Nayudo Arita Madier Kuom Geno Jehova

KAKA NANG’EYO JEHOVA KENDO GENO KUOME

Nonyuola e higa mar 1948 e gweng’ moro matin ma ni yo podho chieng’ e piny Nigeria. Gie kindeno, owadgi wuonwa matin miluongo ni Moustapha kod owadwa maduong’ miluongo ni Wahabi, nobatis mi gibedo Joneno mag Jehova. Ka ne an jahigni ochiko, wuonwa notho. Wachno nonyoso chunya. Wahabi nonyisa ni e kinde chier, wabiro neno wuonwa kendo. Wachno nochwala mi achako puonjora Muma. Nobatisa e higa mar 1963. Owetena adek mamoko bende nobatisi.

E higa mar 1965, ne adhi Lagos ir owadwa maduong’ miluongo ni Wilson kendo namor ahinya bedo kode kaachiel gi jopainia mamoko mapile ma ne nie kanyakla mar Igbobi. Mor ma ne gin-go kod kindagi nojiwa ahinya mi abedo painia e dwe mar Januar e higa mar 1968.

Owadwa Albert Olugbebi ma ne tiyo e Bethel nochano romo moro gi rowere mondo onyiswa kaka jopainia makende ne dwarore ahinya yo nyandwat mar Nigeria. Pod aparo kaka Owadwa Olugbebi nojiwowa. Nonyisowa kama: “Pod utindo, kendo unyalo tiyo gi thuolou kod tekou e tiyo ne Jehova. Nitie tije mang’eny ahinya munyalo timo kuno!” Nikech nagombo ahinya luwo ranyisi mar janabi Isaya, napong’o fom mar bedo painia makende.—Isa. 6:8.

E dwe mar Mei 1968, noketa painia makende e taon mar Kano ma ni yo nyandwat mar Nigeria. Kindego, lweny mar Biafra (1967-1970) ne dhi nyime, kendo joma ne kedo e lwenyno ne koro ochomo yo ugwe mar Nigeria. Owadwa moro ma ne wan-go e kanyakla notemo nyisa ni kik adhi e migawono nikech noluor ni nanyalo keto ngimana kama rach. Nadwoke niya: “Erokamano kuom dewa. Kata kamano, ka Jehova dwaro ni atine e migawoni, an gadier ni obiro konya.”

GENO KUOM JEHOVA E ALWORA MA NIGI LWENY

Ngima ne ok yot e alwora mar Kano nikech lweny. Lwenyno noseketho taon maduong’no te. Seche moko ka ne wan e tij lendo, ne wajaromoga gi ringre mag joma noneg e lwenyno. Kata obedo ni ne nitie kanyakla mang’eny Kano, thoth owete nosedar moa e taondno. Jolendo ma dirom 15 e ma nodong’. Kata kamano, ne giluor kendo chunygi nonyosore. Owete gi nyiminego ne mor ahinya ka ne achopo kuno kaachiel gi jopainia mamoko abich makende. Ne wajiwogi mi gichiero kindagi. Ne wakonyogi mondo gichak timo chokruoge kod tij lendo kendo. Bende, ne wachako oro ripode mag tij lendo kod kwayo buge e bad ofis.

An gi jopainia wetena ne wachako puonjore dho Hausa. Thoth joma ne nie taondno ne mor ahinya winjo ka ne walandonegi wach Pinyruoth gi dhoggi. Kata kamano, ne nitie jomoko ma ne lemo e kanisa ma ji mang’eny e alworano ne dhiye, kendo ne ok gihero tijwa. Omiyo, ne nyaka wabed motang’. Chieng’ moro ka nalendo gi owadwa moro, ng’at ma ne walendone noriembowa gi pala. Gima ber en ni ne waringo matek ma wayombe! Kata obedo ni ne wakalo e pek ma kamago, Jehova ‘nomiyo wadak gi kuwe’ kendo kwan mar jolendo nomedore. (Zab. 4:8) E kindewagi, nitie jolendo mokalo 500 e kanyakla 11 ma ni Kano.

AKWEDE MA NE WAROMOGO E PINY NIGER

E dwe mar Agost higa mar 1968, bang’ bedo Kano kuom dweche matin, noora Niamey ma en taon maduong’ e piny Niger, kaachiel gi jopainia moko ariyo makende. Ne wafwenyo ni Niger en achiel kuom pinje maliet ahinya. E wi mano, ne nyaka wapuonjre dho French. Kata obedo ni ne waromo gi pek ma kamago, ne wageno kuom Jehova kendo ne wachako lendo e taondno kaachiel gi jolendo manok ma nodak kuno. Bang’ kinde matin, chiegni ji duto ma nodak Niamey ma ne nyalo somo, noseyudo bug Adiera Materi e Ngima Mochwere. Nitie nyaka joma ne manyowa mondo wamigi bugno!

