EKLESIASTES
1 Weche mag jayalo+ ma wuod Daudi, kendo ma en ruoth ma odak Jerusalem.+
2 Jayalo wacho niya: “Tije duto gin kayiem nono! Tije duto gin kayiem!
Ee, gik moko duto gin kayiem nono!”+
5 Chieng’ wuok, kendo chieng’ podho;
To piyo piyo nono odok ka ma ne oaye, kendo ochako owuok.+
6 Yamo kutho kochomo yo milambo kendo olworo kochomo yo nyandwat;
Olworore alwora kamano ma ok ochung’.
7 Aoche duto mol nyaka e nam, to nam ok pong’.+
Aochego chako dok ku ma ne giwuokie mondo gimol kendo.+
8 Gik moko duto miyo ji ol;
Onge ng’at ma dilergi.
Wang’ ok ol gi nenogi;
It bende ok pong’ kuom winjogi.
10 Be nitie gima ng’ato diwach ni, “Nee, ma en gima nyien”?
Gino osebetie chakre chon;
Ne entie ka ne pok onyuolwa.
11 Ji ok par tieng’ mosekadho;
Bende, ji ok bi paro tieng’ ma biro;
Kata gin bende tieng’ ma luwogi ok bi parogi.+
12 An jayalo, asebedo ruodh Israel ka adak Jerusalem.+ 13 Ne ang’ado ni ati gi riekona mondo anon gik moko+ duto mosetim e piny+—tije ma kayiem ma dhano odichgo ma Nyasaye osemiyo dhano mondo otim.
14 Ne aneno tije duto mitimo e bwo wang’ chieng’,
Ne! Tije duto gin kayiem nono, kendo gichalo mana ka lawo yamo.+
15 Gima obam ok nyal rie,
Kendo gima onge ok nyal kwan.
16 Mi ne awacho e chunya niya: “Ne! Aseyudo rieko mang’eny moloyo ng’ato ang’ata ma ne okwongona dak Jerusalem,+ kendo asebedo gi rieko kod ng’eyo malach.”+ 17 Ne aketo chunya mondo ayud rieko kendo ang’e gima fuwo kod neko en,+ kendo mano bende ne chalo mana ka lawo yamo.
18 Nimar rieko mang’eny medo mana parruok,
Omiyo kaka ng’ato medo bedo mariek e kaka chunye medo chandore.+
2 Eka nawacho e chunya niya: “We acham ngima mondo ane ber ma mano dikelna.” To ne! Mano bende ne en mana gima nono.
2 Ne awacho ni, “Nyiero en neko lilo!”
Kendo napenjora ni, “Mor to konyo gang’o?”
3 Ne ang’ado e chunya ni amadh amadha divai+ kaka ahero, riekona to ne pod asikogo. E wi mano, ne adonjora e timbe mag fuwo mondo afweny gima berie moloyo ma dhano onego otim kuom ndalo machuok ma odakgo e piny. 4 Ne atimo gik madongo.+ Ne agero ute+ kendo ne apidho puothe mag mzabibu.+ 5 Ne aloso puothe mabeyo, mi apidhoe kit olembe duto. 6 Ne akunyo yewni mondo ayud pi miolo ne yiende ma ne apidho. 7 Ne an gi jotich ma yawuoyi gi ma nyiri,+ bende ne an gi jotich mamoko monyuol e dalana. Ne an gi jamni mang’eny+ moriwo dhok gi rombe. Jamniga ne ng’eny moloyo mag ng’ato ang’ata ma ne okwongona dak Jerusalem. 8 Fedha gi dhahabu ma ne achoko+ ne gin ma owinjore gi ruodhi kod gwenge madongo.+ Ne achoko chwo gi mon ma jower mondo owerna. E wi mano, ne achoko gik ma kelo mor ne yawuot dhano, ee, ne ok an mana gi dhako achiel kende, to ne an gi mon mang’eny. 9 Ne abedo ng’at maduong’ie moloyo ng’ato ang’ata ma nosedak Jerusalem motelona.+ E wi mano, riekona nosiko koda.
10 Ne atimo gimoro amora ma ne agombo.+ Gima ne chunya gombo ne atimo, nimar chunya ne mor nikech tijena duto matek, kendo mano e ma ne en pokna nikech tijena duto matek.+ 11 To ka ne aparo matut e wi tije duto ma ne atimo gi lweta, mi aparo tije matek duto ma ne asechandorago,+ ne aneno ni tije duto gin kayiem nono, kendo gichalo mana ka lawo yamo;+ onge tich moro amora e piny man gi ohala madier.+
12 Bang’e, ne aketo chunya mondo ane pogruok manie kind rieko, timbe mag hura,* kod fuwo.+ (Be nitie gima nyien ma ng’ato ditim bang’ gik ma ruoth osetimo? Gimoro amora monyalo timo nosetim) 13 Ne afwenyo ni rieko ber moloyo fuwo,+ mana kaka ler ber moloyo mudho.
