INJILI MAR MATHAYO

1 Bug anyuola mar Yesu Kristo,* wuod Daudi,+ wuod Ibrahim:+

11 Josia+ nonyuolo Jekonia+ gi owetene e kinde ma ne idaro Jo-Yahudi kiterogi Babulon.+

17 Kuom mano, tienge duto chakre Ibrahim nyaka Daudi ne gin tienge 14; chakre Daudi nyaka kinde ma ne idaro Jo-Yahudi kiterogi Babulon ne gin tienge 14; to bang’ terogi Babulon nyaka ndalo Kristo ne gin tienge 14.

18 To ma e kaka nyuol mar Yesu Kristo nobet. E kinde ma Maria min mare nosetimo singruok mar kend gi Josef to ne pok gikendore, noyudo ich kokalo kuom roho maler.+ 19 Kata kamano, nikech Josef chwore ne en ng’at makare, kendo ne ok odwar kuodo wiye, nochano weye ling’ ling’.+ 20 To bang’ paro kuom wechego, ne! malaika mar Jehova* nobirone e lek ka wacho niya: “Josef wuod Daudi, kik iluor kawo chiegi Maria idhi kode pacho, nimar ich ma en-gono oyudo kokalo kuom roho maler.+ 21 Enonyuol wuoyi, kendo inichake ni Yesu,*+ nimar obiro waro ji a e richogi.”+ 22 To kuom adier, mago duto notimore mondo wach ochop ma Jehova* nokoro kokalo kuom janabine niya: 23 “Neuru! Nyako ma silili biro mako ich kendo obiro nyuolo wuoyi, mi ginichake ni Emanuel,”+ ma kolok to tiende en ni, “Nyasaye ni Kodwa.”+

24 Bang’ mano, Josef ne ochiewo motimo mana kaka malaika mar Jehova* nochike. Nokawo chiege modhigo pacho. 25 Kata kamano, ne ok oriwore kode nyaka bang’ ka nosenyuolo wuoyi,+ kendo Josef nochake ni Yesu.+

2 Ka nosenyuol Yesu e Bethlehem+ ma Judea e ndalo Ruoth Herode,*+ jokor wach ma tiyo gi sulwe moa yo Ugwe nobiro Jerusalem 2 mi gipenjo niya: “Ere ruodh Jo-Yahudi mosenyuolno?+ Nimar ne waneno sulwe mare ka wan yo Ugwe, kendo wasebiro mondo wakulrene.” 3 Ka Ruoth Herode kod ji duto man Jerusalem nowinjo wachno, chunygi nochandore. 4 Bang’ choko jotend-jodolo duto gi jondiko mag oganda, ne ononogi ka openjogi ka ma nonego onyuolie Kristo.* 5 Ne gidwoke niya: “E Bethlehem+ ma Judea, nimar kokalo kuom janabi ne ondik kama: 6 ‘To in Bethlehem manie piny Juda, ok in dala matin ngang’ e wang’ jotelo mag Juda, nimar jaloch nobi koa kuomi, jal ma biro tayo joga Israel.’”+

7 Bang’e, Herode noluongo jokor wachgo ling’ling’ mononogi mondo ong’e kinde sie ma sulweno nonenoree. 8 Eka ne oorogi Bethlehem kowachonegi niya: “Dhiuru unon wach nyathi matinno, to ka uyude, uduokna wach mondo an bende adhi akulrane.” 9 Ka ne gisewinjo gima ruoth owachonegi, ne gichako wuodhgi. To sulwe ma noyudo giseneno ka ne gin yo Ugwe notelo e nyimgi,+ kendo sulweno nodhi mochung’ e wi ka ma nyathi matinno ne nitie. 10 Ne gimor ahinya ka ne gineno sulweno. 11 To ka ne gidonjo e ot, ne giyudo nyathi matinno gi Maria min mare, kendo ne gipodho piny mi gikulorene. Bende, ne gigolo mwandu ma ne giting’o, mi ne gimiye mich mag dhahabu, gi ubani, kod manemane. 12 Kata kamano, nikech Nyasaye nosiemogi e lek+ ni kik gidog ir Herode, ne gidok e pinygi gi yo machielo.

13 Ka ne gisea, malaika mar Jehova* nobiro ne Josef e lek+ kowachone niya: “A malo, ikaw nyathi matinno gi min mare uring udhi Misri kendo ubed kuno nyaka chop amiu wach, nimar Herode chiegni manyo nyathino mondo onege.” 14 Omiyo, noa malo gotieno mokawo nyathino gi min mare mi gidhi Misri. 15 Nobedo kuno nyaka ne Herode otho. Mano nochopo wach ma Jehova* nokoro kokalo kuom janabine niya: “Ne aluongo wuoda oa Misri.”+

16 Koro ka Herode nofwenyo ni jokor wach ma konyore gi sulwego nosewuonde, mirima mager nomake kendo nogolo chik mondo oneg yawuoyi duto ma johigni ariyo ka dok piny e Bethlehem gi alworane te. Notimo kamano kaluwore gi kinde sie ma jokor wachgo nosenyise.+ 17 Omiyo, wach ma janabi Jeremia nosekoro nochopo niya: 18 “Dwol moro nowinjore Rama, nduru kod ywak malit. Rahel+ ne ywago nyithinde, kendo ne ok odwar ni ohoye, nikech nyithinde koro ne onge.”+

19 Ka Herode nosetho, malaika mar Jehova* nobiro ne Josef e lek+ ka en Misri 20 mowachone niya: “A malo, kaw nyathi matinno gi min mare mondo idog e piny Israel nikech jo ma ne dwaro nego nyathino osetho.” 21 Kuom mano, noa malo mokawo nyathino gi min mare mi gidok e piny Israel. 22 To ka nowinjo ni Akelao e ma ne locho Judea kar Herode wuon mare, noluor dhi kuno. Bende, nikech Nyasaye nosesieme e lek,+ nodhi e gweng’ mar Galili.+ 23 Nodhi modak e dala miluongo ni Nazareth+ mondo ochop wach ma jonabi nosekoro niya: “Enoluonge ni Ja-Nazareth.”*+

3 E ndalogo, Johana+ Jabatiso ne yalo+ e thim man Judea 2 kowacho niya: “Lokuru chunyu ua e richo nimar Pinyruodh polo osekayo machiegni.”+ 3 Adier, ma e jal ma janabi Isaya+ nowuoyo kuome niya: “Dwol moro kok e thim niya: ‘Ikuru ne Jehova* yo! Losneuru yo moriere tir.’”+ 4 Johana ne rwako law molos gi yie ngamia kendo ne otueyo msip mar pien e nungone.+ Chiembe ne en det-bonyo kod mor kich manie bungu.+ 5 Jo-Jerusalem gi Jo-Judea duto kaachiel gi jopinje duto mokiewo gi Jordan ne dhiga ire.+ 6 Ne obatisogi* e Aora Jordan+ kendo ne gihulo richogi ayanga.

7 Ka noneno Jo-Farisai gi Jo-Sadukai+ mang’eny ka biro ka ma ne obatisoe ji, nowachonegi niya: “Un koth thuonde,+ ng’ano ma osenyisou ni unyalo ringo mi utony ne mirima ma biro?+ 8 Kuom mano, nyaguru olemo ma nyiso ni useloko chunyu. 9 Kik uwach e chunyu ni, ‘Wan nyithind Ibrahim.’+ Nimar awachonu ni Nyasaye nyalo chueyo ne Ibrahim nyithindo koa e kitegi. 10 Oseket le e tiend yien. Kuom mano, yien duto ma ok nyag olemo mabeyo ibiro tong’ mi witgi e mach.+ 11 An abatisou gi pi nikech useloko chunyu ua e richo,+ kata kamano ng’at ma biro bang’a nigi teko moloya, kendo ok awinjora lonyo wuochene.+ Ng’atno biro batisou gi roho maler+ kendo gi mach.+ 12 Rapiedh cham ni e lwete kendo obiro yweyo ka modinoe cham ma dong’ maler chuth, kae to obiro choko ngano mi okan-gi e dero, to mihudhi obiro wang’o gi mach+ ma ok nyal tho.”

13 Eka Yesu noa Galili modhi e Jordan ir Johana mondo Johana obatise.+ 14 To Johana notemo kwere niya: “An e ma onego ibatisa, to obet nade ni in e ma ibiro ira mondo abatisi?” 15 Yesu nodwoke kama: “Yie mondo otimre kamano sani, nimar ber mondo wachop weche duto makare e yo ma kamano.” Omiyo, Johana noyie. 16 Bang’ ka nosebatise, Yesu noa e pi, eka polo noyawore+ kendo noneno roho mar Nyasaye ka biro kuome e kit akuru.+ 17 Dwol moro bende noa e polo+ ka wacho niya: “Ma en Wuoda+ ma ahero kendo ma amorgo.”+

4 Bang’e, roho nomiyo Yesu odhi nyaka e thim ka ma Jachien+ ne otemee.+ 2 Ka nosetueyo chiemo kuom ndalo 40 odiechieng’ gotieno, kech nokaye. 3 Eka Jatem+ nobiro ire mowachone niya: “Ka in wuod Nyasaye, nyis ane kitegi mondo olokre chiemo.” 4 To Yesu nodwoke niya: “Ondik kama: ‘Dhano ok bed mangima mana kuom chiemo kende, to kuom weche duto ma wuok e dho Jehova.’”*+

5 Kae to Jachien nokawe motere e dala maler+ mi okete malo e wi hekalu,*+ 6 kae to nowachone niya: “Ka in wuod Nyasaye, dirri ane piny, nimar ondik kama: ‘Enochik malaikene mondo giriti,’ kendo, ‘Giniting’i e lwetgi mondo kik ichwany tiendi e kidi.’”+ 7 Yesu nodwoke niya: “Ondik kendo kama: ‘Kik utem Jehova* Nyasachu.’”+

8 Kae to Jachien ne otere e wi got moro mabor miwuoro, mi ne onyise pinjeruodhi duto mag piny kod duong’ ma gin-go.+ 9 Eka nowachone niya: “Magi duto abiro miyi kigoyo chongi piny milama.”* 10 To Yesu nodwoke kama: “Dhi kucha Satan! Nikech ondik niya: ‘Jehova* Nyasachu e ma onego ulam,+ kendo en kende e ma onego utine.’”+ 11 Eka Jachien noweye,+ kendo malaike nobiro ire mi gichako konye.+

12 Koro ka Yesu nowinjo ni osemak Johana,+ nowuok modhi Galili.+ 13 Bang’e nowuok Nazareth modhi odak Kapernaum,+ taon manie dho nam e piny Zebulun gi Naftali, 14 mondo ochop wach ma janabi Isaya nokoro niya: 15 “To in piny Zebulun gi piny Naftali manie ndara mochomo nam, loka mar Jordan, Galili mar ogendni! 16 Jo mobet e mudho noneno ler maduong’, kendo ler+ ne orieny ne jo ma obet e tipo mar tho.”+ 17 Chakre kindeno ka dhi nyime, Yesu nochako yalo kowacho niya: “Lokuru chunyu ua e richo, nimar Pinyruodh polo osekayo machiegni.”+

18 Ka noyudo Yesu wuotho e bath Nam Galili, noneno owete ariyo ma jolupo+ ka bolo gogo e nam. Ne gin Simon miluongo ni Petro+ kod Andrea owadgi. 19 Ne owachonegi niya: “Biuru uluwa, kendo anatimu joywa ji.”+ 20 Gikanyono, ne giweyo gognigi mi giluwe.+ 21 Ka noa kanyo, noneno owete ariyo mamoko. Ne gin Jakobo wuod Zebedi gi Johana owadgi.+ Ne oyudo gin gi Zebedi wuon-gi e yie ka giloso gognigi, mi noluongogi.+ 22 Gikanyono, ne giweyo yie kod wuon-gi bende, mi giluwe.

23 Bang’e, nowuotho e Galili+ duto kopuonjo e sunagokegi,+ kendo koyalo wach maber mar Pinyruoth. Bende, nochango tuoche duto kod midekre duto ma ji ne nigo.+ 24 Humbe nolandore e Siria mangima kendo ji nokelone ji duto ma ne nigi rem kod tuoche mopogore opogore,+ gi jo ma ne nigi jochiende,+ gi jo ndulme,+ kod jo ma ne nigi tuo mar abach, mi nochangogi. 25 Kuom mano, oganda mang’ongo ma nowuok Galili, gi Dekapoli,* gi Jerusalem, gi Judea, kod loka Jordan ne oluwe.

5 Ka noneno oganda, nodhi e got mobet piny, kae to jopuonjrene nobiro ire. 2 Eka nochako puonjogi kowacho niya:

3 “Jo mamor gin jo ma nigi riyo mar ng’eyo Nyasaye,+ nimar Pinyruodh polo en margi.

4 “Jo mamor gin jo ma okuyo, nimar ibiro hogi.+

5 “Jo mamor gin jo mamuol,+ nimar piny nobed pok margi.+

6 “Jo mamor gin jo ma nigi kech kod riyo+ mar gik makare, nimar giniyieng’.+

7 “Jo mamor gin jo ma kecho ji,+ nimar nokechgi.

8 “Jo mamor gin jo ma chunygi long’o,+ nimar ginine Nyasaye.

9 “Jo mamor gin jolos kuwe,+ nimar noluonggi ni nyithind Nyasaye.

10 “Jo mamor gin jo ma osesand nikech gik makare,+ nimar Pinyruodh polo en margi.

11 “Un jo mamor ka ji kwedou,+ kendo sandou,+ kendo wacho weche duto maricho mag miriambo kuomu nikech an.+ 12 Moruru kendo beduru moil ahinya+ nimar pok maru+ duong’ e polo, nikech kamano e kaka ne gisando jonabi ma notelonu.+

13 “Un e chumbi mar piny,+ to ka chumbi olalo ndhadhu, ere kaka ibiro duok tekone? Koro oonge tich, to iwite mana oko+ mondo ji onyone.

14 “Un e ler mar piny.+ Dala moger e wi got ok nyal geng’ore. 15 Ji moko taya kae to gikete e wi gir chungo taya, to ok e bwo okapu, kendo orieny ne ji duto manie ot.+ 16 Kamano bende, weuru ler maru orieny e nyim ji+ mondo gine timbeu mabeyo,+ kendo gimi Wuonu manie polo duong’.+

17 “Kik upar ni ne abiro ketho Chik kata weche Jonabi. Ne ok abiro kethogi, to ne abiro chopogi.+ 18 Adier awachonu ni, kata ka polo gi piny okalo, onge kata nyukta matinie mogik mar Chik ma biro lal nyaka wechego duto timre.+ 19 Kuom mano, ng’ato ma ketho kata chik matin ahinya kuom chikegi kendo ma puonjo jomoko ni gitim kamano, noluonge ni ng’at matin e Pinyruodh polo. To ng’at ma timogi kendo ma puonjogi, noluonge ni ng’at maduong’ e Pinyruodh polo. 20 Nimar awachonu niya: Ka timbeu makare ok lo mag jondiko gi Jo-Farisai,+ ok unudonj ngang’ e Pinyruodh polo.+

21 “Ne uwinjo ni ne owach ne jo machon niya: ‘Kik ineki,+ to ng’at moneko ibiro yal e od ng’ado bura.’+ 22 An to awachonu ni, ng’at ma dhi nyime bedo gi mirima+ gi owadgi ibiro yal e od ng’ado bura; kendo ng’at moyanyo owadgi ibiro yal e Od Bura Maduong’ Mogik; to ng’at ma wacho ne wadgi ni, ‘In ng’at mofuwo mogik!’ ng’atno owinjore yudo kum e mach mar Gehena.*+

23 “Omiyo, sa mitero mich mari kar misango,+ mit iparo ka in kanyo ni owadu nigi wach moro kodi, 24 we michnino e nyim kar misango kanyo, kae to ia. Kwong idhi ilos kuwe gi owadu eka bang’e iduog ichiw michni.+

25 “Los weche piyo gi ng’at ma odonjoni ka pod un kode e yo ma dhi e od bura, mondo mi jalo kik teri e lwet jang’ad bura, kae to jang’ad bura oketi e lwet jarit, mi jarit witi e jela.+ 26 Adier awachoni niya: Ok ibi wuok kanyo ngang’ ka pok ichulo pesa duto ma dwarore.*

27 “Ne uwinjo ni ne owach niya: ‘Kik ichodi.’*+ 28 An to awachonu niya: Ng’at ma siko ka ng’iyo dhako+ kogombe, osechodo kode ei chunye.+ 29 Omiyo, ka wang’i ma korachwich miyo ichwanyori, gole kendo iwite mabor.+ Nikech ber moloyo mondo achiel kuom fuonnigi olal kar mondo dendi duto owit e Gehena.*+ 30 Bende, ka lweti ma korachwich miyo ichwanyori, ng’ade kendo iwite mabor.+ Nikech ber moloyo mondo achiel kuom fuonnigi olal kar mondo dendi duto odhi e Gehena.*+

31 “E wi mano, ne owach niya: ‘Ng’ato ma ketho kend gi chiege, omiye barup* weruok.’+ 32 An to awachonu ni, ng’at ma ketho kend gi chiege, mak mana nikech terruok,* oketo chiege e tem mar chode, to ng’at ma okendo dhako ma kamano chodo.+

33 “Bende, ne uwinjo ni ne owach ne jo machon niya: ‘Kik ikuong’ri to ok itim,+ to nyaka itim kaka isingori ne Jehova.’*+ 34 An to awachonu niya: Kik ikuong’ri ngang’,+ kata gi polo nikech en kom-loch mar Nyasaye; 35 kata gi piny nikech en raten tiende;+ kata gi Jerusalem nikech en dala mar Ruoth maduong’.+ 36 Kata kik ikuong’ri gi wiyi nikech ok inyal loko yie wich achiel ma bed rachar kata rateng’. 37 To ‘Ee’ maru mondo obed mana ee, to ‘Ooyo’ maru obed mana ooyo,+ nimar mokalo kanyo owuok kuom ng’at marach.+

38 “Ne uwinjo ni ne owach ni: ‘Wang’ kar wang’ kendo lak kar lak.’+ 39 An to awachonu niya: Kik idhaw gi ng’at marach, to ng’at ma goyo lembi korachwich, lokne lembi machielono bende.+ 40 Kendo ka ng’ato dwaro teri e od ng’ado bura mondo omayi nangani ma iye, miye nangani ma oko bende;+ 41 to ka ng’at manie telo chuni mondo udhi mail achiel,* dhi kode mail ariyo. 42 Ka ng’ato okwayi gimoro, miye, kendo ka ng’ato dwaro holi gimoro,* kik itamri.+

43 “Ne uwinjo ni ne owach ni: ‘Nyaka iher wadu+ to isin gi jasiki.’ 44 An to awachonu niya: Dhiuru nyime hero jowasiku+ kendo lamuru ne jo ma sandou,+ 45 mondo unyis adier ni un nyithind Wuonu manie polo,+ nimar omiyo chieng’ rieny ne jo maricho kaachiel gi jo mabeyo, kendo omiyo koth chue ne jo makare kaachiel gi jo ma ok kare.+ 46 Nikech ka uhero jo ma oherou kende, to pok mane muyudo?+ Donge josol osuru bende timo mana kamano? 47 To ka umoso mana oweteu, ere gima lich mutimo? Donge ogendni mamoko bende timo kamano? 48 Nyaka ubed malong’o mana kaka Wuonu manie polo bende long’o.+

6 “Tang’uru kik utim gik makare e nyim ji mana ni mondo gineu;+ nono to ok ubi yudo pok moa kuom Wuonu manie polo. 2 Omiyo, sa ma ichiwo mich mag konyo jochan, kik igo turmbeta e nyimi kaka jo ma wuondore jotimo e sunagoke kod e wang’ yore mondo ji omigi duong’. Adier awachonu ni, giseyudo pokgi chuth. 3 To in, sa ma ichiwo mich mag konyo jochan, kik iwe lweti ma koracham ong’e gima lweti ma korachwich timo, 4 mondo mich ma ikonyogo jochan obed ma ling’ ling’. Eka Wuonu ma neno ka en kama opondo nochuli.+

5 “Bende, sa ma ulemo, kik ubed kaka jo ma wuondore,+ nimar gihero lemo ka gichung’ e sunagoke gi akek yore madongo ni mondo ji onegi.+ Adier awachonu ni giseyudo pokgi chuth. 6 To in kilemo, donj e odi kar kendi, kendo bang’ loro dhoot, lam Wuonu man kama opondo.+ Eka Wuonu ma neno ka en kama opondo nochuli. 7 Sa ma ulemo, kik unwo anwoya weche kaka ogendni mamoko timo, nikech giparo ni ibiro winjgi ka gitiyo gi weche mang’eny. 8 Un to kik ubed kaka gin, nimar Wuonu ong’eyo gik muchando+ kata ka pok ukwaye.

