Be Imor Ng’eyo ni Jehova Rangowa Mondo Oritwa?

1, 2. Yo ma Jehova rangowago opogore nade gi kamera moket e nderni?

E PINJE mang’eny, nitie kamera moket kuonde mopogore opogore e nderni mondo okony e ng’eyo kaka mtokni ringo kendo mako piche sama aksident otimore. Kapo ni aksident otimore ma dereva oringo, pichego nyalo konyo polise mondo omany dereva motimo aksidentno. E nderni moketie kamera machalo kamago, ok yot mondo ng’at moketho chike mag ndara otony maok omake.

² Donge tiyo gi kamera e yo machalo kamano paronwa wach moro e wi Jehova Wuonwa ma jahera? Muma wacho ni wang’ Jehova ng’iyo “kuonde duto.” (Nge. 15:3) Be mano koro nyiso ni Jehova siko nono ahinya gik moko duto ma watimo? Be kinde duto Nyasaye ng’iyowa mana mondo one ketho magwa ka en gi paro mar kumowa? (Yer. 16:17; Hib. 4:13) Ooyo! Wang’ Jehova ng’iyowa nikech ohero ng’ato ka ng’ato kuomwa kendo odwaro konyowa.—1 Pet. 3:12.

3. Gin yore mage abich ma Jehova ritowago ma wabiro nono?

³ Ang’o mabiro konyowa bedo gadier ni Nyasaye rangowa nikech oherowa? Wabiro nono yore abich ma Jehova ritowago. (1) Ochiwonwa siem kapok watimo gimoro marach. (2) Orieyowa sama wachako luwo yo maok owinjore. (3) Otayowa kotiyo gi puonj mag Muma. (4) Okonyowa sama wayudo tembe e ngimawa. (5) Ogwedhowa sama watimo gimoro maber.

NYASAYE CHIWONWA SIEM

4. Ang’o momiyo Jehova nonyiso Kain ni richo ne luro ‘e dho ode’?

⁴ Mokwongo, we wanon ane kaka Nyasaye miyowaga siem sama wachako bedo gi kido maok kare. (1 Weche 28:9) Mondo wang’e maler kaka Nyasaye rangowaga mondo okonywa, we wane ane kaka notimo ne Kain ma ‘mirima nomako’ kane ok oyie gi chiwo mare. (Som Chakruok 4:3-7.) Jehova nojiwo Kain mondo ‘otim maber’ eka oyie kode. Nosieme ni ka ok otimo kamano, to richo ne dhi luro ‘e dho ode.’ Nyasaye nonyise niya: “To in mondo iloye.” Nodwaro ni Kain orwak siem ma nomiye eka ‘oyie kode.’ Ka dine Kain owinjo siemno, dine odhi nyime bedo gi winjruok maber gi Nyasaye.

5. Gin yore mage ma Jehova tiyogo e miyowa siem sama wachako luwo yore moko maok kare?

⁵ To nade wan e kindegi? Wang’ Jehova neno nyaka chunywa ma iye, omiyo ok wanyal pando gimoro amora. Wuonwa ma jahera dwaro ni waluw yorene makare; kata kamano, ok ochunwa gi timo kamano. Kotiyo gi Muma ma en Wachne, omiyowa siem sama wachako luwo yo moro mabiro hinyowa. Wayudo siemno nade? Sama wasomo Muma pile, wajosomo kuonde manyisowa kaka wanyalo golo kido moko maricho ma wan-go. E wi mano, bugewa nyalo lero pek moro ma nyalo bedo ni wanyagorego, kendo nyisowa kaka onego watim mondo walo pekno. Kendo e chokruogewa mag kanyakla, waduto wajoyudo puonj e kinde mowinjore ahinya.

6, 7. (a) Ang’o manyiso ni adier Nyasaye ohero kendo odewo ng’ato ka ng’ato ma tiyone? (b) Mondo siem ma Nyasaye miyowa okonywa, ang’o manyaka watim?

⁶ Siem duto ma Jehova miyowa e Muma, nyiso ni oherowa kendo odwaro ritowa ng’ato ka ng’ato. En adier ni Muma, bugewa mayudore e riwruok mar oganda Jehova, koda puonj gi siem michiwo e kanyakla konyo ji milionde mathoth. Kata kamano, e yorego duto, Jehova tiyo gi Muma mondo okonyi iluw yore makare. Omiyo wanyalo wacho ni mano nyiso ayanga ni Jehova oheri kendo odwaro riti.

