Februar

Jehova dewo jotichne duto kendo doher ni gibed mamor. Ochiegni gi ng’ato ka ng’ato kuomwa, kendo onyaloga fwenyo sama chunywa onyosore. (Zab. 145:19) Ne ane kaka Jehova nodewo janabi Elija kod kaka nokonye. Elija nodak e kinde matek ahinya e piny Israel machon. Ne isando jotich Jehova malit ahinya, kendo jowasik Nyasaye ne dwaro nego Elija. (1 Ru. 19:1, 2) Gima chielo ma be ne kelo ne Elija parruok en ni nogalo ni en kende e janabi ma nodong’ ka pod tiyo ne Jehova. (1 Ru. 19:10) Nyasaye nokawo okang’ mapiyo mar konyo Elija. Nooro malaikane mondo odhi onyis Elija ni ne ok en kende. Pod ne nitie Jo-Israel mang’eny ma noluoro Nyasaye! (1 Ru. 19:5, 18) Yesu nonyiso jopuonjrene ni kik giluor nikech kanyakla ne dhi chalo kaka joodgi. (Mar. 10:29, 30) Jehova Wuonwa bende osingo ni ok obi jwang’o jatichne moro amora.—Zab. 9:10. w21.06 8-9 ¶3-4

Ji mang’eny chwanyorega nikech gik mwapuonjo moa e Muma eloga miriambo ma dinde puonjo. Jotend dinde puonjoga rombegi ni Nyasaye wang’o joricho e mach. Gitiyoga gi puonj mar miriambono e chiko ngima ji. Joma lamo Jehova Nyasaye ma jahera, to puonjoga ji ni Nyasaye ok wang’ joricho e mach. Jotend dinde bende puonjoga ji ni chuny ok tho. Wan to wapuonjoga ji ni mano en puonj mar miriambo, nikech ka po ni en adier ni chuny ng’ato ok tho, to kare onge tiende mondo ochiere. Bende, wapuonjoga ji ni puonj ma wacho ni Nyasaye e ma chano gik mabeyo kod maricho ma biro timore ne ng’ato en miriambo, nikech Nyasaye dwaro ni ng’ato e ma oyier en owuon ka obiro tiyone kata ooyo. Jotend dinde winjoga nade sama waelo miriambo ma gipuonjogo? Kinde mang’eny, igi wang’ga ahinya! Ka wahero adiera, nyaka wayie gi weche ma Nyasaye wacho. (Joh. 8:45, 46) Wan wapogore gi Satan Jachien ma ok nochung’ motegno e adiera. Wakwedoga puonj moro amora mopogore gi gik ma wayiego. (Joh. 8:44) Nyasaye dwaro ni joge osin gi “gik maricho” kendo gimakre gi “gik mabeyo” mana kaka Yesu notimo.—Rumi 12:9; Hib. 1:9. w21.05 10 ¶10-11

Nade ka wafwenyo ni wasechako bedo gi tim mar sunga kod ich-lach? Pod wanyalo tony ma wawuog e obadhogo! Jaote Paulo nowacho ni joma Satan osemako pod nyalo wuok e obadho. (2 Tim. 2:26) Onego wapar kinde duto ni Jehova nigi teko moloyo Satan. Omiyo, ka wayie mondo Jehova okonywa, to wabiro tony e obadho ma Jachien osechikonwa. En gima ber mondo watang’ ne obadho mag Satan, kar mondo warit ma wadonj e obadhogo. Wanyalo timo kamano mana ka Jehova okonyowa. Kata jotich Jehova mosetiyone kuom kinde malach osedonjo e obadho mar bedo gi sunga kod ich-lach. Kuom mano, kwa Jehova pile ka pile mondo okonyi nonori mondo ine ka di po ni kido marichogi osechako bedo e chunyi. (Zab. 139:23, 24) Tim duto minyalo mondo kido kaka mago kik dong e chunyi! Kuom higni alufe, Satan osebedo mana ka en jadwar. Kata kamano, machiegnini ibiro make ma tueye, kendo gikone ibiro kethe chuth. (Fwe. 20:1-3, 10) Warito odiechieng’no gi siso ahinya. To ka kindeno pok ochopo, wadhiuru nyime tang’ ne obadho mag Satan. Sik kitemo matek mondo kik ibed gi kido mar ich-lach kod sunga. Kendo ng’ad e chunyi ni ibiro ‘kwedo Satan, mi noringi.’ w21.06 18-19 ¶15-17