9 “Un to onego ulem kama:+

“‘Wuonwa manie polo, nyingi+ mondo obed maler.*+ 10 Pinyruodhi+ mondo obi. Dwaroni+ mondo otimre e piny kaka timore e polo.+ 11 Miwa chiembwa mar odiechiengni;+ 12 kendo iwenwa gopewa kaka wan bende waseweyo ne jogopewa.+ 13 Kik iterwa e tem,+ to ireswa kuom ng’at marach.’+

14 “Nimar kuweyo ne ji kethogi, Wuonu manie polo bende nowenu kethou;+ 15 to ka ok uwe ne ji kethogi, Wuonu bende ok bi weyonu kethou.+

16 “Ka utueyo chiemo,+ weuru bedo gi wang’ mokuyo kaka jo ma wuondore nikech gijuolo wengegi* mondo ji ong’e ni gitueyo.+ Adier awachonu ni, giseyudo pokgi chuth. 17 To in kitueyo, wir mo e wiyi kendo ilwok wang’i 18 mondo mi kik inenri ni itueyo e wang’ dhano, to mana e wang’ Wuonu man kama opondo. Eka Wuonu ma neno ka en kama opondo nochuli.

19 “Weuru kano mwandu e piny,+ kama kudni kod nyal kethogie kendo kama jokuoge donjoe mi kwal. 20 Kar mano, kanuru mwandu e polo,+ kama kudni kata nyal ok nyal kethogie+ kendo kama jokuoge ok nyal donjoe mi kwal. 21 Nimar kama mwanduni nitie, e kama chunyi bende biro betie.

22 “Taya mar del en wang’.+ Omiyo, ka wang’i ochomo kamoro achiel,* dendi duto biro bet gi ler.* 23 To ka wang’i rach,*+ dendi duto biro bedo mudho. Kendo ka adier ler man kuomi en mudho, mano kaka en mudho mandiwa!

24 “Onge ng’at ma nyalo bedo misumba ruodhi ariyo; nimar obiro sin gi moro to ohero machielo,+ kata obiro makore gi moro to ochayo machielo. Ok unyal bedo wasumbni mag Nyasaye kendo wasumbni mag Mwandu.+

25 “Mano e momiyo awachonu niya: Weuru bedo gi parruok+ e wi ngimau kuom gima ubiro chamo, kata ma ubiro madho, kata kuom gima ubiro rwako.+ Donge ngima duong’ moloyo chiemo, to del duong’ moloyo lewni?+ 26 Nonuru adimba winy manie polo;+ ok gichuo, ok gike, bende ok giken e deche. To pod Wuonu manie polo pidhogi. Donge un to nengou duong’ ahinya moloyogi? 27 Ng’ano kuomu ma kuom parruok nyalo medo bor mar ngimane kata mana gi bat* achiel?+ 28 Bende, uparoru nang’o kuom wach lewni? Puonjreuru kaka maua mag pap dongo; ok gichandre gi tich kendo ok gitwang’ lewni; 29 to awachonu ni, kata mana Solomon+ e ber mar duong’ne duto, ok norwakore kaka achiel kuom maupego. 30 Koro ka Nyasaye rwako yien ayiena manie papgo kamano, ma gin mana gik ma betie kawuono to kiny iwitogi e mach, donge obiro rwakou moloyo, koso, un jo ma nigi yie matin-gi? 31 Omiyo, kik uparru+ ka upenjoru ni, ‘Ang’o ma wabiro chamo?’ kata ni, ‘Ang’o ma wabiro madho?’ kata ni, ‘Ang’o ma wabiro rwako?’+ 32 Nikech mago duto e ma ogendni mamoko laworego gi kinda. Wuonu manie polo ong’eyo ni udwaro gigo duto.

33 “Kuom mano, sikuru kudwaro mokwongo Pinyruoth kod gik makare mag Nyasaye, to gik mamokogo duto ibiro mednu.+ 34 Omiyo, kik uparru kuom kiny,+ nikech kiny nobed gi parruokne owuon. Odiechieng’ kodiechieng’ nigi chandruokne morome.

7 “Weuru ng’ado ne ji bura+ mondo kik ong’adnu bura; 2 nikech bura ma ung’ado e ma nong’adnu,+ kendo rapim ma upimogo e ma ibiro pimnugo.+ 3 Kare ang’o momiyo ing’iyo pilni yath e wang’ owadu to ok ine yath maduong’ e wang’i iwuon?+ 4 Kata ere kaka inyalo wacho ne owadu ni, ‘We agolni pilni yath manie wang’i’ ka koni to in iwuon yath maduong’ ni e wang’i? 5 In ng’at ma wuondore! Kwong igol yath maduong’ e wang’i, eka ibiro neno maler kaka inyalo golo pilni yath manie wang’ owadu.

6 “Kik umi guogi gik maler, bende kik umi anguche kiteu mag lulu,+ nimar di po ka ginyonogi mi gilokore kodu kendo kidhou.

7 “Sikuru ka ukwayo, to nomiu;+ sikuru ka umanyo, to unuyudi; sikuru ka udwong’o, to noyawnu;+ 8 nikech ng’at ma kwayo imiyo,+ to ng’at ma manyo yudo, kendo ng’at ma dwong’o ibiro yawne. 9 Adier, en ng’ano kuomu ma ka wuode okwaye makate to omiye kidi? 10 Kata ma ka wuode okwaye rech to omiye thuol? 11 Kuom mano, ka un, kata obedo ni un jo maricho ung’eyo chiwo mich mabeyo ne nyithindu, donge Wuonu manie polo biro chiwo gik mabeyo e okang’ malach moloyo+ ne jo ma kwaye?+

12 “Omiyo, gik moko duto ma udwaro ni ji otimnu, un bende utimnegiuru kamano.+ Adier, mano e gima Chik kod weche Jonabi puonjo.+

13 “Donjuru e rangach madiny,+ nikech rangano duong’, kendo yorno lach ma tero ji e kethruok, to ji mang’eny e ma donjoe; 14 to rangach matin kod yo madiny tero ji e ngima, to ji manok e ma nwang’e.+

15 “Tang’uru gi jonabi mag miriambo+ ma biro iru ka girwako lep rombe+ to e igi gin ondiegi ma ngemo.+ 16 Olembgi e ma unung’egigo. Ji ok pon mzabibu kuom yiend kuthe, kata olemb ng’owo kuom yadh oriang’, koso?+ 17 Kamano bende, yien mabeyo duto nyago olemo mabeyo to yien maricho duto nyago olemo maricho.+ 18 Yath maber ok nyal nyago olemo marach; bende yath marach ok nyal nyago olemo maber.+ 19 Yien duto ma ok nyag olemo mabeyo ing’ado kendo iwito e mach.+ 20 Kuom adier, unung’e jo ma kamago gi olemo ma ginyago.+

21 “Kik upar ni ji duto ma luonga ni, ‘Ruoth, Ruoth,’ e ma nodonj e Pinyruodh polo, to mana jo ma timo dwaro mar Wuora manie polo e ma nodonji.+ 22 Ji mang’eny nowachna chieng’no niya: ‘Ruoth, Ruoth,+ donge ne wakoro wach e nyingi, kendo ne wagolo jochiende e nyingi, kendo ne watimo tije mang’eny madongo e nyingi?’+ 23 To anawachnegi niya: ‘Ok nang’eyou ngang’! Auru e nyima, un jo ma timo richogi!’+

24 “Kuom mano, ng’at ma winjo wechenagi kendo timogi, nochal gi ng’at mariek mogero ode e wi lwanda.+ 25 Koth ne ochue kendo ohula nobiro, yamo bende nokutho, to odno ne ok olwar, nikech nogur misene e lwanda. 26 To bende, ng’at ma winjo wechenagi to ok timgi, nochal gi ng’at mofuwo ma nogero ode e wi kuoyo.+ 27 Koth ne ochue, ohula nobiro, kendo yamo bende nokutho, mi odno ne oruombore piny matek.”+

28 Ka Yesu nosetieko wechego, oganda nowuoro ahinya yo ma nopuonjogo+ 29 nikech nopuonjogi kaka ng’at ma nigi teko*+ to ok kaka jondikogi.

8 Ka nosea e got, oganda mang’ongo noluwe. 2 Jadhoho moro nobiro mokulorene ka wachone niya: “Ruoth, kidwaro, to mi abed maler.”+ 3 Omiyo, norieyo bade momule kowachone kama: “Ee, adwaro! Bed maler.”+ Gikanyono, dhoho ne oweye mobedo maler.+ 4 Yesu nowachone niya: “Ne ni ok iwacho ne ng’ato wachni,+ to dhi inyisri e nyim jadolo+ kendo ichiw mich ma Musa nochiko,+ mondo mano ochiwnegi neno.”

5 Ka nochopo Kapernaum, jatend-jolweny* moro nobiro ire ka saye+ 6 kendo ka wachone kama: “Ruoth, jatija onindo e ot nikech tuo mar abach kendo ochandore malit.” 7 Yesu nokone niya: “Ka achopo kuno abiro change.” 8 Eka jatelono nodwoke niya: “Ruoth, ok an ng’at mowinjore ma dibi e oda, to wach awacha gimoro to jatijano biro chango. 9 Nimar an bende an e bwo jomamoko, bende an gi askeche moko e bwoya, kendo anyalo wacho ne moro ni, ‘Dhi!’ to odhi, kendo wacho ne machielo ni, ‘Bi!’ to obiro, kendo wacho ne misumbana ni, ‘Tim mae!’ to otimo.” 10 Ka ne Yesu owinjo wechego, nohum kendo nowacho ne jo ma ne luwe niya: “Awachonu adier ni pok ayudo ng’ato e Israel ma nigi yie maduong’ ma kama.+ 11 To awachonu ni, ji mathoth moa yo wuok-chieng’ gi yo podho-chieng’ nobi kendo ginibed e mesa gi Ibrahim kod Isaka gi Jakobo e Pinyruodh polo;+ 12 to nyithind Pinyruoth ibiro wit oko e mudho. Kanyo e ka ma ywagruok gi muodo lak nobedie.”+ 13 Eka Yesu nowacho ne jatend-jolwenyno* kama: “Dhiyo kendo we mondo otimreni kamano nikech isenyiso yie.”+ Omiyo, jatijeno nochango gie sano.+

14 To ka Yesu nobiro e od Petro, noyudo min chi Petro+ konindo piny nikech tuo mar midhusi.+ 15 Omiyo, nomulo lwete+ mi midhusino noweye kae to ne ochung’ mochako tiyo ne Yesu. 16 To ka nosechopo odhiambo, ne gikelone ji mang’eny ma ne nigi jochiende; kendo nogolo jochiendego mana kuom wacho wach kende, mochango jogo duto ma ne chandore 17 mondo wach ochop ma janabi Isaya nokoro niya: “Nokawo midekrewa kendo ne oting’o tuochewa.”+

18 Ka Yesu noneno oganda kolwore, nochiko jopuonjrene mondo gidhi loka machielo.+ 19 Eka jandiko moro nobiro ire mowachone niya: “Japuonj, abiro luwi kamoro amora midhiyoe.”+ 20 To Yesu nowachone kama: “Bwe nigi buchegi, kendo winy manie polo nigi utegi, to Wuod dhano onge gi ka ma dopielie wiye.”+ 21 Kae to japuonjre moro nowachone kama: “Ruoth, yiena mondo adhi ayik wuora mondi.”+ 22 Yesu nodwoke niya: “We jo motho oyik joggi motho, in to luwa.”+

23 Ka noseidho yie, jopuonjrene bende nodonjo kode.+ 24 Yamo mager notugore e nam, mi apaka nochako imo yie. Yesu to ne nindo.+ 25 Eka ne gibiro chiewe ka giwacho kama: “Ruoth, reswa, wachiegni tho!” 26 To nopenjogi niya: “Ang’o momiyo uluor kamano un jo ma yiegi tin-gi?”+ Mi noa malo mochogo yamono kod nam, kendo nam nokue thi.+ 27 Omiyo, ne giwuoro ka giwacho kama: “Jali en ng’at manade ma kata mana yamo kod nam winje?”

28 Ka nochopo loka nam e gweng’ mar Jo-Gadara,* ji ariyo ma ne nigi jochiende ne owuok e kar liete mi giromo kode.+ Jogo ne ger mokadho ma onge ng’at ma ne nigi chir mar kalo e ndarano. 29 Ne gikok matek niya: “En wach mane ma in-go kodwa Wuod Nyasaye?+ Dibed ni ibiro mondo isandwa+ ka pok ndalo moketi ochopo?”+ 30 To mochwalore matin koa kanyo, ne nitie kueth maduong’ mar anguche ma ne kwayo.+ 31 Omiyo, jochiendego ne osaye niya: “Ka igolowa, to yienwa wadonj e kueth mar angucheka.”+ 32 Eka nowachonegi niya: “Dhiuru!” Omiyo, ne giwuok mi gidonjo e anguchego, kendo kuethno duto noringo matek nyaka e geng nam mi ginyumore e nam, kendo ne githo e pi. 33 To jokwath noringo mi gidonjo e dala kendo ne gitero wechego duto, moriwo nyaka wach jo ma ne nigi jochiendego. 34 Jo dalano duto nobiro mondo gine Yesu, to ka ne ginene, ne gisaye mondo oa e gweng’gi.+

9 Noidho yie modhi loka nam kendo nochopo e dalagi.+ 2 Ne gikelone ng’at ma nigi tuo mar abach ka giting’e e otanda. Bang’ neno yiegi, Yesu nowacho ne jatuono niya: “Nyathina, kik chunyi chandre! Richoni oweni.”+ 3 Jondiko moko nowacho e kindgi niya: “Ng’atni ochayo Nyasaye.” 4 To nikech Yesu nong’eyo gima ne giparo, nopenjogi kama: “Ang’o momiyo uparo weche maricho e chunyu?+ 5 Kuom ranyisi, mane mayot? Wacho ni, ‘Richoni oweni,’ koso wacho ni, ‘Chung’ mondo iwuothi’?+ 6 Kata kamano, mondo mi ung’e ni Wuod dhano nigi teko e piny mar weyo richo—” nowacho ne jatuono niya: “Chung’ ikaw otandani kendo idhi dalani.”+ 7 Eka noa malo modhi dalane. 8 Ka ne oganda oneno mano, luoro nomakogi mi ne gimiyo Nyasaye duong’, Nyasaye ma miyo dhano teko ma kamano.

9 Bang’ mano, ka ne Yesu kalo koa kuno, noneno ng’at moro ma nyinge Mathayo kobet e ofis mar osuru mowachone kama: “Bed jalupna.” Eka noa malo moluwe.+ 10 Bang’e, ka noyudo Yesu chiemo e ot, josol osuru mang’eny kod joricho nobiro chiemo kode gi jopuonjrene.+ 11 Ka Jo-Farisai noneno mano, ne gipenjo jopuonjrene niya: “Ang’o momiyo japuonju chiemo gi josol osuru kod joricho?”+ 12 Ka nowinjogi, nowacho kama: “Jo mangima ok dwar laktar, to jo matuo e ma dwaro.+ 13 Omiyo, dhiuru kendo upuonjru tiend wach ma wacho niya: ‘Ok adwar misango, to adwaro ni ubed jo ma kecho jomoko.’+ Ne abiro luongo joricho, to ok jo makare.”

14 Bang’e, jopuonjre Johana nobiro ire mi gipenje kama: “Ang’o momiyo wan kod Jo-Farisai wajotueyo chiemo to jopuonjreni ok tue?”+ 15 Yesu nodwokogi niya: “Onge gimomiyo osiepe wuon kisera onego obed gi kuyo ka pod en kodgi,+ koso? To ndalo biro ma ibiro gol wuon kisera kuomgi,+ eka ginitue. 16 Onge ng’at ma bawo law manyien e nanga moti, nikech rabaw manyienno biro ywayo nangano mi yieche moloyo.+ 17 Kamano bende, ji ok ket divai manyien e chupni pien moti. Ka gitimo kamano to chupnigo biro barore kendo divai biro pukore. To ji keto divai manyien e chupni pien manyien kendo gik moko ariyogo ok kethre.”

18 Ka noyudo owachonegi wechego, jatelo moro nobiro mokulorene kendo wacho niya: “Chop sani, nyaka bed ni nyara koro osetho, to bi iket lweti kuome mondo obed mangima.”+

19 Yesu noa malo, mi en kaachiel gi jopuonjrene ne giluwo jalo. 20 To dhako moro ma rembe nosebedo ka chuer kuom higni 12+ nobiro gi ka ng’eye momulo riak nangane ma oko,+ 21 nimar nosiko kowacho e chunye kama: “Ka po ni amulo mana nangane ma oko to abiro chango.” 22 Yesu nolokore, to bang’ nene, nowacho kama: “Nyarwa, chunyi kik chandre! Yieni osechangi.”+ Kendo dhakono ne ochango gie sano.+

23 Koro ka nochopo e od jatelono moneno jo ma goyo asili kod oganda mochochni gi koko,+ 24 Yesu nowacho niya: “Auru kae nikech nyako matinni ok otho, to onindo.”+ Eka ne gichako nyiere ka gijare. 25 Mapiyo bang’ ka nosegol ogandano oko, nodonjo iye kendo nomako lwet nyakono,+ mi nyako matinno noa malo.+ 26 Kuom adier, wachno nolandore e alworano duto.

27 Sa ma Yesu ne wuok kanyo, ji ariyo ma muofni+ ne oluwe ka gikok niya: “Wuod Daudi, kechwa!” 28 Ka nosedonjo ei ot, muofnigo nobiro ire, kendo Yesu nopenjogi kama: “Be un gi yie ni anyalo timo mae?”+ Ne gidwoke niya: “Kamano Ruoth.” 29 Eka nomulo wengegi+ kowacho niya: “We otimrenu kaluwore gi yieu.” 30 Mi wengegi noyawore. E wi mano, Yesu nokwerogi matek kama: “Kik uwach ne ng’ato wachni.”+ 31 Gin to ne gidhi mi gikeyo wachne e alworano duto.