⁷ Mondo siem ma Nyasaye miyowa okonywa, mokwongo nyaka wang’e ni odewowa gadier. Kae to nyaka waluw kaka Muma wacho, ka watemo matek mondo wagol paro maricho maok mor Nyasaye. (Som Isaiah 55:6, 7.) Kapo ni waluwo siem ma imiyowa, mano biro geng’onwa lit mang’eny e ngimawa. To nade kapo ni watamore winjo siem kae to waluwo gombo magwa maricho? Be pod Jehova biro dhi nyime herowa?

WUONWA MA JAHERA RIEYOWA

8, 9. Siem ma Jehova miyo jotichne nyiso nade okang’ ma Jehova oherowago? Chiw ane ranyisi.

⁸ Wanyalo neno kaka Jehova dewowa, to ahinya wuon sama orieyowa. (Som Jo Hibrania 12:5, 6.) En adier ni ng’ato ok bedga mamor sama irieye kata imiye kum. (Hib. 12:11) Kata kamano, par ane gima ng’at mamiyowa siem nyaka ket e paro. Nyaka ong’e gima watimo manyalo ketho winjruokwa gi Jehova Nyasaye, nyaka ong’e kaka wawinjo e chunywa, kendo nyaka oikre kawo thuolo kendo timo kinda mondo onyiswa kowuok e Muma kaka wanyalo timo lokruok mondo wamor Nyasaye. Wabedo mamor ahinya rwako siemno nikech owuok kuom Jehova.

⁹ We wane ane ranyisi achiel manyiso kaka dhano machiwo siem bende nyalo dewo ng’at mimiyo siem mana kaka Jehova dewo ng’atno. Owadwa moro ne jang’iyo piche mag ponografi kane pok obiro e riwruok mar oganda Jehova, kata kamano nokedo moweyo timno. Kata kamano, gombono pod ne nie chunye mana ka mach maliel. Kane onyiewo simo manyien, gomboneno nochier kendo. (Jak. 1:14, 15) Notiyo gi simono e donjo e Intanet mondo one piche mag ponografi. Chieng’ moro kane olendo gi simbeno, jaduong’-kanyakla nokwaye simono mondo omanygo namba jomoko. Sama jaduong’no nochako tiyo gi simono, adres mag kuonde minenoe ponografi ne onyenyore apoya e simb owadwano. Mana gi kanyono, jaduong’no nomiye siem e yo mamuol. Owadwano norwako siem ma nomiyeno ma gikone oweyo tim mochidono. Wadwoko erokamano ne Wuonwa ma jahera nimar oneno nyaka richowa mopondo kendo orieyowa kapok wabam ahinya!

KAKA PUONJ MAG MUMA TAYOWA

10, 11. (a) Wanyalo keto ‘yie kuom yore duto’ mag Jehova nade? (b) Ler ane kaka joot moro nonyiso rieko kuom luwo kaka Jehova tayowa.

¹⁰ Jandik-zaburi nower ne Jehova niya: “Inichika gi riekoni.” (Zab. 73:24) Wanyalo keto ‘yie kuom yore duto’ ma Jehova chikowago kuom nono Wachne. Timo kamano nyalo konyowa ng’eyo kaka oneno gik moko, kendo konyowa luwo kaka ochikowa mondo warit winjruokwa kode. Tiyo gi puonj mag Jehova bende konyowa ng’eyo kaka onego warit joodwa kendo chiwonegi gige ringruok.—Nge. 3:6.

¹¹ Kuom ranyisi, owadwa moro ma en japur kaachiel gi jaode gi nyithinde nodak e puodho moro ma gichulo e gweng’ mar Masbate e piny Philippines. En kaachiel gi jaode gisetiyo ne Jehova ka gin jopainia e kinde ma ne gipidho nyithindgi mang’eny. Chieng’ moro ne gibwok kane giyudo barua mowuok kuom wuon puodhono kadwaro ni mondo gidar. Nikech ang’o? Noyudo ohangnegi ni gitimo gimoro marach. Kata obedo ni owadwano ne parore ni odhi dak kanye gi joode, nowacho niya: “Jehova biro ritowa. Kinde duto odewowa kata bed ni wachando ang’o.” Joodno duto nomakore chuth gi puonj mag Muma ka gidhi nyime miyo ji duto luor kendo bedo gi kuwe kata obedo ni ne ohangnegi. Bang’ odiechienge manok, wuon puodhono noloko pache monyisogi ni ginyalo dhi nyime dak kanyo. Ang’o ma notimore? Wuon puodhono noneno kaka Jonenogo ne dhi nyime nyiso ji luor bang’ kosehangnegi weche, ma mano nomiyo oloko pache ma kendo omedogi lowo machielo mondo gipur. (Som 1 Petro 2:12.) Adier, nenore maler ni kinde duto ka waluwo puonj mayudore e Muma, to Jehova biro tayowa sama waromo gi chandruoge e ngimawa.