14 Ng’at mariek wang’e neno,+ to ng’at mofuwo wuotho e mudho.+ Asefwenyo bende ni gimoro achiel e ma ochomogi giduto.+ 15 Mi ne awacho e chunya niya: “Gima timore ne jo mofuwo biro timorena an bende.”+ To kare riekona malich konya gang’o? Eka ne ang’ado e chunya niya: “Mae bende en mana thagruok kayiem nono.” 16 Nimar gikone, bed ni ng’ato riek kata ofuwo, wi ji wil kode.+ E kinde mabiro, wich biro wil gi ji duto. Koso dibed ni ng’at mariek biro tho e yo mopogore? Donge obiro mana tho kaka ng’at mofuwo tho!+
17 Mano e momiyo asin gi ngima,+ nimar aseneno ni tije duto mitimo e piny kelo mana chandruok, nikech tije duto gin kayiem nono,+ kendo gichalo mana lawo yamo.+ 18 Ne ajok gi gik moko duto ma ne asetiyone matek e piny,+ nikech gikone abiro weyogi ne ng’at ma biro luwo bang’a.+ 19 Be nitie ng’at ma ong’eyo ka ng’at ma biro luwo bang’ano nobed mariek kata mofuwo?+ Bed ni oriek kata ofuwo, pod obiro kawo gima lucha gi riekona osemiyo abedogo e piny. Ma bende en mana kayiem nono. 20 Omiyo, chunya ne ochako ol gi tije duto ma ne asetiyo matek ka achuerone* luya e piny. 21 Nikech ng’ato nyalo tiyo matek gi riekone, gi ng’eyone, kod lonyne duto, kata kamano, nyaka owe gik mosetiyone matekgo ne ng’at machielo ma ne ok otiyonegi.+ Mae bende en gima nono kendo masira maduong’.
22 Kuom adier, ere ohala ma ng’ato yudo kuom keto chunye e tije kendo tiyo matek e piny?+ 23 Nimar, e ngimane duto, tije motimo kelone mana chuny lit gi parruok+ kendo chunye ok kuwe mos kata mana gotieno.+ Mani bende en gima nono.
24 Onge gima ber ma dhano nyalo timo moloyo chiemo, metho, kendo bedo mamor nikech tije matek mosetimo.+ Mano bende asefwenyo ni en mich mowuok e lwet Nyasaye madier,+ 25 nimar ng’ano ma chiemo kata metho maber ma loya?+
26 Nyasaye miyo ng’at ma omore rieko, ng’eyo, kod mor.+ To jaricho omiyo tij choko gik moko mana mondo ochiwgi ne ng’at ma Nyasaye madier morgo.+ Ma bende en mana kayiem nono, kendo ochalo mana ka lawo yamo.
3 Gimoro amora nigi kindene,
Nitie kinde ma itimoe gimoro amora e piny:
2 Nitie kinde nyuol gi kinde tho;
Kinde pitho gi kinde pudho gima nosepidh;
3 Nitie kinde mar nego gi kinde mar chango;
Kinde muko gi kinde gedo;
4 Nitie kinde ywak gi kinde nyiero;
Kinde kuyo gi kinde miel;
5 Nitie kinde keyo* kite gi kinde choko kite;
Kinde kwako ng’ato gi kinde ma ok kwakie ng’ato;
6 Nitie kinde manyo gima olal gi kinde weruok kode ni oselal;
Kinde kano gimoro gi kinde wito gimoro;
7 Nitie kinde yiecho gimoro+ gi kinde twang’o gimoro;
8 Nitie kinde mar hera gi kinde mar sin;+
Kinde lweny gi kinde kuwe;
9 Ere ohala ma jatich yudo kuom kinda duto motimo?+ 10 Aseneno tije ma Nyasaye osemiyo yawuot dhano mondo gitim. 11 Gimoro amora ma Nyasaye oseloso ber* e kindene mowinjore.+ E wi mano, oseketo ngima ma nyaka chieng’ e chuny dhano; kata kamano, dhano ok nyal fwenyo ngang’ tije duto mag Nyasaye madier a chakruok nyaka giko.
12 Kuom mano, aseneno ni onge gima ber ma dhano nyalo timo moloyo bedo mamor kendo timo gik makare sa ma pod ongima.+ 13 Bende, aseneno ni ji duto onego ochiem kendo ometh kendo obed mamor nikech tijgi matek. Mano en mich mowuok kuom Nyasaye.+
14 Ang’eyo ni gimoro amora ma Nyasaye madier loso biro siko nyaka chieng’. Onge gima inyalo medie kata minyalo golie. Nyasaye madier osetimo kamano mondo dhano oluore.+
15 Gimoro amora ma timore, ne osetimore chon, kendo gima biro timore, bende nosegatimore.+ Kata kamano, Nyasaye madier manyo gik ma dhano oseluwo.*
16 Bende, aseneno wachni ka timore e piny: Bura ma dwarore ni ong’ad kare, ing’ado marach, kendo kar timo makare, richo e ma ji timo.+ 17 Omiyo, ne awacho e chunya niya: “Nyasaye madier biro ng’ado bura ne jo makare gi jo maricho,+ nimar gimoro amora nigi kinde mitimee.”