32 Sa ma ne gia, ji nokelone ng’at moro ma momo ma nigi jachien;+ 33 to ka nosegol jachiendno, momono nowuoyo.+ Eka oganda nowuoro ka giwacho niya: “Gima kama pok ne one ngang’ e piny Israel.”+ 34 To Jo-Farisai ne wacho kama: “Jali golo jochiende kotiyo gi teko mar jatend jochiende.”+

35 Yesu nowuotho e mier gi gwenge duto kopuonjo e sunagokegi, kendo koyalo wach maber mar Pinyruoth. Bende, nochango kit tuoche kod midekre duto.+ 36 Ka noneno oganda, nokechogi+ nikech ne isandogi malit, kendo ne gidiwo mana ka rombe ma onge jakwath.+ 37 Eka nowacho ne jopuonjrene niya: “Adier, tij keyo duong’, to jotich e ma nok.+ 38 Omiyo, kwauru Ruodh keyo mondo oor jotich e keyone.”+

10 Eka noluongo jopuonjrene 12 mi omiyogi teko mar golo jochiende+ kendo chango kit tuoche duto kod midekre duto.

2 Nying joote 12 e magi:+ Mokwongo, Simon miluongo ni Petro,+ gi Andrea+ owadgi; Jakobo wuod Zebedi gi Johana+ owadgi; 3 Filipo kod Bathlomeo;+ Thoma+ kod Mathayo+ jasol osuru; Jakobo wuod Alfayo kod Thadayo; 4 Simon ma jakinda kod Judas Iskariot ma bang’e ne ondhoge.+

5 Yesu nooro joote apar gariyogo kochikogi kama:+ “Kik udhi ir ogendni mamoko kendo kik udonj e dala moro amora mar Jo-Samaria,+ 6 to dhiuru mana ir rombe molal mag dhood Israel.+ 7 Sa ma udhi, yaluru ka uwacho niya: ‘Pinyruodh polo osekayo machiegni.’+ 8 Changuru jo matuo,+ chieruru jo motho, pwodhuru jodhoho, goluru jochiende. Nuyudo nono, omiyo chiwuru nono. 9 Kik uting’ dhahabu, kata fedha, kata mula e msibeu mag ting’o pesa,+ 10 kata ofuk chiemo mar wuoth, kata lewni ariyo, kata wuoche, kata luth,+ nimar jatich owinjore oyud chiembe.+

11 “E dala kata gweng’ moro amora mudonjoe, manyuru ng’at mowinjore e iye kendo ubed kanyo nyaka ua.+ 12 Sa ma udonjo e ot, mosuru joodno. 13 Ka odno owinjore, to kuwe maru mondo obed kuome;+ to ka ok owinjore, to kuwe maru mondo oduognu. 14 Ka ma ng’ato ok orwakoue kata ok owinjoe wecheu, sa ma uwuok e odno kata e dalano, teng’uru buch tiendeu.+ 15 Adier awachonu ni, nobed maber berie ne Sodom gi Gomora+ Chieng’ Bura moloyo dalano.

16 “Neuru! Aorou kaka rombe e kind ondiegi; omiyo beduru motang’ kaka thuonde kendo ma onge bura kaka akuche.+ 17 Tang’uru gi ji nikech giniteru e utegi mag ng’ado bura+ kendo ginichwadu+ e sunagokegi.+ 18 Bende, giniteru e nyim jotelo gi ruodhi+ nikech an, mi unuchiwnegi neno kendo ne ogendni mamoko.+ 19 Kata kamano, ka giterou kuno, kik uparru kaka ubiro wuoyo kata kuom gima ubiro wacho, nimar gima onego uwach ibiro miu gie sechego;+ 20 nikech un ok e ma uwuo, to roho mar Wuonu e ma wuoyo kokalo kuomu.+ 21 E wi mano, ng’ato noter owadgi mondo onege, to wuoro nolokre gi nyathine, kendo nyithindo nolokre gi jonyuolgi, kendo ginimi oneggi.+ 22 Ji duto nosin kodu nikech nyinga,+ to ng’at motimo kinda* nyaka giko ibiro resi.+ 23 Ka gisandou e dala moro, ringuru udhi e dala machielo;+ nimar adier awachonu ni, ok unutiek lworo mier manie Israel duto ngang’ ka pok Wuod dhano ochopo.

24 “Japuonjre ok duong’ moloyo japuonjne, kata misumba ok duong’ moloyo ruodhe.+ 25 Japuonjre nyalo bedo kaka japuonjne kendo misumba kaka ruodhe.+ Ka ji oseluongo wuon pacho ni Belzebub,*+ donge gibiro luongo joode kamano moloyo? 26 Omiyo, kik uluorgi, nimar onge gima oum ma ok noel, kendo onge wach maling’ ling’ ma ok bi ng’ere.+ 27 Gima awachonu e mudho, wacheuru e ler, kendo gima uwinjo ka ikuodho e itu, yaluru ka un e tat udi.+ 28 Bende, kik uluor jo ma nego ringruok to ok ginyal ketho ngima.+ Kar mano, luoruru jalo ma nyalo ketho ngima kod ringruok e Gehena.*+ 29 Donge oyundi ariyo ing’iewo mana gi pesa matin,* koso? To e ma pod onge achiel kuomgi ma nyalo lwar piny ka Wuonu ok ong’eyo.+ 30 To un, kata mana yie wiu duto osekwan. 31 Omiyo, kik uluor; un nengou duong’ ahinya moloyo oyundi mang’eny.+

32 “Kuom mano, ng’at ma hulo e nyim ji ni ong’eya,+ an bende nahul e nyim Wuora manie polo ni ang’eye.+ 33 To ng’at ma kwer e nyim ji ni ok ong’eya, an bende nakwer e nyim Wuora manie polo ni ok ang’eye.+ 34 Kik upar ni ne abiro kelo kuwe e piny; ne abiro kelo ligangla, to ok kuwe.+ 35 Nimar ne abiro kelo pogruok e kind ng’ato gi wuon-gi, e kind nyako gi min-gi, kendo e kind chi wuoyi gi min chwore.+ 36 Kuom adier, wasik ng’ato nobed joode owuon. 37 Ng’at mohero wuon kata min moloya, ok owinjore koda; to ng’at mohero wuode kata nyare moloya, ok owinjore koda.+ 38 To ng’at ma ok oyie ting’o yadh-sandne* kendo luwa ok owinjore koda.+ 39 Ng’at ma temo reso ngimane biro lale, to ng’at molalo ngimane nikech an, biro nwang’e.+

40 “Ng’at ma rwakou, orwaka an bende, to ng’at ma rwakano, orwako bende Jal ma ne oora.+ 41 Ng’at ma rwako janabi nikech jalo en janabi biro yudo pok mar janabi,+ to ng’at ma rwako ng’at makare nikech jalo en ng’at makare noyud pok mar ng’at makare. 42 Kendo ng’at ma miyo achiel kuom jo matindogi kata mana pi mang’ich kende mondo omodhi nikech jalo en japuonjre, adier awachonu ni, ng’atno ok bi lalo pokne ngang’.”+

11 Ka Yesu nosetieko chiko jopuonjrene 12, noa kanyo modhi puonjo kendo yalo e miechgi.+

2 Johana ne ni e jela,+ to ka nowinjo gik ma Kristo ne timo, nooro jopuonjrene+ 3 mondo gidhi gipenj Yesu niya: “Be in e Jal Mabiro, koso onego warit ng’at machielo mopogore?”+ 4 To Yesu nodwokogi kama: “Dhiuru mondo unyis Johana gik ma uwinjo kendo ma uneno:+ 5 Muofni koro neno,+ pudhe wuotho, jodhoho+ bedo maler, jo ma itgi odino winjo, jo motho ichiero, kendo jo ma odhier iwachonegi wach maber.+ 6 Ng’at mamor en ng’atno ma ok chwanyre nikech an.”+

7 Ka jopuonjrego ne osea, Yesu nopenjo oganda e wi Johana niya: “Ang’o ma ne udhi neno e thim?+ Odundu ma yamo yiengo, koso?+ 8 Kare ang’o ma nudhi neno? Ng’at morwako lewni mayom, koso? Jo ma rwako lewni mayom yudore e ute ruodhi. 9 Kuom adier, kare ang’o ma ne udhine e thim? Mondo une janabi? Adier, awachonu ni ne udhi neno ng’at moloyo kata janabi gi duong’.+ 10 En e ma ne ondik wachne niya: ‘Ne! Aoro jaotena e nyimi ma biro ikoni yo!’+ 11 Adier awachonu ni, kuom jo ma mon onyuolo, onge ng’at mosebetie maduong’ moloyo Johana Jabatiso, to ng’at matinie mogik e Pinyruodh polo duong’ moloye.+ 12 Nyaka a ndalo Johana Jabatiso nyaka kawuononi, Pinyruodh polo e gima ji kedone gi kinda kendo jo ma timo kamano e ma yude.+ 13 Nikech weche Jonabi kod Chik duto nokoro gik ma ne dhi timore nyaka chop ndalo Johana;+ 14 to ka udwaro yie kuom wachno, ng’euru ni en e ‘Elija ma jonabi nowacho ni ne dhi biro.’+ 15 Ng’at ma nigi ite mondo owinji.

16 “Anapim tieng’ni gi jo mage?+ Gichal gi nyithindo matindo mobet e chirni to luongo jowetegi 17 ka giwachonegi niya: ‘Ne wagoyonu asili to ne ok umiel; ne waywak to ne ok ukuyo.’ 18 Kamano bende, Johana nobiro ka ok ochiem kendo ka ok omethi, to ji wacho ni, ‘En gi jachien.’ 19 Wuod dhano to nobiro kochiemo kendo kometho,+ to ji wacho kama, ‘Neuru! Ng’at ma iye lach kendo ma jamadh divai, osiep josol osuru gi joricho.’+ Kata kamano, rieko ng’ere ni en kare kuom gik motimo.”+

20 Eka Yesu nokwedo mier ma notimoe honni mang’eny nikech ne ok gilokore mi giweyo richogi, kowacho niya: 21 “Yaye, nobedni malit in Korazin! Yaye nobedni malit in Bethsaida! Nikech ka dine bed ni tije madongo mosetimore e miechugi notimore Tiro gi Sidon, dikoro giseloko chunygi chon mi girwako lep gunia kendo gibukore gi buru.+ 22 To awachonu ni, kum mar Tiro gi Sidon nobed maber berie moloyo maru e Chieng’ Bura.+ 23 To in Kapernaum,+ be dibed ni noting’i malo e polo, koso? Inilor piny e Liel;*+ nikech ka honni motimore dalauni dine otimore Sodom, dalano dikoro nitie nyaka kawuononi. 24 To awachonu ni, kum mar piny Sodom nobed maber berie moloyo maru e Chieng’ Bura.”+

25 Eka Yesu nowacho niya: “Apaki e nyim ji duto Wuora, Ruodh polo gi piny, nimar iseumo wechegi ne jo mariek gi jo ma osomo, kendo iseelogi ne nyithindo matindo.+ 26 En kamano Wuora, nimar mano e kaka idwaro. 27 Wuora oseketo gik moko duto e lweta,+ kendo onge ng’at mong’eyo Wuoyi e yo malong’o chuth, mak mana Wuoro;+ bende, onge ng’at mong’eyo Wuoro e yo malong’o chuth, mak mana Wuoyi kod ng’at ma Wuoyi dwaro elone.+ 28 Biuru ira, un duto mujony kendo ma ting’ turou, to anamiu yueyo. 29 Keturu jok mara kuomu kendo puonjreuru kuoma, nimar adembora kendo chunya muol,+ to ununwang’ yueyo. 30 Nikech jok mara yom kendo ting’na yot.”

12 E ndalono, ka ne Yesu kadho e puothe cham chieng’ Sabato, jopuonjrene nochako jako wiye cham mi gichamo nikech ne gidenyo.+ 2 Ka Jo-Farisai noneno mano, ne giwachone niya: “Neye, Jopuonjreni timo gima chik odagi chieng’ Sabato.”+ 3 Nopenjogi kama: “Pok usomo gima Daudi notimo ka en kaachiel gi joge ne gidenyo?+ 4 Nodonjo e od Nyasaye mi gichamo makate miketo e nyim Nyasaye,+ ma en gima chik ne ok oyienegi timo, to mana jodolo kende?+ 5 Koso pok usomo e Chik ni e odiechienge Sabato jodolo manie hekalu ketho Sabato to gisiko ma onge ketho?+ 6 An to awachonu ni, nitie gima duong’ kae moloyo hekalu.+ 7 Kata kamano, ka dine bed ni ung’eyo tiend wach ma wacho ni, ‘Ok adwar misango,+ to adwaro ni ubed jo ma kecho jomamoko,’+ dine ok uketo ketho kuom jo ma onge ketho. 8 Wuod dhano e Ruodh Sabato.”+

9 Bang’ wuok kanyo, nodhi e sunagogi margi. 10 Kanyo ne nitie ng’at moro ma lwete oner!*+ Omiyo, mondo gidonjne, ne gipenje kama, “Be chango ng’ato chieng’ Sabato en gima owinjore gi chik?”+ 11 Nodwokogi niya: “Ka ng’ato kuomu ni gi rombo achiel to rombono olwar e bur chieng’ Sabato, be obiro weyo ma ok ogole oko?+ 12 Donge dhano to oloyo rombo nyading’eny? Omiyo, timo gima ber chieng’ Sabato ok en ketho chik.” 13 Bang’ mano, nowacho ne ng’atno niya: “Rie lweti.” Mi norieyo lwete kendo lweteno nochango mobedo kaka komachielo. 14 To Jo-Farisai nowuok mi giriwo paro mondo ginege. 15 Nikech Yesu nong’eyo wachno, nowuok kanyo. Ji mang’eny bende noluwe,+ kendo nochangogi giduto 16 to nokwerogi matek ni kik ginyis ji ni en ng’a,+ 17 mondo wach ochop ma janabi Isaya nokoro niya:

18 “Neuru! Jatichna+ ma ayiero, jal ma ahero, ma chunya oyiego!+ Anamiye rohona,+ kendo obiro puonjo ogendni mamoko tiend tim makare. 19 Ok obi dhawo,+ bende ok obi kok matek, kendo ng’ato ok nowinj dwonde e wang’ yore madongo. 20 Onge odundu motore ma obiro ketho, kendo onge otambi ma liel marach rach mobiro simo+ nyaka chop okel tim makare chuth. 21 Kuom adier, ogendni noket geno kuom nyinge.”+

22 Eka ne gikelone jal moro ma nigi jochiende. Ne en muofu kendo ne en momo. Nochange mi nochako wuoyo kendo neno. 23 Oganda duto nohum mi gipenjore niya: “Dibed ni ma e Wuod Daudi, koso?” 24 Ka ne Jo-Farisai owinjo wachno, ne giwacho kama: “Jali golo jochiende kotiyo mana gi teko Belzebub,* jatend jochiende.”+ 25 Nikech nong’eyo gima ne giparo, nokonegi niya: “Pinyruoth ma nigi ywaruok, kethore, kendo dala kata ot ma nigi ywaruok ok bi chung’. 26 Kamano bende, ka Satan golo Satan, osebedo gi ywaruok e kinde owuon; kare ere kaka pinyruodhe biro chung’? 27 E wi mano, ka agolo jochiende ka atiyo gi teko mar Belzebub, un to jou gologi gi teko mar ng’a? Mano e momiyo gining’adnu bura. 28 To ka agolo jochiende ka atiyo gi roho mar Nyasaye, adier, Pinyruodh Nyasaye osebironu kukia.+ 29 Koso ere kaka ng’ato nyalo monjo od ng’at ma ratego kendo maye gige, mak mana kokwongo otueyo ng’atno? Bang’ mano eka koro onyalo yako ode. 30 Ng’at ma ok ni kora kedo koda, to ng’at ma ok chok ji koda, keyogi.+

31 “Nikech mano, awachonu ni, kit richo gi ayany duto ibiro we ne dhano, to ng’at ma yanyo roho mar Nyasaye, ok bi wene.+ 32 Kuom ranyisi, ng’at ma yanyo Wuod dhano, ibiro wene;+ to ng’at ma yanyo roho maler ok nowene, ooyo, ok e ndaloni* kata e ndalo ma biro.+

33 “Losuru yath mondo olemo monyago obed maber, to ka uweye, to obiro nyago olemo marach, nimar yath ng’ere gi kit olemo monyago.+ 34 Un koth thuonde,+ ere kaka unyalo wacho gik mabeyo ka un uwegi to un jo maricho? Nimar gik mogundho e chuny e ma dhok wacho.+ 35 Ng’at maber golo gik mabeyo kuom mwandune mabeyo, to ng’at marach golo gik maricho kuom mwandune maricho.+ 36 Awachonu niya: Ji nodwok wach+ e Chieng’ Bura kuom gik moko duto manono ma giwacho; 37 nikech wecheni e ma biro keti kare kata wecheni e ma biro miyo bura oloyi.”

38 Eka moko kuom jondiko gi Jo-Farisai nodwoke ka giwacho kama: “Japuonj, wadwaro neno hono kuomi kaka ranyisi.”+ 39 To en nodwokogi niya: “Tieng’ marach kendo ma terore* siko ka manyo ranyisi, to onge ranyisi mibiro migi, mak mana mar Jona janabi.+ 40 Nimar mana kaka Jona ne ni ei rech maduong’ kuom ndalo adek odiechieng’ gotieno,+ e kaka Wuod dhano nobed e lowo kuom ndalo adek odiechieng’ gotieno.+ 41 Jo-Nineve biro chier gi tieng’ni e kinde bura mi gininyis ni tieng’ni bura oloyo, nikech Jo-Nineve noloko chunygi ka Jona noyalonegi.+ To neuru! Ng’at maduong’ moloyo Jona ni kae.+ 42 Ruoth ma dhako ma noa yo milambo ibiro chier gi tieng’ni e kinde bura, mi enonyis ni tieng’ni bura oloyo, nikech nowuok e tung’ piny mondo obi owinj rieko mar Solomon.+ To neuru! Ng’at maduong’ moloyo Solomon ni kae.+

43 “Ka jachien owuok kuom ng’ato, okalo kuonde motwo komanyo kar yueyo to ok oyudi.+ 44 Eka owacho ni, ‘Abiro dok e oda kama nawuokie,’ to bang’ chopo, oyudo ka oseyweye maler mobidhe. 45 Kae to odhi oluongo jochiende abiriyo maricho moloye, to bang’ donjo e odno, gidak kanyo; eka achien ngima ng’atno bedo marachie moloyo kaka chon.+ Mano e kaka nobed ne tieng’ marachni.”

46 Ka ne pod owuoyo gi oganda, min mare gi owetene+ ne ochung’ oko ka gidwaro loso kode.+ 47 Eka ng’ato nowachone niya: “Minu kod oweteni ochung’ oko kendo gidwaro wuoyo kodi.” 48 Nodwoko ng’at ma nowachone kamano niya: “Minwa en ng’a kendo owetena gin ng’a gini?” 49 Eka norieyo bade kochomo jopuonjrene mowacho niya: “Neuru! Minena kod owetena!+ 50 Nikech ng’at ma timo dwaro mar Wuora manie polo, ng’atno e owadwa gi nyamera kod minwa.”+

13 Chieng’no, Yesu nowuok e ot modhi bet e dho nam. 2 Oganda mang’ongo nobiro mochokore machiegni kode kanyo. Omiyo, noidho yie mi obetie, to ogandano ne ochung’ e dho wath.+ 3 Nopuonjogi gik mang’eny kotiyo gi ngeche.+ Nowachonegi niya: “Neuru! Jachuoyo moro nowuok mondo ochuo.+ 4 To sa ma nochuoyo, kodhi moko ne olwar e bath yo kendo winy nochamogi.+ 5 Moko ne olwar e lwanda ka ma ne onge lowo moromo, to mapiyo nono ne gitwi nimar lowo ne ok tut.+ 6 To ka chieng’ nowuok, ne girewore mi giner nikech ne gionge mise. 7 Moko to ne olwar e kuthe kendo kuthego nodongo mothung’ogi.+ 8 To moko ne olwar e lowo maber, mi ne gichako nyago olemo, moko nyadi 100, to moko nyadi 60, to mamoko nyadi 30.+ 9 Ng’at ma nigi ite mondo owinji.”+

10 Eka jopuonjre nobiro ire mopenje niya: “Ang’o momiyo iwuoyo kodgi gi ngeche?”+ 11 Nodwokogi kama: “Un osemiu rieko mar ng’eyo weche moum+ mag Pinyruodh polo, to gin ok omigi. 12 Nikech ng’at ma nigo nomedne, kendo nobed gi gik mogundho; to ng’at ma ongego, kata mana matin ma en-go nomaye.+ 13 Mano e momiyo awuoyo kodgi gi ngeche; nimar gineno, to gineno kayiem nono, giwinjo, to chal ka gima ok giwinj, to bende wach ok donjnegi.+ 14 Wach ma janabi Isaya nokoro chopo kuomgi. Nokoro niya: ‘Adier winjo to unuwinji to wach ok nodonjnu, kendo adier unung’i, to ok unune ngang’.+ 15 Nimar chuny jogi osebedo matek. Gisewinjo to ok gitim gimoro, giseumo wengegi mondo kik nen ngang’, gisedino itgi mondo wach kik donjnegi kendo gilokre mi achanggi.’+

16 “Un to wengeu oguedhi nikech gineno kendo itu bende oguedhi nikech giwinjo gigi.+ 17 Nimar adier awachonu ni, jonabi gi jo makare mang’eny nogombo neno gik ma sani unenogi, to ok ne gineno,+ kendo ne gigombo winjo gik ma sani uwinjogi, to ok ne giwinjo.

