichuma chatachi chaleñelaña kwaambokelamu. Neyi mufwilaña chikupu kwiluka chinakutoñojokayi mukwenu, munateli kwiluka chakuleta kunuñañana muchisaka. Njila yamuchiyedi hinsulu kumwafumishaña maana. Antu amavulu alondelaña mwayilejañawu akwawu akanyidimu, antuñinawu, akwakusoneka nsañu, hela maana awantu amakwawu. Amakwawu niwena, elukaña chahosha Izu daNzambi hakukala kukwetuwu, nawa azatishaña yuma yadiziluwu. Kwila mwenimu kunateli kukwasha ñahi chisaka kutwalekahu kwikala nakuwunda?—2 Timotewu 3:16, 17.
NEYI NFUMWENU WEKALA MUNSAKILILU YACHEÑI
3. (a) Bayibolu yatukonkomwena nawudi kutalisha hakwiñila mumaluwi namuntu wekala munsakililu yacheñi? (b) Nshimbinyi yatela kuzatishayi muntu neyi chakwila wumu wetiya ilaña mukwawu nehi?
3 Bayibolu yatukonkomwenaña chikupu kubula kwiñila mumaluwi namuntu wekala munsakililu yacheñi. (Kuhituluka 7:3, 4; 1 Akorinda 7:39) Hadaha, mwadizili chalala chamuBayibolu hanyima yakudisumbula ilaña iyala hadiziluku. Chumanyi chimwatela kwila? Hela chochu, kusanyika kwamumaluwi kuchidi kwalema. (1 Akorinda 7:10) Bayibolu yakonkomwena hampanda yamaluwi nawa yakolesha adisumbula kumanisha kukala kukwetuwu kubadika kukwitemuka. (Aefwesesa 5:28-31; Titusa 2:4, 5) Indi neyi nfumwenu wayikaanishaña chikupu kwikala munsakililu yalondelaña chahosha Bayibolu? Nateli kuyikañesha kuya nakupompa, hela nateli kuhosha nindi hanakukeña ñodindi yayeña nakushimwina kwitala nikwitala, kulonda kushimwinaña hansakililuku. Chumanyi chimwatela kwila?
4. Munjilanyi mwatela kumwekeshelayi mumbanda luwi neyi hekala munsakililu yimu nanfumwinduku?
4 Dihulenu nenu, ‘Muloñadi nfumwami chatoñojokelañayi muniyi njila?’ (Yishimu 16:20, 23) Neyi chakwila heluka yuma yimwayaña nakwilaku, nateli kwakama. Iyala nateli kwikala mukukala kudi antaña jindi hamuloña wakwila enu himunakudibomba mutushidikilu twalemeshawu chikupuku. Iyala wumu wahosheli nindi: “Chinashalili mwitala nkawami, natoñojokeli nami iñodami nantemuki.” Iwu iyala watoñojokeleña nindi nsakililu yinakumutambula mumbanda. Ilaña hamuloña wakudinka wanta, chamuleñeleli kubula kushimuna nindi watiyileña wuudi. Nfumwenu watela kwiluka nindi kumukeña Yehova hikunayi mukwila nawu munamukeñi chanti kubadika chimwamukeñeli hatachiku. Ikalenuña nampinji yakushakama nindi hamu.
5. Indi mumbanda wasumbuka neyala wekala munsakililu yacheñi watela kwiluka ñahi mwakukumina?
5 Hela chochu, kudi chuma chasweja kulema chimwatela kwiluka hakumanisha iku kukala chachiwahi. Izu daNzambi dakonkomwenaña ambanda nawu: “Enu ambanda, ovwahilenu anfumu jenu, dichi chinateli mudi Mwanta.” (Akolose 3:18) Dichi, Bayibolu yasoñamisha hakubula kwikala nayililu yakudimena. Kubombelahu, nhoshelu yakwila nawu “dichi chinateli mudi Mwanta,” iyi nsona yinakumwekesha nawu neyi mumbanda yovwahila nfumwindi watela nikutoñojoka hakwovwahila Mwanta. Dichi watela kwiluka mwakukumina.