Jehova bedoga mamor sama ng’ato orwako adiera mag Muma kendo sama ng’atno bende ochako nyiso jomamoko adierago. (Nge. 23:15, 16) Wan gadier ni Jehova mor sama oneno ka joge timo kinda e tij lendo kod puonjo. Kata obedo ni tuo mar COVID-19 nomako piny mangima e higa mar tijwa ma 2020, pod ne watayo jopuonjre 7,705,765, kendo ne wakonyo ji 241,994 mondo ochiwre ne Jehova kendo obatisgi. Jopuonjre manyien-go bende biro konyo jomamoko mang’eny mondo obed jopuonjre Yesu. (Luka 6:40) Onge kiawa ni Jehova bedoga mamor sama watimo kinda e tij loko ji obed jopuonjre Yesu. Loko ji obed jopuonjre Yesu ok en tich mayot, kata kamano, Jehova Wuonwa manie polo biro konyowa sama wakonyo jomamoko mondo ohere. Donge wanyalo keto chenro mar chako puonjruok gi ng’ato Muma, kata mana ng’ato achiel kende? Wanyalo wuoro ahinya nyak ma wanyalo bedogo ka wapenjo ng’ato ang’ata ma walendone ka be doher puonjore Muma. w21.07 6-7 ¶14-16

Ruoth Daudi nogolo chiwo mang’eny kuom gik ma ne en-go mondo osirgo tij gero hekalu. (1 We. 22:11-16) Sama koro waonge teko mar timo tije mag gedo e riwruok mar oganda Jehova, pod wanyalo dhi nyime siro tijego kuom golo chiwo ka luwore gi nyalowa. Bende, wanyalo nyiso joma tindo ber ma waseyudo kuom timo kamano. Wane ane ranyisi mar jaote Paulo mar bedo jachiwo. Nokawo Timotheo mondo odhi kode e tije mar misonari kendo nonyiso Timotheo ma ne hike pod tin yore mopogore opogore mag yalo kod puonjo. (Tich 16:1-3) Yo ma ne Paulo otiegogo Timotheo nokonye mondo obed jayal wach maber kendo japuonj mong’ith. (1 Kor. 4:17) Timotheo bende notiyo gi yorego e tiego jomamoko. w21.09 12 ¶14-15

Ang’o ma wanyalo puonjore kuom ranyisi mar japuonjre ma ne nyinge Apolo kod jaote Paulo? Giduto ne gilony e weche manie Ndiko. Giduto ne gin gi huma kendo ne gin jopuonj ma thiring’inyi. Kendo giduto ne gikonyo ji mang’eny mondo obed jopuonjre Yesu. Onge gimoro amora ma nyiso ni chwo ariyogo ne piem e yo moro amora. (Tich 18:24) Kinde moko ka Apolo nosea Korintho, Paulo nojiwe ni odog kuno. (1 Kor. 16:12) Apolo notiyo gi mich ma ne en-go e yalo wach maber kendo e tego owetene. Gima chielo ma bende wan-go gadier en ni Apolo ne en ng’at mobolore. Kuom ranyisi, ka ne Priskila gi Akula ‘olerone yor Nyasaye e yo malong’o moloyo,’ onge gimoro amora e Muma ma nyiso ni ne ok omor gi wachno. (Tich 18:24-28) Paulo nong’eyo gik mabeyo ma Apolo ne timo. Kata kamano, ne ok obedo gi paro moro amora ni Apolo koro ne ber moloye. Siem ma jaote Paulo nomiyo kanyakla mar Korintho nyiso maler ni Paulo ne en ng’at mobolore, mong’eyo tong’ mare, kendo matur.—1 Kor. 3:4-6. w21.07 18-19 ¶15-17