18 Bende, ne awacho ni Nyasaye madier biro weyo weche oyud dhano mondo eka gifweny ni kare gichal achala gi le, 19 nimar, gima ochomo dhano e ma ochomo le; gimoro achiel e ma ochomogi giduto.+ Mana kaka dhano tho e kaka le bende tho; much ngima* ma gin-go giduto chalre achala.+ Omiyo, dhano ok oloyo le gi gimoro. Gik moko duto gin kayiem nono. 20 Le gi dhano dhi kamoro achiel.+ Giduto ne gia e lowo,+ kendo giduto gidok e lowo.+ 21 Be nitie ng’at mong’eyo gadier ka be much dhano dhi malo to much le dhi e lowo?+ 22 Kuom mano, ne afwenyo ni gima ber moloyo ma dhano nyalo timo e ngimane en bedo mamor gi tijene,+ nikech mano e pokne; koso be nitie ng’at ma dimi one gik ma biro timore bang’ kosetho?+
4 Bang’e, ne akawo thuolo mar nono yore duto ma isandogo ji e piny, kendo ne aneno kaka jo ma isando ywak, to onge ng’at ma hoyogi.+ Jo ma ne sandogi ne nigi teko, to ne onge ng’at ma ne nyalo hoyo jo ma ne isandogo. 2 Mi ne awacho ni kare ng’at motho winjo maber moloyo ng’at ma pod ngima.+ 3 To ng’at ma winjo maber moloyogi giduto en nyathi ma pok onyuol,+ nimar pok oneno gik maricho ma timore e piny.+
4 Bende, aseneno kaka piem me kind ji+ miyo gitimo kinda kendo gitiyo e yo mong’ith; mano bende en gima nono, ma chalo mana ka lawo yamo.
5 Ng’at mofuwo obet abeta ma ok oti kata obedo ni nyawone miyo omedo mana dhero.*+
6 Yueyo matin ber moloyo tich matek manono* ma chal mana gi lawo yamo.+
7 Ne akawo thuolo mondo anon gima chielo ma onge ohala ma itimo e piny: 8 Nitie ng’at man kende kendo oonge gi watne moro amora. Oonge nyathi kata mana owadgi moro. Kata kamano, osiko odich adicha kotiyo matek to mwandu ok rome.+ To ok openjre ni, ‘En ng’ano ma atiyone matek kama ka atuonora gik mabeyo?’+ Mae bende en gima nono kendo thagruok lilo.+
9 Bedo ji ariyo ber moloyo bedo ng’ato achiel+ nikech giyudo pok maber kuom tich matek ma gitiyo. 10 Nimar ka achiel kuomgi opodho, nyawadgi nyalo chunge. To nade ng’at man kende kopodho?
11 E wi mano, ka ji ariyo onindo kaachiel, koyo ok bi chamogi. To ere kaka ng’ato achiel diyud liet ka en kende? 12 Inyalo lo ng’ato ka en kende. Kata kamano, ka gin ji ariyo to ginyalo loyo ng’at momonjogino. Kendo tol mokad gi tonde adek tek chodo.
13 Nyathi modhier to riek oloyo ruoth moti kendo mofuwo,+ ma yande winjo siem to koro ok otim kamano.+ 14 Nimar kata obedo ni ne onyuol wuoyino* e dhier kinde ma ne ruodhno locho,+ wuoyino nowuok e jela mobedo ruoth.+ 15 Ne ang’iyo ji duto ma pod ngima manie piny kendo ne ang’iyo kaka weche ne dhi ne wuoyi mokawo kar ruodhno. 16 Kata obedo ni ji mang’eny mor kode, jo ma dhi biro bang’e ok bi mor kode.+ Ma bende en gima nono ma chalo mana gi lawo yamo.
5 Sa moro amora ma idhi e od Nyasaye madier,+ bed motang’; ber moloyo kidhi kuno mondo ichik iti+ to ok mana mondo igol misango kaka jo mofuwo timo,+ nimar ok ging’eyo ni gima gitimono rach.
2 Kik irikni gi wach, bende kik iwuo e nyim Nyasaye madier ka ok iparo mondi e chunyi,+ nimar Nyasaye madier odak e polo to in idak e piny. Mano e momiyo wecheni onego obed manok.+ 3 Weche mathoth ma ng’ato paro e ma oleko,+ kendo ng’at mofuwo wacho weche mang’eny manono.+ 4 Ka isingori timo gimoro ne Nyasaye, onego ichop singonino piyo,+ nikech ok omor gi jo mofuwo.+ Tim mana kaka isesingori.+ 5 Ber moloyo ka ok isingori, kar singori to ok ichop singono.+ 6 Kik iwe lewi orwaki e richo,+ kendo kik iwach e nyim malaika ni ne obothni.+ Ang’o momiyo idwaro ni wecheni owang’ i Nyasaye madier kendo miyo oketh tich lweti?+ 7 Mana kaka weche mopong’o chuny ng’ato kelo lek manono,+ e kaka wacho weche mang’eny bende ok kony. Omiyo, luor Nyasaye madier.+
8 Kik iluor+ ka ineno ka isando jo modhier e pinyu, kendo itamogi e ratichgi, nimar jatelo ka jatelo nigi ng’at moloye gi duong’ kendo jotelogo duto bende nigi jo ma oloyogi gi duong’.