6. Nshimbinyi yatela kwilukayi mumbanda mukwaKristu?
6 Kudi mukwaKristu, kuwanika kukupompa nikushimwina kudi amakwawu kutalisha hachikuhwelelu chindi chashindamena haBayibolu himbadi yalema yakudifukula kwalala yatela kulemeshayi. (Aroma 10:9, 10, 14; Aheberu 10:24, 25) Chumanyi chimwatela kwila, neyi muntu yayileja nindi muleki kulondela chuma chakeñañayi Nzambi? Apostolu aYesu Kristu ahosheli nawu: “Chiña twovwahila Nzambi, bayi antuku.” (Yililu 5:29) Chakutalilahu chawu chamwekeshaña njila yatela kulondela antu amavulu muchihandilu chawu. Komana kumukeña Yehova kukuyileñela kuzata chuma chakeñañayi? Cheñi nawa, komana kumulemesha nikumukeña nfumwenu kukuyileñela kumukalakela Yehova munjila yinateli kubula kumuneñesha nfumwenu?—Matewu 4:10; 1 Yowanu 5:3.
7. Kutatakenanyi kwatela kwikala namumbanda mukwaKristu?
7 Yesu wahosheli nindi ichi hichinateli kwikalaña chaswayi mpinji yejimaku. Wasoñamishili nindi, hamuloña wakudimbulula kudifukula kwalala, yisaka yikweti antu amakwawu etiya, akamonaña neyi anayambuli nawakwetala dawu nampoku yakabali. (Matewu 10:34-36) Mumbanda wamwituña daJapan wamweni kukala kwamuchidiwu. Nfumwindi wamukañesheleña hadi yaaka 11. Wamuyadishileña chikupu nawa kakavulu wadiña nakumwenzelela hanzi. Ilaña womikili. Amabwambu jindi amuchipompelu chawakwaKristu amukwashili chikupu. Walombeleña mpinji yejima nawa nsona ya 1 Petulu 2:20 yamukolesheli chikupu. Iwu mumbanda mukwaKristu welukili chikupu nindi neyi yatwalekahu kwikala wakola, nfumwindi wakahimpa nawa akatachika mukukalakela Yehova hamu. Mwalala nfumwindi wahimpili.
8, 9. Yumanyi yatela kwilayi mumbanda kulonda nfumwindi yabuleña kutoba?
8 Kudi yuma yayivulu yimwatela kwila kulonda muhimpi yililu yanfumwenu. Chakutalilahu, neyi nfumwenu wakaanaña nsakililu yenu, bayi mwilaña yuma yinateli kumuleñela yatobeñaku. Hembenuña itala dawunyonji. Mwatela kumwekanaña chiwahi. Mwatela kuhoshaña mazu akukeña nikumuhameka. Chatela mumusawuleña, mukwashenuña. Mwekeshenu nenu yena diyi mutu wetala. Bayi mufuntisha katama neyi nayiluwañeshuku. (1 Petulu 2:21, 23) Mwatela kudiwulaña tuyiluwa tukwawu, nawa neyi mutachika kutoboka, ikalenu atachi kulomba kwanakena.—Aefwesesa 4:26.
9 Bayi muleka yadeña yakudya mukulaba hamuloña wakwila mwaya nakupompaku. Cheñi, munateli kufuukulahu kuyaña mumudimu wakushimwina neyi nfumwenu nafumuhu. Chidi chachiwahi mumbanda mukwaKristu kubulaña kumushimwina nfumwindi neyi wakaanaña. Ilaña, watela kulondela kufumba kwakapostolu Petulu kwakwila nawu: “Mwomumu ninenu ambanda, shakamenu nakwovwahila anfumu jenwenu aweni; kulonda, hela amu anabuli kwovwahila mazu, akayikoki chakadi mazu, nanochu chakushakamawu añodi jawu; chakumonawu chimukushakama nawoma, chakubula kubajama.” (1 Petulu 3:1, 2) Ambanda akwaKristu atela kuzatilaña chikupu hakumwekesha nyikabu yaspiritu yaNzambi.—Aŋalija 5:22, 23.