Adam gi Hawa ne otimo richo goyiem. Kuom mano, Nyasaye notimo gima ne owinjore ka ne oriembogi e ode. To ang’o ma ne dhi timore ne nyithindo ma ne gidhi nyuolo? Jehova ohero dhano ahinya. Omiyo, noloso chenro mondo moko kuom nyithind Adam gi Hawa ma ne dhi winje ochak obed nyithinde. Ne otimo mano kokalo kuom misango mar Wuode ma miderma. (Joh. 3:16) Kokalo kuom misangono, Nyasaye osenyiewo ji 144,000 mondo obed nyithinde. (Rumi 8:15-17; Fwe. 14:1) E wi mano, ji mathoth ma timo dwach Nyasaye nigi geno ni gibiro bedo nyithind Nyasaye bang’ tem mogik e giko higni 1,000 mar loch Yesu. (Zab. 25:14; Rumi 8:20, 21) Kata mana e kindeni ginyalo luongo Jehova Jachuechgi ni “Wuonwa.” (Mat. 6:9) Joma ibiro chier bende ibiro mi thuolo mar puonjore gik ma Jehova dwaro ni gitim. Joma biro timo gigo bende ibiro mi thuolo mar bedo nyithind Jehova. w21.08 5 ¶10-11

Nomi jaote Paulo tich mar yalo wach maber, kendo kuom higni mang’eny ne okawo tijno kaka gima duong’ ahinya e ngimane. Noyalo “e lela kendo e ot ka ot.” (Tich 20:20) Kuom adier, notiyoga gi thuolo moro amora ma noyudo e yalo! Kuom ranyisi, e kinde ma Paulo ne rito jowetene ka ne en Athene, noyalo wach maber ne moko kuom joma ne omi luor e dalano, kendo moko kuomgi ne orwako wach. (Tich 17:16, 17, 34) To kata mana e kinde ma notueye, pod noyalo wach ne joma ne ni machiegni kode. (Fil. 1:13, 14; Tich 28:16-24) Paulo notiyo maber gi thuolone. Nojagweloga jomamoko mondo odhi kode e tij yalo. Kuom ranyisi, e wuodhe mokwongo kaka jamisonari, nodhi gi Johana ma bende ne iluongo ni Mariko, kae to e wuodhe mar ariyo, nodhi gi Timotheo. (Tich 12:25; 16:1-4) Onge kiawa ni Paulo notimo duto ma nonyalo mondo opuonj owetego kaka ne ginyalo chano weche e kanyakla, kaka ne ginyalo kwayo rombe mag Jehova, kod kaka ne ginyalo bedo jopuonj molony.—1 Kor. 4:17. w22.03 27 ¶5-6

Nitie joma ok oyiega ni nitie Jachuech nikech giwachoga ni ok ginyal keto yiegi kuom gima ok gine. Kata kamano, adiera en ni jogo ok ong’eyoga ni nitie gik mamoko ma ok ginega to pod giyie ni gigo nitie, kuom ranyisi, muya. Yie ma Muma wuoye oriwo ‘neno gik ma ok ne gi wang’.’ (Hib. 11:1) Ng’ato nyaka ket thuolo tenge mondo opuonjre gi kinda e ka obed gadier ni nitie Jachuech, to mano e gima ji mang’eny ok timga. Ng’at ma ok dwar timo kinda mar puonjruok mondo obed gadier e ma nyalo wacho ni Nyasaye onge. Bang’ puonjruok adimba, jo sayans moko osebedo gi yie ni Nyasaye e ma nochueyo gik manie piny. Mokwongo okwongo, ne ginyalo wacho ni onge Jachuech mana nikech ne ok opuonjgi weche mag chuech ka ne gin e yunivasiti. Kata kamano, tinde gisepuonjore kuom Jehova kendo gihere ahinya. Kuom adier, waduto dwarore ni wamed tego yiewa kuom Nyasaye bed ni wasomo ahinya kata ooyo. w21.08 14 ¶1; 15-16 ¶6-7

Yesu nogoyo ngero mar wuoyi ma nolal mondo onyisgo kaka Jehova ohero kecho ji. Wuoyino nowuok dalagi modhi oketho “mwandune kuom dak e ngima mar anjawo.” (Luka 15:13) Bang’e, noloko chunye, moweyo timbene marichogo, mobolore kendo odok dalagi. Wuon-gi noneno nade okenge ma nokawogo? Yesu nowacho kama: “Ka pod ne en gi kama bor, wuon-gi nonene, mi ne okeche, kendo noringo mokwako wuodeno kendo nonyodhe gi mor.” Wuorono ne ok okuodo wi wuode. Kar mano, nokeche mong’wonone mi orwake e dalane kendo. Wuoyino nosetimo richo madongo, to nikech noloko chunye gadier, wuon-gi noweyone. Wuoro ma nokecho wuodeno ochung’ ne Jehova. E ngerono, Yesu nonyiso kaka Wuon-gi oikore ng’wono ne joricho moloko chunygi gadier.—Luka 15:17-24. w21.10 8 ¶4; 9 ¶6