Mapiyo nono, ne wafwenyo ni jotend sirkal mag pinyno ne ok ohero Joneno mag Jehova. E dwe mar Julai 1969, ne watimo chokruok mokwongo mar alwora e pinyno, kendo ji ma dirom 20 nobiro e chokruogno. Ne wamor ahinya nikech jolendo moko ariyo ne idhi batisi. Kata kamano, e odiechieng’ mokwongo mar chokruogno, polise nobiro mochungo program. Ne gimakowa wan jopainia makende kod jarit-alwora mi giterowa ka polis. Bang’ dayo dhowa, ne gichikowa ni waduog kinyne. Nikech ne wafwenyo ni weche ne dhi kethore, ne wachano mondo ogol twag batiso e ot moro, kae to nobatis jolendo ariyoka aling’ ling’ e aora moro.

Bang’ jumbe moko matin, Migawo Mochung’ ne Weche Arita noriemba kaachiel gi jopainia mamoko abich makende. Ne gimiyowa seche 48 mondo wawuog e pinyno, kendo ne nyaka wati mana gi pesawa wawegi. Ne wawuok Niger mi wadhi e bad ofis ma Nigeria, kendo ka wan kuno nomiwa migepe manyien.

Nomiya migawo e gweng’ mar Orisunbare ma ni Nigeria. Namor ahinya lendo kendo tayo jopuonjre mag Muma kanyachiel gi grup moro matin mar jolendo ma nodak kuno. Kata kamano, bang’ dweche auchiel, bad ofis nokwaya ni adog Niger. Kata obedo ni mokwongo kwongo nabwok kendo naluor, nagombo ahinya romo kendo gi owete ma Niger!

Nachopo Niamey. Kinyne, naromo gi ja ohala moro ma ne a Nigeria ma nofwenyo ni an Janeno, kendo nochako penja penjo moko e wi Muma. Ne wachako puonjore Muma kode. Noweyo ndawa kod madho kong’o asasa, kendo bang’e nobatise. Namor ahinya lendo gi owete gi nyimine ma nodak kuonde mopogore opogore e piny Niger kendo neno dongruok ma ne timore mosmos e tijwa. Ka ne ahango chopo Niger, ne nitie mana Joneno 31 kende, to chop kinde ma nawuok kuno, ne nitie Joneno 69.

“OK WANG’EYO MABER CHAL MAR OWETEWA GI NYIMINEWA MANIE PINY GUINEA”

E giko higa mar 1977, nadok Nigeria mondo otiega. Bang’ tiegruok kuom jumbe adek, Owadwa Malcolm Vigo ma ne en jachan Komiti mar Bad Ofis ma Nigeria, nomiya barua moro ma ne oa e bad ofis ma Sierra Leone mondo asom. Owete ne manyo owadwa ma painia motegno ma ne pok okendo, kendo ma ne nyalo wacho dho Kisungu kod French mondo obed jarit-alwora e piny Guinea. Owadwa Vigo nonyisa ni ne itiega ne migawono. Nonyisa maler ni migawono ne ok dhi bedo mayot. Nonyisa kama: “Par matut ka pok iyie kawo migawoni,” kae to nadwoke mapiyo ni, “Nikech Jehova e ma oora, abiro dhi.”

Nadhi Sierra Leone kendo naromo gi owete ma ne nie bad ofis e pinyno. Achiel kuom owete ma ne nie Komiti mar Bad Ofis nonyisa niya: “Ok wang’eyo maber chal mar owetewa gi nyiminewa manie piny Guinea.” Kata obedo ni bad ofis ma Sierra Leone e ma ne tayo tij lendo e piny Guinea, ne ok ginyal tudore gi owete ma ne ni kuno nikech weche siasa ma ne liet ahinya e pinyno. Ne gitemo nyading’eny oro owadwa moro mondo odhi olimgi, to mano ne ok onyalore. Omiyo, nokwaya mondo adhi Conakry, Guinea mondo akwa sirkal mar Guinea barua ma miya thuolo mar dak e pinyno.