NEYI MUMBANDA
WEKALA MUNSAKILILU YACHEÑI
10. Chumanyi chatela kwilayi iyala wetiya neyi iñodindi wekala munsakililu yacheñi?
10 Indi neyi chakwila iyala himukwaKristu ilaña mumbanda nehi? Bayibolu yahana kufumba kwakuwahi haniyi nsañu. Yahosha nawu: “Neyi hadi mana kwetu wukweti iñodindi wabula kwitiya, niyena mumbanda natiyi kuwaha kushakama nindi, iyala bayi amuseñaku.” (1 Akorinda 7:12) Yakonkomwena cheñi amayala nawu: “Keñenu añodi jenu.”—Akolose 3:19.
11. Indi iyala nateli kumwekesha ñahi kashinshi nikuzatisha chachiwahi wumutu windi kudi ñodindi neyi himukwaKristuku?
11 Neyi mwasumbula mumbanda wukweti nsakililu yambukaku nayenu, shenuku kashinshi chikupu kulonda mulemesheña ñodenu nikumwakamena. Chineli niyena himukulumpi, watela kwikala wakasunuka kwila yuma yakuhwelelayi munsakililu yindi, hela chakwila himwayitejaku. Mpinji yatachi yimukuhosha nindi kutalisha hansakililu yenu, bayi mukuhwelela nenu wukuleka yuma yakuhwelelayi nakukeña yuma yayiha yimukumulejaku. Chatela munyakali kumuleja nenu tushidikilu twamunsakililu twalemeshayi yena nichisaka chindi twakutwamba, hoshenu nindi mukuwunda kuhitila mukuzatisha Bayibolu. Hadaha nateli kutoñojoka nindi mwamudiwulaña neyi mumanishilaña mpinji yeneni kunyidimu yakuchipompelu. Nateli kuyidimbulula hakumukalakela Yehova, ilaña wukukolelaña hohu mukuhosha nindi: “Inakukeña nikaleña nenu hadi mpinji yeneni!” Dichi wundenu. Kuhitila mukumwakamena chachiwahi, mukuhita kwampinji nateli kwiteja kudifukula kwalala.—Akolose 3:12-14; 1 Petulu 3:8, 9.
KUDIZISHA ANYANA
12. Hela neyi eyala namumbanda ekala munsakililu yashiyashana, anateli ñahi kuzatisha nshimbi jamuNsona hakufumba anyanawu?
12 Chisaka chabula kwikala mukudifukula kumu, mpinji yikwawu kudizisha anyana hansañu yamunsakililu kwakalaña. Munateli kuzatisha ñahi nshimbi jamuNsona? Bayibolu yashimuna nawu tata yawantu wukweti mudimu wakufumba anyana, nawa mama yawantu niyena wukweti mudimu weneni. (Yishimu 1:8; esekejenu Kutachika 18:19; Kuhituluka 11:18, 19.) Hela chakwila iyala halondelaña wumutu waKristuku, diyi mutu wachisaka.
13, 14. Neyi iyala wakanishaña ñodindi kuya nawanyana kukupompa kwawakwaKristu hela kudiza nawu Bayibolu, chumanyi chatela kwilayi ñodindi?
13 Atata jawantu amakwawu abula kwitiya hiyakanishaña amama jawantu kufumba anyanawu nsañu yamunsakililuku. Ilaña amakwawu ayikanishaña. Chumanyi chimwatela kwila neyi nfumwenu wayikanishaña kuya nawanyana nakupompa hela wayikanishaña kudiza nawanyana Bayibolu hetala? Aha dinu dihu himwatela kuzata nyidimu yiyavulu, kumukalakela Yehova Nzambi, ninfumwenu hamu neyi mutu, nianyanenu imwakeña. Munateli kuyizata ñahi iyi nyidimu?