E kindegi, jotend dinde osetimo gimoro amora ma ginyalo mondo gipand nying Nyasaye. Gisegolo nyingno e loko mag Mumbegi, kendo gisegoyo marfuk tiyo gi nyingno e kanisnigi. Be nitie ng’ama nyalo tamore ni Joneno mag Jehova e joma omiyo nying Nyasaye luor mowinjore? Wasemiyo nying Nyasaye ong’ere ne ji moloyo din moro amora, kendo watimo duto ma wanyalo mondo wadag ka luwore gi nyingwa miluongowago ni Joneno mag Jehova. (Isa. 43:10-12) Wasegoyo kopi mag Muma mar Loko mar Piny Manyien mokalo milion 240, kendo Mumano osedwoko nying Jehova kuonde duto ma joloko mamoko mag Muma ne ogolee. Bende, wagoyo buge ma lero Muma kendo ma miyo nying Jehova duong’ e dhok mokalo 1,000! w21.10 20-21 ¶9-10

Walamo Jehova kuom konyo Jokristo wetewa ma chandore. Jehova nosingo ni nodhi chulo Jo-Israel ma ne kecho joma odhier. (Rap. 15:10) Sa asaya ma wakonyo Jakristo wadwa moro, Jehova neno mano ka gima wahole gowi. (Nge. 19:17) Kuom ranyisi, ka ne Jo-Filipi ooro mich ne Paulo ka ne en e jela, Paulo noneno michgo kaka “misango malong’o, kendo ma Nyasaye oyiego.” (Fil. 4:18) Ng’i ane joma ni e kanyaklau, kae to ipenjri kama: ‘Be nitie ng’at ma chandore ma anyalo konyo?’ Jehova mor sama oneno ka watiyo gi tekowa, thuolowa, lonywa, kod mwanduwa e konyo joma chandore. Oneno mano kaka achiel kuom yore ma walamego. (Jak. 1:27) Lamo Jehova dwaro thuolo kod kinda. To mano ok en gima tek. (1 Joh. 5:3) Ang’o momiyo wawacho kamano? En nikech wahero Jehova kod Jokristo wetewa. w22.03 24 ¶14-15

Ka waparo chandruoge ma Jokristo wetewa kaloe, biro bedonwa mayot kechogi. Kuom ranyisi, nyalo bedo ni nitie nyaminwa moro ma tuore ahinya. Kata obedo ni samoro ok ohero wuoyo e wi tuoneno, onyalo winjo maber ka wakonye e yo moro. Donge wanyalo chiwore mondo wakonye tedo kod luoko? Samoro nitie owadwa moro ma tich orumone. Donge wanyalo chiwore miye pesa moro ma ok wafulo nyingwa mondo okonye ka pok oyudo tich machielo? Ok onego warit nyaka Jokristo wetewa okwawa kony e ka wakechgi. Mana kaka Jehova timoga, wan bende wanyalo konyogi kata ka ok gikwayowa. Jehova miyowaga chieng’ pile kata ka ok wakwaye. Kendo waduto wayudoga ber mar chieng’, moriwo nyaka joma ok gonega erokamano. Donge en adier ni Jehova nyisoga ni oherowa kuom miyowa gige ringruok mochuno? To mano kaka wahero Jehova nikech ong’won kendo ojachiwo! w21.09 22-23 ¶12-13

Hera mosiko mar Jehova chwalega mondo owenwa richowa. Sama Jehova oneno ka jaricho moro oloko chunye kendo oweyo yorene maricho, herane mosiko chwalega mondo ong’wonne. Daudi nowacho kama e wi Jehova: “Ok omiwa kum e okang’ ma romre gi richowa, bende, ok ochulwa ma romre gi kethowa.” (Zab. 103:8-11) Daudi nong’eyo kaka chuny ng’ato nyalo chandore kotimo richo moro maduong’, nikech en bende gima kamano nosegayude. Kata kamano, nong’eyo ni Jehova oikore “weyo ne ji richogi.” Ang’o ma chwaloga Jehova mondo owe ne ji richogi? Dwoko yudore e ndiko ma kawuono. Mana kaka Daudi nowacho e lamono, Jehova weyo ne ji richogi nikech ohero ji duto ma luongo nyinge. En gima kare winjo marach sama watimo richo. Mano nyalo miyo walok chunywa kendo warie yorewa. w21.11 5 ¶11-12