18 “Koro, winjuru tiend ngero mar jachuoyo.+ 19 Ka ng’ato winjo wach Pinyruoth to wachno ok donjne, ng’at marach+ biro to maye gima osechuo e chunye. Mani e kodhi mochuo e bath yo.+ 20 To kodhi ma ne ochuo e lwanda ochung’ ne ng’at ma winjo wach Pinyruoth kendo orwake sano sano gi mor.+ 21 Nikech oonge tiendene, obetie mana kuom kinde machuok, to ka chandruok kata sand obiro nikech wachno, ochwanyore. 22 To kodhi ma ne ochuo e kuthe ochung’ ne ng’at ma winjo wachno, to parruok mag pinyni*+ kod galruok ma mwandu kelo thung’o wachno mi ok onyag olemo.+ 23 To kodhi ma nochuo e lowo maber, ochung’ ne ng’at ma winjo wach ma donjne kae to onyago olemo, moko nyadi 100, moko nyadi 60, to mamoko nyadi 30.”+

24 Kendo nogoyonegi ngero machielo kowacho niya: “Inyalo pim Pinyruodh polo gi ng’at ma nochuoyo kodhi mabeyo e puothe. 25 Ka ne ji nindo, jasike nobiro mochuoyo ogolo e kind ngano. 26 Ka ne ngano osedongo mi omoyo, ogolo bende ne nie kindgi. 27 Omiyo, jotij wuon pacho nodhi ire mi gipenje ni, ‘Ruoth, donge nichuoyo kodhi mabeyo e puothi, koso? Ogolo to oa kanye?’ 28 Nodwokogi niya: ‘Jasigu moro e motimo kamano.’+ Jotijego nopenje niya: ‘Wadhi wachokgi, koso?’ 29 Nodwokogi kama, ‘Ooyo, di po ka upudho ngano bende kodgi. 30 Weuru mondo giduto gidong kanyachiel nyaka e ndalo keyo, eka e ndalogo anawach ne jokeyo niya: Kwong uchok ogolo kae to utuegi pidhe pidhe mondo uwang’gi; eka uchok ngano ukan e decha.’”+

31 Nogoyonegi ngero machielo niya: “Pinyruodh polo chal gi koth karadali, ma ng’ato nokawo mopidho e puothe.+ 32 Kata obedo ni en e kodhi matinie mogik kuom kothe duto, kosedongo to obedo maduong’ moloyo yiende* duto kendo winy mag polo dak e bedene.”

33 Nogoyonegi ngero machielo kama: “Pinyruodh polo chal gi thowi ma dhako moro nokawo moruwogo mogo agulni adek madongo, nyaka mogono duto nokuot.”+

34 Yesu nowacho ne oganda wechego duto kotiyo gi ngeche. Kuom adier, ne ok owuo kodgi ma ok otiyo gi ngeche.+ 35 Notimo kamano mondo wach ochopi ma ne janabi okoro niya: “Anawuo gi ngeche; analand gik mosepandi nyaka a chakruok mar piny.”+

36 Bang’ gonyo oganda, nodonjo e ot. Eka jopuonjrene nobiro ire mi gikwaye niya: “Lernwae tiend ngero mar ogolo ma ne ochuo e puodho.” 37 Nodwokogi niya: “Jachuo kodhi mabeyo en Wuod dhano; 38 puodho en piny.+ Kodhi mabeyo gin nyithind Pinyruoth, to ogolo gin nyithind ng’at marach,+ 39 kendo jasigu ma nochuoyo ogolo en Jachien. Keyo en giko mar ndalo, to jokeyo gin malaike. 40 Kuom mano, mana kaka ichoko ogolo kendo iwang’ogi e mach, e kaka nobedi e giko mar ndalo.+ 41 Wuod dhano biro oro malaikene mondo gichok kendo gigol oko gik moko duto ma kelo richo* e Pinyruodhe kod jo maricho duto 42 kendo giniwitgi e mach mager.+ Kanyo e ka ma ywagruok kod muodo lak nobedie. 43 E kindeno, jo makare norieny kaka wang’-chieng’+ e Pinyruodh Wuon-gi. Ng’at ma nigi ite mondo owinji.

44 “Pinyruodh polo chal gi mwandu mopandi e puodho, ma ng’ato noyudo mi opando; to nikech mor ma ne en-go, nodhi mi ouso gigene duto kae to ong’iewo puodhono.+

45 “Kendo Pinyruodh polo chal gi ja ohala ma manyo kite mabeyo mag lulu. 46 Bang’ yudo lulu achiel ma nengone tek ahinya, nodhi mapiyo mouso gigene duto kae to ong’iewo luluno.+

47 “Kendo Pinyruodh polo chal gi gogo mobol e nam ma choko kit rech duto. 48 Ka nosepong’, ne giywaye e dho wath mi gibet piny. Ne gichoko rech mabeyo+ ka giketo e gige ting’o, to maricho+ ne giwito. 49 Mano e kaka nobed e giko mar ndalo. Malaike nobi mi gipog jo ma richo gi jo ma kare 50 kendo ibiro witgi e mach mager. Kanyo e ka ma ywagruok kod muodo lak nobedie.

51 “Be wechego duto donjonu?” Ne gidwoke niya: “Kamano.” 52 Eka nowachonegi kama: “Kuom mano, japuonj chik mosetiegi kuom wach Pinyruodh polo chalo gi wuon pacho ma golo gik manyien kod machon mokano e deche.”

53 Yesu nowuok kanyo ka nosetieko goyo ngechego. 54 Bang’ duogo e gweng’gi,+ nochako puonjo e sunagokgi, mi ne gihum ka gipenjore kama: “Ng’atni nogolo rieko kod teko mar timo honnigi kanye?+ 55 Donge jali e wuod fundi bao, koso?+ Donge min mare iluongo ni Maria kendo owetene gin Jakobo gi Josef gi Simon kod Judas?+ 56 Donge nyiminene duto ni kodwa kae, koso? To kare gigi duto ne oyudo nade?”+ 57 Omiyo, ne gichwanyore nikech en.+ To Yesu nowachonegi kama: “Janabi imiyo duong’ kuonde duto mak mana e gweng’gi kod e ode owuon.”+ 58 Kuom mano, ok notimo honni mang’eny kanyo nikech jogo ne ok oyie kuome.

14 E ndalono, Herode ma ne en jatelo mar alworano nowinjo humb Yesu+ 2 mowacho ne jotichne niya: “Jali en Johana Jabatiso. Osechier kendo mano e momiyo otimo honnigi.”+ 3 Noyudo Herode* osemako Johana motueyo e jela nikech Herodia chi Filipo owadgi.+ 4 Johana nosebedo ka wachone niya: “Ok en gima owinjore gi chik mondo ibed kode kaka chiegi.”+ 5 Herode ne dwaro nego Johana, to noluoro oganda nikech ne gikawo Johana kaka janabi.+ 6 To ka ne itimo nyasi mar paro chieng’ nyuol Herode,+ nyar Herodia ne omiel e nyasino mi nomoro Herode sidang’.+ 7 Omiyo, Herode nokuong’ore ni obiro miye gimoro amora mokwayo. 8 Omiyo, nyakono notimo mana kaka min mare nonyise mokwayo kama: “Miya wi Johana Jabatiso e san.”+ 9 Kata obedo ni wachno ne lit ne ruoth, nochiko mondo omiyego nikech nosekuong’ore, kendo nikech welo ma ne chiemo kode. 10 Omiyo, nooro wach mi ong’ad wi Johana e jela. 11 Kendo ne okel wiye e san mi omi nyakono, eka nyakono notero ne min mare. 12 Bang’e, jopuonjre Johana nobiro mi gikawo ringrene kendo ne giyike; eka ne gidhi mi ginyiso Yesu wachno. 13 Ka Yesu nowinjo wachno, noidho yie modhi mabor mondo obed kar kende. To oganda maduong’ ka nowinjo mano, ne gia e mier mi giluwe.+

14 Ka nochopo e dho wath, noneno oganda mang’ongo, mi nokechogi+ kendo nochango jo ma ne tuo.+ 15 To ka nochopo odhiambo, jopuonjrene nobiro ire mi giwachone niya: “Wan mabor gi mier kendo sa koro olewo; nyis oganda oa gidhi e mier mondo ging’iew chiemo.”+ 16 Kata kamano, Yesu nowachonegi kama: “Ok ochuno ni gia; migiuru gima ginyalo chamo.” 17 Ne gikone niya: “Waonge gimoro kae mak mana makate abich gi rech ariyo.” 18 Ne onyisogi kama: “Kelnagiuru kae.” 19 Kae to nonyiso oganda mondo obed e lum. Nokawo makate abichgo gi rech ariyogo, mong’iyo malo e polo kendo noguedho makate.+ Ka ne oseng’ingogi, nomiyogi jopuonjrene, eka jopuonjrene nomiyo oganda. 20 Omiyo, ji duto nochiemo moyieng’ kendo ne gichoko ng’injo ma ne odong’, ng’injogo ne opong’o okepni 12.+ 21 Jo ma nochiemo ne gin chwo ma dirom 5,000, ka ok okwan mon kod nyithindo.+ 22 Gikanyono, nochiko jopuonjrene oidh yie mondo gitelne e wath ma loka nam, ka en to ogonyo oganda.+

23 Ka nosegonyo oganda, noidho got ka en kende mondo olem+ kendo piny noyuso ka en kende kuro. 24 Koro yie ma jopuonjrene noidho nosedhi mabor ahinya gi dho wath kendo apaka ne miyo kwang’o yie bedo matek nikech yamo ne ochomogi tir. 25 Kata kamano, e arita mar ang’wen gotieno,* nobiro irgi kowuotho e wi pi. 26 Ka ne jopuonjrene onene kowuotho e wi pi, ne gibwok mi giwacho niya: “Ma lek, koso?” Kendo ne gikok nikech ne giluor. 27 Gikanyono, Yesu nowuoyo kodgi kowacho kama: “Beduru gi chir! En an; kik uluor.”+ 28 Petro nokwaye niya: “Ruoth ka en in, to yiena abi iri ka awuotho e wi pi.” 29 Nowachone kama: “Bi!” Omiyo, Petro nowuok e yie mowuotho e wi pi kochomo ir Yesu. 30 To ka noneno yamo mager,* nobedo maluor mochako nimo. Noywak matek niya: “Ruoth, resa!” 31 Gikanyono, Yesu norieyo bade momake kendo nowachone kama: “In ma yieni tinni, ang’o momiyo iriwo gi kiawa?”+ 32 Ka ne giseidho yie, yamo magerno nokuwe. 33 Eka jo ma ne ni e yie nokulorene ka giwacho niya: “Adier in e Wuod Nyasaye.” 34 Ne ging’ado nam mi gichopo e piny Genesaret.+

35 Bang’ fwenyo ni en Yesu, jogo nooro wach e gwenge molworo kanyo duto, mi ji nokelone jo ma ne tuo duto. 36 Kendo jogo nosaye ni mondo gimulie mana riak nangane ma oko kende,+ eka ji duto ma nomulo nangane nochango chuth.

15 Eka Jo-Farisai gi jondiko noa Jerusalem mi gipenjo Yesu+ niya: 2 “Ang’o momiyo jopuonjreni ketho timbe kod chike mag kwere? Kuom ranyisi, ok gilogi* ka gidwaro chiemo.”+

3 En nodwokogi kama: “To ang’o momiyo un bende uketho chik Nyasaye nikech timbeu kod chikeu?+ 4 Kuom ranyisi, Nyasaye nowacho ni, ‘Luor wuoru gi meru,’+ kendo ni, ‘Ng’at ma yanyo wuon-gi kata min-gi to mondo onege.’+ 5 To un uwacho niya: ‘Ng’at mowacho ne wuon-gi kata min-gi ni, “Kony ma dine uyudo kuoma en mich ma awalo ne Nyasaye,”+ 6 ni ng’atno ok onego okony wuon-gi e yo moro amora.’ Kuom mano, usemiyo wach Nyasaye obedo kayiem nono nikech timbeu kod chikeu.+ 7 Un jo ma wuondore, Isaya ne ni kare ka nokoro wach kuomu niya:+ 8 ‘Jogi miya luor mana gi dhogi to chunygi bor koda. 9 Gilama kayiem nono nikech gipuonjo chike dhano mana ka gima gin chike Nyasaye.’”+ 10 Eka noluongo oganda machiegni mowachonegi niya: “Chikuru itu mondo wach odonjnu:+ 11 Gima donjo e dhok ok e ma mi dhano bed ma ok ler, to gino ma wuok e dhoge e ma miyo obedo ma ok ler.”+

12 Eka jopuonjrene nodhi ire mi gipenje kama: “Be ing’eyo ni Jo-Farisai ne ochwanyore bang’ winjo gima ne iwacho?”+ 13 En to nodwokogi kama: “Yath ma Wuora manie polo ok nopidho, ibiro pudhi. 14 Wereuru kodgi. Gitayo jomamoko, to gin giwegi gin muofni. Ka muofu tayo muofu wadgi, giduto gibiro lwar e bur.”+ 15 To Petro nowachone niya: “Lernwae tiend ngerono.” 16 Eka nopenjogi kama: “Un bende pok uwinjo tiende, koso?+ 17 Ok ung’eyo ni gima donjo e dho dhano kalo e iye kae to igole e cho? 18 Kata kamano, gima wuok e dhok a e chuny kendo gigo miyo dhano bedo ma ok ler.+ 19 Kuom ranyisi, e chuny e ma paro maricho+ kaka: nek, chode, terruok,* kuo, gi chiwo neno mag miriambo, kod ayany wuokie. 20 Mago e gik ma miyo dhano bedo ma ok ler. To ka ng’ato ochiemo ma ok ologo,* mano ok mi obed ma ok ler.”

21 Yesu noa kanyo modhi e gwenge mag Tiro gi Sidon.+ 22 Dhako moro ma Nya-Foinike moa e alworano nobiro ire mokok matek niya: “Ruoth, Wuod Daudi, kecha! Jachien omako nyara kendo osande malit.”+ 23 To ok nodwoke. Omiyo, jopuonjrene nobiro mochako kwaye niya: “Riembe, nimar ogoyo koko bang’wa.” 24 En nodwoko kama: “Ne oora mana ir rombe molal mag dhood Israel.”+ 25 To dhakono nodhi mokulore e nyim Yesu kowachone niya: “Ruoth, konya!” 26 En nodwoke kama: “Ok owinjore kawo chiemb nyithindo kendo witogi ne nyithi guogi.” 27 Dhakono nokone niya: “Ruoth, en adier ni guogi bende chamoga ng’injo molwar koa e mesa mar wuon-gi.”+ 28 Eka Yesu nodwoke niya: “In gi yie motegno adier. We mondo otimreni kaka idwaro.” Mi nyare nochango gie sano.

29 Yesu noa kanyo modhi machiegni gi Nam Galili,+ kendo noidho got mobet piny kuno. 30 Oganda mang’ongo nobiro ire, kendo ne gikelone pudhe, rong’onde, muofni, gi momni, kod jomamoko mang’eny ma tuo, kendo ne giketogi e tiende, mi nochangogi.+ 31 Omiyo, oganda nohum ka ne gineno ka momni wuoyo, rong’onde chango, pudhe wuotho, kendo ka muofni neno, mi ne gimiyo Nyasach Israel duong’.+

32 To Yesu noluongo jopuonjrene ire mowachonegi kama: “Akecho ogandani+ nimar koro gisebedo koda kuom odiechienge adek, to onge gima gisechamo. Ok adwar gonyogi gidhi kech, di po ka gipodho e yo.”+ 33 Kata kamano, jopuonjre nopenje niya: “Ere kama dwayudie makate ma nyalo romo oganda mang’ongoni, to wan mabor gi mier kama?”+ 34 Eka Yesu nopenjogi kama: “Un gi makate adi?” Ne gidwoke niya: “Wan gi makate abiriyo kod rech matindo manok.” 35 Omiyo, bang’ chiko oganda mondo obed piny, 36 nokawo makate abiriyogo kod rechgo, kendo bang’ goyo erokamano nong’ingogi mochako miyo jopuonjrene, eka jopuonjrene nomiyo oganda.+ 37 Mi ji duto nochiemo mi giyieng’ kendo ne gichoko ng’injo ma ne odong’ mi gipong’o okepni madongo abiriyo.+ 38 Jo ma nochiemo ne gin chwo 4,000, ka ok okwan mon gi nyithindo matindo. 39 Bang’ gonyo oganda, noidho yie modhi e gweng’ mar Magadan.*+

16 Eka Jo-Farisai gi Jo-Sadukai nobiro ire mondo giteme. Ne gikwaye mondo omigi ranyisi moa e polo.+ 2 Nodwokogi kama: “Kochopo godhiambo, uwacho ni, ‘Piny biro bet maber nikech polo kwar kwar,’ 3 to gokinyi uwacho ni, ‘Piny biro bet mang’ich kendo ni koth biro chue nimar polo kwar kwar kendo boche oimo piny.’ Ung’eyo nono kit kor polo, to fwenyo ranyisi mag ndalo to otamou. 4 Tieng’ marach kendo ma terore* siko ka manyo ranyisi, to onge ranyisi ma ibiro migi+ mak mana ranyisi mar Jona.”+ Eka nodhi moweyogi.

5 Koro jopuonjrene nong’ado loka nam to wigi nowil ma ok giting’o makate.+ 6 Yesu nokonegi niya: “Yawuru wang’u kendo tang’uru gi thowi mar Jo-Farisai kod Jo-Sadukai.”+ 7 Omiyo, ne gichako wacho e kindgi niya: “Ne ok wating’o makate.” 8 Yesu nong’eyo wachno mopenjogi kama: “Ang’o momiyo uwacho e kindu ni ne ok uting’o makate, un jo ma yiegi tin-gi? 9 Wach pok odonjonu, koso? Ok upar makate abich ma ne opidhgo ji 5,000 kod kwan mag okepni ma nuchoko?+ 10 Kata, ok upar makate abiriyo ma ne opidhgo ji 4,000 kod kwan mag okepni madongo ma nuchoko, koso?+ 11 Ere kaka ok unyal fwenyo ni ne ok awuo kodu e wi makate? Tang’uru gi thowi mar Jo-Farisai gi Jo-Sadukai.”+ 12 Eka ne giwinjo tiend gimomiyo nowachonegi ni gitang’, ok ne thowi mar makate, to ne puonj mag Jo-Farisai gi Jo-Sadukai.