OSIEP MAKONYOWA MONDO WANAN E TEMBE

12, 13. Gin ang’o manyalo timore ne ng’ato mochak paro ni Nyasaye ok dewe?

¹² Wan kaka jotich Jehova, waromoga gi chandruoge mang’eny kendo moko nyalo nenore ni gin masiko. Nyalo bedo ni wanyagore gi tuwo moro, sand, kata akwede mawuok kuom joodwa. Achiel kuom gik matek ahinya nyagruokgo en kapo ni winjruok onge e kindi gi owadwa kata nyaminwa moro e kanyakla nikech un gi kido mopogore.

¹³ Kuom ranyisi, owadwa moro nyalo wacho gimoro ma chwanyo chunyi ahinya. Inyalo wuoro niya: ‘Mano gima ok onego otimre e kanyakla mar Jehova!’ To ema pod iyudo ni owadwa ma nochwanyino imedo migepe moko e kanyakla, kendo jomoko bende pake kaka en ng’at maber miwuoro. Adier wachno nyalo mako dhogi ma ihum niya: ‘Be Jehova neno gik matimoregi adier? Be obiro kawo okang’ moro amora?’—Zab. 13:1, 2; Hab. 1:2, 3.

14. Ang’o momiyo Jehova nyalo weyo mondo owetewa omiwa siem motegno?

¹⁴ Jehova neno gik mang’eny moloyo ma waneno kendo onyalo weyo chal moro mondo obedie ka en gi gimomiyo. Kuom ranyisi, ng’ato nyalo miyowa siem moro marieyowa ma waparo ni ok owinjore omiwa, kendo iwa nyalo wang’. Kata kamano, Nyasaye to nyalo neno wachno e yo mopogore. Kaluwore gi kaka oneno, nyalo bedo ni in ema in-gi ketho. Siem mineno ni ochwanyino kare ema nyalo bedo ni owinjore kodi ndi. Kane Owadwa Karl Klein ma kinde moro ne en jakanyo mar Bura Maduong’ ne ndiko sigand ngimane, nowacho kaka kinde moro Owadwa J. F. Rutherford nomiye siem motegno ahinya. Chieng’ moro kane Owadwa Rutherford omoso Klein gi mor ni, “Oyawore Karl!” Owadwa Klein nodwoke gi chuny mool. Nikech nofwenyo ni Owadwa Klein pod nomakone sadha, Rutherford nonyise niya: “Owadwa bed motang’. Jachien biro ngami.” Bang’e Klein nondiko niya: “Sama wamakone owadwa moro sadha, to ahinya kapo ni en ema en gi ratiro mar miyowa siem, mano nyalo miyo Jachien thuolo mar ngamowa.”a

15. En ang’o monego waket e paro sama waromo gi chandruoge maok rum piyo kaka waparo?

¹⁵ Seche moko wanyalo gombo ni chandruogewa orum mapiyo, kata kamano waneno ka gidhi mana nyime. Wanyalo timo ang’o? Kaw ane ni iriembo mtoka e ndara moro maduong’ kae to imoko e jam. Ok ing’eyo ni jamno biro rumo sa adi. Kapo ni iyi owang’ michako manyo yo machielo, yot mondo ilal ma iti gi seche mang’eny ahinya moloyo ma ditiyogo ka dirito. E yo machalo kamano, ka wahore mos kendo luwo gima Muma wacho, Jehova biro konyowa mondo wanan e chal moro matek.

16. En wach mane machielo manyalo miyo Jehova owe maok ogolowa e tem moro?

¹⁶ Jehova nyalo weyo maok ogolowa e tem moro nikech odwaro ni wayud puonj moro makonyowa. (Som 1 Petro 5:6-10.) Kata kamano ok en ema okelnwa tembe. (Jak. 1:13) ‘Jasikwa Satan,’ ema kelonwa thoth chandruoge. Ber mondo wang’e ni Nyasaye nyalo weyo chal moro matek oyudwa mondo wabed gi yie motegno. Nikech oneno chandruogewa, kendo ‘oparowa,’ obiro weyo chandruogego mana kuom “kinde matin.” Bed gadier ni Jehova dewi kendo obiro miyi teko mar nano nyaka giko.—2 Kor. 4:7-9.