Jehova ohero nyinge, kendo doher ni ji duto omi nyingno luor. (Isa. 42:8) Kata kamano, kuom higni ma dirom 6,000 kama, osecha nyinge maberno. (Zab. 74:10, 18, 23) Mano nochakore ka ne Jachien (tiende ni, “Jaketh Nying”) owacho miriambo e wi Nyasaye ni Nyasaye notuono Adam gi Hawa gimoro maber. (Cha. 3:1-5) Kochakore kindego nyaka kawuononi, osehang ne Jehova wach ni otuono dhano gimoro maber ma dhano dwaro. Ketho nying Nyasaye e yo ma kamano nochando chuny Yesu ahinya. Jehova e ma nigi ratiro duto mar locho e polo kod piny, kendo lochne e ma berie mogik. (Fwe. 4:11) Kata kamano, Jachien osebedo ka wuondo malaike kod dhano ni Nyasaye onge gi ratiro mar locho. Machiegnini, wachno ibiro tiek dichiel ma ok bi nwo kendo. Jehova biro yudo duong’ e kinde ma nong’ere ayanga ni Pinyruodhe kende e ma nyalo kelo kuwe madier e pinyni. w21.07 9 ¶5-6

Dichwo man gi dhako gi nyithindo gomboga miyogi chiemo moromo, lewni, kod kar dak mowinjore. Dibed ni in gi pek e weche mag yuto? Ka en kamano, nyaka bed ni wachno osemiyo ngimani obedo matek ahinya. Kata kamano, pek kaka mago nyalo tego yieni. Kwa Jehova mondo okonyi kendo isom weche ma Yesu nowacho e Mathayo 6:25-34, kendo ipar matut kuom wechego. Par bende yore ma Jehova osebedo ka konyogo joma odich e tije e kindegi. (1 Kor. 15:58) Timo kamano biro miyo ibed gadier ni Jehova biro konyi mana kaka osebedo kokonyo joma nigi chandruoge kaka ma in-go. Jehova ong’eyo gik michando kendo obiro miyi gigo. Sama iparo yore ma Jehova osebedo ka konyigo, yieni biro medo bedo motegno kendo mano biro konyi e tembe mibiro romogo e kinde mabiro. w21.11 20 ¶3; 21 ¶6

Puonj mar misango mar rawar osetego yie mar Jokristo mang’eny. Gisebedo ka giyalo kata obedo ni gikalo e akwede kendo gisenano e bwo tembe mopogore opogore e ngimagi duto. Ne ane ranyisi mar jaote Johana. Nyalo bedo ni nolando adiera e wi Kristo kod misango mar rawar gi kinda kuom higni mokalo 60 kama. Ka nochiegni chopo higni 100, joma ne ni e loch mar Rumi nokawe kaka ng’at marach ahinya. Omiyo, ne gitueye e chula mar Patmo. To en ketho mane ma nomiyo gitueye? En nikech ‘noyalo wach Nyasaye kendo chiwo neno kuom Yesu.’ (Fwe. 1:9) Johana noketonwa ranyisi maber mar nyiso yie kod nano. E buge ma Johana nondiko, nonyiso kaka nohero Yesu kendo kaka nomor gi misango ma Yesu nochiwo. Johana nowuoyo kuom rawar kata kuom ber ma rawar biro kelo nyadi 100 kama. (1 Joh. 2:2) Nenore maler ni Johana ne mor gi misango mar rawar. w21.04 17 ¶9-10

Jehova ne dwaro ni joge okech joma nigi ng’ol. Kuom ranyisi, Jo-Israel ne ok onego oyany ng’at ma ite odino. Mano noriwo wachone weche maricho kata kuong’e. To mano doko tim marach ma ng’ato ne nyalo timo ne ng’at ma ite odino! Nikech ne ok onyal winjo weche maricho miwacho e wiye, onge gima ne onyalo timo. E wi mano, e Tim Jo-Lawi 19:14, wapuonjore ni jotich Nyasaye ne ok onego ‘oket gimoro e nyim muofu mondo ochwanyree.’ Nonro moro wacho kama e wi joma ne nigi ng’ol: “E Israel machon, joma kamago ne isando kendo ne itimonegi gik ma ok kare.” Samoro ng’ato ne nyalo keto gimoro e nyim muofu mondo ohinye kata mondo ginyiere ka osechwanyore. Mano ne en tim marach ahinya! Kokalo kuom chikno, Jehova nokonyo jotichne mondo gikech joma ne nigi ng’ol kaka ma wasewuoyego. w21.12 8-9 ¶3-4