13 Ka nochopo e alwora mar Kaisaria-Filipi, Yesu nopenjo jopuonjrene niya: “Ji wacho ni Wuod dhano en ng’a?”+ 14 Ne gidwoke kama: “Jomoko wacho ni, Johana Jabatiso,+ moko ni Elija,+ to pod moko wacho ni Jeremia kata achiel kuom jonabi.” 15 Nopenjogi niya: “Un to uwacho ni an ng’a?” 16 Simon Petro nodwoke kama: “In e Kristo,+ Wuod Nyasaye mangima.”+ 17 Yesu nowachone niya: “Simon wuod Jona, in ng’at moguedhi,* nikech ringruok kod remo* ok e ma ofwenyonigo, to Wuora manie polo e ma ofwenyonigo.+ 18 Bende, awachoni niya: In Petro,+ kendo e wi lwandani,+ anagerie kanyaklana kendo dho rangeye mag Liel* ok noloye gi teko. 19 Abiro miyi ofungu mag Pinyruodh polo kendo gima itueyo e piny nobed gima osetue e polo, kendo gima igonyo e piny nobed gima osegony e polo.” 20 Eka nokwero jopuonjre matek ni kik gihul ne ng’ato ni en e Kristo.+

21 Chakre kindeno ka dhi nyime, Yesu nonyiso jopuonjrene ni nyaka odhi Jerusalem mi sande gi jodongo, gi jotend-jodolo, kod jondiko, kendo ibiro nege kae to e odiechieng’ mar adek ibiro chiere.+ 22 Mano nomiyo Petro otere tenge mochako kwere niya: “Kechri iwuon, Ruoth. Mano ok bi timoreni ngang’.”+ 23 To nolokore mowacho ne Petro niya: “Dog e ng’eya, Satan! In gima kelona chwanyruok, nikech ok in gi paro mag Nyasaye, to mag dhano.”+

24 Bang’ mano, Yesu nowacho ne jopuonjrene niya: “Ka ng’ato dwaro luwa, to mondo okwerre owuon kendo oting’ yadh-sandne,* kae to odhi nyime luwa.+ 25 Nimar ng’at ma dwaro reso ngimane nolal ngimane, to ng’at molalo ngimane nikech an, obiro nwang’o ngimane.+ 26 Kuom adier, ere ohala ma ng’ato biro yudo konwang’o piny duto to olalo ngimane?+ Kata ere gima ng’ato nyalo chiwo mondo okaw kar ngimane?+ 27 Nikech Wuod dhano nobi e duong’ mar Wuon mare ka en gi malaikene, kae to enochul ng’ato ka ng’ato kaluwore gi kaka timne obet.+ 28 Adier awachonu ni, nitie moko kuom jo ma ochung’ kae ma ok notho ka pok gineno Wuod dhano ka biro e Pinyruodhe.”+

17 Ndalo auchiel bang’e, Yesu nokawo Petro gi Jakobo kod Johana owadgi, modhi kodgi e wi got moro mabor kar kendgi.+ 2 Eka kit Yesu nolokore e nyimgi; lela wang’e ne orieny ka wang’-chieng’, kendo lepe nolokore rachar ma rieny ka ler.+ 3 Musa gi Elija nofwenyorenegi kanyo, kendo ne giwuoyo gi Yesu. 4 Eka Petro nowacho ne Yesu niya: “Ruoth, otimore maber ni wan kae. Kihero to abiro gero hembe adek kae, achiel mari, achiel mar Musa, to machielo mar Elija.” 5 Ka pod nowuoyo, bor polo ma rieny noumogi, kendo dwol moro nowuok e bor polono ka wacho niya: “Ma Wuoda ma ahero, kendo amor kode.+ Winjeuru.”+ 6 Ka ne giwinjo mano, jopuonjre nopodho auma kendo luoro nomakogi ahinya. 7 Yesu nosudo machiegni, mi nomulogi kowachonegi kama: “Auru malo. Kik uluor.” 8 Ka ne giting’o wang’gi, ne gineno mana Yesu kende. 9 Sa ma ne giwuok e got, Yesu nochikogi niya: “Kik uhul fwenyno ne ng’ato nyaka bang’ ka Wuod dhano osechier.”+

10 To jopuonjrene nopenje kama: “Ang’o momiyo jondiko wacho ni Elija nyaka bi mokwongo?”+ 11 Nodwokogi niya: “Kuom adier Elija biro, kendo obiro duoko gik moko duto kaka ne gin.+ 12 Kata kamano, awachonu ni Elija nosebiro kendo ne ok gifwenye. Ne gitimone kaka ne gidwaro.+ Kamano bende e kaka Wuod dhano noyud sand e lwetgi.”+ 13 Eka jopuonjrene nofwenyo ni kare nowuoyo e wi Johana Jabatiso.

14 Ka ne gichopo machiegni gi oganda,+ ng’at moro nodhi ir Yesu mogoyo chonge piny e nyime ka wacho niya: 15 “Ruoth, kechie wuoda nikech en gi tuo mar ndulme kendo ochandore malit. Ojapodho nyading’eny e mach kendo e pi.+ 16 Ne akele ir jopuonjreni to ne ok ginyal change.” 17 Yesu nodwoko kama: “Yaye un tieng’ ma onge yie kendo mobam,+ anabed kodu nyaka karang’o? Abiro nano kodu nyaka karang’o? Kelnagouru kae.” 18 Eka Yesu nokwero jachien ma ne ni kuome, mi jachiendno nowuok, kendo wuowino nochango gie sechego.+ 19 Koro jopuonjre nodhi ir Yesu kar kendgi mi gipenje niya: “Ang’o momiyo gole ne otamowa?” 20 Nodwokogi kama: “En nikech un gi yie matin. Nikech adier awachonu ni, ka un gi yie ma rom gi koth karadali, ubiro wacho ne godni ni, ‘Dar idhi kacha,’ to obiro dar, kendo onge gima biro tamou.”+ 21 *⁠—

22 Ka noyudo gichokore Galili, Yesu nowachonegi niya: “Wuod dhano idhi ndhogi mi chiwe e lwet ji.+ 23 Gibiro nege to e odiechieng’ mar adek ibiro chiere.”+ Mano nomiyo gikuyo ahinya.

24 Ka ne gisechopo Kapernaum, josol osuru mar drakma ariyo* nodhi ir Petro mi gipenjo niya: “Be japuonju chuloga osuru mar drakma ariyo?”+ 25 Nodwokogi kama: “Ochuloga.” Kata kamano, ka nodonjo e ot, Yesu e ma nokwongo wuoyo ka penje niya: “Ineno nade Simon? Ruodhi mag piny sologa osuru kuom jomage? Kuom yawuotgi, koso kuom jomamoko?” 26 Ka nodwoko ni: “Kuom jomamoko,” Yesu nokone niya: “Kare yawuotgi ok chul osuru. 27 To mondo kik wachwanygi,+ dhi e nam ibol olow, kae to iyaw dho rech mikwongo mako. Ibiro nwang’o fedha* mondo imi jogo kaka osuru mara kod mari.”

18 Gie sechego, jopuonjre nodhi ir Yesu mi gipenje niya: “Kuom adier, en ng’a maduong’ie moloyo e Pinyruodh polo?”+ 2 Omiyo, noluongo nyathi moro matin ire, mochunge e diergi 3 kendo nowacho kama: “Adier awachonu ni ka ok ulokoru mubedo kaka nyithindo matindo,+ ok unudonj ngang’ e Pinyruodh polo.+ 4 Kuom mano, ng’at ma bolore kaka nyathi matinni e ng’at maduong’ moloyo e Pinyruodh polo;+ 5 to ng’at ma rwako nyathi matin kaka mae nikech nyinga, orwaka an bende. 6 To ng’at ma chwanyo achiel kuom jo matindo ma keto yie kuomagi, dibed maber moloyo ka otue pong’ ma punda rundo e ng’ute kae to inyumego e nam.+

7 “Yaye nobed malit ne piny nikech gik ma miyo ji donjo e richo!* En adier ni gik ma miyo ji donjo e richo nyaka bi, to yaye nobed malit ne ng’at ma miyo jomoko donjo e richo! 8 Omiyo, ka lweti kata tiendi miyo ichwanyori, ng’ade kendo iwite mabor.+ Ber mondo idonj e ngima ka irang’ol kata ka in puth moloyo owiti e mach ma nyaka chieng’ ka in gi lweteni ariyo kata ka in gi tiendeni ariyo.+ 9 Bende, ka wang’i miyo ichwanyori, gole kendo iwite mabor. Ber mondo idonj e ngima gi wang’ achiel moloyo owiti e mach mar Gehena* ka in gi wengeni ariyo.+ 10 Kik ucha achiel kuom jo matindogi, nimar awachonu ni, malaikegi e polo ng’iyo wang’ Wuora manie polo kinde duto.+ 11 *—

12 “Uneno nade? Ka ng’ato nigi rombe 100 kae to achiel kuomgi olal,+ donge obiro weyo rombe 99 mamoko e got mondo odhi omany achiel molalno?+ 13 To ka oyude, obedo mamor gi rombono moloyo 99 ma ne ok olal. 14 Kamano bende, ok en gima long’o ne Wuora* manie polo mondo kata mana achiel kuom jo matindogi olal.+

15 “E wi mano, ka owadu otimo richo, dhi inyise kethone* kar kendu.+ Ka owinji, to iseyudo owadu.+ 16 To ka otamore winji, dhi ire gi ng’at achiel kata ji ariyo mondo wach joneno* ariyo kata adek onyis adiera mar wach.+ 17 Ka ok owinjogi, to wuo gi kanyakla. To ka ok owinjo kata mana kanyakla, we obedni mana kaka ng’at moa e ogendni mamoko+ kendo kaka jasol osuru.+

18 “Adier awachonu ni, gima utueyo e piny nobed gima osetue e polo, kendo gima ugonyo e piny nobed gima osegony e polo. 19 Kendo adier anyisou ni ka ji ariyo kuomu owinjore e piny kuom gimoro amora maduong’ monego gikwa, gino biro timorenegi nikech Wuora manie polo.+ 20 Nimar kama ji ariyo kata adek ochokoree e nyinga,+ kanyo antie e diergi.”

21 Petro nodhi ire mopenje niya: “Ruoth, owinjore awe ne owadwa nyadidi ka okethona? Nyadibiriyo, koso?” 22 Yesu nodwoke kama: “Awachoni ni, ok nyadibiriyo, to nyadi 77.+

23 “Mano e momiyo Pinyruodh polo inyalo pim gi ruoth ma ne dwaro nono kwan pesa gi wasumbnine. 24 Ka nochako timo kamano, ne okelne ng’at moro ma ne nigi gope mar talanta 10,000.* 25 To nikech jalo ne onge gi nyalo mar chulo gowino, ruodhe nochiko mondo ng’atno gi chiege gi nyithinde kod gige duto ousi eka ochulgo gowino.+ 26 Omiyo, misumbano nokulorene mowachone niya, ‘Hori ahoya koda, abiro chuli gowino duto.’ 27 Ka ne ruodhe owinjo kamano, ne okeche mi nogonye kendo norucho gopeno.+ 28 Kata kamano, misumbano ka noa kanyo, noyudo misumba wadgi ma ne nigi gope mar dinari* 100, kendo nomake mochako deye kowachone niya: ‘Chula gopa duto.’ 29 Omiyo, misumba wadgino nopodho piny mosaye niya, ‘Hori ahoya koda, abiro chuli.’ 30 Kata kamano, notamore weyone, kendo nowite e jela nyaka chop ochule. 31 Ka wasumbni wetene noneno mano, ne litnegi ahinya kendo ne gidhi mi ginyiso ruodhgi wechego duto. 32 Eka ruodhe noluonge mowachone niya: ‘In misumba marach, ne isaya mi arucho gopi duto. 33 Donge in bende ne onego ikech misumba wadu?’+ 34 Omiyo, ruodhe nobedo gi mirima mi notere e jela nyaka chop ochul gope duto. 35 Kamano e kaka Wuora manie polo bende biro timonu+ ka ok uwe ne oweteu kethogi gi chunyu duto.”+

19 Ka Yesu notieko wacho wechego, noa Galili modhi e gwenge mokiewo gi Judea man loka Jordan.+ 2 Oganda mang’ongo bende noluwe, mi nochangogi kuno.

3 To Jo-Farisai nobiro temo Yesu mi ne gipenje niya: “Be chik oyie ne ng’ato ketho kend gi chiege nikech wach moro amora?”+ 4 Nodwokogi kama: “Pok usomo ni kar chakruok jachuech nochueyo dichwo gi dhako+ 5 mi nowacho niya: ‘Nikech mano, dichwo nowe wuon-gi gi min-gi, mi nomakre gi chiege, kendo ji ariyogo nobed ringruok achiel’?+ 6 Omiyo, koro ok gin ji ariyo kendo, to gin ringruok achiel. Kuom mano, gima Nyasaye oseriwo, dhano moro amora kik opogi.”+ 7 Ne gipenje kama: “Kare ang’o momiyo Musa nochiko ni ng’ato nyalo riembo chiege kuom miye barua* mar ketho kend?”+ 8 Nodwokogi niya: “Musa noyienu ketho kend gi mondeu nikech chunyu matek,+ to mano ok e kaka osebet a chakruok.+ 9 Awachonu ni ng’at ma ketho kend gi chiege mak mana nikech terruok,* mi okendo machielo, ochodo.”+

10 Jopuonjrene nokone niya: “Ka kamano e kaka wach chalo e kind dichwo gi chiege, to kare ber mondo ji kik kendre.” 11 Nodwokogi kama: “Ok ji duto ma nyalo luwo wachno, to mana jo ma nigi michno.+ 12 Nimar nitie jo ma ne onyuol ka gin bwoch, bende nitie jomoko ma dhano e moloko bwoch, to nitie jo mosetimore bwoch giwegi nikech Pinyruodh polo. Ng’at ma nyalo rwako wachno mondo otim kamano.”+

13 Eka ji nokelone nyithindo matindo mondo oket lwete kuomgi kendo olamnegi, to jopuonjrene nogeng’ogi.+ 14 Yesu to nowacho niya: “Wereuru gi nyithindogo kendo kik utem geng’ogi, nimar Pinyruodh polo en mar jo ma kamago.”+ 15 Noketo lwete kuomgi kae to noa kanyo.

16 Eka rawera moro nobiro ire mopenje niya: “Japuonj, en ang’o maber monego atim mondo ayud ngima mochwere?”+ 17 Nodwoke kama: “Ang’o momiyo ipenja wach gima ber? Ng’ato achiel kende e maber.+ Kata kamano, kidwaro ngima, dhi nyime mako chike.”+ 18 Nopenje niya: “Chike mage?” Yesu nodwoke kama: “Kik ineki,+ kik ichodi,+ kik ikwel,+ kik ichiw neno mar miriambo,+ 19 luor wuoru gi meru,+ kendo nyaka iher wadu kaka iherori iwuon.”+ 20 Rawerano nowachone kama: “Aserito mago duto; ang’o kendo ma pod orema?” 21 Yesu nodwoke kama: “Kidwaro bedo malong’o, dhi ius gik ma in-go kendo imigi jo ma odhier eka inibed gi mwandu e polo,+ kae to ibi ibed jalupna.”+ 22 Ka rawerano nowinjo wechego, nodhi kokuyo nikech ne en gi mwandu mang’eny.+ 23 Eka Yesu nowacho ne jopuonjrene niya: “Adier awachonu ni, nobed matek ne jamwandu donjo e Pinyruodh polo.+ 24 Kendo awachonu ni, yot mondo ngamia okal e wang’ sandan moloyo jamwandu donjo e Pinyruodh Nyasaye.”+

25 Ka jopuonjre nowinjo mano, ne giwacho ka giwuoro ahinya niya: “Kare en ng’a minyalo resi?”+ 26 Yesu nong’iyogi mokonegi kama: “Mano en gima ok nyalre ne dhano, to kuom Nyasaye gik moko duto nyalore.”+

27 Eka Petro nodwoko kama: “Waseweyo gik moko duto mi waluwi; kare wan to en ang’o ma wanayudi?”+ 28 Yesu nowachonegi kama: “Adier awachonu ni e kinde chueyo gik moko obed manyien, ma Wuod dhano nobedi e kom-lochne ma nigi duong’, un museluwa, ubiro bet e kombe 12 mag loch kung’ado bura ne dhoudi 12 mag Israel.+ 29 Kendo ng’at moweyo utene, kata owetene, kata nyiminene, kata wuon-gi, kata min-gi, kata nyithinde, kata puothene nikech nyinga, nonwang’ mago nyadi mia momedore, kendo noyud ngima mochwere.+

30 “Ji mang’eny mokwongo nobed ma achien, to jo ma achien nobed mokwongo.+

20 “Pinyruodh polo chal gi wuon puodho ma nowuok gokinyi mang’ich mondo ondik jotich e puothe mar mzabibu.+ 2 Ka nosewinjore gi jotich ni obiro chulogi dinari* achiel e odiechieng’, noorogi e puothe mar mzabibu. 3 Ka nowuok kar sa adek okinyi, noneno jomoko ma ne pok ondiki kochung’ e chiro; 4 kendo nowacho ne jogo ni, ‘Un bende dhiuru e puotha mar mzabibu, to abiro miyou gima owinjore.’ 5 Omiyo, ne gidhi. Kendo wuon puodho nowuok motimo kamano kar sa auchiel kod kar sa ochiko bende. 6 Gikone, kar sa 11, noyudo jomoko kochung’ kanyo, mi nopenjogi kama: ‘Ang’o momiyo usechung’ kae kuom odiechieng’ mangima ma ok ondiku tich?’ 7 Ne gidwoke kama, ‘En nikech onge ng’at mosendikowa.’ Nokonegi ni, ‘Un bende dhiuru e puoth mzabibu.’

8 “Ka nochopo odhiambo, wuon puoth mzabibuno nowacho ne ng’at ma noseketo e wi jotich kama, ‘Luong jotich mondo ichulgi,+ kichako gi ma ne obiro achien eka itiek gi mokwongo.’ 9 Ka jotich mag sa 11 nobiro, ng’ato ka ng’ato kuomgi noyudo dinari* achiel. 10 Omiyo, ka jo ma nokwongoka nobiro, ne giparo ni gibiro yudo mang’eny, to gin bende ne ochulgi mana dinari* achiel. 11 Ka ne osechulgi, ne gichako ng’ur ne wuon puodho 12 kama: ‘Jo ma achien-gi notiyo kuom sa achiel; to pod ichulogi ma romre kodwa wan jo ma osetiyo matek e odiechieng’ mangima e chieng’ mager!’ 13 To nodwoko achiel kuomgi ni, ‘Omera, pok atimoni marach. Donge ne wawinjore ni abiro chuli dinari* achiel, koso?+ 14 Kaw mari mondo idhi. Adwaro chulo jal mogikni bende ma romre kodi. 15 Donge an gi ratiro mar timo kaka adwaro gi giga awuon? Koso iyi lit nikech an ng’at maber?’*+ 16 E yo ma kamano, jo ma achien nobed mokwongo, to jo ma okwongo nobed ma achien.”+

17 Sa ma Yesu ne idho ka dhi Jerusalem, nokawo jopuonjrene 12 moterogi tenge kar kendgi mowachonegi niya:+ 18 “Neuru! Koro waidho wadhi Jerusalem, kendo Wuod dhano ibiro chiw e lwet jotend-jodolo gi jondiko. Gibiro ng’adone buch tho+ 19 kendo gibiro chiwe e lwet ogendni mondo gijare, gichwade, kendo gigure e yath;+ to e odiechieng’ mar adek ibiro chiere.”+

20 Eka min yawuot Zebedi+ nobiro ire gi yawuote, mi nokulorene mokwaye wach moro.+ 21 Yesu nopenje niya: “Ang’o midwaro?” Nodwoke kama: “Gol chik mondo yawuota ariyogi obed e Pinyruodhi, achiel e badi korachwich to machielo e badi koracham.”+ 22 Yesu nodwoko niya: “Ok ung’eyo gima ukwayo. Be unyalo madho okombe ma achiegni madhoni?”+ Ne giwachone kama: “Wanyalo.” 23 Nokonegi niya: “Adier ubiro madho okombena.+ Kata kamano, an ok e ma ami ji thuolo mar bet e bada korachwich kata koracham, to Wuora e ma miyo jo ma ne oseikonegi.”+

24 Ka jopuonjre apar mamokogo nowinjo wachno, mirima nomakogi gi owete ariyogo.+ 25 Yesu noluongogi mowachonegi niya: “Ung’eyo ni jotelo mag ogendni timore ruodhi e wi ji kendo jo ma nigi duong’ tiyo gi teko e wi ji.+ 26 Mano ok e kaka onego obed e kindu;+ to ng’at ma dwaro bedo maduong’ e kindu nyaka bed jatiju,+ 27 kendo ng’at ma dwaro bedo mokwongo e kindu nyaka bed misumbau.+ 28 Mana kaka Wuod dhano nobiro, ok ni mondo ji otine, to mondo oti ne ji+ kendo mondo ochiw ngimane owar ji mang’eny.”+

29 Sa ma ne giwuok Jeriko, oganda mang’ongo noluwe. 30 Ji ariyo ma muofni ma nobet e bath yo nowinjo ka Yesu kalo mi ne gikok matek niya: “Ruoth, Wuod Daudi, kechwa!”+ 31 Oganda nokwerogi matek ni giling’, to ne gimedo kok matek niya: “Ruoth, Wuod Daudi, kechwa!” 32 Omiyo, Yesu ne ochung’ moluongogi kendo nopenjogi niya: “Ang’o mudwaro ni atimnu?” 33 Ne gidwoke kama: “Ruoth, wadwaro ni wengewa oyawre.” 34 Yesu nokechogi, kendo nomulo wengegi+ mi gikanyono wengegi noyawore, kendo ne giluwe.