9 Jogo duto pogore gik ma giyudo e piny; kata mana ruoth bende yudo chiembe kowuok e puodho.+
10 Ng’at mohero fedha, fedha ok norome, kendo ng’at mohero mwandu, mwandu ok norome.+ Mae bende en gima nono.+
11 Sa ma mwandu medore, jo ma chamogi bende medore.+ Omiyo, be nitie ber ma wuon-go yudo mak mana ng’iyogi gi wang’e?+
12 Jatich nindo mamit bed ni ochiemo matin kata mang’eny, jamoko to ok nind nikech mwandune mang’eny miyo oparore.
13 Nitie gima lit ahinya ma aseneno e pinyni, ni ng’ato choko mwandu modhuro to mwandunego kelone mana chandruok. 14 Gimoro marach timore kendo olalo mwandunego duto, kae to onyuolo nyathi ka koro oonge gimoro amora.+
15 Mana kaka ng’ato ne owuok duk e i min mare, e kaka onge gima obiro dhigo ka osetho.+ Ok onyal dhi gi gimoro kata bed ni ne otiyone matek.+
16 Mano bende en masira maduong’: Obiro dhi mana kaka ne obiro; omiyo, en ohala mane ma ng’ato yudo kosiko otiyo matek mana kayiem nono?+ 17 Ng’atno chiemo pile ka pile e mudho ka en gi parruok mang’eny, gi tuoche, kaachiel gi mirima.+
18 Omiyo, aneno ni ma e gima ber kendo mowinjore: ni ng’ato ochiem, kendo omethi, kendo obed mamor nikech tich matek+ ma otimo e piny kuom ndalo machuok ma Nyasaye madier omiyego ngima. Nimar mano e pok ma Nyasaye omiye.+ 19 E wi mano, ka Nyasaye madier oguedho ng’ato gi mwandu+ kendo oweyone thuolo mondo ochamgi, ng’atno onego okaw pokneno kendo obed mamor nikech tije matek. Ma bende en mich mowuok kuom Nyasaye.+ 20 Nyasaye madier biro miyo osik komor kendo ng’atno biro neno ni ndalo kalone mapiyo.+
6 Nitie masira machielo ma bende aseneno e piny, kendo ojatimore ding’eny ne dhano: 2 Nyasaye madier miyo ng’ato mwandu gi duong’ ma onge gima ng’atno digomb kendo; kata kamano, Nyasaye madier ok weye mondo ocham mwandunego, to ng’at moro nono e ma chamogi. Mano en ngima ma onge ohala kendo gima rach miwuoro. 3 Kata ka po ni ng’ato nyalo nyuolo nyithindo 100 mi odag higni mang’eny mobed moti, to e ngimaneno ok oyudo mor moro amora nyaka thone, aneno ni nyathi mobuogi oloye.+ 4 Nimar nyathi mobuog biro e piny kayiem nono. Otho ma ok oneno ler, kendo ok chake kata mana nying. 5 Nyathino oloyo jaduong’no kata obedo ni ne ok oneno ler mar odiechieng’ kendo ne ok ong’eyo gimoro amora.+ 6 Ere tiende mondo ng’ato odag higni aluf ariyo to onge mor ma oneno? Donge ji duto dhi mana ka moro achiel?+
7 Tije duto matek ma ng’ato timo, otimo mana ne iye;+ kata kamano, onge chieng’ ma nowe gomboe chiemo. 8 Ng’at mariek oloyo ng’at mofuwo kod ang’o?+ Koso ber mane ma ng’at modhier yudo nikech ong’eyo nyagore gi ngima? 9 Ber mondo ng’ato omor gi gik ma wang’e neno kar gombo gik ma oongego. Mano bende en tim ma onge ohala kendo ochalo mana gi lawo yamo.
10 Gimoro amora mantie nosemi nying, kendo kit dhano oseng’ere; omiyo, dhano ok nyal ng’ang’ gi ng’at moloye gi teko. 11 Kaka ng’ato medo wacho weche* mang’eny e kaka gimedo bedo ma onge ohala; to be nitie gima mano konyogo dhano? 12 Ere ng’at ma ong’eyo gima ber ma dhano onego otim gi ngimane machuok ma onge ohala kendo ma kadho mana ka tipo?+ Bang’ ka ng’ato osetho, be nitie ng’at ma biro nyise gik ma timore e piny?