14 Chakadi nikujina, mukulomba kudi Yehova. (Afwilipi 4:6, 7; 1 Yowanu 5:14) Hela chochu, yenu mwatela kufuukulahu njila yimwatela kulondela. Neyi mulumbulwila nfumwenu chachiwahi nenu himunakuzuñesha wumutu winduku, mukuhita kwampinji nateli kuleka kuyikañesha. Hela neyi nfumwenu wayikanishaña kuya nawanyanenu kukupompa hela kudiza nawu Bayibolu, munateli kuyidizishaña. Kuhitila mukuhanjekaña nawanyanenu nikuyimikila chakutalilahu chachiwahi, yidizishenu kumukeña Yehova, kukuhwelela Izu dindi, kulemesha anvwali, kushilahu nitata yawu, kwakamena antu, nikwiluka mwakuzatila nyidimu. Mukuhita kwampinji, tata yawantu nateli kumona yuma yayiwahi yikufumamu nawa nateli kuhameka iñodindi hakuzata nañovu.—Yishimu 23:24.
15. Mudimwinyi wukwetiyi iyala wetiya hadi anyanindi?
15 Neyi eyi iyala wetiya ilaña iñodeyi hetiyaku, mwatela kwikala namudimu ‘wakuyilela anyanenu nakuyibabesha nikuyikonkomwena mudi Mwanta.’ (Aefwesesa 6:4) Hampinji yimunakuyidizisha, mwatela kumwekesha luwi, kukeña, nikuzata nañodenu chachiwahi.
NEYI NSAKILILU YEYI YAMBUKA NAYAWANVWALI JEYI
16, 17. Nshimbinyi yamuBayibolu yatela kwilukawu anyana neyi chakwila ekala munsakililu yambukaku nayawanvwali jawu?
16 Kakavulu, anyana anyanya anakwikala munsakililu yambukaku nayawanvwali jawu. Komana mwekala munsakililu yambuka nayawanvwali jenu? Neyi dimu, Bayibolu yikweti kufumba kwakuwahi kumwatela kulondela.
17 Izu daNzambi dahoshaña nawu: “Ovwahilenuña anvwali jenu mudi Mwanta, dichi chuma chachiwahi. Lemeshaku tata yeyi nimama yeyi; dilu lushimbi lukweti chikaninu lwakusambila.” (Aefwesesa 6:1, 2) Ichi chakeñekaña kuyilemesha anvwali chikupu. Hela chakwila, kulemesha anvwali kwalema, mwatela cheñi kumulemesha Nzambi walala. Neyi mwana yakula nakutachika kudifuukwila, yuma yikufumañamu mukufuukula kwindi yikushikenaña hamuntu windi. Ichi hichatalisha kunshimbi jamukaayi hohuku ilaña nikunshimbi jaNzambi. Bayibolu yahosha nawu, “Wejima wetu twamba kalumbulula kudi Nzambi mutwelaña hamuntu hamuntu.”—Aroma 14:12.
18, 19. Neyi anyana hiyekala munsakililu yimu nawanvwali jawuku, anateli kukwasha ñahi anvwali jawu kwiluka chachiwahi nsakililu yawu?
18 Neyi yuma yimwetiya yinayileñeli kuhimpa muchihandilu chenu, mwatela kwiluka chinakutoñojokawu anvwali jenu. Anvwali anateli kutiya kuwaha, neyi musweja kwikala nakalemesha, kwovwahila chikupu, nikuzata mwakeñañawu, hamuloña wakudiza nikuzatisha yuma yatañishaña Bayibolu. Hela chochu, neyi nsakililu yenu yayiha yiyileñela kukaana yuma yakuhwelelawu nitushidikilu twalemeshawu chikupu, anateli kutoñojoka nawu munakukaana wuswana wayifuukwilawu. Anateli cheñi kwakama hachihandilu chenu neyi yuma yimunakwila hiyayiluka muchituñiluku hela neyi yinakuyikañesha kuzata yuma yinateli kutoñojokawu nawu yikuyileñela kuheta yuma yakumujimba. Kudivwimba kunateli cheñi kuleta kukala. Anateli kutoñojoka nawu, wunakumona neyi wunakuhosha mwaloña ilaña munakuhoshawu mwamukunkulwayi.