21 Ka ne gisechopo Bethfage e Got Zeituni machiegni gi Jerusalem, Yesu nooro jopuonjrene ariyo,+ 2 kowachonegi niya: “Dhiuru e gweng’ ma unenocha kendo udhi nwang’o punda moro motue gi nyathine. Gonygiuru mondo ukelnagi. 3 Ka ng’ato openjou, nyiseuru ni ‘Ruoth dwarogi.’ Gikanyono, obiro yie mondo ukawgi.”

4 To adier mano notimore mondo wach ochopi ma janabi nokoro niya: 5 “Wachuru ne nyar Sayun kama: ‘Ruodhi biro iri,+ en ng’at mamuol+ kendo oidho punda, ee, nyathi punda ma en le ma ting’o osigo.’”+

6 Omiyo, jopuonjrego ne odhi mi gitimo mana kaka Yesu nochikogi.+ 7 Ne gikelo pundano gi nyathine, mi ne giketo lepgi ma oko kuomgi, kae to nobetie.+ 8 Thoth ji nopedho lepgi e yo+ to jomoko ne ng’ado bede yien ka gipedhogi e yo. 9 E wi mano, oganda ma notelo e nyime kod ma ne luwo bang’e ne siko ka kok niya: “Res Wuod Daudi, wakwayi!+ Ng’at moguedhi en ng’at ma biro e nying Jehova!*+ Rese, wakwayi, in man malo mogik!”+

10 To ka nodonjo Jerusalem, dalano duto nochochni kendo ji ne penjore niya: “Jali en ng’a?” 11 Oganda ne siko ka wacho kama: “Ma Yesu janabi+ moa Nazareth man Galili!”

12 Yesu nodonjo e hekalu mi noriembo ji duto ma ne uso kod ma ne ng’iepo, kendo noloko mese mag jowil pesa ataro kod kombe jo ma ne uso akuche.+ 13 Nowachonegi kama: “Ondik niya: ‘Ibiro luong oda ni od lamo,’+ to un uloke rogo mar jomecho.”+ 14 Bende, muofni gi pudhe nobiro ire e hekalu kendo nochangogi.

15 Ka jotend-jodolo gi jondiko noneno honni ma notimo kendo winjo yawuoyi ma ne kok e hekalu ka wacho ni, “Res Wuod Daudi, wakwayi!”+ ne gibedo gi mirima.+ 16 Ne gipenjo Yesu kama: “Be iwinjo gima jogi wacho?” Nodwokogi niya: “Ee. Ne ok usomo ni, ‘Isemiyo weche mag pak owuok e dho nyithindo kod nyithindo mayom’?”+ 17 Bang’ weyogi, nowuok Jerusalem modhi nindo Bethania.+

18 Sa ma ne odok Jerusalem gokinyi mang’ich, nowinjo ka kech kaye.+ 19 Noneno yadh ng’owo e bath yo mi nodhi e yadhno. Kata kamano, ne ok oyudo gimoro kuome mak mana oboke,+ mi nowacho ne yadhno niya: “Kik olemo onyag kuomi kendo ngang’.”+ Mi yadh ng’owono noner gikanyono. 20 Ka jopuonjrene noneno mano, ne giwuoro mi gipenjo kama: “Obet nade ni yadh ng’owono oner gikanyono?”+ 21 Yesu nodwokogi kama: “Adier awachonu ni, ka un gi yie ma ok uriw gi kiawa, ok ubi timo mana gima aa timo ne yadh ng’owono kende, to kata ka uwacho ne godni ni, ‘Mukri idhi inyumri e nam,’ to mano biro timore.+ 22 Kendo gik moko duto mukwayo ka un gi yie, unuyudi.”+

23 Bang’ ka nosedonjo e hekalu, jotend-jodolo gi jodongo mag oganda nobiro ire sa ma nopuonjo, mi ne gipenje kama: “Itimo gigi gi ratiro mane? To en ng’a momiyi ratirono?”+ 24 Yesu nodwokogi kama: “An bende abiro penjou penjo moro. Ka udwoka eka an bende abiro wachonu ni atimo gigi gi ratiro mane: 25 Batiso ma Johana ne timo noa kanye? Ne en moa e polo, koso kuom dhano?” To ne gipenjore kama: “Ka wadwoke ni, ‘Ne en moa e polo,’ obiro penjowa ni, ‘Kare ang’o momiyo ne ok uyie kuome?’+ 26 To ka wadwoke ni, ‘Ne en moa kuom dhano,’ waluoro oganda nikech giduto giyie ni Johana en janabi.” 27 Omiyo, ne gidwoko Yesu kama: “Ok wang’eyo.” En nowachonegi niya: “An bende ok abi wachonu ni atimo gigi gi ratiro mane.

28 “Uneno nade? Ng’ato ne nigi nyithindo ariyo. Nodhi ir mokwongo mowachone ni, ‘Nyathina, dhi iti kawuono e puoth mzabibu.’ 29 Nyathino nodwoke ni, ‘Ok abi dhi,’ to bang’e noloko pache mi odhi. 30 Nodhi ir nyathi mar ariyo mowachone kamano bende. To nyathino nodwoke ni, ‘Abiro dhi jaduong’,’ to ok nodhi. 31 E kind nyithindo ariyogo, mane ma notimo dwach wuon mare?” Ne gidwoke niya: “Mokwongono.” Yesu nokonegi kama: “Adier awachonu ni, josol osuru gi jochode kwongonu donjo e Pinyruodh Nyasaye. 32 Nimar Johana nobiro iru konyiso tim makare to ne ok uyie kuome. Kata kamano, josol osuru gi jochode ne oyie kuome,+ to un kata obedo ni ne uneno mano, ne ok uywago ang’e bang’e mondo uyie kuome.

33 “Winjuru ngero machielo: Ne nitie ng’at moro ma ne nigi puoth mzabibu+ kendo nogero chiel molwore. Nokunyo bur mar biyo divai kendo nogero kar ng’icho.+ Noketo puodhono e lwet jopur ma chule, kae to nodhi wuoth e piny moro mabor.+ 34 Ka kinde mar pono olemo nochopo, nooro wasumbnine ir jopurgo mondo gikelne olemo mowuok e puodhono. 35 Kata kamano, jopurgo nomako wasumbnigo, kendo moro ne gigoyo, moro ne ginego, to machielo ne gichielo gi kite.+ 36 Eka nochako ooro wasumbni mamoko mang’eny moloyo mokwongoka, to ne gitimo marach ne mago bende.+ 37 Gikone nooro wuode irgi kowacho niya, ‘Gibiro miyo wuoda luor.’ 38 Ka ne gineno wuoyino, jopurgo nowacho e kindgi kama, ‘Ma e jal ma puodhoni biro dong’ne.+ Biuru, wanegeuru mondo puodhoni odong’nwa!’ 39 Omiyo, ne gimake mi giwite oko mar puoth mzabibu kendo ne ginege.+ 40 Kuom mano, ka wuon puoth mzabibuno obiro, ang’o mobiro timo ne jopurgo?” 41 Ne gidwoke niya: “Nikech gin jo maricho, obiro negogi kae to ochiwo puoth mzabibuno ne jopur mamoko ma biro miyega olemo ka kindegi ochopo.”

42 Yesu nokonegi kama: “Ok nusomo e Ndiko ni, ‘Kidi ma jogedo ne odagi osebedo kidi moriwo kor ot.+ Jehova* e ma osetimo mano kendo en gima ber miwuoro?+ 43 Mano e momiyo awachonu ni ibiro mau Pinyruodh Nyasaye kae to imiyo oganda ma nyago olemo mag pinyruodhno. 44 Bende, ng’at molwar e kidino biro tur matindo tindo.+ To ng’at ma kidino olwar kuome, kidino biro rege ka buru.”+

45 Ka jotend-jodolo kod Jo-Farisai nowinjo ngeche ma nogoyogo, ne gifwenyo ni owuoyo kuomgi.+ 46 Kata obedo ni ne gidwaro make, ne giluoro oganda nikech jogo ne kawe kaka janabi.+

22 Yesu nomedo goyonegi ngeche niya: 2 “Pinyruodh polo inyalo pim gi ruoth moro ma noloso nyasi mar kend+ ne wuode. 3 Nooro wasumbnine mondo oluong jo ma ne ogwel e nyasino, to jogo notamore biro.+ 4 Kendo nooro wasumbni mamoko kowacho niya: ‘Nyisuru jo ma ogwelgo kama: “Aseiko chiemo, oseyang’ ruedhi gi jamni machwe kendo oseik gik moko duto. Biuru e nyasi mar kend.”’ 5 Kata kamano, ne ok gidewo mi ne gidhi mana e yoregi, moro e puothe, machielo e ohande;+ 6 to modong’ nomako wasumbnigo mi ne gitimonegi marach kendo ne ginegogi.

7 “Ruoth nobedo gi mirima mi nooro jolwenyne kendo ne ginego jogo mi giwang’o dalagi.+ 8 Eka nowacho ne wasumbnine ni, ‘Nyasi mar kend oseikore, to jo ma ogwel ok nowinjore.+ 9 Dhiuru e yore mag dalani mondo uluong ng’ato ang’ata ma uyudo obi e nyasi.’+ 10 Eka wasumbnigo nodhi e nderni mi ne gichoko jo maricho gi jo mabeyo duto ma ne giyudo, kendo ot ma nitimoe nyasi mar arusno ne opong’.

11 “Ka ruoth nobiro nono welo, noneno ng’at moro ma ok orwako nanga mar kend. 12 Omiyo, nopenje kama: ‘Omera, ere kaka ne idonjo kae ka ok irwako nanga mar kend?’ Dhoge nomoko. 13 Eka ruoth nowacho ne jotichne ni, ‘Tueuru lwetene gi tiendene mondo uwite oko e mudho. Kanyo e ka ma ywagruok kod muodo lak nobedie.’

14 “Nimar nitie jo mang’eny mogwel, to jo manok e moyier.”

15 Eka Jo-Farisai nodhi mi giriwo paro mondo gimake gi wechene.+ 16 Omiyo, ne gioro jopuonjregi ire kaachiel gi jolup Herode*+ ka giwacho niya: “Japuonj, wang’eyo ni in ja adier kendo ipuonjo yor Nyasaye gadier kendo ok iluoro wang’ ng’ato nimar ok ing’i dhano gi kaka onenore gi oko. 17 Kuom mano, wachnwae, ineno nade? Be chulo osuru ne Kaisar owinjore gi chik, koso?” 18 To kong’eyo parogi maricho, Yesu nodwokogi niya: “Ang’o momiyo utema un jo ma wuondoregi? 19 Nyisauru ane pesa mar osuru.” Ne gikelone dinari* achiel. 20 Nopenjogi kama: “Kido gi ndiko man kuomegi gin mag ng’a?” 21 Ne gidwoke niya: “Gin mag Kaisar.” Eka nowachonegi kama: “Kare chuluru Kaisar gige Kaisar, to gige Nyasaye ne Nyasaye.”+ 22 Ka ne giwinjo kamano, ne gihum kendo ne giweye mi gidhi.

23 Jo-Sadukai ma wacho ni chier onge+ nobiro ire chieng’no mi gipenje niya:+ 24 “Japuonj, Musa nowacho ni ‘Ka ng’ato otho ma ok oweyo nyithindo, owadgi nyaka kend chiegeno mondo onyuolnego nyithindo.’+ 25 Koro ne nitie owete moko abiriyo. Mokwongo nokendo kae to otho, to nikech ne ok onyuolo nyithindo, noweyo chiege ne owadgi. 26 Mano bende e gima ne otimore gi owadgi mar ariyo gi mar adek, nyaka giduto ji abiriyo. 27 Gikone, dhakono bende ne otho. 28 Omiyo, e chier, dhakono nobed chi ng’a kuom ji abiriyogo? Nimar jogo duto nokende.”

29 Yesu nodwokogi niya: “Pachu ok ni kare nimar ok ung’eyo Ndiko kata teko mar Nyasaye;+ 30 nikech e chier, chwo ok kend, kendo mon bende ok kendi, to gibedo kaka malaike e polo.+ 31 Kuom wach chier mar jo motho, donge usesomo gima Nyasaye nowacho niya: 32 ‘An e Nyasach Ibrahim, Nyasach Isaka, kendo Nyasach Jakobo’?+ En Nyasach jo mangima, to ok Nyasach jo motho.”+ 33 Ka oganda nowinjo mano, ne gihum gi puonjne.+

34 Ka Jo-Farisai nowinjo kaka noseloyo Jo-Sadukai gi wach mi dhogi nomoko, giduto ne gichokorene. 35 Eka achiel kuomgi ma nolony e Chik noteme ka openje kama: 36 “Japuonj, en chik mane maduong’ie moloyo e Chik duto?”+ 37 Nodwoko niya: “‘Nyaka iher Jehova* Nyasachi gi chunyi duto, gi ngimani duto, kendo gi pachi duto.’+ 38 Mani e chik maduong’ie moloyo kendo mokwongo. 39 Mar ariyo ma chal kode e ma: ‘Nyaka iher wadu kaka iherori iwuon.’+ 40 Chike ariyogi e ma Chik duto kod weche Jonabi otenoree.”+

41 Ka noyudo Jo-Farisai ochokore, Yesu nopenjogi kama:+ 42 “Uneno Kristo nade? En wuod ng’a?” Ne gidwoke niya: “Wuod Daudi.”+ 43 Nopenjogi kama: “Kare obet nade ni kokalo kuom roho maler+ Daudi ne oluonge ni Ruoth kowacho ni, 44 ‘Jehova* nowacho ne Ruodha niya: “Bed e bada korachwich nyaka chop aket wasiki e bwo tiendi”’?+ 45 Kare ka Daudi luonge ni Ruoth, ere kaka onyalo bedo wuode?”+ 46 To onge ng’at ma ne nyalo dwoke wach moro, kendo nyaka a chieng’no, onge ng’at ma nohedhore penje wach moro kendo.

23 Eka Yesu nowuoyo gi oganda kod jopuonjrene kowacho niya: 2 “Jondiko gi Jo-Farisai osebet giwegi e kom Musa. 3 Omiyo, gik moko duto ma giwachonu, winjuru kendo timuru, to kik uluw timbegi nimar giwacho to ok gitim.+ 4 Gitueyo osigo mapek kendo giketogi e gok ji+ to gin giwegi ok gidwar mulo gigo gi lith lwetgi.+ 5 Gik moko duto ma gitimo, gitimo mondo ji onegi,+ nimar giyaro ndede* ma ting’o Ndiko kendo girwake kaka gima miyogi arita.+ Bende, gimedo riak lepgi obed maboyo.+ 6 Gihero bet kuonde moyiedhi mogik e nyasi kod kombe ma nyime* e sunagoke.+ 7 Gihero bende mos ma idhialogigo e chirni, kendo mondo ji oluonggi ni Rabi.* 8 Un to kik luongu ni Rabi nikech Japuonju en achiel,+ to uduto un owete. 9 E wi mano, kik uluong ng’ato e piny ni wuonu nikech Wuonu+ en achiel manie polo. 10 Bende, kik luongu ni jotelo nikech Jatendu en achiel, ma en Kristo. 11 To ng’at maduong’ moloyo e kindu nyaka bed jatiju.+ 12 Ng’at ma ng’awore malo noduoke piny+ to ng’at ma duokore piny nong’awe malo.+

13 “Yaye nobednu malit un jondiko gi Jo-Farisai, un jo ma wuondore! nikech uloro ne ji Pinyruodh polo; un uwegi ok udonjie, to jo ma dwaro donjoe ok uyienegi.+ 14 *⁠—

15 “Yaye nobednu malit un jondiko gi Jo-Farisai, un jo ma wuondore!+ nikech ung’ado nam gi piny mondo ulok ng’ato achiel, eka bang’ koselokore to umiyo owinjore dhi e Gehena* nyadiriyo moloyo un uwegi.

16 “Yaye nobednu malit un jo ma tayo jomamoko to un uwegi un muofni,+ un ma uwacho ni, ‘Ka ng’ato kuong’ore gi hekalu, to onge wach; to ka okuong’ore gi dhahabu mar hekalu, to wachno otueye.’+ 17 Un jo mofuwo kendo ma muofni! Ka gadier, mane maduong’ moloyo, en dhahabu, koso hekalu ma e ma miyo dhahabu bedo gima ler? 18 E wi mano, uwacho ni, ‘Ka ng’ato kuong’ore gi kendo mar misango, to onge wach; to ka okuong’ore gi mich man kuome, to mano otueye.’ 19 Un muofni! Ka gadier, mane maduong’ moloyo, en mich, koso en kendo mar misango ma e ma miyo michno bedo gima ler? 20 Kuom mano, ng’at ma kuong’ore gi kendo mar misango, okuong’ore gi kendono kod gik moko duto man e iye; 21 to ng’at ma kuong’ore gi hekalu, okuong’ore kode gi Jalno modak e iye;+ 22 kendo ng’at ma kuong’ore gi polo, okuong’ore gi kom-loch mar Nyasaye gi Jalno mobet e komno.

23 “Yaye nobednu malit, un jondiko gi Jo-Farisai, un jo ma wuondore! nikech uchiwo achiel kuom apar mar mint kod dil gi kumin,*+ to ujwang’o weche madongo moloyo mag Chik, ma gin timbe makare,+ gi kecho ji,+ kod nyiso yie. Gigo ne dwarore ni otim, to ok ni koro ijwang’o gik mamoko.+ 24 Utayo jomamoko to un uwegi un muofni,+ udhing’o ojur+ to umuonyo ngamia!+

25 “Yaye nobednu malit, un jondiko gi Jo-Farisai, un jo ma wuondore! nikech ulwoko ng’e okombe kod ng’e san,+ to igi opong’ gi ich-lach*+ kod timbe mokalo tong’.+ 26 In Ja-Farisai ma muofu, kwong ilwok i okombe kod san mondi eka ng’eye bende obed maler.