7 Nying maber ber moloyo mo ma nengone tek,+ kendo chieng’ ma ng’ato othoe ber moloyo chieng’ ma onyuolee. 2 Ber dhi e liel moloyo dhi ka ma obagie mor,+ nikech tho ochomo dhano duto. Kendo jo mangima duto onego ong’e mano. 3 Kuyo ber moloyo nyiero,+ nimar kuyo nyalo miyo ng’ato olok chunye.+ 4 Ng’at mariek dhi e dala ma ng’ato othoe kendo paro matut e wi tho, ng’at mofuwo to pache osiko mana e weche mag mor.+
5 Winjo ng’at mariek ka rieyi ber+ moloyo yudo pak kuom jo mofuwo. 6 Nyiero+ mar jo mofuwo chalo gi riadruok mar kuthe maliel e bwo agulu; kendo en gima nono. 7 Sand nyalo miyo ng’at mariek otimre ka janeko, kendo asoya ketho ng’ato.+
8 Giko mar gimoro ber moloyo chakruokne. Horuok ber moloyo sunga.+ 9 Kik ibed ng’at ma chwanyore piyo,+ nimar jo mofuwo e ma chwanyore mayot kamano.*+
10 Kik ipenjri ni, “Ang’o momiyo ndalo machon ngima ne ber moloyo ndalogi?” nimar mano ok en penjo ma nyiso rieko.+
11 Rieko kaachiel gi mwandu ber, kendo gikonyo jogo mangima. 12 Rieko nyalo geng’o chandruok+ mana kaka pesa bende konyo,+ to gima rieko oloyogo pesa en ni: Rieko reso ngima ng’at man kode.+
13 Paruru tije Nyasaye madier, nimar ka Nyasaye oloso gimoro kobam, be nitie ng’at ma nyalo rieyo gino?+ 14 E odiechieng’ ma weche odhini maber, bed mamor.+ Kata kamano, e odiechieng’ miyudoe masira, ng’e ni Nyasaye e ma oweyo odiechienge ariyogo duto obedie+ mondo dhano kik ng’e gik ma biro timorenegi e kinde ma biro.+
15 Onge gima pok aneno e ngimana manononi.+ Aseneno ng’at makare ma tho chon kata obedo ni otimo gik makare,+ bende aseneno ng’at marach ma dak aming’a kata obedo ni otimo gik maricho.+
16 Kik ibed ng’at makare mokalo tong’,+ bende kik itimri ni iriek ahinya.+ Marang’o idwaro hinyori iwuon?+ 17 Kik ibed ng’at marach mokalo tong’, bende kik ibed mofuwo.+ Marang’o idwaro ni itho ka ndaloni podi?+ 18 Ber mako siemni, to machielocha bende kik iwe;+ nimar ng’at moluoro Nyasaye makogi giduto.
19 Ng’at mariek tek moloyo jolweny apar ma roteke ma rito gweng’.+ 20 Onge ng’at makare e piny ma timo mana gik mabeyo kendo ma ok tim richo.+
21 Kik ichik iti ne gik moko duto ma ji wacho;+ kitimo kamano, inyalo po ka iwinjo ka jatichni wuoyo marach kuomi; 22 nikech in bende ing’eyo e chunyi ni isewuoyo marach e wi jomoko nyading’eny.+
23 Ne atiyo gi riekona mondo anon wechego duto mi awacho ni: “Anabed mariek.” To ne otama. 24 Ok wanyal ng’eyo gik mosetimore. Gitut mohewowa. Be nitie ng’at ma ding’egi adier?+ 25 Ne aketo chunya mondo anon kendo ang’e rieko, kod gimomiyo gik moko timore. Ne adwaro ng’eyo richo ma fuwo kelo kod gimomiyo timbe mag neko gin mana fuwo lilo.+ 26 Nafwenyo ni dhako makech moloyo tho chalo gi obadho mar jadwar, kendo chunye chalo gi gogo mag jolupo. Lwetene bende chalo gi nyororo mitweyogo ji e jela. Ng’at ma timo dwach Nyasaye madier e ma nyalo tony ne dhakono,+ jaricho to ok nyal tony e lwete.+
27 Jayalo+ wacho niya: “Ma e gima aseyudo bang’ nono gik moko, achiel kachiel. 28 To gima ne asiko ka amanyo ok aseyudo. Kuom ji aluf achiel, ne ayudo dichwo achiel makare, dhako makare to ne onge. 29 Mani kende e gima asefwenyo: Nyasaye madier ne ochueyo dhano ka gin jo makare,+ to gin giwegi e ma gisegajore gi weche mang’eny.”+
8 Dipim ng’at mariek gi ng’a? En ng’ano mariek ma ditiek ywaruok?* Rieko mar ng’ato miyo wang’e rieny kendo wang’e ma yande ojuol bedo mamuol.
2 Awacho niya: “Rit chik ruoth+ nikech singruok ma ne itimo e nyim Nyasaye.+ 3 Kik irikni wuok e nyime.+ Kik idonj e tim marach;+ nikech ruoth nyalo timo gimoro amora modwaro, 4 nimar chik ruoth e ma tiyo;+ kendo onge ng’at ma nyalo penje ni, ‘Itimo ang’ono?’”