19 Dichi mwatela kunyakala kuleja anvwali jenu kulonda adiluki nawaeluda hela nawaYinsahu amakwawu apama amuchipompelu chenu. Yilejenu anvwali jenu akayi Kwitala daWanta kulonda akaditiyili aweni yuma yatañishañawu nikwiluka chekalawu aYinsahu jaYehova. Mukuhita kwamafuku, yililu yawanvwali jenu yinateli kuhimpika. Hela chakwila anvwali jenu ayikañeshaña chikupu, atabolaña nyikanda yashindamena haBayibolu, nikukaanisha anyana kuwanika kukupompa kwawakwaKristu, munateli kutañilaña kwacheñi, nikuhanjekaña nawakwenu akwaKristu, kushimwinaña nikukwasha amakwawu muwunsahu wamumpanji. Cheñi mwatela kulomba kudi Yehova. Anyana amakwawu ahembelelaña nakushika nimpinji yakakulawu nakutachika kudishakamina kulonda kumukalakela Yehova chikupu. Hela chakwila munakumona kukala hetala, bayi mujimbala ‘kulemesha atata yenu niamama yenuku.’ Zatenu nañovu kulonda kuleta kuwunda hetala. (Aroma 12:17, 18) Sweje-e, fwilenu kwikala nawubwambu wawuwahi naNzambi.
KUKALA KWAMONAÑA NVWALI YAWANYANA AKUWANAMU
20. Yumanyi yatela kutoñojokawu anyana neyi tata yawu hela mama yawu wakuwanamu?
20 Muyisaka yayivulu, yisaka yakuwanamu diyaletaña kukala kweneni bayi neyi kwambuka munsakililuku. Makonu, muyisaka yayivulu mwekalaña nyana yakuwanamu, hadaha nyana kamumbanda hela keyala. Muyisaka yamuchidiwu, anyana anateli kuditiyila ichima nikuhilashana hela kukeña kuyitena nawu ashinshika. Chikufumamu, anateli kutachika kudiwula anvwali jawu akuwanamu anakuzata nañovu kulonda ekali anvwali amawahi. Chumanyi chinateli kukwasha chisaka chakuwanamu kushakama chachiwahi?
21. Hela kudi yuma yamaneni yikumwekana, muloñadi anvwali akuwanamu chiyatela kuzatishila nshimbi jamuBayibolu?
21 Ilukenu nenu hela kudi yuma yamwekanaña, nshimbi jamuBayibolu jinakwashi yisaka yikwawu kushakama chachiwahi jinateli kuyikwasha ninenu. Kudiwula iyi nshimbi kunateli kumwekana neyi, hakampinji kantesha munamanishi kukala, ilaña mukuhita kwampinji kunateli kuleta kukala kweneni. (Masamu 127:1; Yishimu 29:15) Ikalenu namaana nikashinshi, maana akutwalekahu kuzatisha nshimbi jaNzambi kulonda kuhetelamu chikupu, nikashinshi kakwiluka chaleñelaña antu amuchisaka kuhosha nikwila yuma yikwawu yelañawu. Cheñi mwatela kwikala naluwi.—Yishimu 16:21; 24:3; 1 Petulu 3:8.
22. Muloñadi chichayikalilaña anyana kwovwahila nvwali wakuwanamu?
22 Neyi mudi anvwali yawanyana akuwanamu, munateli kwanuka nenu hampinji yimwadiña kanda mwiñili munichi chisaka, hadaha anyana ayitambwilili chachiwahi. Ilaña chimunekali dehi nvwali yawu wakuwanamu, hadaha anahimpi yililu yawu. Chanukawu nvwali yawu wayivwala, anyana chinateli kuyikalila kuyovwahila, hadaha akutachika kutoñojoka nawu munakukeña ayikeñi chikupu kubadika nvwali yawu wayivwala. Mpinji yikwawu, anateli nikuyileja nawu, yenu mwatuvwala wanyi. Mazu amuchidiwu akatishaña kumuchima. Hela chochu, “Bayi wunyakala kuzuwa mumuchima weyuku.” (Mukwakutaŋisha 7:9) Mwatela kwikala nakashinshi niwushona kulonda mwiluki chinakutoñojokawu anyana.