27 “Yaye nobednu malit, un jondiko gi Jo-Farisai, un jo ma wuondore!+ nikech uchal gi liete mobuk ma rachar,+ ma nenore maber gi oko to igi opong’ gi choke jo motho kod gik moko duto ma ok ler. 28 E yo ma kamano, un bende unenoru gi oko e wang’ ji ni un jo makare, to iu opong’ gi wuondruok kod ketho chik.+

29 “Yaye nobednu malit, un jondiko kod Jo-Farisai, un jo ma wuondore!+ nikech ugero liete jonabi kendo ubero liete mag jo makare+ 30 kendo uwacho ni, ‘Dine bed ni wadak e kinde kwerewa, dine ok wariwore kodgi e chuero remb jonabi.’ 31 Kuom mano, uyie uwegi ni un nyithind jo ma nonego jonabi.+ 32 Kare tiekuru atieka tich ma kwereu nochako.*

33 “Un thuonde kendo nyithind thuonde,+ ubiro tony nade e buch Gehena?*+ 34 Nikech mano, ero aoronu jonabi+ gi jo mariek kod jopuonj.+ Moko kuomgi ununeg+ kendo unugurgi e yien, to moko kuomgi unuchwad+ e sunagokeu mi nusandgi+ e dala ka dala, 35 mondo eka remb ji duto makare ma ne ochuer e piny obed e wiu, chakre remb Habil ng’at makare+ nyaka remb Zekaria wuod Barakia ma ne unego e kind hekalu gi kendo mar misango.+ 36 Adier awachonu ni magi duto nobi e wi tieng’ni.

37 “Jerusalem, Jerusalem, in janeg jonabi kendo jachiel jo ma oor iri gi kite+—mano kaka nyading’eny ne adwaro choko nyithindi mana kaka gweno choko nyithinde e bwo buombene! To un ne ok udwar.+ 38 Neuru! Odu ojwang’nu.*+ 39 Nimar awachonu ni, ok ununena ngang’ chakre sani nyaka chop uwach ni, ‘Ng’at moguedhi en ng’at ma biro e nying Jehova!’”*+

24 Koro ka Yesu ne wuok e hekalu, jopuonjrene nobiro ire mondo ginyise ute mag hekalu. 2 En nokonegi kama: “Uneno gigi duto. Awachonu ni onge kidi ma biro dong’ e wi wadgi ma ok nowit piny.”+

3 Ka noyudo obet e Got Zeituni, jopuonjrene nobiro ire ka en kar kende mi ne gipenje niya: “Wachnwae, gigi biro timore karang’o, to en ranyisi mane ma biro nyiso ni intie,*+ kendo ni giko mar ndalo* okayo machiegni?”+

4 Yesu nodwokogi kama: “Tang’uru mondo kik ng’ato omi ulal,+ 5 nimar ji mang’eny nobi e nyinga ka giwacho ni, ‘An e Kristo,’ kendo ginimi ji mang’eny lal.+ 6 Unuwinj wach lwenje kod humb lwenje. Kik uluor, nimar gigi nyaka timre, kata kamano, giko to podi.+

7 “Nikech oganda noked gi oganda kendo pinyruoth noked gi pinyruoth,+ bende chiemo nobed manok+ kendo yiengni mag piny nobedie kamoro bang’ machielo.+ 8 Magi duto gin chakruok mag masiche malit ka muoch ma kecho.

9 “Eka ji nochiwu mondo osandu,+ mi gininegu,+ kendo ogendni duto nosin kodu nikech nyinga.+ 10 Bende, ji mang’eny nochwanyre, mi ginindhogre kendo ginibed gi sigu e kindgi. 11 Jonabi mang’eny mag miriambo nosiek kendo ginimi ji mang’eny lal;+ 12 kendo nikech timbe maricho nomedre, hera mar ji mang’eny nobed mang’ich. 13 To ng’at motimo kinda* nyaka giko ibiro resi.+ 14 Kendo wach maber mar Pinyruoth ibiro yal* e piny mangima mondo obed ranyisi* ne ogendni duto,+ eka giko nobi.

15 “Kuom mano, mana kaka janabi Daniel nokoro, ka uneno gima kwero ma kelo kethruok kochung’ ka maler+ (jasomo mondo oti gi rieko), 16 eka jo ma ni Judea mondo ochak ringo ka gidhi e gode.+ 17 Ng’at man e tat ot kik olor piny mondo okaw gik manie ode 18 kendo ng’at man e puodho kik dog mondo okaw nangane ma oko. 19 Yaye nobed malit ne mon ma yach kod mago ma dhodho nyithindo e ndalono! 20 Sikuru kulamo mondo kindeu mar ringo kik bed e ndalo koyo kata chieng’ Sabato; 21 nikech kindeno masira maduong’+ nobedie ma pok ne otimore a chakruok piny nyaka sani, bende ok nochak otimre kendo.+ 22 Adier dine bed ni ndalogo ok ong’ad machuok, onge ng’ato ma doresi; to nikech jo moyier, ndalogo ibiro ng’ad machuok.+

23 “Ka ng’ato owachonu ni, ‘Neuru! Eri Kristo ni ka,’+ kata ni, ‘En kacha!’ kik uyie gi wachno.+ 24 Nimar jo ma wuondore ni gin Kristo gi jonabi mag miriambo+ nosieki kendo ginitim honni madongo miwuoro mondo gilal ji,+ ma ka nyalore, to gimi kata mana jogo moyier olal. 25 Neuru! Asesiemou motelo. 26 Kuom mano, ka ji wachonu ni, ‘Neuru! En e thim,’ kik udhi; kata ni, ‘Neuru! En e udi ma iye,’ kik uyie mano.+ 27 Nimar mana kaka mil polo wuok yo wuok-chieng’ to orieny nyaka yo podho-chieng’, e kaka nobedi e ndalo ma Wuod dhano nitie.*+ 28 Ka ma gimoro othoe, kanyo e ma achudhe chokoree.+

29 “Mapiyo bang’ masira ma ndalogo, ibiro lok wang’-chieng’ obed mudho+ kendo dwe ok norieny, mi sulwe biro lwar koa e polo, nikech ibiro yieng teko mag polo.+ 30 Ranyisi mar Wuod dhano nonenre e polo, kendo dhoudi duto nobed gi kuyo maduong’,+ mi ginine Wuod dhano+ ka biro e boche polo ka en gi teko kod duong’ malich.+ 31 Eka obiro oro malaikene gi dwol maduong’ mar turmbeta kendo ginichok joge moyier ka giwuok e tunge* ang’wen mag piny, a e tung’ polo konchiel nyaka e tung’ machielo.+

32 “Koro puonjreuru kuom ranyisi mar yadh ng’owo: Mapiyo ka obokene oseloth, ung’eyo ni kinde oro chiegni.+ 33 Kamano bende, sa ma uneno gigi duto ka timore, ng’euru ni Wuod dhano chiegni e dhoot.+ 34 Adier awachonu ni, tieng’ni ok norum ngang’ ka pok gigi duto otimore. 35 Polo gi piny biro kalo, to wechena ok nokal ngang’.+

36 “Chieng’no kod sano, onge ng’at mong’eyo,+ kata malaike manie polo kata Wuod Nyasaye, to mana Wuora.+ 37 Nikech mana kaka notimre e ndalo Noa,+ e kaka notimre bende e ndalo ma Wuod dhano nitie.*+ 38 Nimar mana kaka e ndalogo ka Ataro ne podi, ji ne chiemo kendo ne gimetho, chwo ne kendo to mon ne ikendo, nyaka e chieng’no ma Noa nodonjo e yie,+ 39 to ne ok gidewo nyaka Ataro nobiro moyweyogi giduto,+ mano e kaka notimre e ndalo ma Wuod dhano nitie.* 40 E ndalogo ji ariyo nobed e puodho; achiel nokaw to machielo nowe. 41 Noyud mon ariyo ka rego;* achiel nokaw to machielo nowe.+ 42 Kuom mano, sikuru ka uneno nikech ok ung’eyo ni en chieng’ mane ma Ruodhu biroe.+

43 “To ng’euru wachni: Ka dine bed ni wuon ot ong’eyo ni jakuo dhi biro sa adi,+ dine osiko korito kendo dine ok oweyo otur ode mi donjie.+ 44 Nikech mano, un bende beduru moikore+ nikech e sa ma ok upar ni e en, e ma Wuod dhano biroe.

45 “Ng’ano ma kuom adier e jatich mogen kendo mariek, ma ruodhe noketo e wi joode mondo omigi chiembgi e kinde mowinjore?+ 46 Jatijno nobed mamor ka ruodhe obiro mi oyude kotimo kamano!+ 47 Adier awachonu ni, obiro kete e wi gige duto.

48 “To ka po ni jatich marach owacho e chunye ni, ‘Ruodha odeko,’+ 49 mi ochako goyo jotich wetene, kendo ochako chiemo gi metho gi jomer, 50 ruodh jatijno nobi chieng’ ma ok opar kendo e sa ma ok ong’eyo,+ 51 mi nomiye kum mager moloyo, kendo noyud pok gi jo ma wuondore. Kanyo e ka ma ywagruok kod muodo lak nobedie.+

25 “Pinyruodh polo inyalo pim gi nyiri apar ma silili ma nokawo teynigi+ mondo gidhi girom ne wuon kisera.+ 2 Abich nofuwo to abich ne riek.+ 3 Mofuwogo nokawo teyinigi to ne ok giting’o mafuta 4 to mariek noting’o mafuta e chupni gi teyinigi. 5 Ka ne wuon kisera odeko, nindo noterogi giduto. 6 E dier otieno tir koko moro nowuok niya: ‘Wuon kisera osechopo! Wuoguru uromne.’ 7 Eka nyirigo duto noa malo mi giiko teynigi.+ 8 Mofuwo nowacho ne mariek ni, ‘Konywauru gi mafuta ma un-go nikech teyniwa chiegni tho.’ 9 To mariekgo nodwokogi niya: ‘Nenore ni ma wan-go ok bi romowa kodu. Kuom mano, dhiuru ir jo ma uso mafuta mondo ung’iew meku.’ 10 Sa ma ne gidhi ng’iewo mafuta, wuon kisera nochopo. Nyiri ma noseikore nodonjo kode e nyasi mar kend,+ kae to ne olor dhoot. 11 Bang’e, nyiri mamokogo bende nobiro ka gisayo niya: ‘Jaduong’, Jaduong’, yawnwae!’+ 12 En nodwokogi ni, ‘Awachonu adier, ok ang’eyou.’

13 “Omiyo, sikuru ka uneno+ nikech ok ung’eyo chieng’no kata sano.+

14 “Nikech en mana kaka ng’at ma ne chiegni dhi wuoth e piny moro mabor ma noluongo wasumbnine kae to noketo gige e lwetgi.+ 15 Achiel kuomgi ne omiyo talanta* abich, machielo ariyo, to machielo ne omiyo achiel, kendo moro ka moro nomiyo kaluwore gi nyalone, eka nodhi wuoth. 16 Gikanyono, misumba ma nomi talanta abich nodhi moloko ohala kendo noyudo abich momedore. 17 Kamano bende misumba ma nomi ariyo noyudo ariyo momedore. 18 To misumba ma nomi achiel nodhi mokunyo bur e lowo kendo nopando pesa ma ruodhe nomiye.

19 “Bang’ ndalo mang’eny, ruodh wasumbnigo nobiro mondo onon kwan pesago kodgi.+ 20 Omiyo, misumba ma nomi talanta abich nobiro mokelo talanta abich momedore kowacho ni, ‘Ruodha, ne imiya talanta abich, to, aseyudo abich momedore.’+ 21 Ruodhe nowachone kama: ‘Itimo maber, in misumba maber kendo mogen! Isebedo ng’at migeno kuom gik manok. Abiro keti e wi gik mang’eny.+ Donj e mor mar ruodhi.’+ 22 Bang’ mano, misumba ma nomi talanta ariyo nobiro kendo nowacho ni, ‘Ruodha, ne imiya talanta ariyo to aseyudo ariyo momedore.’+ 23 Ruodhe nowachone niya: ‘Itimo maber, in misumba maber kendo mogen! Isebedo ng’at migeno kuom gik manok. Abiro keti e wi gik mang’eny. Donj e mor mar ruodhi.’

24 “Gikone, misumba ma ne omi talanta achiel nobiro kendo nowacho kama: ‘Ruodha, ne ang’eyo ni in ng’at ma chuno gik moko, ma keyo ka ma ok nochuoyoe kendo ma choko cham ka ma ok nopiethoe.+ 25 Omiyo, ne abedo maluor mi ne adhi ma apando talanta mari e lowo. Erigo, aduokonigo.’ 26 Ruodhe nodwoke niya: ‘In misumba marach kendo ma jasamwoyo, donge ne ing’eyo ni akayoga cham ka ma ok achuoyoe kendo ni achokoga cham ka ma ok apiethoe? 27 Kare dine ikano pesana e bengi mondo bang’ biro dine ayudo pesana gi ohala e wiye.

28 “‘Kuom mano, kawuru talanta ma en-gono kendo umi jal ma nigi talanta apar.+ 29 Nimar ng’at ma nigo, nomedne kendo nobedgo mogundho. To ng’at ma ongego, kata mana ma en-go nomaye.+ 30 Omiyo, wituru misumba manononi oko e mudho. Kanyo e ka ma ywagruok kod muodo lak nobedie.’

31 “Ka Wuod dhano+ obiro e duong’ne, kendo ka malaike duto ni kode,+ eka nobed e kom-lochne ma nigi duong’. 32 Ibiro chok ogendni duto e nyime, eka obiro pogo ji koketogi e kidienje ariyo mana kaka jakwath pogo rombe gi diek. 33 Kendo noket rombe+ e bade korachwich to diek koracham.+

34 “Eka Ruoth nowach ne jo ma ni e bade korachwich niya: ‘Biuru, un jo ma Wuora oseguedho, yuduru pok mar Pinyruoth moseiknu a chakruok mar piny. 35 Nimar ka ne adenyo ne umiya chiemo; ka ne an gi riyo ne umiya gima ne anyalo madho. Kata obedo ni ne an wendo, ne urwaka;+ 36 ka ne an duk,* ne umiya nanga.+ Ka ne atuo, ne ukonya. Ka ne an e jela, ne ulima.’+ 37 Eka jo makare nopenje niya: ‘Ruoth, karang’o ma ne wanenie ka idenyo mi wamiyi chiemo, kata ka in gi riyo mi wamiyi gimoro mondo imadhi?+ 38 Karang’o ma ne in wendo to warwaki, kata ne in duk mi wamiyi nanga? 39 Karang’o ma ne wanenie kituo kata ka in e jela mi walimi?’ 40 To Ruoth biro dwokogi niya, ‘Adier awachonu ni, e okang’ ma ne utimogo gigi ne ng’at matinie mogik kuom owetenagi, nutimona.’+

41 “Eka obiro wacho ne jo ma ni e bade koracham kama: ‘Auru kuoma,+ un jo ma osekuong’ mondo odhi e mach ma nyaka chieng’+ moseik ne Jachien kod malaikene.+ 42 Nimar ka ne adenyo, ne ok umiya chiemo; kendo ka ne an gi riyo, ne ok umiya gima damadh. 43 Ka ne an wendo, ne ok urwaka; ka ne an duk, ne ok umiya nanga; ka ne atuo kendo ka ne an e jela, ne ok ukonya.’ 44 Eka gin bende ginipenje niya: ‘Ruoth, karang’o ma ne wanenie kidenyo, kata ka in gi riyo, kata ka in wendo, kata ka in duk, kata kituo, kata ka in e jela, to ne ok wakonyi?’ 45 Eka nodwokgi kama: ‘Adier awachonu ni, e okang’ ma ok nutimogo gigi ne achiel kuom jo matindoe mogikgi, ok nutimona.’+ 46 Jogi biro dhi e kethruok mochwere+ to jo makare biro donjo e ngima ma nyaka chieng’.”+

26 Koro ka Yesu nosetieko wechego duto, nowacho ne jopuonjrene niya: 2 “Ung’eyo ni chakre sani odong’ odiechienge ariyo to Pasaka timore,+ kendo ibiro chiw Wuod dhano mondo onege e yath.”+

3 Eka jotend-jodolo kod jodongo mag oganda nochokore e laru mar jadolo maduong’ ma ne nyinge Kayafa,+ 4 kendo ne giriwo paro+ mondo gimak Yesu ka gitiyo gi wuond mariek mondo ginege. 5 To ne giwacho kama: “Ok e kinde sawo di po ka koko obetie e kind oganda.”

6 Ka ne Yesu ni Bethania e od Simon jadhoho,+ 7 dhako moro ma ne nigi chupa mar alabasta moting’o mo ma nigi suya mamit, kendo ma nengone tek ahinya, nobiro mochako olo morno e wi Yesu sa ma nochiemo. 8 Ka ne jopuonjrene oneno mano, ne gibedo gi mirima mi ne gipenjo niya: “Morni kethore kama nang’o? 9 Nimar dine ous morni pesa mang’eny mondo omi jo ma odhier.” 10 Kong’eyo mano, Yesu nopenjogi kama: “Ang’o momiyo uchando dhakoni? Osetimona tim maber. 11 Nimar kinde duto un gi jo ma odhier,+ an to ok ubi bedo koda kinde duto.+ 12 Sa ma dhakoni ne oolo mo ma nigi suya mamitni e denda, ne otimo kamano mondo oika ne yik.+ 13 Adier awachonu ni kamoro amora ma wach maberni ibiro landie e piny duto, gima dhakoni osetimoni bende nowach kaka rapar mare.”+

14 Eka achiel kuom ji Apar Gariyoka, miluongo ni Judas Iskariot,+ ne odhi ir jotend-jodolo+ 15 mi nopenjogi kama: “Ang’o ma ubiro miya mondo andhognugo?”+ Ne gisingone fedha 30.+ 16 Omiyo, chakre kanyo nosiko komanyo thuolo maber mar ndhoge.

17 E odiechieng’ mokwongo mar sawo mar Makate ma Ok Oketie Thowi,+ jopuonjre Yesu nobiro ire mi gipenje kama: “Idwaro ni wadhi waikni kanye mondo ichamie Pasaka?”+ 18 Nodwokogi niya: “Donjuru e dala ir Ng’ane-ng’ane kendo uwachne ni, ‘Japuonj owacho kama: “Kinde ma noketna chiegni; abiro timo Pasaka gi jopuonjrena e odi.”’” 19 Omiyo, jopuonjre notimo kaka Yesu nochikogi, mi ne giiko gik Pasaka.

20 Koro ka nosechopo odhiambo,+ nobet e mesa gi jopuonjrene apar gariyo.+ 21 Sa ma ne gichiemo, nowacho kama: “Adier awachonu ni ng’at achiel kuomu biro ndhoga.”+ 22 Nikech wachno ne litnegi ahinya, ne gichako penje niya: “Ruoth, dobed an, koso?” 23 Nodwokogi kama: “Jal ma luto lwete koda e bakul e jalno ma biro ndhoga.+ 24 Adier, Wuod dhano dhi tho mana kaka nondik kuome, to yaye nobed malit+ ne ng’atno ma Wuod dhano indhogo kokalo kuome!+ Dine obedo maber moloyo ka dine ok onyuol ng’atno.”+ 25 Judas, jal ma ne chiegni ndhoge nopenjo kama: “Rabi, dobed an, koso?” Yesu nodwoke niya: “In iwuon isewacho.”