5 Ng’at ma luwo chik ok bi hinyore,+ kendo ng’at mariek biro ng’eyo kinde monego otimie gimoro kod yo monego otimego.*+ 6 Gimoro amora nigi kindene kod yo monego otimego,*+ nimar gik ma chando dhano thoth. 7 Onge ng’at mong’eyo gima biro timore e kinde ma biro. Omiyo, onge ng’at ma nyalo wacho kaka gino biro timore.
8 Mana kaka onge ng’at ma nyalo chiko muya* kata geng’e mondo kik owuogi, e kaka onge ng’at ma nyalo geng’o thone.+ Mana kaka ok nyal mi jalweny rusa e kinde lweny, e kaka richo ma jo maricho timo ok bi weyogi mondo gitony.
9 Aseneno magi duto, kendo ne aketo chunya mondo ang’e tije duto mosetim e piny e kinde loch dhano, ma en loch ma kelo mana hinyruok.+ 10 Ne aneno ka jo maricho ma ne jodonjo ka maler tho kendo ne iyikogi, kae to mapiyo, wi ji wil kodgi e gweng’ ma ne gitimoe richo.+ Ngimagi odhi mana ka nono.
11 Nikech jomoko ketho to ok kumgi mapiyo,+ mano osemiyo jomoko ochayo piny kendo gitimo gik maricho ma ok gidew.+ 12 Kata obedo ni jaricho nyalo timo richo nyadi mia, kendo pod odak aming’a, ang’eyo ni weche biro dhi maber ne ng’at moluoro Nyasaye madier, nikech oluoro Nyasaye gadier.+ 13 Mopogore kodgi, weche ok bi dhi maber ne joricho,+ kendo kata mana ngimagi ma kalo ka tipo ok bi medore,+ nikech ok giluoro Nyasaye.
14 Nitiere gima lit ma timore e piny: Nitie jo makare mitimonegi marach mana ka gima gitimo gimoro marach,+ to nitie jo maricho mitimonegi maber mana ka gima gitimo gimoro maber.+ Mae bende en gima nono.
15 Kuom mano, an awacho ni ng’ato obed abeda mamor+ e ngimane nimar onge gima duong’ ma dhano nyalo timo e piny ma ok mana chiemo, gi metho, kendo winjo maber; magi e gik monego omorgo ndalo duto ma otiyoe matek gi ngima+ ma Nyasaye madier omiye e piny.
16 Ne aketo chunya mondo ayud rieko kendo ang’e gik moko duto mitimo e piny+ ma ok anind odiechieng’ gotieno. 17 Ne anono gik moko duto ma Nyasaye madier osetimo ma afwenyo ni dhano ok nyal ng’eyo gik moko duto ma timore e piny.+ Kata gitem matek manade, ok ginyal ng’eyo. Kata ka giwacho ni giriek kendo ni ginyalo ng’eyo, ok ginyal ng’eyo weche duto gadier.+
9 Omiyo, ne aketo wechego duto e chunya mi ang’ado ni jo makare gi jo mariek kaachiel gi tijegi ni e lwet Nyasaye madier.+ Dhano ok ong’eyo hera kod sigu ma ne nitie ka ne pok onyuolgi. 2 Gimoro achiel ochomo dhano duto,+ bed ni ng’ato en ng’at makare kata jaricho,+ bed ni ng’ato ber, oler kata ok oler, bed ni ng’ato chiwo misango kata ok ochiw misango. Ng’at maber romre aroma gi jaricho; ng’at ma kuong’ore romre aroma gi ng’at moluoro kuong’ore. 3 Ma e gima lit ma timore e piny: Nikech gimoro achiel ochomo ji duto,+ chuny dhano opong’ gi richo; kendo gitimore ka jonekni e ngimagi, kae to githo!*
4 Ng’ato ang’ata ma pod ngima nigi geno, nimar kata guok mangima oloyo sibuor motho.+ 5 Jo mangima ong’eyo ni gibiro tho,+ to jo motho ok ong’eyo gimoro amora,+ kendo gionge pok moro amora nikech wich osewil kodgi.+ 6 Hera kod sigu kaachiel gi nyiego ma ne gin-go oselal nono, kendo gionge kargi kuom gik ma timore e piny.+
7 Dhi icham chiembi gi mor, kendo imadh divai gi chuny mamor,+ nikech Nyasaye madier mor gi tijeni.+ 8 Rwak lewni ma rochere pile, kendo kik iwe ma ok iwiro mo e wiyi.+ 9 Bed mamor gi chiegi+ e ndalo duto mag ngimani manono ma Nyasaye omiyi e pinyni, nimar mano e pokni kendo en e pok miyudo nikech tich matek minyagorigo e piny.+ 10 Tim tich moro amora ma lweti oyudo gi tekoni duto, nimar onge tich, kata lony, kata ng’eyo gimoro, kata rieko e Liel*+ ka ma idhiye.