YUD GWETH MAWUOK KUOM JEHOVA

17. Jehova manyo chuny joma chal nade, to nikech ang’o?

¹⁷ Jehova nono chuny ji duto mondo one ng’ama ohere gadier. Kotiyo gi janabi Hanani, Jehova nowacho ne Ruoth Asa niya: “Wang’ Jehova ong’iyo piny duto koni gi koni, ni mondo tekone onyisre ni jogo ma chunygi lony kare e nyime.” (2 Weche 16:9) Kata obedo ni Jehova nofwenyo ni Asa ne ok tine gi chunye duto, in to obiro weyo “tekone onyisre” kuomi ka idhi nyime timo gima kare e nyime.

18. Sama iwinjo e chunyi ni ji ok ne kata dewo gik mitimo, ang’o monego wapar kuom Jehova? (Ne picha manie chak sulani.)

¹⁸ Nyasaye dwaro ni mondo ‘wadwar gimaber,’ ‘waher gimaber,’ kendo ‘watim gimaber’ eka mondo ‘otimnwa ng’wono.’ (Amos 5:14, 15; 1 Pet. 3:11, 12) Jehova neno gima jomakare timo kendo ogwedhogi. (Zab. 34:15) Kuom ranyisi, par ane gima mond Jo-Hibrania ma jocholo miluongo ni Shifra kod Pua notimo. Kane Jo-Israel nie tuech e piny Misri, mon ariyogi nomiyo Nyasaye luor moloyo Farao, ma nogolo chik ni gineg nyithind Jo-Hibrania duto ma yawuowi sama inyuologi. Nenore ni chunygi mar pogo ber gi rach nokonyogi mondo kik gineg nyithindogo. Bang’e, Jehova ‘nogero ne’ Shifra gi Pua ‘udi’ ma tiende ni nogwedhogi gi nyithindo. (Wuok 1:15-17, 20, 21) Jehova noneno gik mabeyo ma ne gitimo. Seche moko wanyalo paro ni onge ng’at ma neno gik mabeyo ma watimo. Kata kamano, Jehova to neno. Oneno gik moko duto mabeyo ma jotichne timo kendo ogwedho.—Math. 6:4, 6; 1 Tim. 5:25; Hib. 6:10.

19. Ere kaka nyaminwa moro nofwenyo ni Jehova neno gik mabeyo ma ng’ato timo?

¹⁹ Nyaminwa moro modak e piny Austria nofwenyo ni kare Nyasaye ne neno kinda ma notimo. Bedo ni thurgi ne en Hungary, ne omiye nying’ ng’at moro ma bende wacho dho-Hungary mondo opuonjrego Muma. Nodhi manyo ng’atno to ok noyude. Ne odok nyadinwoya to pod ne onge ng’ato. Seche moko ne ojachich ni nyaka bed ni ng’ato nie odno, to onge ng’ama ne rwake. Nojaweyo buge, barupe, kod nambane mar simo mondo gitudre gi ng’atno. Bang’ manye kuom higa achiel gi nus, gikone ne oyude. Miyo modak e odno norwake gi mor kowachone niya: “Arwaki, donji. Nasomo gik moko duto misebedo kiwena kendo asebedo ka ariti.” Wuon odno nosebedo ka yudo thieth miluongo ni chemotherapy mar joma nigi kansa, kendo mano ne miyo ok odwar wuoyo gi ji. Ne oyie puonjore Muma. Nyaminwa nowinjo e chunye ni Jehova noneno tichne makare ma ogwedho kindane.

20. Iwinjo nade kuom bedo ni Jehova rangowa mondo oritwa?

²⁰ Mana kaka wasepuonjore e sulani Jehova neno gik moko duto ma watimo kendo onono chuny ji duto. Ok onego wapar ni orangowa komanyo ketho kuomwa kata ni mondo ondik piny richo ma watimo. Kar mano, onego wabed machiegni gi Jehova nikech wang’eyo ni odewowa kendo ni odwaro konyowa kendo gwedhowa nikech gik mabeyo ma watimo!