26 Sa ma ne gidhi nyime gi chiemo, Yesu nokawo makate kendo bang’ guedho, nong’ingo,+ eka nomiyo jopuonjrene kowacho niya: “Kawuru ucham. Mani ochung’ ne ringra.”+ 27 Kendo nokawo okombe mi ogoyo erokamano, kae to nomiyogi kowacho niya: “Madheuru uduto,+ 28 nimar mani ochung’ ne ‘remba+ mar singruok’+ ma biro chuer mondo owe ne ji mang’eny richogi.+ 29 To awachonu niya: Ok anachak amadh divai mar olemb mzabibuni nyaka chop chieng’no ma abiro madhee kodu kendo e Pinyruodh Wuora.”+ 30 Gikone, bang’ wero wende mag pak,* ne giwuok mi gidhi e Got Zeituni.+

31 Eka Yesu nowachonegi niya: “E otienoni, uduto ubiro chwanyoru nikech an, nimar ondik kama: ‘Abiro goyo jakwath kendo rombe mag kueth biro ke.’+ 32 To ka osechiera, abiro telonu Galili.”+ 33 To Petro nodwoke niya: “Kata ka jogi duto ochwanyore nikech in, an to ok abi chwanyora ngang’!”+ 34 Yesu nowachone kama: “Adier awachoni ni, e otienoni, ka pok thwon-gweno okok, ibiro kwer nyadidek ni ok ing’eya.”+ 35 Petro nodwoke niya: “Kata kochuno ni atho kodi, ok abi kwer ngang’ ni ok ang’eyi.”+ Jopuonjrene mamokogo duto bende nowacho mana kamano.

36 Eka Yesu nochopo kodgi nyaka kama iluongo ni Gethsemane,+ mi nowacho ne jopuonjrene niya: “Beduru piny kae sa ma an adhi kacha mondo alem.”+ 37 Eka nokawo Petro gi yawuot Zebedi ariyo modhigo, mi nochako bedo gi kuyo ka chunye chandore ahinya.+ 38 Mi nowachonegi niya: “An gi kuyo maduong’ ma anyalo kata mana tho. Beduru kae kendo sikuru ka uneno koda.”+ 39 To ka nosedhi mabor matin, nopodho auma, mi nolemo+ kama: “Wuora, ka nyalore to gol okombeni+ oa kuoma. Kata kamano, ok kaka adwaro to kaka in idwaro.”+

40 Noduogo ir jopuonjrene kendo monwang’ogi ka ginindo, mi nopenjo Petro niya: “Ok unyal neno ka urito koda kata mana kuom sa achiel kende?+ 41 Sikuru ka uneno+ kendo lemuru kinde duto,+ mondo kik udonj e tem.+ En adier ni chuny dwaro, to ringruok e ma nyap.”+ 42 Nodhi kendo mar ariyo molemo niya: “Wuora, ka ochuno ni nyaka amadhe, to dwaroni e ma mondo otimre.”+ 43 Mi noduogo kendo moyudogi ka ginindo nimar nindo nohewogi. 44 Omiyo, noweyogi kendo, mi nodok lemo kendo mar adek, kowacho mana wecheka. 45 Eka noduogo ir jopuonjrene mowachonegi niya: “E sa ma kama unindo kendo uyueyo! Neuru! Sa midhi ndhogie Wuod dhano e lwet joricho osechopo. 46 Auru malo, wadhiuru. Neuru! Jandhokna osechopo.” 47 Ka pod nowuoyo, Judas, achiel kuom ji Apar Gariyoka, nobiro ka en gi oganda mang’ongo moting’o ligengni gi arunge ka oorgi gi jotend-jodolo gi jodongo mag oganda.+

48 Koro noyudo jandhokne osemiyogi ranyisi moro kowachonegi kama: “Ng’at ma abiro nyodho, mano e en; makeuru.” 49 Kendo nodhi moriere nyaka ir Yesu mowacho niya: “Misawa Rabi!” kae to nonyodhe. 50 To Yesu nopenje kama: “Omera, ang’o mokeli ka?”+ Eka ne gisudo nyime kendo ne gimako Yesu mondo gidhi kode. 51 To achiel kuom jo ma ne nigi Yesu nowuodho liganglane mochadhogo it misumba mar jadolo maduong’.+ 52 Eka Yesu nowachone niya: “Duok liganglani kare,+ nimar jogo duto ma tiyo gi ligangla notho tho ligangla.+ 53 Koso iparo ni ok anyal sayo Wuora mondo oorna gie sani ogendni mag lweny mokalo 12 mag malaike?+ 54 Ka en kamano, ere kaka Ndiko nyalo chopo ma nyiso ni nyaka timre e yo ma kama?” 55 E sano, Yesu nowacho ne oganda niya: “Ere gimomiyo ubirona ka uting’o ligengni gi arunge ka jo ma dhi mako jamecho? Pile ne apuonjo e hekalu,+ to ne ok umaka.+ 56 To magi duto osetimore mondo weche ma jonabi nondiko ochopi.”+ Eka jopuonjre duto ne ojwang’e mi giringo.+

57 Jo ma nomako Yesu notere ir Kayafa,+ jadolo maduong’, kama jondiko gi jodongo ne ochokoree.+ 58 To Petro noluwo bang’gi gi chien matin nyaka e laru mar jadolo maduong’, kendo bang’ donjo iye, nobet gi jotich mag ot mondo one gima ne dhi timore.+

59 Koro jotend-jodolo gi buch Sanhedrin duto ne manyo wach mar miriambo ma ne ginyalo donjonego Yesu mondo ginege.+ 60 To ne ok giyudo wach moro amora kata obedo ni joneno mang’eny mag miriambo nobiro.+ Bang’e, ji ariyo nobiro 61 mi ne giwacho kama: “Ng’atni ne jawacho ni, ‘Anyalo goyo hekalu mar Nyasaye piny kendo gere gi ndalo adek.’”+ 62 Eka jadolo maduong’ ne ochung’ mopenje niya: “Ionge dwoko? En wach mane ma jogi donjonigo?”+ 63 To Yesu ne oling’ thi!+ Omiyo, jadolo maduong’ nowachone niya: “Kuong’ri e nyim Nyasaye mangima ka be in Kristo Wuod Nyasaye!”+ 64 Yesu nokone kama: “In iwuon e miwacho. To awachonu niya: Chakre sani ubiro neno Wuod dhano+ kobet e bat korachwich ma nigi teko,+ kendo kobiro e boche polo.”+ 65 Eka jadolo maduong’ noyiecho lepe ma oko mowacho kama: “Oseyanyo Nyasaye! Ere tiende medo luongo joneno? Neuru! Koro usewinjo ayanyno. 66 Uneno nade?” Ne gidwoko niya: “Jali owinjore gi tho.”+ 67 Eka ne ging’ulo olaw e wang’e+ kendo ne gigoye adhong’.+ Moko nothale+ 68 ka giwacho kama: “Kornwae wach, in Kristo. En ng’ano mogoyi?”

69 Koro Petro nobet oko e laru, kendo jatich moro ma nyako nobiro ire mowachone niya: “In bende ne in gi Yesu ma Ja-Galili!”+ 70 To nokwer e nyimgi giduto kowacho kama: “Ok ang’eyo gima iwachono.” 71 Ka nowuok oko e dho rangach, nyako machielo nonene mowacho ne jo ma ne ni kanyo niya: “Ng’atni ne nigi Yesu Ja-Nazareth.”+ 72 Ne okwer kendo kokuong’ore niya: “Ok ang’eyo ng’atno!” 73 Matin bang’e, jo ma noyudo ochung’ kanyo nobiro kendo ne giwacho ne Petro kama: “Kuom adier, in bende in achiel kuomgi nimar kit wuoyoni* nyiso mano.” 74 Eka nokuong’ore niya: “Ok ang’eyo ng’atno!” To gikanyono, thwon-gweno nokok. 75 Eka Petro noparo wach ma Yesu nosewacho kama: “Ka pok thwon-gweno okok, ibiro kwer nyadidek ni ok ing’eya.”+ Kendo nowuok oko mi noywak malit ahinya.

27 Ka ne piny oru, jotend-jodolo duto gi jodong-oganda noriwo paro mondo gineg Yesu.+ 2 Bang’ tueye, ne gitere mi gichiwe e lwet Pilato ma ne en gavana.+

3 Ka ne Judas jandhokne oneno ni oseng’ad ne Yesu buch tho, nowinjo malit moduoko ne jotend-jodolo gi jodongo fedha 30 ma ne omiyeka,+ 4 kowachonegi kama: “Ne atimo richo kuom ndhogo remo ma onge ketho.” Ne gidwoke kama: “Mano ok obadhowa. Mano wachni!” 5 Omiyo, nowito pesago e hekalu mi oa kanyo. Eka nodhi mi odere.+ 6 To jotend-jodolo nokawo pesago mi giwacho niya: “Ok en gima owinjore gi chik mondo waketgi e kar keno maler nikech gin pes remo.” 7 Bang’ riwo paro, ne gitiyo gi fedhago e ng’iewo puoth jachue agulni mondo obed kar yiko welo. 8 Kuom mano, oseluong puodhono ni Puoth Remo+ nyaka chil kawuono. 9 Eka wach ma janabi Jeremia nokoro nochopo niya: “Kendo ne gikawo fedha 30, ma gin nengo ma noket e wi ng’atno, ng’at ma nyithind Israel moko noketo nengo kuome, 10 kendo ne gichiwo pesago ne puoth jachue agulni kaka Jehova* nosechika.”+

11 Koro Yesu ne ochung’ e nyim gavana, e ka nopenje kama: “In e Ruodh Jo-Yahudi, koso?” Yesu nodwoke niya: “In iwuon isewacho.”+ 12 To sa ma jotend-jodolo gi jodongo ne donjone, ne ok odwoko.+ 13 Eka Pilato nopenje kama: “Be iwinjo weche mang’eny ma gidonjonigo?” 14 To ok nodwoke kata wach achiel, mi gavana nowuoro ahinya.

15 Koro e kinde sawo ka sawo, gavana ne jagonyo ne oganda ng’at ma ne gidwaro.+ 16 Gie kindeno, noyudo otue ng’at moro miluongo ni Baraba ma timbene ne richo ahinya. 17 Omiyo, ka ne gichokore, Pilato nopenjogi niya: “En ng’ano mudwaro ni agonynu? Baraba, koso Yesu miwacho ni en Kristo?” 18 Pilato nong’eyo ni nyiego e ma nomiyo gichiwo Yesu e lwete. 19 E wi mano, ka noyudo obet e kom-bura, chiege ne oorone wach niya: “Kik idonjri e wach ng’at ma onge kethono nimar kawuono nachandora ahinya e lek nikech ng’atno.” 20 Kata kamano, jotend-jodolo gi jodongo nojiwo oganda mondo gikwa Baraba,+ to mondo oneg Yesu.+ 21 Gavana nopenjogi kama: “En ng’a kuom ji ariyogi mudwaro ni agonynu?” Ne gidwoke niya: “Baraba.” 22 Pilato nopenjogi niya: “Kare ang’o monego atim gi Yesu miwacho ni en Kristo?” Giduto ne gidwoke kama: “Gure e yath!”+ 23 Nopenjogi kama: “Nikech ang’o? En ketho mane mosetimo?” Pod ne gimedo kok matek niya: “Gure e yath!”+

24 Ka Pilato noneno ni ok onyal loko pach jogo, to koko e ma ne medore, nokawo pi mologo e nyim oganda kowacho niya: “Aonge ketho kuom remb ng’atni. Mano en wachu uwegi.” 25 Eka ji duto nodwoko kama: “Rembe mondo obed e wiwa kendo e wi nyikwawa.”+ 26 Eka nogonyonegi Baraba kae to nochiko mondo ochwad Yesu+ mi ne ochiwe mondo gigure e yath.+

27 Eka askeche mag gavana nokawo Yesu mi gitere e od gavana kendo ne gichoko kidieny mangima mar askeche mi gilwore.+ 28 Ne gilonyo lepe ma oko mi girwakone kandho makwar mapichni,+ 29 kendo ne giloso osimbo mar kuthe mi gisidho e wiye. Bende, ne giketo odundu e lwete ma korachwich. Eka ne gigoyo chonggi piny e nyime ka gijare niya: “Misawa, in Ruodh Jo-Yahudi!” 30 Bende, ne ging’ulo olaw kuome+ mi gigoyo wiye gi odunduno. 31 Gikone, ka ne gisejare, ne gilonyo kandhone mi girwakone lepe ma oko, kendo ne gitere mondo ogure e yath.+

32 Sa ma ne gidhi, ne giyudo Ja-Kirene moro ma nyinge Simon kendo ne gichune mondo oting’ yath* ma ne idhi gurie Yesu.+ 33 To ka ne gichopo kama iluongo ni Golgotha, tiende ni, Kar Hanga Wich,+ 34 ne gimiyo Yesu divai mokik gi kedhno* mondo omadhi.+ Bang’ bile, notamore madhe. 35 Ka ne gisegure e yath, ne gipogore lepe ma oko kuom goyo ombulu,+ 36 kendo ne gibet kanyo ka girite. 37 Bende, ka wiye ne gindiko wach ma ne odonjnego niya: “Mani en Yesu Ruodh Jo-Yahudi.”+

38 Jomecho moko ariyo bende ne ogur e yien e bathe, achiel e bade korachwich to machielo e bade koracham.+ 39 To jo ma kadho ne jare+ kendo ne kino* wigi,+ 40 ka giwacho niya: “In ma nidhi goyo hekalu piny kendo gere gi ndalo adek,+ kare resri ane iwuon! Ka in wuod Nyasaye, lor ane iwuog e yadh-sandno!”*+ 41 Kamano bende e kaka jotend-jodolo, jondiko, gi jodongo nochako jare ka giwacho kama:+ 42 “Noreso jomoko; en to ok onyal resore! En Ruodh Israel;+ kare koro olor ane oa e yadh-sandno* eka wanayie kuome. 43 Oseketo genone kuom Nyasaye; Nyasaye mondo orese ane ka odware,+ nimar nowacho ni, ‘An Wuod Nyasaye.’”+ 44 Kamano bende e kaka jomecho ma nogur e yien e bathe koni gi koni ne jare.+

45 Chieng’no, mudho noimo piny chakre sa auchiel odiechieng’ nyaka sa ochiko.+ 46 Kar sa ochiko, Yesu nokok gi dwol maduong’ niya: “Eli, Eli, lama sabakthani?” tiende ni, “Nyasacha, Nyasacha, iweya nang’o?”+ 47 Ka ne giwinjo mano, moko kuom jo ma ne ochung’ kanyo nowacho kama: “Ng’atni luongo Elija.”+ 48 Eka gikanyono achiel kuomgi noringo mokawo sponj kendo nonyume e divai mawach, mi nokete e odundu kae to nomiye mondo omadh.+ 49 To jomamoko kuomgi nowacho kama: “Weyeuru! Wane ane ka be Elija dhi biro mondo orese.” 50 Yesu nokok kendo gi dwol maduong’ kae to otho.*+

51 Eka pasia mar hekalu+ nobarore ariyo+ a malo nyaka piny,+ kendo piny noyiengni mi lwendni nobarore. 52 Liete noyawore kendo ringre mang’eny mag jo maler ma ne osenindo e tho nothulore oko 53 (kendo ji ma ne owuok kar lietego ka nosechiere nodonjo e dala malerno), mi ne ginenore ne ji mang’eny. 54 To ka jatend-jolweny* kod jo ma ne ni kode ka girito Yesu noneno yiengni mar piny kod gik ma ne timore, luoro nomakogi ahinya mi giwacho niya: “Adier, jali ne en Wuod Nyasaye.”+

55 Kendo ne nitie mon mang’eny ma ne ng’icho gi mabor matin, to noyudo gia Galili gi Yesu mondo gitine;+ 56 moko kuomgi ne gin Maria Magdalina,* gi Maria min Jakobo gi Jose, kod min yawuot Zebedi.+

57 Ka ne ochopo odhiambo, jamwandu moro ma nyinge Josef ma Ja-Arimathea nobiro. En bende nosebedo japuonjre Yesu.+ 58 Ne odhi ir Pilato mokwaye ringre Yesu.+ Eka Pilato nochiko mondo omiye.+ 59 Josef nokawo ringreno moboyo e law kitani maler kendo maber ahinya,+ 60 mi nokete e liel ma mare+ ma nosekunyo e lwanda. Kendo bang’ ng’ielo kidi maduong’ e dho liel, noa kanyo. 61 To Maria Magdalina kod Maria machielono nodhi nyaka kanyo mi gibet e nyim liel.+

62 Odiechieng’ ma noluwo, ma ne en bang’ chieng’ Ikruok mar Sabato,+ jotend-jodolo gi Jo-Farisai nochokore e nyim Pilato 63 ka giwacho niya: “Ruoth, waparo kaka jawuondno nowacho ka pod ongima ni, ‘Bang’ odiechienge adek ibiro chiera.’+ 64 Omiyo, gol chik mondo orit liel nyaka e odiechieng’ mar adek, po nono jopuonjrene dibi mi gikwale+ kae to giwach ne oganda ni, ‘Osechiere!’ Eka wuond ma achienno biro bedo marach moloyo mokwongo.” 65 Pilato nowachonegi niya: “Unyalo keto jarit. Dhiuru urite kaka un uwegi ung’eyo.” 66 Omiyo, mondo girit liendno motegno, ne gidhi mi gilore gi kidi kendo ne giketo jarit.

28 Bang’ Sabato, odiechieng’ mokwongo mar juma, Maria Magdalina* kod Maria machielo nobiro limo liel ka piny nochako yawore.+

2 To piny ne oyiengni matek nimar malaika mar Jehova* noa e polo mong’ielo kidi tenge kendo nobetie.+ 3 Malaikano ne chal gi mil mar polo kendo lepe ne rachar ka pe.+ 4 Jorit nokirni mi gibedo mana ka jo motho nikech ne giluore.

5 Kata kamano, malaikano nowacho ne mon-go niya: “Kik uluor nikech ang’eyo ni umanyo Yesu ma nogur e yath.+ 6 Oonge kae nimar osechiere mana kaka nowacho.+ Biuru une ka ma ne oketee. 7 Dhiuru mapiyo mondo unyis jopuonjrene ni osechiere kendo osetelonu Galili.+ Kuro e ma ubiro nenee mana kaka asewachonu.”+

8 Kuom mano, ne giwuok kanyo ng’wech ka gin gi luoro kod mor maduong’ mi gidhi nyiso jopuonjrene.+ 9 To Yesu noromo kodgi mi omosogi kama: “Misawauru!” Ne gisudo ire mi gimako tiende ka gikulorene. 10 Eka Yesu nowachonegi niya: “Kik ubed gi luoro! Dhiuru unyis owetena mondo gidhi Galili kendo gibiro yudo kuno.”

11 Ka ne gin e yo, moko kuom jorit+ nodonjo e dala kendo ne ginyiso jotend-jodolo gik moko duto ma nosetimore. 12 Eka jogo nochokore gi jodongo mi giriwo paro kendo ne gimiyo askeche fedha mogundho 13 mi ne giwachonegi kama: “Wachuru ni, ‘Jopuonjrene nobiro gotieno mi gikwale ka wanindo.’+ 14 To ka wachno ochopo e it gavana, wabiro lerone. Omiyo, kik chunyu chandre.” 15 Kuom mano, ne gikawo fedhago mi gitimo kaka nochikgi, kendo wachno oselandore ahinya e kind Jo-Yahudi nyaka kawuononi.

16 Kata kamano, jopuonjrene apar gachiel nodhi Galili+ e got ka ma Yesu nochano mondo giromie.+ 17 Ka ne ginene, ne gikulorene to moko kuomgi ne nigi kiawa. 18 Yesu nosudo mowachonegi niya: “Osemiya teko duto e polo gi piny.+ 19 Kuom mano, dhiuru e ogendni duto mondo ulok ji obed jopuonjrena,+ kubatisogi+ e nying Wuoro, gi Wuoyi, gi roho maler, 20 kendo kupuonjogi timo gik moko duto ma asechikou.+ To neuru! An kodu kinde duto nyaka e giko mar ndalo.”+