23. Munateli kufumba ñahi anyana akuwanamu muchisaka?
23 Chekala chalema kwikala nayililu yamuchidiwu neyi munakufumba anyana. Kutwalekahu kuyifumba kwalema. (Yishimu 6:20; 13:1) Chineli anyana ekalaña ashiyashana, nikufumba nikwena kwashiyashanaña. Anvwali ahembaña nyana yakuwanamu, atoñojokaña nawu chikuwaha neyi nvwali yawu wayivwala wukutachikilahu kuyifumba anyanindi. Chikuwaha neyi anvwali ejima ayedi aditejaña hakufumba anyana, bayi kwakamenaña hohu nyana yakudivwela nakudiwula akuwanamuku. (Yishimu 24:23) Kwovwahila kwalema, ilaña mwatela kudiwulaña yiluwa yikwawu. Bayi muswejaña kuzuwaku. Mwekeshenu kukeña hakuyifumba.—Akolose 3:21.
24. Chumanyi chinateli kukañesha yililu yatama hakachi kawanyana awamayala niawambanda amuchisaka chakuwanamu?
24 Kuhanjekaña nachisaka kunateli kukañesha kukala. Ichi chinateli kukwasha chisaka kushinshika hayuma yalema muchihandilu. (Esekejenu Fwilipi 1:9-11.) Cheñi anateli kukwasha muntu wejima wamuchisaka kwiluka chuma chatela kwilayi kulonda kushikija yikonkwanyi yemika chisaka. Kubombelahu, kwikala akasunuka hakuhanjeka nachisaka kwakañeshaña yililu yatama. Nyana yawambanda atela kwiluka chakuvwala nikwiluka chakudihemba kudi tata yawu niamana kwawu akuwanamu, nawa anyana awamayala mwatela kuyifumba kulonda kwikala nayililu yayiwahi kudi mama yawu niahelawu akuwanamu.—1 Atesalonika 4:3-8.
25. Yililwinyi yinateli kuyikwasha kuleta kuwunda muchisaka chakuwanamu?
25 Hakwila nawu mushindi kukala kwakwikala nvwali wakuwanamu, ikalenu awunda. Hakwila nawu mukoleshi wubwambu wawuha, hashimbulaña. Hakwila nawu anyana akuwanamu atachiki kuyikeña nikuyilemesha, himudimu weneni. Ilaña anateli kuyilemesha nikuyikeña. Nsapi yakuleta kuwunda muchisaka chakuwanamu, hikwikala namaana nikashinshi, nikukeña kumuzañalesha Yehova chikupu. (Yishimu 16:20) Yililu yamuchidiwu yinateli kuyikwasha kumika kukala kukwawu.
KOMANA KUFWILA MAHETA KWAMBULAÑA CHISAKA CHENU?
26. Munjilanyi kukala nichimwamonaña maheta chikunateli kwambula chisaka?
26 Kukala nichimwamonaña maheta kunateli kwambula yisaka munjila jajivulu. Chawushona, yisaka yikwawu yambokelañamu hamuloña wakutoboka hansañu yamali nikufwila kuheta hela kufwila kwikalaku namaheta antesha. Kwambuka kunateli kumwekana neyi adisumbula azataña nawa ekala nachaaku chakuhosha nawu “awa mali ami, owu mali eyi.” Hela neyi hiyabobolañaku, nawa wejima wawu azataña, hiyanateli kwikala nampinji yeneni yakuhanjekaña hamuku. Chaaku chinasweji mukaayi, atata jawantu ayaña nakuzatila kwakulehi nakushiya yisaka yawu hadi tukweji twatuvulu hela yaaka, nakukeña mali amavulu kubadika awanañawu neyi adi hetala. Chumichi chinateli kuleta kukala kweneni.