Chuny Jakobo ‘ne chandore ahinya’ nikech noparo ni samoro owadgi pod nomakone sadha. Omiyo, nolamo monyiso Jehova wachno. Kae to, nokowo ne Esau mich moko. (Cha. 32:9-15) Gikone, ka ne owetego oromo wang’ gi wang’, Jakobo e ma ne okawo okang’ mokwongo mar miyo Esau duong’. Ne okulore e nyim Esau, ok dichiel kata diriyo, to nyadi biriyo! Jakobo noloso kuwe gi owadgi nikech nobolore kendo nomiye luor. (Cha. 33:3, 4) Wanyalo yudo puonj moro ka wanono gima Jakobo notimo ka ne pok oromo gi owadgi kod gima notimo ka ne giromo. Jakobo nokwayo Jehova mondo okonye. Kae to notimo ka luwore gi gik ma nosekwayo e lamo kuom timo duto ma nonyalo mondo olos kuwe gi owadgi. Ka noromo gi Esau, Jakobo ne ok otemo mino wach kode ni ng’ano ma ne ni kare to ng’ano ma ne en jaketho. Gima duong’ ma Jakobo ne dwaro ne en loso kuwe gi owadgi. Donge inyalo luwo ranyisi mar Jakobo?—Mat. 5:23, 24. w21.12 25 ¶11-12

Sama iparo kaka Yesu notho nikech richoni, samoro inyalo wacho e chunyi ni, ‘An misangoneno ok nyal konya.’ Ang’o ma nyalo miyo ichak paro kamano? Chunywa morem nyalo wuondowa mi wachak paro ni wan joma nono e wang’ Nyasaye, kendo ni ok onyal herowa. (1 Joh. 3:19) Sama wachako winjo kamano, onego wang’e ni “Nyasaye duong’ moloyo chunywa.” Kata bed ni wawinjo nade e chunywa, Wuonwa ma ni e polo to pod oherowa kendo oikore weyonwa richowa. Onego watem ahinya mondo watim gik mabiro miyo wabed gadier ni Jehova oherowa. Gigo oriwo puonjruok Muma gi kinda, wuoyo gi Jehova e lamo nyading’eny, kendo mako osiep gi joma ohero Jehova. Ang’o momiyo dwarore ni itim gigo? Ibiro neno kido mag Jehova e yo ma ber moloyo. Ibiro fwenyo ni kare oheri malich ahinya. Sama iparo matut kuom weche mipuonjori e Wach Nyasaye pile ka pile, mano biro konyi neno gik moko e yo maler, kendo rieyo paro moko ma ok kare minyalo bedogo e chunyi.—2 Tim. 3:16. w21.04 23-24 ¶12-13

Mondo wabed gi yie motegno, nitie gima chielo ma dwarore moloyo mana puonjruok. Dwarore ni wapar matut e wi gik ma wapuonjore. Ne ane ranyisi mar jal ma ne ondiko Zaburi mar 77. Chunye ne chandore nikech noneno ni Jehova nosejwang’e kaachiel gi Jo-lsrael wetene. Wechego ne miyo ok onind gotieno. (Wes 2-8) Ang’o ma notimo? Nonyiso Jehova kama: “Abiro paro matut kuom tijeni duto; abiro paro matut gik misetimo.” (Wes 12) En adier ni jandik-zaburino nong’eyo gik ma Jehova nosetimo ne joge e kinde mokalo, kata kamano, pod nopenjore kama: “Dibed ni wi Nyasaye osewil gi kecho ji? Koso mirimbe osemiyo oweyo nyiso ji ng’wonone?” (Wes 9) Jandik-zaburino noparo kuom tije madongo ma Jehova nosetimo kod kaka Jehova nosenyisogiga ng’wono e kinde mokalo. (Wes 11) Mano nokelone ber mane? Nobedo gadier ni Jehova ne ok dhi jwang’o joge. (Wes 15) w22.01 30 ¶17-18