Ka ne achopo Conakry, nadhi e embasi mar Nigeria mi ne aromo gi ambasada. Nanyise ni nagombo ahinya yalo e piny Guinea. Kata kamano, nonyisa ni ninyalo maka kata ninyalo timna marach moloyo. Nowachona kama: “In dog Nigeria mondo iyal kuno,” kata kamano, nadwoke ni, “Kae e kama adwaro ni abedie.” Omiyo, nondiko barua ne Minista mar Migawo Mochung’ ne Weche Arita e piny Guinea kokwaye mondo okonya. Ministano noyie konya.

Matin bang’ mano, nadok e bad ofis ma Sierra Leone kendo nanyiso owete kaka ministano nokonya. Owete ne mor ahinya ka ne giwinjo kaka Jehova noguedho wuodhano. Sirkand Guinea koro noyiena mondo adag kuno!

Chakre higa mar 1978 nyaka 1989, nabedo jarit-alwora e piny Guinea kod Sierra Leone, kendo nabedo jarit-alwora ma konyo e piny Liberia. Mokwongo okwongo, ne ajabedo matuo. To mano ne samoro timorega ka an kuonde mosokore. Kata kamano, owete ne timoga duto ma ne ginyalo mondo gitera e osiptal.

Nitie kinde moro ma malaria nogoya matek, kendo ne an gi njofni mang’eny e iya. Ka nachango, nafwenyo ni kare owete ne paro ni nadhi tho, omiyo, ne gichako chano kama ne gidhi yikae! Kata obedo ni ngimana ne ni kama tek, ne ok arikni ng’ado e chunya ni awe migapa. Ne an gadier ni Nyasaye kende e ma nyalo miyowa arita madier kendo mosiko nikech kata ka watho, to obiro chierowa.

GENO KUOM JEHOVA KAKA JOOT

E higa mar 1988, naromo gi painia moro mobolore ma nyinge Dorcas. Nohero Jehova ahinya. Ne wakendore, kendo ne wadhi nyime kode e migapa mar jarit-alwora. Dorcas en dhako ma jahera kendo mochiwore ahinya. Ka ne wadhiga limo kanyakla mopogore opogore, ne wanyaloga wuotho kilomita 25 ka wating’o osikewa. To ka ne wadhi limo kanyakla ma ne ni kuonde maboyo ahinya, ne watiyoga gi yor wuoth moro amora ma ne nyalo chopowa kono, ka wakalo e nderni motimo chuodho kod bugni.

Dorcas en jachir ahinya. Kuom ranyisi nitie kinde moko ma ne chunoga ni wang’ad aoche mopong’ gi nyang’. Nitie kinde ma ne wadhi e wuoth moro ma nokawo ndalo abich. Ka ne wan e wuodhno, ne wayudo ka olalo mar aora moro okethore, kendo koro ne chuno ni waidh yie. Ka ne Dorcas wuok e yie moro, nolwar e pi. Ne ok wang’eyo goyo abal, kendo ne nitiere nyang’ mang’eny e aorano. Gima ber en ni rowere moko nodonjo ei aorano morese. Kuom kinde, wachno ne miyo wabwogorega gotieno sama wanindo, kata kamano, ne wadhi nyime tiyo ne Jehova.

E chak higa mar 1992, ne wabwok ahinya fwenyo ni Dorcas ne yach. Be mano ne nyiso ni koro ne ok wanyal tiyo ne Jehova kuom thuolowa duto? Ne wawacho ni, “Jehova osemiyowa mich!” Omiyo, ne wachako nyarwano ni Jahgift (tiende ni, mich moa kuom Jah). Higni ang’wen bang’e, ne wanyuolo nyathiwa miluongo ni Eric. Nyithindwago duto osebedonwa kaka mich. Jahgift osetiyo e ofis mar loko dhok ma ni Conakry kuom kinde, to Eric en jakony-tich.

Kata obedo ni nochuno Dorcas mondo owe bedo painia makende, nodhi nyime bedo painia mapile ka e sechego bende wapidho nyithindwa. An to ne adhi nyime bedo painia makende. Bang’ ka ne nyithindwa osebedo madongo, Dorcas nobedo painia makende kendo. Sani wan jomisonari Conakry.

SOKO MAR ARITA MADIER

Kinde duto asedhi kuonde te ma Jehova osedwaro ni adhiye. Waseneno kaka Jehova ritowa kendo guedhowa. Geno kuom Jehova osegeng’onwa chandruoge mang’eny ma yudoga joma ogeno mwandu mag pinyni. An gi Dorcas wasepuonjore e ngimawa ni Jehova “Nyasachwa kendo Jawarwa” e soko mar arita madier. (1 We. 16:35) An gadier chuth ni Jehova biro ‘boyo ngima’ ji duto mogene e “ofuko mar ngima.”—1 Sa. 25:29.