11 Aseneno gima chielo e piny, ni jo ma ringo matek ok e ma yomb e ng’wech pile, kendo jo ma thuondi ok e ma lo lweny pile,+ kendo jo mariek kinde duto ok yud chiemo, bende jo ma weche donjonegi ok e ma bed jomwandu pile,+ kendo kinde moko weche ok dhi maber ne jo ma nigi ng’eyo,+ nikech weche ma apoya timore ne ji duto sa asaya. 12 Dhano ok ong’eyo chieng’ thone.+ Mana kaka gogo* mako rech kendo wino mako winyo apoya, e kaka masira bende poyo dhano ma ok onyal buodho.
13 Gima chielo ma ne achako aneno e piny e wi rieko kendo ma ne omora en ma: 14 Ne nitie gweng’ moro matin ma ne nigi ji manok, kendo ruoth moro ma nigi teko ne obiro monje. Ruodhno ne olworo gweng’no te gi chiel motegno. 15 To e gweng’no, ne nitie ng’at moro modhier to riek, kendo ne oreso gweng’no. Kata kamano, onge ng’at ma ne oparo ng’at modhierno.+ 16 Ne awacho e chunya niya: ‘Rieko ber moloyo teko;+ mak mana ni ji ochayo rieko mar ng’at modhier, kendo ok giwinj wechene.’+
17 Winjo weche ma ng’at mariek wacho gi dwol mamuol ber moloyo winjo koko mar ng’at ma locho e kind jo mofuwo.
18 Rieko ber moloyo gik lweny, to jaricho achiel nyalo ketho gik mang’eny.+
10 Mana kaka lwang’ni motho miyo mo mang’we ng’ar kethore ma dum marach, e kaka tim matin mar fuwo nyalo ketho nying ng’at mariek kendo ma omi luor.+
2 Chuny ng’at mariek miyo oluwo yo maber,* to chuny ng’at mofuwo miyo oluwo yo marach.*+ 3 Kata ng’at mofuwo tem wuotho nade, pod fupe nenore anena,+ kendo otimo gik ma miyo ji duto ng’eyo ni ofuwo.+
4 Ka ruoth okecho kodi, bed mos,+ nikech bolruok geng’o richo mang’eny.+
5 Nitie gima rach ma aseneno e piny ka; en gima rach ma jo ma nigi teko timo:+ 6 Giketo jo mofuwo e telo, to jo ma owinjore gi telo to giweyo.
7 Aseneno ka jotich oidho farese to jotelo wuotho gi tiendegi mana kaka jotich.+
8 Ng’at ma kunyo bur nyalo podho e burno;+ kendo ng’at ma muko kor od kidi, thuol nyalo kayo.
9 Ng’at ma kunyo kite, kite nyalo hinyo, to ng’at ma baro yien bende yien nyalo hinye.*
10 Ka ng’ato tiyo gi le ma ok opiagi, obiro tiyo gi teko mang’eny. Omiyo, tiyo gi rieko ber.
11 Ka thuol okayo ng’ato ka pok oboye, onge ohala ma jabo thuol yudo.
12 Weche ma ng’at mariek wacho miyo ji here,+ to ng’at mofuwo tiekore owuon gi dhoge.+ 13 Weche ma kwongo wuok e dhoge gin mag fuwo,+ kendo weche motiekogo gin neko lilo. 14 Ng’at mofuwo siko wuoyo awuoya.+
Kata kamano, dhano to kia gima biro timore kinde ma biro. Be nitie ng’at ma nyalo wachone gima biro timore bang’ kosetho?+
15 Ng’at mofuwo nyagore gi tich matek kayiem nono, nikech ok ong’eyo kata mana yo ma dhi e dala maduong’.
16 En gima lit ahinya ka wuoyi e ma obedo ruoth,+ kendo lit ka jotelo chako nyasi mag chiemo gokinyi! 17 Ji mor ka ng’at mariek e ma locho, kendo ka jotelo chiemo mana e seche mowinjore mondo giyud teko to ok ni mondo gimer.+
18 Nikech nyawo mokalo tong’, tat ot nywowore; kendo ot chuer nikech ji ok dwar tich.+
19 Chiemo miyo ji bedo mamor, kendo kong’o miyo ji winjo maber;+ kata kamano, pesa to chopo weche duto.+
20 Kik ipar gik maricho kuom ruoth,+ kendo kik iwuo marach kuom jomwandu kata mana ka in e odi ma iye; nimar di po ka winyo* ofulo gima iwacho, kata le man gi buombe onwoyo weche miwacho.
11 Bol chiembi e nam,+ nimar bang’ ndalo mang’eny niyudgi kendo.+ 2 Pog gigeni ne ji abiriyo kata mana ne ji aboro,+ nimar ok ing’eyo masira ma biro timore e piny.
3 Ka boche polo opong’ gi pi, nyaka koth chue e piny; bende ka yath opodho kochomo yo milambo kata yo nyandwat, ka ma olwarieno e ma obiro sikoe.
4 Ng’at ma ng’iyo yamo ok nochwo kodhi, kendo ng’at ma ng’iyo boche polo ok noka cham.+
5 Mana kaka ok ing’eyo kaka much Nyasaye tiyo e choke mag nyathi ma pod ni e ich,+ e kaka ok ing’eyo tije mag Nyasaye madier ma timo gik moko duto.+
6 Chwo kodhi chakre okinyi kendo kik lweti yue nyaka chop odhiambo+ nimar ok ing’eyo kodhi ma biro twi. Kodhi moko nyalo twi to moko nyalo chwe ma ok otwi, to sa moro ginyalo twi giduto.