Jehova winjoga nade sama jotichne momakore kode otho? Owinjoga malit kendo ogombo nenogi kendo! (Ayub 14:15) Temie paro kaka Jehova gombo neno osiepne ma Ibrahim! (Jak. 2:23) Kata, kaka ogombo neno Musa ma ne owuoyogago “wang’ gi wang’”! (Wuok 33:11) Kata, kaka nyaka bed ni ogombo winjo ka Daudi kod jomamoko ma nondiko Zaburi wero wende mamit ma ne gipakego! (Zab. 104:33) Kata obedo ni osiepe Nyasaye machon-go osetho, Jehova pod parogi. (Isa. 49:15) Oparo weche duto e wi jotichnego. Chieng’ moro, obiro chierogi, kendo obiro chako winjo dwondgi ka gipake kendo gilame. Wechegi nyalo jiwi ahinya, to moloyo ka po ni osiepni kata watni moro osetho. Ka ne ng’anyo ochakore e puodho mar Eden, Jehova nong’eyo ni gik moko ne dhi bedo maricho ahinya ka pok gibedo mabeyo kendo. Jehova osin gi timbe maricho, timbe ma ok kare, kod timbe mag mahundu mopong’o piny e kindegi. w21.07 10 ¶11; 12 ¶12

Sama wahero owetewa gi nyiminewa, wanyiso ni wagoyo erokamano ne misango mar rawar. Nikech ang’o? En nikech Yesu nochiwo ngimane ok ne wan kendwa, to bende nochiwo ngimane ne owetewa gi nyiminewa. Yesu noikore thonegi, to mano nyiso ni oherogi ahinya. (1 Joh. 3:16-18) Wanyiso ni wahero owetewa gi nyiminewa ka luwore gi gik mwatimonegi. (Efe. 4:29, 31–5:2) Kuom ranyisi, wakonyogiga sama gituore kata sama ginano e tembe madongo moriwo nyaka sama giyudo masiche. Kata kamano, ang’o ma wanyalo timo sama Jakristo wadwa owacho kata otimo gimoro ma ochwanyowa? Be seche moko iyudoga ka yotni mako sadha? (Lawi 19:18) Ka en kamano, to dwarore ni iluw puonjni: “Ng’ato ka ng’ato mondo odhi nyime nano gi nyawadgi, kendo wereuru ketho e kindu gi chuny man thuolo kata ka ng’ato nigi wach moro gi nyawadgi. Mana kaka Jehova bende ne ni thuolo weyonu richou, un bende nyaka utim kamano.” (Kol. 3:13) Sa asaya ma waweyo ne owadwa kata nyaminwa moro gima rach motimonwa, wanyiso Wuonwa ma ni e polo ni wagoyo erokamano gadier ne misango mar rawar. w21.04 17-18 ¶12-13

Kata obedo ni wanyalo timo mathoth ahinya e tij Jehova kendo konyo ji mang’eny mondo obed jopuonjre Yesu mosebatisi, gima wang’eyo en ni nyak moro amora ma wanyalo bedogo, wabedogo nikech Jehova e ma guedhowa, to ok nikech tekrewa wawegi. Ranyisi mar Apolo gi jaote Paulo puonjowa wach moro machielo: Huma ma wan-go miyowa thuolo momedore mar jiwo kuwe. To mano kaka wamorga sama waneno kaka owete moket mondo otawa jiwo kuwe kod winjruok e kanyakla! Gitimo kamano kuom chiwo puonj ka gitiyo gi Wach Nyasaye kendo keto pachgi kuom Yesu Kristo, to ok kuomgi giwegi. (1 Kor. 4:6, 7) Ng’ato ka ng’ato kuomwa nigi mich ma Nyasaye omiye. Samoro wanyalo paro ni gik matindo tindo ma watimo e jiwo kuwe kod winjruok e kanyakla ok lich ahinya. Kata kamano, par ni usi matindo tindo e ma riwo law ma bed maber. Omiyo, ng’e ni matin mitimogo miyo kanyakla dhi nyime bedo motegno. Wadhiuru nyime tiyo matek e golo chuny moro amora mar piem ma wanyalo bedogo. Wang’aduru e chunywa ni wabiro dhi nyime timo duto ma wanyalo mondo wajiw kuwe kod winjruok e kanyakla.—Fil. 4:3. w21.07 19 ¶18-19