27. Nshimbinyi yatela kukwasha chisaka chidi nakukala kwamali?
27 Kwosi nshimbi yinateli kutuñawu kutalisha hakumanisha iku kukalaku, muloña yisaka yashiyashana yamonaña kukala nikukankila kwamboka-mboka. Hela chochu, nshimbi jamuBayibolu jinateli kuyikwasha. Chakutalilahu, Yishimu 13:10 yalumbulula nawu munateli kutondolwela yuma yamukunkulwayi kuhitila ‘mukudileja chachiwahi.’ Ichi hichatalisha mukushimuna yitoñojoka yeyi hohuku ilaña kukeña wukwashu kudi amakwawu nikwiluka chinakutoñojokayi mukwenu. Kubombelahu, kufuukula chachiwahi mwakuzatishila mali kunateli kukwasha chisaka kuzatila hamu. Mpinji yikwawu, chachiwahi neyi eyala namumbanda, eñila nyidimu nakuzata hadi mpinji yantesha kulonda kwikala namali akuzatisha kuyuma yikwawu, sweje-e neyi akweti nyana hela antu amakwawu ahembañawu. Neyi chikala mwenimu, iyala watela kuleja ñodindi nindi wukweti mpinji yakwikala nindi. Iyala nianyana atela kuzataku nyidimu yikwawu yazatañayi mumbanda nkawindi.—Afwilipi 2:1-4.
28. Yumanyi yimwatela kulondela yikukwasha chisaka kwikala chanuñañana?
28 Hela chochu, ilukenu nenu hela chakwila mali anateli kuyikwasha mukanu kaayi, hiyaletaña muzañaluku. Mali hiyaletaña wumuku. (Mukwakutaŋisha 7:12) Eñañi, kusweja kusha maana kuyuma yakumujimba kunateli kutamisha wuspiritu niyililu yayiwahi. (1 Timotewu 6:9-12) Chachiwahi kusambila kukeña Wanta waNzambi nikuloña kwindi, nakukuhwelela netu wukutukiswila hampinji yitunakukalakala nañovu kulonda kwikala nayuma yakumujimba. (Matewu 6:25-33; Aheberu 13:5) Kuhitila mukutwamijaku yuma yakuspiritu nikwikala nawubwambu wawuwahi naNzambi, chisaka chenu hela chakwila chambokelamu hamuloña wayuma yashiyashana, chikwikala chanuñañana chikupu muyuma yimu yabadika kulema.
INDI IJI NSHIMBI JAMUBAYIBOLU JINATELI KUKWASHA . . . ÑAHI ANTU AMUCHISAKA KULETA KUWUNDA MUCHISAKA?
AkwaKristu ekalaña nakashinshi. —Yishimu 16:21; 24:3.
Kudikeña nikudilemesha mumaluwi hikwashindamena hakwikala munsakililu yimuku.—Aefwesesa 5:23, 25.
MukwaKristu hatela kufumpa nshimbi jaNzambi mumushikilaku.—Yililu 5:29.
AkwaKristu ekala akwakuleta kuwunda.—Aroma 12:18.
Bayi munyakalaña kuzuwaku.—Mukwakutaŋisha 7:9.
[Chikasha chidi hefu 139]
MALUWI AMAWAHI ALETAÑA KALEMESHA NIKUWUNDA
Makonu amayala niambanda amavulu ashakamaña hamu neyi antu adisumbula chakubula nyichaatu. Iku hikukala kwatela kumanishayi mukwakwitiya wamuha. Mpinji yikwawu awa maluwi anateli kuyiteja muchituñilu hela muchisemwa, ilaña hiyamushimbuku. Nshimbi jamuBayibolu jahosha nawu chiña maluwi ekala akusonekesha. (Titusa 3:1; Aheberu 13:4) Bayibolu yahosha cheñi nawu antu adi muchipompelu chawakwaKristu, mumaluwi awu atela kwikala hohu eyala namumbanda. (1 Akorinda 7:2; 1 Timotewu 3:2, 12) Kulondela iyi nshimbi, diyi njila yatachi yakuletelamu kuwunda muchisaka chenu. (Masamu 119:165) Nshimbi jaYehova jalala nawa hijakalaku. Yuma yatulejañayi yekala yakutuhetesha.—Isaya 48:17, 18.
[Mwevulu wudi hefu 130]
Esekenu kwiluka yitoñojoka yamukwenu
[Mwevulu wudi hefu 138]
Neyi wudi nvwali yawanyana akudivwela hela akuwanamu, shindamenenu hawulomboli wamuBayibolu