7 Ler mar odiechieng’ ber ndi, kendo neno wang’ chieng’ ber. 8 Ka po ni ng’ato odak aming’a to onego obed mamor kuom hignigo duto.+ Kata kamano, obed kong’eyo ni ndalo mag mudho nyalo bedo mang’eny! Kuom mano, gik moko duto ma pod biro gin mana kayiem nono.+
9 In rawera, bed mamor ka pod itin, kendo chunyi obed mamor e ndalo ma pod in rawera. Tim gik ma chunyi dwaro, kendo dhi ka ma wang’i terie; kata kamano, ng’e ni Nyasaye madier biro ng’adoni bura e wechego duto.+ 10 Omiyo, gol e chunyi gik ma nyalo keloni chandruok, kendo kik itim gik ma nyalo hinyo dendi, nimar bedo rawera kendo bedo gi teko gin gik ma lal nono.+
12 Omiyo, par Jachuechni ka pod in rawera,+ ka kinde mag chandruok pok obiro+ kendo higni pok ochopo ma iniwachie ni: “Tinde aonge gi mor e ngimana”; 2 kinde ma chieng’, gi ler, gi dwe, kod sulwe pok olokore mudho,+ kendo ka pok boche polo ochokore bang’ koth maduong’ chok; 3 e kinde ma jorit ot biro tetnie, kendo chwo ma roteke biro kuloree, kendo mon nowe rego nikech ginok, kendo nyiri ma ng’icho gie dirisa noyud ka piny oyuso;+ 4 kinde ma rangeye nolor, kinde ma dwond pong’ marego nodog chien, kinde ma ng’ato chiewoe nikech ywak winyo, kendo dwond nyiri ma wer ok nowinjre malong’o.+ 5 Bende, kinde ma ng’ato oluoro idho kuonde maboyo, kendo oluor wuotho e nderni. Bende, kinde ma yadh lozi thiewo ma rachar,+ dede yulo ayula, olemo ma miyo ng’ato gombo chiemo bende barore, nikech dhano wuotho ka dhi e ode mosiko+ kendo joywak wuotho e ndara;+ 6 ka tond fedha pok ogol, kendo bakund dhahabu pok ong’inj, kendo dapi manie soko pok oto, kata gima winyore miywayogo pi e soko matut pok ong’inj matindo tindo. 7 Gikone, dhano dok e lowo+ ka ma noaye kendo much ngima dok ne Nyasaye madier ma ne ochiwe.+
8 Jayalo+ wacho niya: “Tije duto gin kayiem nono! Ee, gik moko duto gin tich ma nono!”+
9 Jayalo ne nigi rieko kendo ne odhi nyime puonjo ji gik mong’eyo,+ bende ne oparo matut kendo notimo nonro adimba mondo ondik ngeche mang’eny e yo mochanore.+ 10 Jayalo ne otimo kinda mondo omany weche mamit+ kendo ondik weche madier.
11 Weche mag jo mariek chalo gi ludhe ma jokwath chikogo jamni,+ kata ka musmande ma ogur motegno; wechego oa kuom jakwath achiel. 12 Koro wuoda, mopogore gi weche ma asewachonigi, tang’: Ndiko buge mang’eny onge giko, kendo somogi ahinya bende jonyo del.+
13 Bang’ wacho wechegi duto, koro ma e wach maduong’: Luor Nyasaye madier,+ kendo imak chikene,+ nimar mano e gima duong’ e ngima dhano.+ 14 Nimar Nyasaye madier biro ng’ado bura ne ji kuom gimoro amora ma gitimo moriwo gik ma gitimo aling’ ling’, bed ni gigo beyo kata richo.+
Kata, “ohala.”
Kata, “neko.”
Kata, “achodone.”
Kata, “wito.”
Kata, “ochanore maber.”
Kata nyalo bedo, “gik mosekalo.”
Kata, “roho.”
Hibrania, “kendo ochamo ringrene owuon.”
Hibrania, “Yueyo lwedo achiel ber moloyo tich lwedo ariyo.”
Nyalo bedo ni en nyathi mariekcha.
Kata nyalo bedo, “medo gik mang’eny.”
Kata nyalo bedo, “mano en tim mifwenyogo ng’at mofuwo.”
Kata, “En ng’ano ma nyalo ng’eyo tiend weche?”
Kata, “bura monego ong’ad.”
Kata, “bura monego ong’adne.”
Kata, “yamo.”
Hibrania, “kae to gidhi e piny jo motho.”
Hibrania, “Sheol.” Som Tiend Weche.
Kata, “net.”
Hibrania, “lwete ma korachwich.”
Hibrania, “lwete ma koracham.”
Kata nyalo bedo, “ng’at ma baro yien bende onego otang’ kodgi.”
Hibrania, “chuech ma fuyo e kor polo.”