Inyalo bedo gadier ni ibiro neno osiepeni kata wedeni mosetho. Pi wang’ Yesu ma nochuer ka nohoyo osiepene nyisowa gadier ni ogombo chiero jomotho! (Joh. 11:35) Inyalo hoyo joma okuyo. Yesu ok ne oywak aywaka gi Maritha kod Maria, to bende, nochikonegi ite kendo nohoyogi. (Joh. 11:25-27) Wan bende wanyalo timo kamano ne joma okuyo. Dan ma en jaduong’-kanyakla modak Australia wacho kama: “Bang’ tho jaoda, nagomboga ng’ama dihoya. Owete mang’eny gi mondegi ne biroga lima odiechieng’ gotieno mondo gihoya. Ne ok gigeng’a sama nadwaro ywak, kendo wigi ne ok okuot sama pi wang’a ne chuer. Bende, ne gikonya e yore mamoko kaka lwokona mtoka, dhina e chiro, kaachiel gi tedona e kinde ma ne ok anyal timo kamano. Bende, ne gilemo koda kinde ka kinde. Ne gibedona osiepe madier kendo ne gichalona mana kaka owete ma ne ‘onyuol mondo okonya chieng’ chandruok.’”—Nge. 17:17. w22.01 16 ¶8-9

Jehova dwaronwa mana ber lilo. (Nge. 4:20-22) Sama orieyowa kotiyo gi Wachne, bugewa ma lero Muma, kata Jakristo moro motegno, onyisowaga mana kaka oherowa. (Hib. 12:9, 10) Ket pachi kuom siem, to ok yo mochiwego. Nitie sama wanyalo neno ni ok omiwa siem moro e yo maber. En adier ni ng’ato ang’ata ma rieyo nyawadgi dwarore ni otem matek mondo ochiw siem e yo ma ng’at morieyono nyalo rwako e yo mayot. (Gal. 6:1) Kata kamano, ka po ni wan e ma irieyowa, ber ka waketo pachwa kuom siem mimiyowa, kata obedo ni samoro wanyalo neno ni ok ochiwe e yo maber. Inyalo penjori kama: ‘Kata obedo ni ok amor gi yo mochiwgo siemno, be nitie gimoro amora ma anyalo puonjora e siemno? Be anyalo golo pacha kuom nyawo mag ng’at momiya siemno kendo keto pacha kuom ber ma adhi yudo ka aluwo siemno?’ Wanyalo yudo ber mathoth ka warwako siem moro amora momiwa. w22.02 12 ¶13-14

Jehova ong’eyo ni golo paro maricho kod timbe maricho kuomwa dwaro thuolo malach kod kinda mang’eny. (Zab. 103:13, 14) Kata kamano, kokalo kuom Wachne, rohone maler, kod riwruokne, omiyowaga rieko, teko, kod kony ma dwarore mondo watim lokruok. Ti gi Muma e nonori. Wach Nyasaye en kio ma nyalo konyi nono pachi, wecheni, kod timbeni. (Jak. 1:22-25) Bende, kik wiyi wil ni Jehova oikore konyi sa asaya. Ong’eyo yo maber monyalo konyigo, kendo ong’eyo chunyi. (Nge. 14:10; 15:11) Omiyo, tem matek mondo ilem kendo ipuonjri Wachne pile ka pile. Bed gadier ni chike mag Jehova e chike ma beyoe moloyo. Wayudoga ber sama watimo gimoro amora ma Jehova dwaro ni watim. Joma luwoga chikene odak maber, ging’eyo tiyo gi ngimagi, kendo gin gi mor madier.—Zab. 19:8-11. w22.03 4 ¶8-10

Walamo Jehova kuom gero utewa mag lamo kendo ritogi maber. Muma wacho ni tij loso hema kaachiel gi gik ma ne ni e iye ne en “tich mowal.” (Wuok 36:1, 4) E kindewagi bende, Jehova neno tij gero Ute Romo kod ute mamoko misirogo lamo madier kaka tich maler. Nitie owete gi nyimine moko ma tiyo gi thuologi mang’eny e timo tije kaka mago. Donge wamor gi kinda ma gitimo e siro tij Pinyruoth? En adier ni gin bende gidhiga e tij lendo. Moko kuomgi osegombo nyaka bedo jopainia. Sama gikwayo bedo jopainia, jodong-kanyakla nyalo nyiso ni gimor gi tich ma gitimo kuom pwodhogi ka po ni gichopo okenge ma dwarore ne jopainia. Bed ni wan gi lony e tij gedo kata ooyo, waduto onego wakony e rito utewa mag lamo osik ka ler kendo ka ber. w22.03 22 ¶11-12